Biblia Pitschna
 |
Questo testo è completo, ma ancora da rileggere. | |
| ◄ | Ils Psalms da David | Canzona spiritualas | ► |
Questo testo fa parte della raccolta Rätoromanische chrestomathie
JACOBUS ANTHONIUS ET NICOLAUS ANTHONIUS VULPIUS.
Biblia Pitschna. Quai ais Ils Psalms tots CL. Da növ vertids in Romansch d’Ingadina bassa tras Nicolaum Anthonium et Jacobum Anthonium Vulpium. In scuol. Tras Jacob Henric Dorta. Anno MDCLXVI.
AD INGADINA.
La gratia dal Senger Iesu Christi, la carità da Deis, è la commünanza dal S. Spirt, sea cun tots no: Amen.
O Ingadina Patria mia carissima! Eug t’offereich qui ün’Operetta, la quala tü nu pôs per ingüna via brichia spretschar, sbüttarne refùdar. E sun ils Psalms, chia il Spirt da Deis ha dat aint, à quel hom, chi ais stat seguainter seis, côr, cun nom á David, Profet da Deis, è Raig da tot las XII slattas dal pôvel dad Israel. Ais deck qui argumaint avunda, chia tü il desses survngir, è’ l lêr cun diligentia. Perche [f. 2a] che mâ po ngir dictâ ú dat aīt dal Spirt da Deis, chi nu sea grondamaingk bsöngûs al Crastian da tor sü quai, è cun diligentia lêr? Scha tü lhura guardas, che quaist Psalms contengen, schi aise ün auter argumaint, tant ferm co quel, chia tü desses comprar, il lêr, é ’l portar pro tai, ingio chia tü stas, ingio chia tü vâs. Eus, per dir in üna curta suma contengē totta quai, chia tú pos havair manguel pro il salùd da tia orma, dal quol vain, eir il bain star dal corp.
Perche combain chia tot la Scrittúra la quala da Deis ais inspirada é dat aint, ins ais bsöngusa è necessaria, & in blers mouds è guisas ins serva á ’ns informar intraguidar, mossar, avisar, admonir, meldrar è cuffortar: Schi nun havaino impro in tot la Bibla ingnùn Cudesch, in il qual totta quaist puncts, ud iminchün dimpersai, possa ngir cattâ, usche zund [f. 2b] belg è clær, è la pro cun usche grōd früt, è virtüdaivla operation dal S. Spirt, co proppi in ils Psalms. Ils quals ünqualchüns hã, brick per ingotta, nomnâ üna curta impro perfetta suma è compilgamaint da tot la Bibla, per il qual eir eug ils haig dat quell bel titel è nommnâ BIBLIA PITSCHNA. Perche, che compilga tot la bibla auter, co noss solet Sennger è Salvader Jesum Christum, cū seis fidels Serviaints insembel, chell ha tngü da principi dal mund in nan, cun clæra, description, co chel da tot temps s’hagia appalantâ via dad eus, é defais da tot lur inimichs, è co cheus da l’autra vart s’hagian in tottas occasions deportads? Mo tota quai cattaino zund clær & à la curta in il Cudesch dals Psalms. In quel ins vain smaliâ gio e miss avant ölgs tot ils mysteris é secrets da Christi, nomnadamaingk sia Divinitad, Humanitad, tott [f. 3a] il cuors da sia Vita, sia doctrina è miraculs, chel ha operâ è fat, eir ant sia incarnation à conservatiō & ædification da sia Baselgia, sia Passion, Mort, Sepultüra, sia gloriosa Resüstãza sù dals morts, seis Reginum, Gloria é Majestad, che ’ll ha dad æternum nan, cun Deis seis Bab, in una Essentia. Insembel eir cun quell chell dal Bap ha redsfù à gobern & æterna spendranza da sia Baselgia. La scontra havaino da totta sort exaimpels dals vair crettaivels & Elets Serviaints da Christi, in ils quals no podain vair, co, & tras che mez eus hagiã tut sü il salüd in Christo, co il hagian servi, che grâ il hagian savü per seis duns é beneficis, co ed hagian á Dieu clamâ ajüd in lur angusscha, crusch è contradi, co eus hagiã falvâ ferma spranza in tot lur martuoiri che delett & algrezchia eus haveivan, cur sia honor è Reginū ngiva promovü [f. 3b] adampchiâ, & in summa, co eus hagian tschantschâ cun Deis sves in tottas occasions, or dal qual no podain congoscher è vair tant co in ün clær speigel lur cor, ardimaint, patientia, stavleza, e perseverantia. Per quai podaino vair, co eus ils fidels, eir zund suvent è bler, tras humana frasleza, sun sot la crusch stats crudads in grondas luttas è greiv tentamaints, è cun che cuffort eus s’hagian, darcheug drizada in pêê. Il qual vain, miss per scrit à tot crastians per ün exaimpel, per ch’ingün nun sa stramainta, da tals provamaints ú luttas, dimpersai chi, s’cufforten da la müravlgûsa Providentia e gratia da Deis.
E tschert, usche lungamaingk chia, no povers Crastians, in quista vita e vall da larmas, nun havain ün plü nöhbel & pretiôs thesaur e clinöt, co l’Oration, tras la quala no ngin avãt Deis, e podain discurer [f. 4a] è raschunar cun ell, davart tota quellas chiaussas, chi sun bsüngûsas è necessarias: Schi’ ns dess il Cudesch dals Psalms à tota via esser ün chiar é dutsch thesaur, siond chia in quel vain compilgâ da tota sort formas da bellas Orations, e’ ns amossa co, & in che möd, cun che plæds & impissamaints, no dessen è stoven comparair avant Deis, e’ l rogur ú clamar in a jüd, sea in malatias, in fam carestia è povertad, in affliction, in luttas è tentamaints da l’orma, ù cur no sentissen l’ira da Deis, in persecutions, in conturblations, in hora da la mort, in guerras, in travallgas, in privation da nossa raba, cur no ngissen dsorfnads da noss iffants ù dad auters chi sun chiars, da nossas libertads Spirituala ù Corporala, cur no dad amichs, paraints ú compaings ngissen bandonads ù sdengads, da malas linguas sinorvads, da faussas perdüttas [f. 4b] chüsads, à tüert condemnads dad aigē iffants sbüttads, da bap e mamma rendüds sü è bandonads, fidels Superiors dals subgets spretschads, ô fidels subgets dals Superiors tiranizads ú scatschads: La scontra lhura eir co chia no à Deis cun debit laud il dessen, ludar & ingrazchiar, per tot seis duns è beneficis. Schi in totta queus, è plüs da quella sort câs sun tschert nüzaivels è cuffortûs tot ils dits, da la S. Scrittüra: Perche tottas chiaussas chi sun viavant scrittas, sun scrittas in nossa doctrina, per chia no tras la patientia & consolation da las scrittüras, hagian spranza. Rom. 15, 14. Impro ils Psalms han üna müravlgûsa & eonsiderabla considerabla præminentia, schi üna propria, azupada è singolara efficacia: brichia deck à proferir à plaina bucca l’algrezchia dal côr, mo eir dad alvar via la dolôr da quell, da cuffortar, & da paddimar [f. 5a] tott las contu[r]blations dal Spirt. Usche il Profet è Raig David svess, cur ell eira plain d’algrezchia, è chia sia orma cun tott quai chi eira in ell, eira perderta da celebrar il Senger Deis per seis beneficis, oder da l’autra vart in las mær angusschas, schi dscheiva ell è pronuntiava Psalms, sco in queus da pertot via, è nan appara é lêr s’po.
Scha dimana il fat ais in tal möd cū ils Psalms, sco fin qua dit ais: Scha quel chi ha, dat aint & il fundamaint dals Psalms ais il S. Spirt: Scha il S. Spirt pro pro quist’ovra ha dovrâ solum sainchs, avant Diau & avant il mund aut preddschads homens, sco sun stats Moses, David, Salomon, Asaph, ils filgs dad Asaph, & auters: Scha ls sainchs Psalms nun contengen auter, co chiaussas bunnas, á Dieu chiaras, acceptas, bainplaschaivlas è sainchias: Scha ils Psalms in [f. 5b] qualchia guisa han la præeminentia avant tott l’autra Scrittüra: Mo schi chi nun vles tngaire è jüdicar queus per vantüraivels e beads, ils quals pon esser persnavels da quist grond dun è benefici, da podair quist Cudesch, & tant beus Psalms, ils podair lêr, ils imprender or dad ora, l’andr’ora in tottas occasions s’cuffortar è s’allegrar? La scuntra chi nū vles havair compassion cū queus chi conter lur völga vengen impedids, oder sun privads da quist aut & grand dun e benefici?
Basilius, ün sainch è velg Doctôr da la Baselgia, stat Uvaisck Apostolic, & Antistes da Cæsarea in Cappadocia, quel metta nã indret il laud dals Psalms da David, e quai iu tal möd, chel disch:
Tott la sainchia Serittüra da Deis inspirada ais nüzaivla, e bè per quai missa e scritta insemel dal S. Spirt, chia imincha [f. 6a] Crastian possa or da quella per seis aigen bsöng, clêr è tscherner üna perfetta medicina, tant sco or d’üna comünna Apotheca da las ormas. Dad autras chiaussas ins amossen ils Profets, dad autras ils Codeschs historics, dad autras la Ledscha, darcheu ün’autra forma dad avisar ins metten avant ils Proverbis. Mo solum, quist cudesch dals Psalms, quell compilga in sai, quai chia bsöngûs ais, our dals auters tots. Ils Psalms profetizeschen quai chi ha de sieuguer, metten nan chiaussas passadas, al crastian scriven eus avant Ledschas e tschantamaints co ell deß viver, che far ù lasschar. Per dir à la curta, è sun ün thesaur commün, da bunas salüdaivlas doctrinas, in las qualas scodün po chiattar totta quai, chi ’l porta üttel e guadoing. Ils Psalms medgen las velgas plagias da l’orma; è subit guareschē eus las fraischias e novas; quai chia [f. 6b] amalâ & debbel ais, turnainten eus darcheu in ün drett esser; quai chia intêr e sã ais, conserven eus é mantengen; ils affets carnals e mal giavüschamaints, padimē eus e taimpren, tant co chia possibel ais, cumbain chia queus fossen in l’orma ragischads aint, dürand la vita dal crastian. Ils Psalms sun ün paus da l’orma, ün Arbitrador & author da la pasch, il qual quidainta il tumult da grevs & mal impissamaints. L’ira lamaigen eus; quel chi nu s’po svess tngair in mastria, amosse eus adestreza è terms conveniaints. Eus implanten buna amicitia, reconciliesschē las discordias; schi’ l ais da far pasch tanter inimichs schi sun eus il Intercessòr ù Mediatôr. Oder, chi vol tngair plü quell per seis inimich, cun & spær il qual ell ha tramiss sü avant Dieu üna medemma vusch oder plæd? Dasort, chia’ ls Psalms, intanter auter bön, ins porten e mainen nan pro [f. 7a] il plü grond bön, il qual ais la caritad & amor. Per scatschar ils mals Spirts sun. eus la plü sgüra è perfetta medicina; eus ins mainan pro la protection dals sainchs Anguels; ün scut ins sun eus inconter las sgrischûrs da la nott; ün fraischiamaint in la lavûr dal di; üna defension dals pitschen iffants; ün’honôr dals creschüds; ün cuffort dals velgs: il plü bel fetamait da las femnas. Ils deserts fan eus esser sco citads populadas, eus commodan las dispitas in Drettüras. Cura ün da növ vain manâ pro la doctrina Christiana, schi ’l mossen eus ils principis; quell chi in la doctrina ha tut pro, jüden eus inavant; & a quell chi ais perfett, sun eus üna stavleza. Ils Psalms sun la vusch da la Baselgia. Las Festas fan eus gloriosas & allegrûsas; opereschan üna puchiadusa sa affectio davo Dieu: perche eus muvainten larmas or dals cors dürs sco pedras. Ils [f. 7b] Psalms sun üna Opera dals Anguels, ün Regiment Cælesstial, ün Füment Spiritual. In ils psalms ais üna perfetta Theologia; üna profetia da la vngüda - da Christi in carn; ün avis dal jüdici; üna sprãza da la Resüstanza; üna temma da la paina; üna impromission da la gloria & beadenscha; üna manifestation dals mysteris è secrets. Summa, in il Cudesch da ’ls psalms, sun compillgiads ils thesaurs da tott bön, tant sco in ün grond è cumün scring. Fin qua Basilius.
Cuntot, usche longamaingk chià ’ls Psalms tanias chiaussas compilgen, è chi sun ün usche pretiôs scazi, clinöt e e thesaur, ils quals eir eug sves nhaig tngü p meis melger cuffort in tott mia crusch è contradi, cun la quala Deis eir à mai ha tscherchiâ à casa e visitâ in tot il curs da mia vita, mo specialmaingk in mia vocation & offici, pro ’l qual el per sia misericordia im ha tngü clamâ, in il qual tēp [f. 8a] eug, cun auters fidels Serviaints da Jesu Christi, nhai tngü bler da far â star sconter à Sathanas & à seis Instrumaints, per causa dal S. Evangeli e vaira cretta, à po dair quell cun la nöbla Libertad insemel mantngair e promover in mia cara Patria, e Comüns: Ingionder im ais creschü gronda persecution, priguel da la vita, greivas & fermas imnatschas, blers Mandats e comands strēgs e scharfs da grondas personas, arrrests e preschun, bleras calumnias, smorfs, sdengs e menzönges, & in suma patir e manar via autra da totta sort travalga, angoscha & afflictiō, e quai fin à la fin da mia vita: Eir da queus, als quals eug per bleras peidas haveva servi sea in particolâr ú general: Il qual eug impro tott nhait tut sūn mai e büssantâ via cun buna patientia, e fatt offici dad ün dfai e fidel Serviaint da Jesu Christi; schi cheug cū il bead Apostel [f. 8b] Paulus insemel poss dir: Eug nhai cun totta bona conscientia servi a Dieu infina quaist dy. Act. 23. 1. Perche sco disch Paulus, 2. Cor. I, 12. Quaist ais mia gloriation, il testimoni da mia conscientia. In tot quella travalga im ha nos gratios Deis è Bap Cœlestial drizâ in pê, jüda è cuffortâ müravlgüsamaingk in blers mouds è guisas, mo il pustüt tras mez dals Psalms da David; Ils quals eug in, mia juventüm, è principi da meis stüdis nhaig cun diligentia lett, e blers imprais or dad ora, ils quals eug nhaig dovrâ in mia la plü granda crusch, celebrand e lù dand è clamand in ajüd cū queus Deis il Senger, perseverãd usche fin mia velgdünn e grand’ætad cun grond cuffort, delet & algrezchia. In la quala eug lhura tras sforz e dar aint dal S. Spirt, per grãda amor e zelosia via da Deis è seis plæd à promiotion da quell e da sia Baselgia, [f. 8a] ad honôr da Christi noss solett Mediatôr, á salüd da bleras fidelas prusas ormas, ad uttel e cuffort du da povras smissas conscientias, eir per invidar meis iffants sco eir auters à la diligiainta lection e stü di dal Cudesch dals psalms e Scrittüra Sainchia, sco eir tras motivar da bleras devotas personas; schi ’m haig eug intramiss, e tut sura da mai quell grond carg e valisch, im confidãd dal ajüt da Deis, e da seis S. Spirt, da vertir e metter in Ladin ú Romansch da nossa Ingadinna Bassa, quaist nöbel e bell Cudesch da ’ls Psalms, nun siand queus fin qua in, quaista forma, sco il Spirt S. svess ha, tschãtschâ, ma brichia ne vertids ne stãpads in nossa lingua: Il qual eug nhaing fat, tenor il pitschan dunett è talent chia Deis im ha dat & imprastâ, eis tant inavant co chell ha dat gratia pro, cun la mær adestreza chi mâ ha pudü dvantar [f. 8b] tant à la version, co in comodar la Lingua chella fluesscha è tuna bain in las urallgas e cor dal lectôr & auditôr.
E cun quaist völg eug, ô cara Patria, havair rogâ, chia tü völgas tor sü & acceptar quaista mia lavôr & operetta in, bain, & artschaiver quaist meis pitsschē preschaint in buna part, il qual vain & proceda dad ün sincêre e bain affectionà anim e cor via da tai. Eug t’il offeresch e dedichesch, brichia chia tü il mettes sün corona ù sur ’l üsch, per ilg lasschar ngir plain d’puolvra e chiæras, mo per chia tü plü suvent tü pôs, e cur tü has peida ù stas á plaz il legias cun dretta devotion, & cun vaira brama da tor à côr, e da t’regolar seguainter ils intraguidamaints chia tü pillgas & artschalvas landr’ora, schi vains quatras brichie deck à ngir in congoscentia da teis salüd e vaira cretta, mo eir plainamaingk à ngir drizâ [f. 9a] in pê e cuffurtâ in malatias, fam e poverrad, luttas e tentamaints da la cōscientia, in guerras, persecutions, priguels travallges, dabats, ud autra crusch co chi podess esser, & á la fin in la mort svess: Il qual tü vains tott à podair portar cū patientia, & á la fin venscher e mãtngair la victoria cun Jesu Christo noss Salvader, il qual ha eir vitt, a mantngü, e cun ell ngir manâ in tschel, miss e tschantad da sia vart dretta, e cun tott Anguels e beads ludar seis S. Nom, il ingrazchand cun psalms e canzons da laud. Ad el Jesu Christo sea dat laud, gloria, honor, & perpetual ingrazchiamaint cun il Bap, e S. Spirt insemel in tott’æternitad, Amē Amen.
Nicolaus Anthonius Vulpius: Anno 1655. die 24. Junij. Fetanij: Anno ætatis meæ 73. currente, & administrati officij Ecclesiastici 52.
| [f. 9b]. | AL FIDEL & PRUDENT |
Lector.
LA vusch da quell grond Deis, e da, noss solet Senger & Salvader Jesu Christi tunna in quista guisa: Usche des splendorir vossa lüm avant la lgieut, per cheus vezen vossas bunas ovras, è glorifiche voss Bap, chi ais in ils tschels. Mat. 5, 16. Intanter auters duns, cun ils quals Deis, per sia gratia, ha tngü benedi & indottà á meis chiar Bap f. m. ais quaist eir ün: Chel à promotion da la gloria da Deis, & ædification da sia Baselgia, ha avant alchün Ans verti quell nöbel e bell thesaur dals Psalms dal Profet e Raig David, in la lingua da noss’Ingadina & cara patria, è queus eir cū speciala diligētia e dexteritad illustrà cun beus argumaint e sumas, sco eir cun Registers chi mossan, che iminchia psalm tratta, e co ün possa dovrar l’ün ú l’auter psalm in [f. 10a] diversas occasions e câs chi’ l podess inscontrar, & in da che d’sort stadi e condition chel foss.
Cuntot haviand el mis tãt grand stüdi, diligentia, fadia, e bler pissêr; ne pudiond ell ngir á complimaint e deseng da seis proposit, (tras chia Deis per sia misericordia il ha clamâ davent da quista vita è vall da larmas pro ell in tschel) da meter quell’opera in stampa e manar à lüm. Schi nun haig eug vulgü plú löng interlaschar, ngond eug constritt in mia conseiētia, e por meis offici, á promover la gloria da Deis, la ædificatiū da sia Baselgia, sco eir à cuffort da bleras fidelas prusas ormas; Impart lura eir ad obedir á meis chiar Bap, f. m. al qual eug haveva impromiss. Cumbain impru cū granda discomoditad da mia casa e bler cust da metter quella in stampa, e la manar à lüm. Cū quaist insemel lura catãd eug chia ’l molto Reverendo Sr. Duri Campel f. in seis psalms da cantar, ha mãquantà [f. 10b] à cumplimaint dals psalms da David circa da LX. da vertir: Schi naig eug eir ünqualchüns da queus manquãtads à qui davo vulgù metter pro e far stampar. Ils quals únzacura sū stats cōponids e mis à cantar da meis chiar Sr. Barba, il molto Reverendo Sr. Jachian Anth. Vulp. f. m. stat il plü davo da sia vita Minister da la Baselgia da Tusan, è Decan d’ün ven: Capittel in la Ligia Grischa: Unqualchúns tenor la melodia dal Lobvasser, qualchüns lura tenor la velga solita melodia da Dr. Martin Luther: Ils quals fin hossa in nossa lingua d’Ingadina Bassa ma nu sun stampads. Schi cheug havess eir tngü tots ils psalms da David componids tenor la melodia dal Lobv. e miss gio dal pnominat meis chiar Sr. barba f. m. cū ùna poesia gustabla tschert á scodún fidel amator da la musica, mo per bler respets & occasions per ùna vota interlaschads dals stampar. Nhai eir qui pro argút & [f. 11a] miss alchúnas bellas e cuffortusas canzons Ecclesiasticas ù spiritualas & orations: Paucas or dad autras linguas Romãschas da nossa Patria redùt in la nossa: Autras lura ma plù stat stampadas, ma da növ componidas, sea tras il pnominat meis sr. Barba, oder part tras mai Naig eir tott il fat proponú avãt il molto Reverend Colloqui, & Magnifici Cōmuni da noss’Ingadina Bassa, & intercedü per Licentia, ils quals han quella cōcess, & usche l’Opera approbâ: Als quals eug völg oir havair rogâ, chi sean defensôrs, assistens é promotors da quella, cū auters fidels amatôrs dal plæd da Dieu. Et ingio chia in qualchia lö, á jüdici dal sabi Lectôr foss comiss qualchia mancamaint deng da censura, schi’ ns vlaino á quella sottametter. A l’incontra ingio quaista noss’opera dess contenteza è fatisfaction à scodün fidel è devot crastiã chi giavüscha da tor e pilga landr’ora cuffort e doctrina, schi stuaino confessar [f. 11b] chia quai nun sea nöss, ne chi venga da no insves, dimpersai tot da la spüra gratia, bontad è misericordia da Deis noss Bap Cœlestial, al qual auda il laud, l’honôr & la gloria in tot æternitad. Amen.
In Ftan Cal: Juny. 1666. Jacobus Anthonius Vulpius V. D. M. Fetanij in Patria.
| [p. 260] | IL QUARTAVEL CUDESCH DALS PSALMS. |
PSALM. XC.
Ais ùna dottrina davart la consideration da quista vita mortala.
1. In il principi da quist psalm cuffort a Moses ilg pövel dad Israel, cun la consideration da quai, chia Deis a saimper sta pro ’ls seis. II. Scriva ell la curta dürada, e blera staint a da la vita dal crastian, in quist mund, insemmel cun las chiaschuns da quai. III. Planscha ell, chia usche paucs sun queus, chi quai consideresschen. IV. Roga ell in nom dal pövel dad Israel, chia Deis operesscha in eus quella consideration, e ’ls spendra da lur miseria, & ils detta sia benediction, pro las fatschendas da lur vocation.
Una oration da Moses da quell hom da Deis.
1. TU Senger, esch stat nossa havdanza da slatta in slatta.
2. Ant co chia ls monts naschen, & ãt chia tú formasses la terra, & il cræs da la terra: schi dad æternum nan, infin’in æternum esch tù Deis.
3. Tü redúgas il crastian in pulvra, & disch: Turnà darcheu filgs da la lgieut.
4. Perche milli ans sun avant teis ölgs ingual, tant co il di d’hêr, cur el ais passà e tot; c tant co úna vigigla in la not.
5. Tü ils sdrappes davent sco üna plövia grossa: Eus sun ün sœmi: sün la damã sun eus sco ùn ’herba, chi vain passa.
6. La quala la daman sfloresscha, e s’múda: La saira vain ella tallgada gio, e secca via.
7. Contot schi nginno cossümads tras tia ira: & tras tia fùra ngin no stramits.
8. Perche, tü mettes noss puchiats avãt tai: schi uoss puchiats azuppats avant la lùm da tia vista.
9. Tras quai schi passan via tot noss [p. 262] dids tras teis sdeng: no manain via nos ans, ingual sco ún plæd.
10. Ils dids da noss ans sun settant’ãs; & in la fermeza, ottant’ans: Et tot lur bain, ú quai chi ais il mellger, ais stainta & dolôrs: perche e vain deck usche sblutâ gio, e no svolain davent in presscha.
11. Chi mà congoscha la forsa da tia ira: & saguainter tia temma, tia ira?
12. Fa chia no numran noss dids: Et uschea fans intlegentaivels: E non ngin á manar nan noss côr pro la sabgenscha.
13. Turna, o Jehova; quant löngk! Et t’buna ja sura da tia famallgia.
14. Sadullans sün la daman cun tia bontà: E no ngin á sallgir d’algrezchia: No ngin á star legers tota noss dids.
15. Allegrans seguainter queus dids, chia tü ins hac dat da far: seguainter ils ans, chi no havain vis il mal.
16. Fa vaira tia ovra via da tia famalgia [p. 263]: & tia gloria a lur iffants.
17. Et la beltezza da Jehova noss Deis sia sur no: Et fa ferm l’ovra da nos mãs sur no: Schi, offerma l’ovra da noss mans.
PSALM. XCI.
Ais ün cuffort in tot priguels.
Il autôr dal psalm cufforta tet queus, chi han lur recurs pro Deis, cun quista impromission; Ch’ett in priguels d’ogni sort, il pustüt, priguel da la peste venga als percürar’.
1. QUell chi habitesscha in il zuppel dal autisschim Deis, vain a star l la sumbriva dal omnipotaīt.
2. A Jehova völg eug dir: Tü esch mia defension, e mia forteza Ell ais meis Deis: Eug völg schantar mia spranza in ell.
3. Sgüramaingk vain ell a t’liberar or dal latsch dal utschlær: da la mala peste.
4. Ell vain a t’covernar sut sias alas: E fut [p. 264] sut sias alas vains ad havair defension. Scüt e targia ais sia vardat,
5. Tü nu vains a ta tmair dal stramizi da la not: ne da la friza, chi vain svoland da di.
6. Ne da la pestilentia, chi va inavant in il scür; ne da la malatia, 30 chi metta a perder in il mezdi.
7. Scha milli dessen gio da l’ünna tia vart: & desch milli da tia vart dretta; impro nun vain ella á ngir nan strusch pro tai.
8. Schi cun teis ölgs vains a vair, e guardar, co e vain rendü al nausch.
9. Perche tù, Jehova, esch mia protecti on: Et Deis il autisschim has miss tia havdanza.
10. Mal nu vain à t’scontrar: & alcüna plaga nu vaina a ngir ardaint tia camanna.
11. Perche el ha dat comandamaint à [265] seis Anguels da tia vart, ch’eust’ percüran in totas tias vias.
12. Sün lur mans vengen eus à t’portar, chia tü nu scampütsches cun teis pês inconter üna pedra.
13. Sün leuns & aspides vains à passar. Tú vains a trapplar fut leuns juvens & draguns.
14. Perche Deis disch: Damana chia quaist im ama da bun cor, schi ’l völg eug liberar; e ’l völg aduzar, damona ch ’ell congosscha meis Nom.
15. Ell im clama in ajüt; damana ilg völg eug responder: Cun ell sun eug in sia tribulation. Eug il völg jùdar ora, & ilg völg glorificar.
16. Eug il völg sadullar cun longezza da dids, e ’l völg far vair meis salút.
PSALM. XCII.
Ais ún ingrazchiamaint per il gubern da Deis.
[p. 266] In quist psalm s’exhortesschen ils fidels dal pövel dad Israel tanter pær, ad ingrazchiar Deis, per seis müravilgûs gubern, e providentia: Ch’el eir als mals in quista vita fa dal bain bler; impro a la davo ilgs sdrüa ell. Mo la scontra ch’ell als prûs, ils quals bleras votas wengen eir tras quella sia providentia caldads a la fin, a la fin tira or dsut, adanza & benedescha.
Una canzon da laud sün il di dalg Sabbath.
1. VNA bona chiaussa aise, ludar & ingrazchiar Jehova: E sonar, e cantar, a teis aut Nom.
2. Lasschar a savair sün ladaman tia bontà: E da not tia vardat.
3. Sün il instrumaint da desch cordas, & sün la luta, sùn la cittra, e sùn la gigia.
4. Perche tù, Jehova, m ’has allegrâ in tias ovras. Eug völg sallgir in aut d’algrezchia in las ovras da teis mans.
5. O Jehova, quun grandas sun tias ovras! Co sun teis impissamaints usche zund chiafuols!
[p. 267]. Un narr nu sâ quai, & ún zainza intellet nun intlegia quai.
7. Intant chia ils mals stan verds sco l’herba, e tot queus, chi fan la cativiergia sfloresschen, van eus a perder in æternum.
8. Ma tú esch il autisschim, o Jehova a saimper.
9. Perche, mera, teis inimichs, Jehova: schi, perche, mera, teis inimichs vengen a perir: e vengē a ngir rasads e dissipats tot ques, chi fan la nauschdat.
10. E tú vains ad aduzar in aut mia Corna, sco il unicorn: ch’eug sun ūschü cun öli verd, e fraisck.
11. Et meis ölg vain à vair teis jüdicis inconter queus chim guardan sü: incōter queus chi levan sú inconter mai; inconter queus chi’ m fan inconter, vengē mias orallges ad udir.
12. Il júst vain a star verd sco la palma: [p. 268] sco il Ceder sún il mont Libano vain el a cresscher sú cun adampchiamaint.
13. Queus chi sun implantands in la casa da Jehova, vengen a sflorir in ils palazis da noss Deis.
14. Schi e vengen eir ad esser verds in lur velgdùm: grass vengen eus ad esser, e verds.
15. Perchia eug lasscha à savair, chia Jehova ais just, & intêr: Meis spelm: & chia iniquitad e cativiergia nun ais in ell.
PSALM. XCIII.
Ais ün cuffort inconter tot Tyrans.
Ils fidels s’cuffort en quist psalm inconter il tor aman dals Tyrans, sün consideration da la possanta providentia da Deis, e la sgüreza da sias impromissions.
1. JEhova quell regnesscha: Ell s’ha investi d’grandeza: Jehova ha trat aīt fermeza: Ell ais agiâ tschintâ aint: Eir la terra vain fermada, ch’ella nu vengia moventada.
[p. 269] 2. Tia supchia ais salda da lura in nan: schi dad æternum in nan esch tü.
O Jehova, ils flüms han aduzâ: ils flüms han aduzâ lur rumôr: Ils flüms han aduzâ lur undas.
4. Sur las rumôrs da bleras aguas: da quellas fermas undas dal mar, ais Jehova ferm in l’auteza.
5. Tias testmungias sun saldas grandamaingk: La delēttaivla santità da tia casa, o Jehova, vain á remangair in longeza da temps, & á saimper.
PSALM. XCIV.
Ais üna oration inconter Tyrañias.
Il autor da quist psalm roga, chia Deis völlga castigar tots tyrans da casa: mettand nan ünzaquants stucks da queus. II. Ils rönga ell per quai, ch’eus nu wöllgen congoscher la providentia da Deis, & amossa e cofferma quella. III. Cuffort’ell queus, chi vengen calcads, chia Deis venga als deliberar: ils mal fatôrs castigar, confirmand quai cun seis exaimpel.
1. O Deis da la vindetta, Jehova: Deis da la vindetta splendura ora.
2. Tü jüdisch da tot la terra, t’fa in aut; Renda als superbis lur merit.
3. Quun löngk Jehova, quū löngk dessen ils mals sallgir sü, e star legers?
4. Eus tavellan sainza fundamaint: grobamaingk tschantschan eus: E fick s’laudan tots queus, chi fan la nuschdat.
5. Iehova, e squitschen sut teis pövel: e trapplan fut tia hierta.
6. Eus mazen la vaidgua, & il ester: Eus pillgen la vita als orfens.
7. E dischen: Deis nu vain à vair quai ingotta: Et il Deis da Jacob nun vain a sœngar quai ingotta.
8. Intlegiaivo, chi nun havai ingün sen intanter il pövel: Et vo nars, cura laivo pür ngir sabis?
9. Quell chia ha plantâ l’orallgia, nu des ell udir? Quell chi ha fat il ölg, nun dess ell vair?
10. Quell chi rönga ils povels, nu dess [p. 271] ell castigar? Et quell chi mossa la lgieut scientia?
11. Iehova congosscha ils impissamaints da la lgieut, chi sun vanitá.
12. O Senger, beat quell hom, il qual tü vains ad intraguidar, & vains al mossar tia ledsscha.
13. Chia tù il drizas paus, in ils dtds da ’l mal, intant chi vain cavâ la fora alg nausch.
14. Tschertamaingk Jehova nu vain à büttar via seis pövel: ne vain a bandonar sia hierta.
15. Perche il júdici vain à torrar pro la jùstia, & davo ell vengen giand tot queus, chi sun d’ùn real côr.
16. Chi ais stat sü per mai, inconter qu eus chi fan il mal? Chi 20 s’ha miss aint p mai, tncōter queus chi fan la cativiergia?
17. Scha ’l Senger num fos stat in ajút schi havdes mia orma bunamaingk in la quaideza.
[p. 272] 18. Cur eug nhaig dit, Meis pê ha dat ùn sblezck; schi m’hâ tia bontà, Jehova tngú sù in pê.
19. In la blerúra da meis impissamaīts in mai, hã teis cufvrts allegrâ mi’orma.
20. Vain forsa a s’compangar cun tai la superbia da l’iniquitad; quella, chi in pê da la raschun, s’inspia ora tota fadia e travallga?
21. Eus vengen insemel à rotsch à rotsch sur l’orma dal jùst, & condannan sang innozaint.
22. Qua lhura im ais Jehova stat ùn castell: E meis Deis im ais stat il spelm da meis recurs.
23. Perche ell vain à render sün eus, lur tort e forsa: E tras lur aigna malitia vaī ell als metter à perder: Iehova nos deis vain als metter a perder.
PSALM. XCV.
Ais ùna exhortation a ludar Deis elg obedir.
[p. 273] I. David, (Hebr. 4.) exhortescha il pövel dad Israel ch’eus in lur raspadas sainchias dessen ludar & adorar il Senger, permôr da sia autezza, e bontà. II. Ils exhortesscha ell pro dretta obedientia via dals comandamaints da Deis, per ch’eus nun vengen castigats sco lur velgs.
1. NGi nan; sallgin sü e cantain á Jehova: Iüvlain al spelm da noss salüt.
2. Giain avant sia fatscha cun laud; Iüvlain ad ell cun psalms.
3. Perche ún grand Deis ais Iehova, & ün grand Raig sur tot ils Deis.
4. Perche in seis mans sun las plù chiafullas foras da la terra: Eir las autezas dals monts sun sias.
5. Perche, seis ais il mar; ell il ha fat: & il terrain han seis mans formâ.
6. Ngi, adorain il, e’ ns büttain gio in terra, e’ ns insnolgiain avant la fatscha da Iehova, quell chi’ ns ha fat.
7. Perche ell ais noss Deis, e no pövel [p. 274] da sias pascüras, & il tröp da seis man.
8. Scha vo ngit ad udir hoz sia vusch, schi nun induri voss côrs, sco in Meriba: saguainter il di da Massa in il desert.
9. Ingio voss Babuns im han provâ: schi eus m’han provâ, cumbain chi vevan vis mia ovra.
10. Quaranta ans dalonga sun eug provâ da quista generation: Tras qua nhai eug dit: Quaist ais ün pövel, chi va ad errôr in lur côr, & eus nun han congoschü mias vias.
11. Als quals eug nhaig jürâ in mia ira, schi mâ vengē ad intrar in meis paus.
PSALM. XCVI.
Exhortaiions à ludar Christum.
Il autor exhortesscha ils fidels da Iüdeus, e da Pagans, ils quals, dal temp da la wengüda da Christ in carn, vengen ad esser vivs, chil dessen ludar & il adorar, permôr da seis salüt, e gloria, & jüst gubern, & providentia.
1. CAntâ a Jehova úna canzon nova: Cantà a Iehova tot la terra.
[p. 275] 2. Cantâ a Iehova: benedi à seis Nom predgiâ ora da di in di seis salùt.
3. Raschunà intanter ils Pagans sia gloria: Intanter tot povels, sias müravilgûsas ovras
4. Perche grand ais Jehova, & aut da ngir ludâ: & da tmair sur tot 35 ils Deis.
5. Perche tots ils Deis dals povels sun vanitáts: Ma Iehova, quell ha fat ils tschels.
6. Majestà & honor ais avant ell: Fermezza & honrenscha in seis Santuario. 7. Dat á Iehova, vo povels, chi esschet raspads insemel: dat a Iehova gloria & fermeza.
8. Dat à Jehova l’honôr e la gloria ûa seis Nom: Pillgâ offertas, e ngi in seis palazis.
9. Andurâ Jehovam in l’honôr da seis Santuûrio: Tremla tott la terra da sia fatscha.
[p. 266] 10. Dit intanter ils povels, Iehova regnesscha: Contot schi vain il cræs da la terra a ngir stabili, ch’ell nu s’mova. Ell vain a reuscher ils povels cun dret e raschun.
11. S’allegran ils tschels, e sillga sü la terra in aut: Strasona il mar e sia grandeza.
12. Sillga in aut cun algrezchia la cuttüra, & che chia in quella ais. Lhura sillgen in aut d’algrezchia tot la bosca da ils guauts.
13. Avant Jehova; perche ell vain: per che ell vain a redscher la terra. Ell vain a redscher il cræs da la terra cun jùstia, & ils pôvels cun sia vardat.
PSALM. XCVII.
Ais úna exhortation á dar honor á dar honor á Christ.
I. Il autor admonesscha tot fidels da Iüdeus & Pagans, dals temps da la venüta da Christ, al ludar, & s’allegrar da seis reginum, e divina Majestat. II. ils exhortesscha [p. 277] ell pro temma da Deis. Et ils cufforta in conter la persecution dals infidels. III. Repertesscha ell la prima admonition, & ils exhortesscha darcheu a dar laud & ingrazchiamaint a Christ.
1. IEhova regnesscha: Silg ’la terra ī aut: s’allegran las insulas las plú grãdas.
2. Nüvel e scùr dis inturn ell: lüstia & jùdici sun il pê e fundamaint da sia supchia.
3. Fö va avant sia fatscha: & ell vain ad invidar úna flamma inturn inturn seis inimichs.
4. Seis Lùtschaiders han splenduri sur terra: La terra vain, a vair, & á tremlar.
5. Ils monts leguan sco üna tschaira avant la vista de Iehova: Avant la vista dal Senger da tot la terra.
6. Ils tschels vengen à far á savair sia jüstia, & tot ils povels vengen á vair sia gloria.
7. Vengen in vergogna tot queus, chi servan ad imagnas: Queus, chi s’laudã [p. 278] in lur Idols. Avant ell dessen adorar tot ils Anguels.
8. Sion ha udi, e s’ha allegrâ: E las filgas da Iuda han sallgi d’algrezchia permôr da teis jüdicis, o Iehova.
9. Perche tü, Iehova, esch il aut sur tot la terra: Et esch autamaingk aduzâ sur tot queus, chi han forsa e possanza.
10. Vo chi amavat Iehovam, haget in ödi il mal: Ell percúra las ormas da queus, ch’ell fa dal bain: Ell vain als trar or dal man dals nauschs.
11. Als jüsts ais semnâ úna lúm, & ün’algrezchia a queus, chi sun drets d’côr.
12. S’allegrâ vo jüsts in Iehova: E predgiâ ora la memoria da sia santitá.
PSALM. XCIIX.
Ais ün’exhortation a dar laud a Christo.
Sco in il psalm paßâ; uschea eir inquist exhortescha il autôr ils fidels, dal temp da la venuta da Christi in carn, chi’ l dessen ludar, permôr da seis salüt, & jüsf bun gu(l)[o]ern.
[p. 279] CAntà a Iehova úna nova canzō; perche ell ha fat miraculs: & seis man dret, e seis sainck bratsch il ha datt salüt.
2. Iehova ha fat appalais seis salüt: & avant ils ölgs dals povels, ha ell fat vaira sia jüstia.
3. Ell s’ha regordá da sia bontá, e da sia vardat via da la casa dad Israel. Tot ils confins da la terra han vis il salüt da noss Deis.
4. Iüvlà al Senger tot la terra: Strasonà, & cantà dadaut: e fat ilg psalms.
5. Sonà a Iehova la citra: La citra, e cū vusch da beus psalms.
6. Cun trommettas, e sonar da la tüba: jüvlà avaut quist Raig Iehova.
7. Sbrùgia il mar, e sia plaineza: Il cræs da la terrn, e queus chi habitesschen in quell.
8. Ils flüms slaffen cun ils mans: Cantan [p. 280] ils monts tots insemmel cun auta vnsch.
9. Avant Iehova: perche ell vain a redscher la terra: el vain a redscher il cræs da la terra cun jüstia, & ils povels cun dret, e raschun.
PSALM. XCIX.
Ais ùna exhortation a ludar & adorar il Senger.
Il autor exhortesscha il pövel da Deis, a ludar, & honrar il Senger, per causa da seis reginum spiritual tanter eus; sün fidanza, ch’ell venga als exodir, sco ell ha ünzacura exodi Mosen, Aaron & Samuel.
1. IEhova regnesscha: franturan ils povels: El seza intanter ils Cherubims: Unda ja tot la terra.
2. In Sion ais Iehova grand, & aut sur tot ils povels.
3. A teis Nom grand e stramentû cufessen & ingrazchen tots: perche ell ais sainck.
4. Et la fermeza dal Raig ama il jùdici. Tü has fat sald, che chi ais dret: Tù has fat júdici e jùstia in Jacob.
5. Aduzá Iehovam noss Deis, & adora avant la scabella da seis pêês: perche ell ais sainck.
6. Moses & Aron sun stats intanter ls Sacerdots, e Samuel intanter queus, chi claman in ajüt seis Nom. Eus han bragi pro Iehova, & ell ils ha exodits.
7. In üna columna d’üna nüvla ha Deis tsantscha cun eus: Eus han salvâ sias perdùttas, & ell ils ha dat seis schantamaints.
8. Jehovo noss Deis, tù ils has exodits; Tü ils esch stat ún Deis, chi pillgia via lur puchiats; & impro eir, chi has fat vīdetta da lur far.
9. Aduzâ Iehovam, noss Deis; & adorâ inconter ils monts da sa santitá. Perche saingk ais Iehova noss Deis.
| [p. 282] | PSALM C. |
Ais ún laud & ingrazchiamaint, per beneficis spirituals.
Ils fidels in quist psalm s’exhortesschen tanter par, acantar laud cun tota algrezchia, per quell special benefici da Deis, ch’ell craffaiwelmaing ils ha clamads, & tant coseis pövel, e nursas persorgiâ, e gubernâ.
1. IUvlâ a Iehova tot la terra.
2. Servi a Iehova cun dalat: ngi avant sia vista cun jüvlaz.
3. Congoschai chia Iehova ell ais noss Deis: ell ha fat á no: brichia no a no insvess. No esschen seis pövel, & la scossa da sias pascüras.
4. It aint per sias portas cun laud, & ingrazchiamaint: in seis palazis cun laud Slargia ora seis laud, e benedi a seis Nō.
5. Perche Iehova ais bon; a saimper düra sia misericordia: e sia vardat da slatta in slatta.
PSALM. CI.
Amossa co David s’proferesscha da far sch’ell vain pro il reginum.
[p. 283] David imprometta al Senger, ngiand schantâ in posseß dal Reginum da s’guvernar saguainter tot ilg da vaira: e metta nan qualchia punt d’ün bon gubernador.
Un Psalm da David.
1. EUg völg cantar la bontad, e jüdici: & a tai, Iehova, völg eug cantar psalms.
2. Eug völg metter tot meis stüdi sün la via intêra, cur tü vains a ngir po mai Eug völg caminar in sincerità da meis côr, in mez mia casa.
3. Jngün mal fatt nu völg eug tor avãt mai: Eug völg mal a queus, chi storschē gio da tias vias: Un da queus nun dess star cun mai.
4. Un côr stravers vain giand davent da mai, e nauscha lgieut nu völg eug laschar ngir inturn mai.
5. Queus, chi smorven secrettamaingk lur prossim völg eug metter or d’pêês: Queus chi han ölgs grandêrs, & aut côr, nun [p. 284] veng eug a pudair indürar.
6. Meis ölgs vengen a guardar sún queus, chi sun d’vardat in la terra, ch’eus stetten pro mai; Queus, chi caminan sún la dretta via, vengen a servir a mai.
7. In mia casa nu dessen havdar queus chi fan fraud: quell, chi tschantscha ingians, nu dess ngir stabili avãt meis ölgs.
8. Sün la daman völg eug metter a perder tot ils nauschs dal pagiais: per ch eug ragischa or da la cità da Iehova, tot queus, chi fan mal.
PSALM. CII.
Sun rogs dal pövel dad Jsrael, per spendraschun or da la preschun da Babylō.
Quaist psalm ais miß gia per il pövel Iüdeeu, cur ell era preschun in Babylon, & bonamaingk eir complits ils settanta ans da quella. Per la I. rogan eus, chia Deis or da quella ils delibra: fiand ch’eus in quella sto van indürar angusscha granda, fadia & travallgia. Per la II. S’cuffort en eus, chia Deis quai venngia fand, e quai per quatter chiaschuns. La 1. perche Deis ais in seis plæd, & impromissions tant sald, e nun müdaivel, [p. 285] co in sia essentia. La 2. perche ch’eus han zund grand desideri darcheug da drizar in pê la citâ & il taimpel da Ierusalem. La 3. perche, chia Deis ils turnantand, venngia a ngir congeschü, e ludâ dals Pagans. La 4. perche, chia eir eus vengen a dar laud & ingrazchiamaint a Deis.
Una oration dal pover, cur ell vain sur sallgi cun tremlazun, & spanda oura seis plant avant Deis.
1. AUda mia vusch, o Iehova; e mais bragir veng avant tai.
2. Nu zuppar tia fatscha davent da mai, in quell di, ch’eug clam: Vè baut, e responda à mai.
3. Perche meis dits sun cossümats via, ingual sco ùn fùm, & mia ossa ais arsa via, sco ùna platta d’fœ.
4. Meis côr ais battú tant co ün’herba, & ais seccà via: da sort ch’eug nhaig smaachiâ da mangiar meis pan.
5. Da la vusch da meis clutsch, ais tott mia ossa rantada pro mia carn.
[p. 286] 6. Eug sun ngù simlgant al Onocratio lo dal desert: Eug sun dvantâ sco il püb in loūchs soldans.
7. Tot la nott ora valg eug; e sun ingual sco ün pasler soldan sün ún tett.
8. Iminchiadi im sdengen meis inimichs; e queus, chi s’laudan sura da mai jüran tras mai.
9. Tras quai, nhaig eug mangia pulvra tant co pan, e nhaig masdâ mia bevranda cun cridaz.
10. Permur da tia ira, e da teis sdeng: perche tü m’has aduzâ in 10 aut, & m’has eir buttâ gio à bass.
11. Meis dids sun taut co ùna sumbriva, chi passa davo gio; & eug sun seccà via, ingual sco ùn’herba.
12. Ma tù, Jehova, restas in æternum; & tia memoria resta da slatta in slatta.
13. Tras quai tü, alvand sú, vains a t’laschar ngir compassion da Sion. Perche il [p. 287] ais il temp da s’lasschar ngir puchiâ d’ell. Perche, seis temp ordinâ ais ngü.
14. Perche tia famallgia vengen ad ha vair lur cor, via sia crappa, e sia pulvra.
15. Et ils Pagans vengen a tmair il Nō de Jehova; & tott ils Raigs da la terra, tia gloria.
16. Per quai chia Jehova vain ad havair ædificá Sion, & vain ad esser vis in sia gloria.
17. E vain ad havair guardà sùn l’oration dals afflits, e nu vain ad havair sbùtà lur oration.
18. Quai vain a ngir miss in scrit sún la generation, chi vain davo: Et il pövèl chi ais creà, vaio a ludar Deis.
19. Ch’ell ha guardà gio or dal lö da sia santitad sù aut: Chia Iehova ha guarda gio da tschel in terra.
20. Per ch’ll udiss il suspirar dals preschunêrs: e slargiass ils filgs da la mort.
[p. 288] 21. Per chia e lasschen a savair iu Sion il Nom da Jehova: Seis laud in Jerusalē.
22. Cur ils povels vengen a ngir raspads insemel; & ils reginums, per chia e sarven á Iehova.
23. Ell ha bain büttà a terra mia forsa: Ell ha tschunck gio meis dids.
24. Eug nhai dit: O meis Deis, nu’ m far svampar via in la mità da meis dits: Teis ans sun da temps in temps a saimper.
25. Tü has dalöngk söllgà la terra: Et ovra da teis mans sun ils tschels.
26. Quai tott vain a passa via: Ma tù vains a remangair: Et tot quai vainngiand vedrüsch, ingual sco ün vestmaint: Ingual sco ün vestmaint vains a ’ls mudar, e vengen a ngir müdats.
27. Ma tü Iehova, esch, & teis ans nun vengen ngiand al main.
28. Ils iffants da tia famallga vengen a [p. 289] star, & habitar: E lur sem vain avant tai a ngir stabili.
PSALM. CIII.
Ais ún la(n)[u]d & ingrazchiamaint per la remission dals puchiats.
I. Davîd s’exhortesscha sweß ad ingrazchiar & ludar Deis, per seis da blera sort d’beneficis, ils quals Deis ad ell in special; e lura eir a tot il pövel da Deis in general ha fat: Ils quals ell metta nan, & il pustüt laud’ell la remission dals puchiats, tras gratia, II. Exhortesch’ell eir ils Anguels, e totas creatüras a lu dar Deis.
Un Psalm da David.
1. LAuda a Iehova, o tü mia orma: e che chi ais in mai seis sanchischem Nom.
2. Orma mia lauda a Iehova; & nun smanchiar tot seis beneficis.
3. Il qual perdona a tai tot teis puchiads: E medgia tot tias ifirmitats.
4. Il qual spendra tia vita or da la sepultüra: Il qualt t’incorona cun bontá, e cū misericordia.
[p. 290] 5. Il qual sadulla tia masella cun tott bœn: Il qual renova tia juventüt, sco quella da l’aulgia.
6. Iehova fa jüstia e raschun a tot queus, chi sun sqitschads sut cun ingian.
7. Ell ha fat a savair sias vias a Moses: Als filgs dad Jsrael quai, ch’ell ha fat.
8. Misericordiaivel & gratiôs ais Jehova: Tard a l’ira & da granda bontà.
9. Il qual nu sola dantillgar adüna; ne tenga ira a saimper.
10. Il qual nun ha fat cun no saguainter noss puchiats: e nu ’ns ha rendü saguainter nossas cativiergias.
11. Perche seguainter l’auteza dals tschels, sur la terra, ais sia bontà pü granda sur queus, chi ’l teman.
12. Saguainter la lönscheza dal oriaīt, davent dal occidaint; usche ha ell dalönfch büttâ davēt dad ell nos puchiats.
13. Ingual sco ùn bap s’lasscha ngir puchia [p. 291] chià da seis iffants; usche ais Jehova misericordiaivel via queus, chi ’il temen.
14. Perche ell congosscha da che fattura no esschen: Ell s’regorda, chia no esschen pulvra.
15. Ils dids dal crastian sun sco l’herba: Ingual sco üna flôr da la cuttüra sflorescha ell.
16. Perche deck ún zuffel va dsur ell ora, & ell plü nu vain ad 5 esser avant man: E seis lö nü vain plù congoschú brichia.
17. Ma la bontà da Iehova dùra dad æternum in æternum, sura da queus, chi ’l temen: Et sia jüstia sur lur iffants & abiadis.
18. Schi a queus, chi salvan sia ligia; & s’regorden sün seis statúts, a far queus. 10
19. Jehova ha fermâ seis thron in ils tschels: & seis reginum ais cun tota possanza e segneradi.
20. Benedi à Iehova, vo seis Anguels, vo [p. 292] da granda possanza, chi fat feis plæd & obedi à la vusch da seis plæd.
21. Benedi a Jehova, tots seis exercits: seis serviaints, chi fat seis bain plaschair.
22. Benedi a Jehova tot siâs ovras: in tots ils louchs da sia domination. Da lauda Jehova, o tú mia orma.
PSALM. CIV.
Ais ún predgiameint dal laud da Deis.
Il autôr da quaist psalm lauda Deis, permur da sia auta sapienta, omnipotentia ê bontad: las qualas wir tüds Deis in part ha appalantâ e tot: in part appalainta ell iminchiadi in la creation, conservation, & gubernation da tant as creatüras, e quellas dad usche basguala natüra; e quai tot in bön e speciala ut illt ad dal crastian.
1. LAuda, tü mia orma Iehova: Iehova meis Deis, quun grand essch tù fick. Tü has trat aint gloria & honor.
2. Vesti ais Iehova cun clarità, sco cun ün vestmain: Ell ha stais ora ils tschels, ingual sco úna cortina, u vela.
3. Ell ha incastrâ insemel sias salas autas, in las aguas, q. a. in il ær: Ell ha fatt las nüvlas seis carr: Ell ta vain sún las dal zuffel.
4. Seis Anguels fa ell spirts: seis ministers, ún fœ, chi sflamma ja.
5. Ell ha söllgâ la terra sún seis pêês, u fundamaints; la quala nu vain ngiand moventada à saimper e saimper.
6. Cun il abyss, sco cun ún vestmaint, l’havevas cuvarnada sut: Las aguas stavan sü sur ils monts.
7. Ma da teis röngar sune mütschadas: In presscha sun ellas mùtschadas da la vusch da teis tonar.
8. Ils monts sun ids in aut: e las vals s’han laschadas gio à bass, in quell lö, chia tú las havevas sœllgâ.
9. Tü has miss ùn term, or dsur il qual e nu vengen a passar: e nu vengen a turnar a cuvernar sut la terra.
[p. 294] 10. Tü fas bullgir ora fontanas, chi vengē flúms, chi currē gio tanter ils mōts.
11. Or da queus baiven tot las bestias da la cuttúra, & ils asens sylvadis rumpē lur sait.
12. Spær queus havden ils utschels dal tschels, & or da mez la rama cantã eus.
13. Ell incrennga ils monts gio da sias camras: La terra vain plaina dal frùt da sias lavors.
14. El fa pruir ora herbas per il muvel: E ravitschas à servezi dal crastian: Et il nudriamaint fa nell ngir or da la terra.
15. Et il vin, chi fa leger il cor dal crastian; à far la fatscha lùschainta cun il öli; e pan, chi cufforta il côr dal crastian.
16. La bosca da Iehova vain sadullada: Ils Ceders dals Libanus, chia tú has implantâ.
17. Perche, qua fa l’utschlamainta, lur ngieus, & las ciconias, chi 20 han ils pinns per lur loschamaints.
[p. 295] 18. Queus auts monts als camotschs; & ils spelms sun il zuppel á ’ls cuniculs.
19. Sün seis temps ordinaris hà el fat la Lüna: Il solai sâ ingioir davo gio.
20. Ell fa scùr, e vain la not: In quella lura struzchen ora tot las bestias dals guauts.
21. Ils leuns juvens sbrügen davo la catscha; & a tscherchiar lur da viver da Deis.
22. Il solai leva, turnen aint, e s’giaschainten pro lur luschamaints.
23. Lura vain ora il hom pro sia lavôr: & pro sias fatschendas infina a la saira.
24. Quant grondas mâ sun tias lavôrs o Jehova! Totas chiaussas has fat cun granda sapientia: Plaina ais la terra da teis dons.
25. Quell grand, e larg mâr: Qua sun bestias, chi struzchen zainza numer: & limargias pitschnas, cun las grandas.
[p. 296] 26. Sün quell caminen las navs: Il Leviathan, chia tú has formâ, chal chiova in quell.
27. Totas chiausses guardan sún tai, chia tü las dettas lur da viver a seis tēp.
28. Tu das, & ellas clegen aint: Tù avras teis mã, e vengē plainas da tot bön.
29. Tü zuppas tia fatscha, e tremlen: Tù cleges insemel lur spirt, & ellas dan à terra; e turnen in lur pulvra.
30. Tú lasschas ora teis spirt, & vengē creadas: Tú renovas la fatscha da la terra.
31. Sia gloria & honôr à Jehova a saimper e saimper. S’teng bun Jehova, & s’allegra in sias ovras.
32. Perche ell deck guarda la terra, & ella tremla: Ell tocca ils monts, e fúman.
33. Eug völg cantar à Iehova tant ch’eug viv: Eug völg far psalms a Iehova meis Deis, usche löngk ch’eug sun.
[p. 297] Meis plæd il völg esser accept; schi im völg eug allegrar in Jehova.
35. Possen ils sturpchiûs tots ir davent or dsur la terra; & tot ils nauschs, infina chi nu sean plüs, Oama mia benedescha à Iehova. Ludà Iehovam.
PSALM. CV.
Sun ingrazchiamaints à Deis, fats dalg pövel da Deis.
I. Il autor exhortesscha il pövel dad Israel, ad ingrazchiar Deis, per tot queus grand e special beneficis chia Deis ha fat a lur Babuns, dad Abraham in nan, infina sün Iosua. II. Queus beneficis mett’ill nan, l’ün davo l’auter, Cun nom. 1. L’impromission da la terra da Canaan. 2. La defension e cüra per lur pardavants, inconter ils fadifs in leß pagiais. 3. La conservation da queus in Egipto tras Ioseph. 4. La li beration or dad Egipto tras Mosem. 5. La guida, cüra, e conservation in il desert 40 Ans dalonga. 6. La condütta in lâ terra da Canaan.
1. Udâ Jehovam: Clamà sura seis Nom: predgiâ ora intanter ils povūls lias ovras.
2. Cantá ad ell: Soná ad ell sün instrumaints: [p. 298] tschantschà davart tot seis miraculs.
3. S’ludà in seis Nom sainck: S’allegra il côr da queus, chi tscherchen Jehovã.
4. Tscherchià Jehovam e sia fermeza: tscherchiá sia fatscha adüna.
5. S’regordà da seis miraculs, ch’ell ha fat: da sias strangezas, e jüdicis da sia bucca.
6. Sem dad Abraham, da seis serviaint esschen no; filgs da Jacob seis elett.
7. Jehova svess ais noss Deis; in tot la terra sun seis júdicis.
8. Ell s’ha in æternum regordà da sia ligia: da quell plæd, ch’ell ha comondà in milli generations.
9. La quella ell ha fat cun Abraham: & da seis saramaint cun Isac.
10. Et la quala ell ha stabili a Iacob, p ün statút: ad Israel, per ùna ligia a saīp.
11. Dschant: A tai völg eug dar la terra [p. 299] da Canaan, la corda vossa hierta.
12. Cur eus eran paucs d’numer, tant co ünzache zūd pauc, & foresters in ella.
13. E sun passats tras, da l’ün pövel, in ún auter pövel; & dad ùn reginum, pro ün auter pövel.
14. Et ell nun ha lasschà alcùn ch’ils no schess: Et ha, in amôr dad eus, rönnga Raigs, Dschant:
15. Nu tuccá mais unschüts: & a meis Profets, qun farai qual mal.
16. Ell ha clamà nã úna fam sur terra: Ell ha rut tot il bastun dal pan.
17. Ell ha tramiss avant ad eus ùn hō: Ioseph ais vendù per ún sclav.
18. Eus han strenschù aint seis pêês cun peges: fier ais ngú sur sia vita.
19. Infina il tēp, chia seis plæd ais ngü; & il plæd da Iehova, il provass.
20. Qua ha il Raig tramis, & il redschadôr dals povels, il ha slargiá, & il ha deliberà.
[p. 300] 21. Ell il ha schantâ ün Senger sur sia casa: & ùn patrun sur tot sias facultats.
22. Ch’ell ligiass eir principals saguainter seis plaschair: & ch’ell mossass sapientia eir a seis vêlgs.
23. Lhura ais Jsrael ngü in E(p)[g]ipta: Et Iacob ais stat peregrin 26 la terra da Chã.
24. Et il Senger ha cresschantâ seis pövel grandamaingk, e ’l ha fat pü ferm co seis inimichs.
25. Ell ha vôt lur cor, ch’eus levan mal á seis pövel, & gevan inturn seis serviaints cun tota fusdad & ingian.
26. Ell ha tramiss Mosem seis famalg: Et Aron, il qual ell ha tschernü.
27. Ils quals han miss tanter eus ils plæds da sias insagnas; e strangezzas in il pagiais da Canan.
28. Ell ha tramiss scürezz, & ha fat scür: e nu sū stattas rebellas a seis plæds.
29. Ell ha vôt lur aguas in sang, & ha fat morir lur peschs.
[p. 301] 30. Lur terra ha fat ngir ora ranas; per fin in la camra da lur Raigs.
31. Ell ha dit & ais ngü ún sem d’muscas: E plugs in tot lur confins.
32. El ha fat lur plövia, üna tempesta: ün fœ, chi sflamma ja in lur terra.
33. Et ha battü lur vineas, e lur figærs: Ell ha rut gio la bosca da lur confins.
34. Ell deck ha dit, & ais ngü ün salip: Et üna urslana zainza nummer.
35. Et ha malgâ gio tot l’herba in lur terra: & ha dissipâ il früt da lur pagiais.
36. L’ha eir battù scudüna prima naschenscha in lur pagiais: Las primitias da tot lur virtüt.
37. Et ils ha manats ora cun argent & aur: e nun ais stat in lur casadas ingün debil, ud amala.
38. Ægypta s’ha allagrada da lur trar ora: perche ùna temma era crudà sur eus per lur chiaschun.
[p. 302] 39. Deis ha stais ora üna nüvla per üna coverta: & ùn fœ, chi fes clær da not.
40. Jsrael ha tngü cuvaida, & ais ngü la quaccra: e cun pan gio da tschel ils ha ell sadullats.
41. Ell ha avri ùn spelm, & aguas sun currüdas ora: e sun idas in louchs secks sco ün flùm.
42. Perche ell s’ha regordà dal plæd da sia santitá, ad Abraham seis serviaint.
43. Schi ha ell damana manà ora seis pövel cun algrezchia: seis Elets cun júvlaz e sallgiz.
44. Et ha dat ad eus las terras dals Pagans; & eus han surfngi la lavôr da queus povels per lur hierta.
45. Per ch’eus salvassen seis statuts, & sias ledschas tngessen avant ölgs. Hallelu - Jah.
PSALM. CVI.
Ais ún register da bleras sorts d’beneficis [p. 303] da Deis, fats al pövel dad Jsrael: sco eir da bler castigmaints permur da lur puchiats.
Quist psalm, sco e s’po vair or dal 47 verset ais mis gio per ils jüdeus in la preschun da Babylon, oder forsa da la persecution dad Antiochus il grand In quell vain I. miß üna exhortation a dar laud & ingrazchiamaint a Deis, per seis beneficis. II. Rogan eus p deliberation. III. Ais üna confession dals puchiats, tant lurs, co da lur velgs, da lura in nan, ch’eus sun manats or dad Egipto. Eir co Deis, per queus, ils ha dats in man da lur inimichs, & darcheu deliberats. IV. Turnen eus lur rogs. V. Serren gio cun laud & ingrazchiamaint.Hallelu Jah.
1. LUdà & aduzá Iehovam: perche el ais bon, & in æternum sia bontà.
2. Chi vol dir ora la possanza da Iehova: Et lasschar a savair tot seis laud?
3. Beat sun queus, chi salvan jùstia: E chi fa indret da tot temp.
4. T’regorda da mai Iehova, saguainter quella tia bainvolgenscha via da teis pövel: [p. 304] Visitesscha’ m cun teis salùt.
5. Ch’eug guarda co tù fas dal bain a teis Elets, e m’allegra da l’algrezchia da teis pövel; ch’eug im lauda cū tia hierta.
6. No havain pecchiá insemel cun nos Babuns: no havain fallà: no havain fat mal.
7. Noss Babuns in Egipta nun han intlet teis miraculs: Eug nun s’han regordats ea la blerúra da teis beneficis: Eus sun stats rebels pro il maar, schi pro il mar da la canna.
8. Impro ils cossalvats Iehova, per mur da seis Nom: per ch’ell apalantass sia possanza.
9. Perche ell ha röngá il mar cotschen, & ell ais sùt sú: & ell ils ha manats tras ils abyss, sco in ùn desert.
10. Et ell ils ha cossalvats or dal man dal inimich: el ils ha delibrats dal man dals fadifs.
[p. 305] 11. E las aguas cuvatá sur queus, ch’ils squitschavan: niaunqua ùn dad eus nun ais vanzá.
12. Lhura han eus cragú a seis plæds, & han cantâ or seis lauds.
13. Impro baut han eus smanchià sias ovras, e nun spettá seis cossalgs.
14. Et han tchüf ùna cuvaida in il de sert, & hã provà Deis in quel lö suldan.
15. Cuntot schi ils ha el dat lur rögma lhura ha el tramiss sün lur orma ún alguar via.
16. Ultra da quai sun eus moventats cun invilgia inconter Mosem in il læger: Et inconter Aaron il sainck da Iehova.
17. La terra ais avrida, & ha tragûs Dathan, & ha coverná la camanna dad Abiram.
18. Et ün fœ ais vidá sü in lur tröp; üna flamma ha ars queus sturpchiûs.
19. Eir ün vadè han eus fat in Horeb; [p. 306] & han adorá ün Idol incolà.
20. Et han müda sia gloria in la sumlgenscha dad ün bov, chi malga fain.
21. Eus han imblida Deis, quell, chi ’ls haveva cossalvats: quell, chi haveva fat chiaussas grandas in Egipto.
22. Miraculs grands in la terra da Chã. Chiaussas stramentûsas pro il maar cotschen.
23. Contot schi ha el dit; chi vengia a ngir ch’el ils metta a perder, scha bricha Moses seis Elet foss stat in la ruttüra avant el; a volver davent sia ira, ch’ell nu ’ls sdrúess zund.
24. Eir han eus sbüttâ quella terra tãt delettaivla: e nū han cregú seis plæds.
25. Et han bruntlâ in lur camannas, e nun ha tadlà a la vusch da Iehova.
26. Tras quai ha el uzà eis man inconter eus, a t’ils sterner via per terra in ilg desert.
[p. 307] 27. A rasar ora lur sem intanter ils Pagans: & als rasar via per las terras īturn.
28. E darcheu s’han eus cuvlats cun BaalPeor; & han mangià dals sacrificis dals morts.
29. Et han grittantâ Deis cun lur ovras: Et dandettamaingk ais dat aint üna plaga sur eus.
30. Pür ven Phinees tantr’aint, & ha fat la vindetta: Et la plaga is fermada.
31. Et quai il ais quintà pro jüstia, da slatta in slatta a saimper.
32. Eus il han eir moventà pro ira pro las aguas dal dantilg: il qual grattiget mal a Mosi svess per lur causa.
33. Perche eus han fat grit seis spirt, ch ell cun pauc respet ha tschantschâ cun seis leis.
34. Eus nun han sdrüt queus povels, davart ils quals Iehova ils haveva commondâ.
35. Dimpersai sun masdats cun ils Pagans, & han imprais lur ovras.
36. Et han servi a lur figúras, las qualas ils sun stattas üna ruina
37. Perche eus han offri lur filgs, e filgas als Demonis.
38. Et han spans sang innozaint: Ilg sang da lur filgs & da lur fillgas, las qualas eus han offri sù als Idols intallgads da Canaan; & il pagiais ais imbrudgiâ cun sang.
39. Eus sun imbrudgiats cun lur ovras & han catschâ pitanöng cun lur far.
40. Tras quai ais rut ora l’ira da Jehova inconter seis pövel; & ha fat ùna vūgua da sia hierta.
41. Et ils ha dats in man dals Pagans & sur eus han sengerâ lur abassats.
42. E lur fadifs ils han squitschads, & sut lur man sun eus abassats.
43. Bleras votas ils ha el deliberats; ma [p. 309] eus il han grittantâ fick, cū lur cossalgs: e damana sun eus in lur cativiergia & mal far alguats via.
44. Impro ha el darcheu vis, cur eus eran in l’angusscha, udiand lur bragjts.
45. Et ell s’ha regordâ per eus da sia ligia; & s’inrüglâ, saguainter la grandeza da sia bontà.
46. Et ils ha dats per üna compassion avant tot queus, chi’ ls havevan manats davent in preschun.
47. Jehova noss Deis cossalvans; raspans insemmel or da queus povels; a dar laud e gloria al Nom da tia santitá; & a sladar ora teis laud.
48. Benedi sea Jehova il Deis dad Israel, dad æternum in æternum: 10 Et tott pövel digia Amen.Hallelu - Jah.