Volkslieder (surselvisch)

romancio

Autori vari 1901 Indice:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, II.djvu Volkslieder (surselvisch) Intestazione 9 febbraio 2016 25% Da definire

Questo testo fa parte della raccolta Rätoromanische chrestomathie
Vol. II
[p. 241 modifica]

VOLKSLIEDER.

          1.
Igl ei schon ver, che malfideivlas
Seigien las femnas fetg adina;
Aunc allura sch' enqualina
Anfl' ins schon d' in' autra sort,
5 Ch' ei fideivla enten carezia
E stateivla, mai se mida;
Mo sco in zeder ei munida,
Rest' adina a seu car.
Jeu hai mez experienza,
10 Hai schon ditg fidau ded ina
Niebla flur, gie gielgia fina
E sun mai staus engenaus.
L' ei fideivla enten carezia
Dall' entschatta entochen ussa;
15 Da ussa pli a pli s' amussa
Da restar entochen la fin.
Ell' ei ual sco quella gielgia,
Bial' e zarta e frestg' adina,
Che mai nuot ditgau purgina,
20 E mai midau sia colur.
Jeu savess mai gir, che quella,
Niebla flur, gie gielgia bialla
Vess mai per quort' urialla
En amur mei enganau.
25 Quella cloma mei siu scazi,
Dat savens dultschas agliadas
E carins suspirs sin mei.
Dei jeu crer, che tut quei sei
Faulsadat, ach na, mia cara!

[p. 242 modifica]

30 Mo quest ei guess la capara
De vera fideivladat.
Quellas larmas, che muentan
Fetg savens era las mias,
Quei rugar e quellas tias
35 Zun caras empermischuns,
Che dil cor rivavan;
Pertgei Ti eis adina stada
Fideivla senza inagada
Duvrar faulsadat cun mei.
40 Pia sch' eis ei negin prighel,
Che Ti seigies malstateivla;
Che Ti seigies buc fideivla,
Sai jeu buc schar dar el sen.
Seigies per cuminas tuttas,
45 Adina era malstateivlas;
Esses faulsas e buc fideivlas,
Tei soleta prend' jeu o.

          2.
Ti eis ina zechtia juventschala,
Sche gie buc real schi biala;
Ils duns dil spert fan biala Tei,
Ventira vegnies haver vonzei.
5 Ti fas de losch e zun de fin,
Sco sch' Ti buessess buca vin;
Mo vidavos lu tut dascus
Buesses or in quart ne dus.
En biala stiv' eis Ti adina,
10 Leu Ti vegnas gnir cumina;
Lemprim' eis Ti e la davosa,
Pauc bien de Tei ver speronza poss.
Utschals barsai e cuschinai
A Ti munglassen star semtgiai;
15 Migliar bien quei lesses Ti
E far sacrau er mitgadi.
La glieut Ti salvas pecadus,
Il bien Ti maglias a discus;

[p. 243 modifica]

Biars baccuns has Ti magliau,
20 E cun bien vin giu derschentau.
Setegnas si ed eis er biala,
Mo il cor has en la scadiala;
Tgi vul vegnir surts ed arsentaus,
El prendi Tei, ei bein lugaus.
25 Maveglias has, tgei auters fan,
Tgei auters dian, tgei auters han;
Podessess bia de quei spargnar,
E tier Tiu fatg pli bein mirar.
Ti lessess cun Tieu bein cantar
30 Ils giuvens mats tier carmalar;
Mo els laian Tei cantar plauntiu,
E fan sco els vessen buc udiu.
Ti eis bugient tier il barlot,
Magari tier las tschalareras;
35 A mi emporta quei tut nuot,
Sche Ti fusses gie cambrera.

          3.
(Nach Ms. F.)
[f. 36a] Biengi, Biengi,
Mia Cara Büe!
Co va Ei cun Tei?
Mi gi po queüe.
5 Bien on, Bien one,
Co plaiDa lome
ilg mieu Char spusse
vangeuss Cheü ussa?
Mo nu Eiss stausse
10 schi gig zupausse?
Er ün lung tempsse
Bein stauss navente?
Hai gig Bargieue
par tei stuvieue,
15 Hei gig pliraue,
par tei larmaue.
Hai gig spichaue,
Sin Tei gurDaue,

[p. 244 modifica]

par Tei faig ire,
20 Mo mei lieu ngire.
Mia chara Bella,
Bucc Ta schmarvelgia,
ilg Ei schi lunsche,
Vom Bucca chionsche.
25 Lgei Rucha via,
Lgei aura schira,
Lgei valls a culmsse,
lgei prigelss gronDse.
Lgei ruBaDurse,
30 Lgei TraDiturse,
Ei Dat Da fare
Trass Da passar.
Lgei pass Bein grefs,
Ei Custa DanerSe,
35 Lgei Ber usstriass,
Dat Ber faigDia.
[f. 36b] Aung fuss queü tut
ZunD par nagut,
Scha ti mei lura
40 parnessass Bucc.
Mieu char, mieu char!
Bucc starmantar,
iou vi vontzei
Tilar cun tei.
45 Mieu cor quel Ei
ligiauss Cun tei,
par quei iou poss
Bucc star Davoss.
pir nou, pir nou!
50 Mia Balla tschou!
vol ngir Cun mei?
gea, schi chi plaü.
Sti vol vangir,
Bucca Bargir,

[p. 245 modifica]

55 Quei ngiss a far
mei CunBriar.
iou vi vangir
Cun tei Sagir,
Less ont murir,
60 Ca tei sparchir.
Jou vi gugenDt,
uss ir navent,
ViaDi farr
Cun ilg mieu Char.
65 pir Si, pir ssi!
Mia Chara Bi!
Nuss ngin aD ir
En tsonts vangir.
pir si, a mein!
70 Ansemal stein,
Da cor urein,
Scha va ei Bein.
4.
(Vgl. Annalas III. p. 303.)
Buna sera, biala!
Jeu vegnel a termagl;
Jeu vegnel a la posta,
Per Tei dumendar.
5 Na aunc per questa sera
Sai jeu naguta gir;
Jeu vai era sien
Ded ir a dormir.
Vus veis mo il sen
10 De mei snaregiar;
De snaregiar ils mats,
De quei sun jeu buc disada.
Jeu sto aunc emparar
Ils mes de casa;
15 Ils Tes de casa
Empiaras Ti nagut.

[p. 246 modifica]

Sche Dieus vul nus cuir,
Sche tgi vul nus scuir;
Carezia e fidonza sei tscheu denter nus,
20 Luschezia e scuidonza lunsch daven da nus.
Buna sera biala,
Co stat ei uss cun Tei?
Cun mei stat ei aschia
Denter dultsch ed aisch.

5.
Tei rog' jeu fetg, o biala flur,
Buc drovi tirannia,
Essend ch' jeu sun enten errur,
Jeu splunt schon gitg, o biala flur!
5 Tei rog' jeu bein per grond amur
Lai en, lai en, lai en!
Tgi splunta cheu sut ils mes tetgs?
Tgi po, po ei quei?
Meu luschamen ei malperfetgs,
10 Jeu lasch nin en tier mei;
Sche gie quei fuss a mi zun car,
Sche dei quei eun mai daventar,
Zun buc, zun buc, zun buc!
Jeu sun buca cheu per tont' amur
15 Sco Ti eis meriteivla;
La notg ha mess mei en errur,
Perquei sun jeu culpeivels.
Essend aber ch' jeu anflel ne glisch ne feuc,
Lai po vegnir en gliez tiu leug,
20 Vegnir, vegnir, vegnir!
Sche vi jeu prender erbarm de Tei,
Ti eis a mi zun cars;
La porta ei schon aviarta si,
Sai buca gitg spitgar.
25 Meu cor vi jeu a Ti surdar,
Fai buca gitg envidar pli,
Neu en, neu en, neu en!

[p. 247 modifica]

Con mal ei stau meu patertgar
De a Ti buc dar albiert;
30 Ti eis il meu confiert,
Neu en tier mei, o meu car spus!
A Ti vi jeu uss dar amur
Da cor, da cor, da cor!
Co gis Ti cheu, co numnas Ti mei?
35 Eis ei a Ti datschiert?
Dil bien ch' jeu hai zuar da Tei
Bia questa notg ritschiert;
Mo poss buc aschi gleiti crer,
Che dettas tont sco fas parer
40 Amur, amur, amur!
Ach, dulsch car spus, lai buca mei
Cheu en quest desiert;
A Ti jeu er eun gir vi quei,
Lein cultivar in jert,
45 Leu crescha si senza dolur
Bia gielgias e fetg bialas flurs
Mintg' onn, mintg' onn, mintg' onn!
Ach, co poss jeu meritar,
Gi, cara dil meu spirt,
50 Danunder vegn ei ventira dau?
Meu cor vul rumper or.
Ach, seigi sco Ti has plidau,
A Ti vi jeu ver surdau
Meu cor, meu cor, meu cor!

          6.
O Tei miu aunghel, vi dumendar,
Sche Ti dacormein mei tengs car?
Jeu poss bein gir cun la verdat,
Ch' jeu dacormein Tei tegn car.
5 Glina e solegl ston enconuscher,
Cons suspirs jeu hai termess;
Mo dumbrar si sai jeu buc,
Ti che eis il miu deletg.

[p. 248 modifica]

Sch' ei savessen declarar
10 Las steilas vid il firmament;
Mo co jeu vai Tei teniu zun car
Cun carezia senza fin.
Ti eis en mia bucca,
Ed eis ent il miu cor;
15 Scha vida Tei sei ligiada
La mia vita entochen la mort.
O mia cara, dal Tutpussent
Per mia cara eis legid' or;
Jeu poss buc spartgir navent,
20 Ti che eis la mia trost.
Pietigott, muronza cara!
Questa canzun ei fatga si;
Ed jeu agurel de tut miu cor
Ina buna notg ed in bien gi.
25 Sin la fin vi jeu rugar,
Che Dieus vegli dar a Ti
Tut quei che ti gariavas,
Tochen jeu sin tei muravel.

          7.
Sundel ina biala giuvna,
Lessel bein bugient murar;
Sundel loscha, biala fina,
Lessel gleiti maridar.
5 Vess survegniu' von pign temps
In pulit giuvenot,
Mo paucas scolas havev' el giu
E studis, studis zun negins.
Lessel in studegiau
10 Per far l' amur cun mei;
Mo gleiti dundel tgil e tgau,
E prendel tgi ch' ei gliei.

     8.
(Sehr unvollständig Annalas III. p. 302.)
Ina giuvna biala matta
Ei in legher, bi mirar,

[p. 249 modifica]

 
Mo sch' ella ei buc memia fatta,
Sei cun plaids ner demenar.
5 Viva, spert' en tuttas ovras,
De colurs e da bien triep
Enten tuttas las emprovas
Enten quellas de grond riet.
Bun' enzennas, fetg probeiblas,
10 Che distinguan las matteuns,
Ei sch' ei portan finas teilas,
Ch' ein filadas cun lur mauns.
Schuber, bi e bein fittadas
Ei buc losch, mo dretg e giest;
15 Mo ein las mal a dies cargadas,
Sch' en ei pir che in mal biestg.
O vus bialas, huslias giuvnas,
Jeu sto aunc quest remarcar,
Che per semper restar jungfras,
20 Las vertits exercitar.
Surtut veigies egl ègl adina,
Dil tschupi ault honorar,
Buc per sforz, mo bein tras ina
Sontga veglia conservar.
9.
O cara biala, veglies po
Er a mi porscher il tiu cor;
Il tiu cor maini a mi gi,
Qual plaigi, il reh ne il pli bi
5 Ach, tgei damonda fas a mi,
Tgi po saver pli bein che ti;
Cur ch' ils tes levan tei sforza,
La reha levan fa merida.
Cur che ti tut persuls suspiravas,
10 Las tias larmas giu furschavas;
Ei levan autras buc lubir,
Mo tier la reha levan far ir.
Sch' jeu vess quella stueu ver,
Nagin ruaus gnev' jeu guder;

[p. 250 modifica]

15 Sin ella podev' jeu buc mirar,
Con bein quei mava, poss patertgar.
Ach, mia cara, quei mi era
In schi grond strof, ch' jeu podeva
Di e notg mai ruassar,
20 Auter ch' adina suspirar.
Jeu hai sin rauba buc mirau,
O, tgei ventira hai jeu catau;
Hai in aschi grond legerment,
Che tuts pon ver cun egls vesents.
25 Jeu hai uss tscheu la mia cara,
Che port' a mi grond legherment;
Ch' jeu poss buc en ina gada
Declarar miu divertiment.
Ed ussa lein nus brav se struclar
30 E carinas gliadas dar;
Ils rehs quels lein nus ual schar rir,
E cun lur rauba se sgargnir.
Aber ach, schon va la glina,
Ir a casa nus stovein;
31 Stai si legher per adina,
Buna notg e dormi bein.

          10.
O cara unitat,
Sinzera dultschezia!
Tei tegnel pli car,
Che tuts scazis mundans.
5 Nus essan se bandonai
Naven in de lauter,
Cun se tillar naven
Entras bandonar patria.
O, bein leghers moments,
10 Cur cun Tei star podevel,
Bein quorts parevan
Ils gis, finevan en legria.

[p. 251 modifica]

Uss eis buca pli,
Ti steila dil miu cor,
15 Adina hai Tei el sen
Infinita cordial pli.
Tei possel mai emblidar
Miu scazi a ver confiert;
Zun fetg encresch' a mi,
20 Che Ti eis or sut mes egls.
Il temps para bein liungs
Dapli nossa spartida;
Orsut mes egls eis Ti,
Aber buc ord il miu cor.
25 Rosa biala, glina pleina
Da vertits e nobels duns,
Podess miu cor fender
De carezia che a Ti portel.
Quei sai jeu mussar
30 Entras il se deportar
Cun in bien demanar,
Dattan las experienzias.
Nossas empermischuns
Lein bein observar,
35 E buc in lauter emblidar
D' esser uni cun carezia.
Sai nuota far auter,
Che Diu per Tei rugar,
Ch' el laschi aunc inagada
40 Anavos tier mei turnar.
Denton vi jeu rugar,
Che Dieus vegli nus pertgirar
Da malas compagnias,
E da faulsas vias.

          11.
Rosa bialla, glina pleina
De vertits e nobels duns,
Uardi po cun tgei cadeina
Tras las Tias perfecziuns.

[p. 252 modifica]

5 Has ligiau mia giuventetgna,
Tut ils mes gargiaments,
Che mi porta grevadetgna,
De buc puder star presents.
D' en pasch metter u en letezia
10 Quest miu cor asch' inonzent,
Che vegn d' ina tala letezia
Mai, mai poder star lischent.
Mai ch' jeu glisch sin tiara,
La ventira poss buc ver,
15 Il qual vegn de mia cara,
Della qualla hai plascher.
Denter tuttas las pli bialas
Ha buc ina saviu pegliar
Quest miu cor en sias falas,
20 N' er cun auters lists catar.
Per onn che Ti lemprima gada
Cun Tiu egl carin e bi
Sin mei devas in' egliada,
Perschunier sun fatgs a Ti.
25 Tia bialezia bauld envida,
Era quels ch' ein inocents,
Cur che Ti schi bein vestgida
Tegns Tes sens en bien guvern.
Tia biala veta e persuna
30 Ha miu cor tut envidau;
Ti eis quella calamita,
Ch' a mei en quest pass tilau.
Mia vita, mia dulschezia,
Per mal buca prendi si;
35 Ch' jeu enquer Tia carezia,
Dai po buc la quolp' ami.
Sunder che quel sisura
Sez miu cor si envida
Encunter Tei, amur pussenta,
40 O, bein ina scharfa spada.

[p. 253 modifica]

Sche veglias Ti, o tutpussent,
Ch' eis nies bab e Diu vivent,
Mes suspirs po bauld tadlar,
Fai nus tuts endretg legrar.

12.
En temps de liung uriala
Van ins tier enqual biala,
Raschun enqual noviala,
Lagetg per trer en siala.
5 Il scheiver ei en moda,
En sletta tut en roda,
Il slifer cun la mola,
Sch' ei tegn mo la sola.
Il legher che nus vein,
10 Laghegia brav tertgiein;
Safar sc' in fuss el bogn
Pils daners, che nus vein.
Il signur e la dunschulla
Con l' amur passan l' urialla;
15 Fan ira la finschalla
Per beiber cun sadialla.
Ils purs cun lur gretta,
Vulan morder giu la detta;
Pertratga per la vita
20 La mort sin Tei sagitta.
Eis forsa vilintaus,
Sche hagies Ti ruaus;
Sche metta Tes quitaus,
Nua che Ti eis ligiaus.
25 O cara! jeu sundel buns,
Ti veses gie mes duns,
Rihezias e buns funs,
Ne plain a Ti pli buns?
… El cor eis Ti mia cara,
30 Larmas a mi compara
Bandunas mei sc' ina narra,
Cun mei fas Ti oz bara.

[p. 254 modifica]
13.

(Nach Ms. Tc., mit willkürlichen Modificationen abgedruckt Annalas III. p. 288.)

[f. 6b] Chi pechia cau Sut ilg mieu teg,
a deschda mei a schi aneg?
igl ei igl tieu Bi Char Schi bi,
per stai Si e lai ent vangir.
5 ent sai bucca schar vangir,
la Mumma ei ounc buc a durmir;
ilg Bab ei eius pilg chietschen vin,
Spichein er cau minch' ura ngint.
per vie giu la mia bufacheta,
10 per vie giu a lai mei ent!
hobsasa dirlomda!
per vie giu a lai mei ent.
specham, sunt camioscha,
spech ampau, mi lai vaschir.
15 hobsasa dirlomda!
spech ampau, mi lai Vaschir.
Cun in maun erv' jou la porta,
a cun lauter pelg anturn,
hobsasa dirlomda!
a cun lauter pelg anturn.
[f. 7a] ei tontas Steilas sco l' gei vid igl stiel,
ei tonts betsch mi deva el;
… dus ner treis da minchia maun
tont dabot sco da far si Paun.

          14.
(Nach Ms. Tc., mit willkürlichen Modificationen abgedruckt Annalas III. p. 288/9.)
[f. 6a] Chei fas Ti cau Ti juvna filgia?
Chei fas Ti cau en quei bi Sardin?
jou lei amsemel ün maichge da flurs,
cun quel da puder survangir ün marus.
5 O Bella dunschela, vol porscher a mi
ilg maichg da flurs? scha Ti a mei gi.
S' ti vol laschar cun Tei murar,
Schi lai ilg Maichg cun maun pilgar.

[p. 255 modifica]

Jou Sunt da la casa da Rauba, hanur.
10 ei buca (sco) David e(i)[r] stau ün pastur?
Ma ei buca er David stau ün pastur,
ad ei daventau ün Reg dad hanur?

          15.
(Nach Annalas III. p. 303/4.)

Buna sera! o, cara Biala!
E 'gl ei stau ami de car,
De vegnir tier tei in' uriala,
Per miu cor èr consolar.
5 Bien onn, o, car! sei' s beinvegnius!
Ti portas ami consolaziun.
Senza tei fuss miu cor stullius
E sefiers enten bandun.
Ti eis la mia, la pli cara
10 Denter tutas giuvnas ch' ein.
E ni sin mar, ni sin la tiara
Naginas plai' n ami schî bein.
O, tgei confiert e legarment,
Fan bein quests plaids enten miu cor!
15 Tuts contrasts volvan naven
E dattan ami bien humor.
Sche deig' ei pia esser aschia,
Che ils noss cors dein ver priu en
Tier ina schi strentga ligia,
20 Che nagin deig' rumper en.
Sche deigi esser, che nus dus
Ensemen dueigien vegnir,
Sche lein nus pia quella flur
De la carezia embellir.
25 Sche porschi pia il tieu meun,
Sche ti deigies esser la mia spusa.
E jeu porschel il miu meun.
E vi esser il tiu spus.
De tuts quitaus e tuts contrasts,
30 Che duein vegnir sur nus,
Vî jeu prender viva part,
E tei levgiar, o, miu car spus!

[p. 256 modifica]

Nagin deigi sparter nus
Auter che la freida mort,
35 Schegie ch' ils luvs mordessen nus.
De star ensemen ei nossa sort.

          16.
O cara, o biala,
O dulscha Rosina,
Tei tegn jeu pli car,
Che tuttas finadina.
5 Cur ch' jeu Tei vesel,
Ti paras ina steila,
Che terlischas ed ardas,
Sc' ina clara candeila.
Jeu stoi ir schuldau,
10 Sei oz ne damaun;
O cara Rosina,
A mi porsch' il tiu maun.
Ti spetgas zun vessi
De mei bandonar;
15 Che Ti mondies ella mort,
Quei stoi jeu bein tertgar.
O chara Rosina,
Jeu sentel grond mal;
Miu cor sto guess rumper,
20 Sch' el fuss ded itschal.
Ti vegnas bein era,
E dattas pietigott;
E stattas bein era
Cun mei questa notg.
25 O cara Rosina,
Jeu sai buc vegnir;
Muort gronda tristezia
Stuess jeu morir.
Ti vul ir navent
80 E mei bandonar;
Jeu paupra Rosina,
Tgei dei pomai far?

[p. 257 modifica]

Che Ti hagies tristezia,
Quei fas Ti bein sentir;
35 Mo gleiti emblidas,
Quei sai jeu de dir.
Neu tscheu, mia cara,
Neu tscheu beindabot;
A Ti vi jeu dar via
40 Il davos pietigott.
Sche tscheu, mia cara,
Sche tscheu il miu cor,
Quel era en siarra,
Ch' el possi mai or.
45 Ach, seigies salidada,
Ti scazi dil miu cor;
Jeu mai Tei emblida,
Quei ditgel jeu sinzer.
Sche Ti vegnas l' autra gada,
50 Ch' jeu fuss era morta;
Sche va ora ed ura
E bragia sur mia fossa.
Tgei tresta spartida
De tei stuer dar si;
55 Podess jeu grad ussa
En Tia bratscha mori.
Jeu sai nuot auter far,
Che Dieu per Tei rugar,
Ch' el laschi aunc inaga
60 Tier Tei mei turna.

          17.
O giuven, Ti bel giuven,
Vul buc Ti maridar;
Sche per cu Ti maridas
Sin mei buc laschar.
5 Ti has entschiet a trer
Tut sin in auter maun;
Merveglias vess jeu er,
Tgei Ti peglias a mauns.

[p. 258 modifica]

Sch' Ti quetas e manegias,
10 Che quei sei tut endretg;
Sche quescher vi jeu pia
E schar tut sin tetez.
Cur tut la glieut mi schevan,
Sche lev' jeu buca crer;
15 Pertscharta sun vegnida,
Tgei giuven che Ti eis.
Sche Ti te patertgasses
Dils plaids, che vein plidau,
Segiramein stuesses
20 Per quels ver grond quitau.
O Ti, va per tier autras,
Per far da grett' a mi
Segiramein mi crei,
La gretta vegn a Ti.
25 Jeu vess schon survegniu
De quels ch' en ton sco Ti;
Aber la mia carezia,
Ha buc voliu lubi.
Sche cun Tei sa ir bein,
30 Sche sto ei volver roda;
Ed era rir pli aisch,
Che sco Ti has la moda.
Ti has entschiet a trer
Tier autras stagl tier mei;
35 Stos aber buca crer,
Ch' jeu hagi tont per mal.
Ei dian bein ussa,
Ch' jeu dei Tei emblidar;
Aber gliei buc pusseivel,
40 Ti eis a mi zun car.
Tgei dei jeu po far
Per far passar il temps;
Jeu vi quei tut remetter
A quel, che tegn mei car.
45 Mo Ti per far da grett' a mi,
Jeu vi tut perdunar;

[p. 259 modifica]

Schi ditg sco miu flad va,
Eis Ti a mi zun cars.

          18.
Avon Tes peis, o cara biala,
Sun jeu tscheu, brag' petramein;
Tei bandonar en pauc uriala,
Mei tormenta grevamein,
5 Che da Tei stuer naven tilar,
Pli bugient less mia vita dar.
Aur, Argien, pedras custeivlas,
Scazis, rauba e dignitats,
Tut quei ei a mi nuot plischeivel,
10 Che Ti o biala flur de stad;
Fetsch negin stim sin glieut terdida,
Ti soleta eis or legida,
Meu cor meunca negin autra honur,
Che Ti soleta, o biala flur.
15 Meu disquors, tut quei ch' jeu plaidel,
Tut en summa ei da Tei;
Ils mes egls nua ch' els se meinan,
Par' a mi, che Ti seis avon mei.
Mai nin moler staus sin tiara,
20 Ei era buca ded anflar,
Che meglier podess maligiar or,
Che Ti ne segies en meu cor.
La notg cur jeu sun per ruassar
E ch' jeu vom ent' il meu letg,
25 El miu siemi se presenta
Tiu mieivel contrafet;
Co Ti rias, co Ti plaidas,
D' ina dulscha tschera paras,
Il meu siemi se figura,
30 Ch' jeu Tei vess per embratschar.
Car affont, vul ch' jeu vivi,
Porsch' a mi la Tia amur,
Ne vul ch' jeu banduni,
Quei mi fa gronda snavur;
35 Tonaton lasch jeu la letga

[p. 260 modifica]

Denter hass e la carezia,
Denter quei lasch jeu uss patertgar
De hassegiar u tener car.

          19.
La fortuna malstateivla
Mei mordregia il meu cor;
Tontas fetgas mia fleivla
Natura strusch po star or,
5 De da cheu naven tilar,
Tei mia cara bandonar.
Strusch hai jeu giu la ventira,
De cun Tei plidar in plaid;
Vegn neunavon la sventira,
10 Dat a mi tanien grond laid,
Fa da cheu naven tilar,
Tei mia cara bandonar.
Jeu hai zvar giu la ventira
De saver Tei pli gitg guder,
15 Tia preschienscha ed amuronza,
Che se fa schi bein voler,
Mo uss sto naven tilar,
Tei mia cara, bandonar.
Ei fuss bein a mi legreivel,
20 De poder esser cun Tei;
Mo dapli ch' igl ei crudeivel,
Vul cheu ussa buc pli mei,
Sche vi jeu naven tilar,
Tei mia cara bandonar.
25 Ach, con vess ei la spartgida,
Dei far permiez miu cor;
O, fortuna, eis ton scuida,
Tanien laid mi far star or,
Sto da cheu naven tilar,
30 Tei mia cara bandonar.
Mai ch' jeu sto sin strada,
Mai (j)ch' eu sto da Tei spartgir,
Da miu aunghel, seis salidada,

[p. 261 modifica]

Forsa Tei mai vesel pli,
35 Pertgei jeu sto naven tilar,
Tei mia cara bandonar.
Mon jeu pia, mia cara,
Da Tei cun gronda snavur,
Lasch davos per carschadetgna
40 La mia dulsch' amur;
Vi zvar naven tilar,
Tei mia cara bandonar.
Mo sch' ei fuss aunc la ventira,
Ch' eu tier Tei podess turnar,
45 Il qual ei la mia mira;
Sch' enzatgi savess segirar,
Less jeu bugient naven tilar,
Tei mia cara bandonar.
Lai mei vegnir endamen
50 Enqual ga en Tia oraziun;
Mi' amur co ell' ei stada
Vegn ad esser gronda zun,
Schegie ch' jeu sto daven tilar,
Tei mia cara bandonar.
55 Tut il gi, la notg entira
Vegn jeu Tei mai emblidar;
Mo sch' jeu uss hai ventira
De present Tei honorar,
Vi pi' uss naven tilar,
60 De Tei mia cara regordar.

          20.
O tresta spartgida,
Jeu astg' buc gir or;
O tgei crudeivla frida
Jeu sentel en miu cor.
5 De mia cara spusa
Stuer bandunar;
Stgirescha la glina,
Il solegl dat buc clar.

[p. 262 modifica]

L' amur ch' ei presenta,
10 Sch' jeu less raquintar,
Sche stuess ver bia tenta
Sco l' aua della mar.
O viadi amureivel,
Egl jester mondel or;
15 Co eis ei puseivel,
Che buc sloppi il miu cor?
Sch' jeu sun fleivels,
Sco vesa mintgin;
Sche sun jeu stateivels
20 Entochen la fin.
Patertgar lein pia,
Ch' ei seigi la mort,
Che hagi priu via
L' amureivla sort.
25 Sche vi jeu quella
De Tei urbir;
Compogni era mei
Cun Tiu suspir.
Sche damondel jeu pazienzia
30 E dun il bietigott;
Dieus detti pazienzia,
Jeu vomel ussa fort.

          21.
Cara biala, gi a mi guess,
Tgei truli aschi fetg?
Has in auter avont maun?
Has in auter avont maun
5 Ch' il Tiu pli car, ei guess.
In auter avont maun, quei vai jeu buc,
Aber Tei vi jeu era buc;
Va navent, o Ti Ritter malmund,
Ch' jeu Tei pli vezi buc.
10 Sch' jeu in Ritter sun,
Ina brev scrivel jeu dalunsch
De far salidar, che Ti deigies sminar,

[p. 263 modifica]

De far salidar, che Ti deigies sminar,
Ch' jeu in Ritter sun.
 
          22.
     (Vgl. Annalas I. p. 74.)
Miu cor e miu confiert,
Miserias el desiert
Ded ir en tiaras jastras,
Conversar cun jasters.
5 Ach, tgei dis Ti a mi,
Sch' jeu tuornel buca pli?
Miu cor se scufla si,
Il flad quel va ca pli,
Dolurs, anguoschas, tristezias,
10 Ch' jeu Tei stoi bandonar.
Ach tgei dei jeu mai far?
Sch' jeu Tei stoi davos laschar!
Sch' jeu hai fatg dil mal,
Sche hagies nuot per mal,
15 Sch' jeu hai Tei stridau,
Sche lai mei ord il tgau.
O, roga Diu per mei,
Ch' jeu possi pli ver Tei.
Pren si il miu salid
20 Dil pli bien amitg,
Pli car cheu sin tiara,
Che semper per Tei bragia
E tut per amur Tia
Muort mias dolurs.
25 Cur che Ti vegns sisu,
Che jeu seigi clomaus de Diu,
Sche va giu sin mia fossa
Ad uri sper mi' ossa;
Sche Ti vi jeu dar in avis,
30 Sch' jeu gaudel il sogn parvis.
          23.
Ach, co gliei cum mai midau,
La mi' amur hai jeu tertgau,

[p. 264 modifica]

Ella possi mai sferdar,
Ach, quei sapi mai daventar!
5 Con maneivel va quei tier,
Cur ch' in emprov' in schliet plascher;
Sper ina veglia de stuer star,
E biallas giuvnas ad auters schar.
Tutta sera cupidar,
10 Ed jeu leu sin pegna tier mirar;
Quei poss jeu buca pli surfrir,
Tier ina giuvna vi jeu ir.
O cars giuvens, o cars compogns!
Fagieit buc il semegliont;
15 Pli bein ch' jeu se patertgiei,
E cun ina veglia buc maridei!

          24.
Miu cor bia suspira
E plonscha zun fetg;
Jeu laschel buc ira
Daven aschi gitg.
5 En tiaras dalunsch
Daven eis el jus;
Turnas el po gleiti,
Bein fuss el vegnus.
Tgi sa co ei passa
10 Cun el leuviaden?
Sch' el lai bein aunc derar
Mei dari el sen.
El scriva mi zwar
De far salidar;
15 Pertratgi per buca,
Ch' el deigi turnar.
Avon ch' ira schev' el,
Jeu vegnel a vegnir
Bein gleiti tier Tei
20 A porscher igl ani.
Fideivla sun jeu
Bein ditg schon a gli;

[p. 265 modifica]

Sch' el tuorna ca pli gleiti,
Sche spetgel jeu buca pli.
25 El afla leuen
Matteuns de solaz;
Jeu aber tscheuora,
Survegn aunc pli mats.
Jeu plaidel aschia,
30 Mo nuota ton meins
Mi vegnan las larmas,
Miu cor quel ei pleins.
E per gronda carezia,
Ch' jeu portel a gli,
35 Restel jeu ligiada,
E mantegn il tschupi.
Sch' el resta aber buca
Fideivels a mi,
Sche ha el buc ventira,
40 Quei sai jeu de gir.
Ei gliei buca lubiu
De far empermischun,
E da dir muronz
A mintga slavun.
45 El sa de sasez,
Tgei seigi entdretg;
Perquei restel jeu era
Fideivla e spetg.
Da cor salidel,
50 Salidel il miu car:
Il Giachen Casper
Bein lunsch vi sur mar.
 
          25.
Dai jeu pia cun tristezia
Tei, mia cara, bandonar?
Di a mi, tgi ei po leza,
La chischun ch' jeu stoi laschar.
5 Ils Tes vegls pon buc vertir,
Cara biala, sas quei schon;

[p. 266 modifica]

Cur ch' jeu dei tier Tei vegnir,
Di a mi quei ordavon.
Cura ch' jeu tier Tei vegnevel
10 Contas biaras, liungas notgs
Cun carezia, amur sinzera,
Senza sien fussen aun leu.
Ver' amur lai buc dormir,
Vera carezia buc ruaus;
15 Bein con legher pon quels rir,
Che han quei buc empruau.
Ordavon tier igl ani
Cun bucca e miu cor,
Fideivladat per Tei adina,
20 Cara biala ordavon.
Ils mes egls ein las mias plemmas,
Mia vista il pupi,
Tenta ein las mias larmas,
Pia scriver cun bargi.
25 Sunei si vus musicants!
Sunei si vos instruments
Per plascher alla mia cara,
Alluscha sund' jeu bein contents.
Cur ch' jeu mavel giu tras Cuera,
30 Tut la glieut sin mei miraven;
Ils mes egls spondeven larmas,
Cara bialla, mo per tei.

          26.
(Nach Ms. Co.)
[f. 39a] Chars amitgs, ch' en Traitgs navent,
ils nos suspirs, che clomen en,
che vus Turnar duesses po,
Ils cors de nus lefgiar Tschau or.
5 Ilg bia matteuns della Cadi,
che pliren pils mats mintgia dj,
ch' en Tilai de lunsch navent,
ad en Frontscha sevolven en.

[p. 267 modifica]

Nus stuein endirar Tschau ora,
10 che quels pon nus bucc struclar;
ei en mo lau en e pon saltar
e las Franzosas er bitschar.
Tgei lein nus matteuns pia far,
Traso Salits lein far purtar,
15 ad in pott lein far y a posta
ad en frontscha er nos suspirs.
[f. 39b] Lubein, lubein lu rumpei en
ils cors de d' els, che fan Ton bein,
ch' els Termettien er cun el breffs,
20 a di a noitg els vegnien sez.
Quei fuss schon dau in bien cusseilg,
sch' el gartigias damaun marveilg,
sche jeu savess forza ligniar,
chi pott a posta pudess far.
25 Murezi gron lein nus clomar
damaun marveilg a far marschar,
ad ina breff per ina lein dar,
ch' el hagi buordi de purtar.
Ilg Capitani lein rugar,
30 ch' ils nos schuldaus laschi turnar,
che nus spitgein ton vess Tschau ora
ad or Sointgiet mein or trasora.
Miu cor suspira mintgia dy
e damaun lein nus vignir,
[f. 40a] 35 che jeu possi vus ina gada guder,
en buna felizitat guder.
Per quella fin lein nus Dieus rugar,
ch' el vegli vus era far schar
en buna sanadat ristar,
40 entochen che jeu poss tier vus Turnar.

          27.
Ti legher schuldau,
Ti vas legher navent,
Vas legher navent,
E tournas bugient.

[p. 268 modifica]

5 Ti vas en l' Italia
Per scher sin la paglia,
Ti vas vi sur mar
Per mai pli turnar.
Per scrivi, per scrivi
10 De far salidar;
Pertratgi per buc,
Ch' jeu vegli turnar.
Tscheu en dat ei era
Matteuns de solaz;
15 Tscheu ora dat ei era
Aunc pli mats.
Sch' Ti tuornas ca pli,
Sche hai jeu Tei veu;
Buna notg,
20 Va en num de Deu.

          28.
Nua eis carissima?
Cun tgei vai jeu Tei stridau,
Che Ti has mei bandonau?
Tgei fas carissima?
5 In pli grond displischer
Vesses Ti buc saviu far,
Che de cheu t' absentar,
Bein in grond dischplischer.
Jeu rog che Ti veglies,
10 Mei quei temps buc emblidar,
Amizezia carschentar;
Fai quei plascher a mi.
Jeu vegn far enzaco,
Quei liung temps de manar vi,
15 Tochen che Ti vegnies a vegni,
Jeu vegn fa enzaco.
Miu cor se legra lu,
Cunzun sch' jeu sai puspei
En favur esser tier Tei,
20 Miu cor se legra lu.

[p. 269 modifica]

          29.
Vi bein a la mia biala,
Ella vul er bein a mi;
Sil mund ei buc' ina,
Che plai schi bein a mi.
5 De termagls eis ell' amatura,
Ed jeu sun bucca meins;
Termagls van sutsura,
Sche nus buc ensemen mein.
Eis ei ca puseivel
10 D' esser nus dus,
Jeu la Tia spusa
E Ti il miu spus.
Vess onz manegiau,
Ch' il Rein mass ensi,
15 Avon che midass
Ils plaids de tscheidi.
Jeu volvel la roda,
Jeu volvel ensi,
Mon buc aschi lunsch
20 Per in hutler sco Ti.
Stai legher, o biala,
Avon ch' jeu tuorni pli,
Va guess in' urialla,
Quei sai jeu de dir.
25 Sche Ti tuornas ca pli,
Sche hai jeu Tei viu;
E buna notg,
E va Ti pendiu.

          30.
(Vgl. Annalas III. p. 303.)
Jeu vai ina muronza,
Sper quella stess bugient;
Fuss quei la mia cara,
Fuss quei miu legherment.
5 Ad uss, ch' jeu hai priu ella,
Vul ella stgisar or;

[p. 270 modifica]

 
Dolur fa quei a mi,
De schlupentar il cor.
Jeu mon e mon davenda,
10 Cheu poss jeu buc pli star;
Il bab e la mia mumma,
Fan mei schi fetg luvrar.
Ei dian a mi tudi:
Ti hocher e Ti schelm;
15 Quei poss jeu buc vertir,
A Roma vi jeu ir!
Sch' jeu poss leu buc pli star,
Sche sai jeu aunc turnar
Tiel bab e tiela mumma,
20 Sche sai jeu aunc luvrar.
Cheu giu en ina vall,
Vai jeu er' in molin,
Che mola spir carezia
E maina peglia fin.
25 Cheu giu en in curtin
Vai jeu era dus pummes,
In porta nuschs - miscat,
E lauter neghelets.
Las mollas ein sfraccadas,
30 La carezia peglia fin;
Ei glei dus che se spartan,
E porschan maun carin.
Las muschs - miscat ein petras,
Ils neghelets ein forts,
35 Quels dun jeu a mia biala,
Agli per in confiert.
Tier macortas mond' jeu buc
Sonder mo tier bialas, …
Tier quellas mond' jeu bravamein,
40 Perquei ch' ei dattan bia butschallas.

31.
Tgei fortuna ei la mia
De puder cheu oz Tei ver;

[p. 271 modifica]

Sch' ei fuss er la veglia Tia,
Sche vess jeu in grond plascher.
5 Ti zvar drovas confidonza,
Mo Ti plaidas ualti stgir;
Jeu sai buca ver speronza,
Sche Ti vul pli clar che dir.
Ei schon pia or stizzada
10 La carezia denter nus;
E schon pia emblidada
Ina spusa de siu spus.
Pia tgei carezia ei passada
Entochen ussa denter nus?
15 Ti eis mai, mai mia spusa stada,
Jeu dei mai esser il Tiu spus.
Contas gadas has mei clomau,
Plidau discus mes vegls?
Contas gadas has detg, ch' jeu
20 A Ti seigi pli cara che tes egls? …
Quei hai jeu mo per isonza,
Sas da quei fan era mintgin;
Jeu hai quei fatg per dar speronza,
Mo miu cor vev' in' autra fin.
25 Jeu sai bein che tuts enqueran,
Per nus matteuns enganar;
Perquei fan ei biala tschera,
L' ain el cor il tissi star.
Cali po cun quella tschontscha,
30 Ch' jeu poss buca pli tadlar;
Quei ei grad sco carn - piertg ronscha,
Che suera avon che schigiar.
Ussa sbittas Ti zwar mei,
Aber prest s' enriclas Ti;
35 Gleiti tuornas Ti puspei,
Ei vegn buc ir or' in di.
Quei fuss bein gronda furtina,
Sch' jeu sto Tei dumendar;
Tiu tschupi vegn da ruina,
40 Sche Ti vul sin mei spetgar.

[p. 272 modifica]

Nua dei pomai se volver,
Sch' il miu pli car vul mei ca pli?
Co dei jeu ussa se volver?
Tgei dei far cun miu tschupi?
45 Ach, jeu paupra sventirada,
Tgei dei ussa pomai far?
Fuss jeu mo mai matta stada,
Stuess jeu buc ton endirar.

          32.
(Vgl. Annales I. p. 72/73.)
Jeu confess, o cara biala,
Ch' jeu hagi leung' urialla
Senza Tei stover star;
Poss jeu bucca emblidar
5 Ils plischers, ch' jeu gudevel,
Tochen ch' jeu cun Tei star podevel.
Ils dultschs plaids de Tia bucca
Sent' jeu mi' olma tutta;
Cur ch' jeu in betsch a Ti devel,
10 Ed in betsch de Tei retschevevel,
La calira dell' amur,
Quella scaldava sin la flur.
L' amur era nies confiert,
Nus gudevan de quei jert
15 In bien fretg de permavera;
Ach, sch' ei fuss mai vegneu sera,
La dulschezia era cun nus,
Ed il cor batteva discuss.
Giuvens, che meis en quei jert,
20 Veies adatg, figiei buca d' entiert;
Scadin po bein ver la mira,
Cu la gielgia ei madira,
De prender quella navent
Cun adatg e sentiment.
25 Ussa sundel jeu daven,
Ed hai adina Tei el senn;
La lavur mi ha stermentau,
Perquei sto jeu star schuldau,

[p. 273 modifica]

Senza speronza de cheudenvi,
30 Tei poder ver aunc pli.
O cara, hagies bucca per mal,
Jeu segir vai in grond mal,
De buca poder, sco jeu vess garegiau,
Viver cun Tei senza quitau;
35 Perquei sto jeu a Napoli star,
Tei mia cara bandonar.
Pilver, sche Ti sas meglier ch' jeu anflar,
De tut cor vi agurar
In bi giuven zun legreivels,
30 Il qual seigi emperneivels;
Sche lin e lauter unfrir si
Quei dulsch scazi e ver tschupi.
In che vul ventira ver,
Deu adina sto tumer,
45 In che vul ver ina spusa,
Sto mirar, ch' ella seigi prusa,
In che vul zun bein morir,
Sto de tuts pucaus untgir.
L' amur ei in lesti utschi,
50 Mo veies adatg mintga gi,
Quell' afl' ins savens sin via,
E mai stat a casa sia;
Grad sco 'gl aviul, ch' ei sin la flur,
Sgola per tschitschar l' amur.
55 Igl utschi ei in thier legreivel,
Mo d' el prender pauc maneivel,
La libertad ha el bugient,
E maina vul esser seraus en,
Schei pia quel sgolar sulet,
60 E salvei schuber Vies casett.
Sefidei zun nuot dil mund;
La stad passa sco igl atun,
In ch' a veu la permavera,
Igl unviern, la freida sera,
65 Sto enten in moment
De quest mund sparter navent.

[p. 274 modifica]

          33.
(Nach Ms. Co.)
[f. 29a] Jeu vai stuju ira naven,
per bucca vignir orde señ;
la chischun, che jeu sun jus naven,
[f. 29b] ein las buchas de mes Parents.
5 Quels ch' an adina mei hassigieu,
per quella fin sun jeu jus Schuldau;
ei era nagin che pudeva mei ver,
quei sai jeu de gir et eung pilgver.
Per quella fin sun jeu jus pilg mund
10 et sundel vignius entochen Piemont;
entochen jeu erel leu ora Tier vus
sche engolaven ei adina l' honur.
Jeu plaidel aschia e gigiel, nuota ton meins
a mi seglia las larmas, miu chor ei ton plains;
15 La gronda charezia che jeu portavel a quels
vess jeu giu traitg ora tuts ils lur caveilgs.
Quei han ei mai voliu schar sut;
Tras quei eis ei Tut ju en nuot;
Bialla, che eras pauc legerment,
20 Sche sundel jeu en e stundel bugien.
[f. 30a] Ei fan cusseilg de bucca schar vignir,
ei dat eung pli mats, che san bucca nua jir;
ei auden spluntton, uss eis el cau,
Sh' el va ca naven, sche bogniel il Tgiau.
25 L' auter veng ad entscheiv 'a mintgir,
Ti vengs enganada, quei sai jeu de gir;
la gronda scuidonza, ch' ei dat lau Tier vus,
ha ilg Giavel in gi ina buna lavur.
Quei Tucca Tier a quellas dunauns,
30 pertgei quellas vulten pertut ver en la detta;
ellas gin, mo sas Ti nuot,
Jeu vai udiu lez vomi per Tut.
Sche jeu fuss sco Ti, sche schess jeu ad el,
Ti hagies udiu bucca feitg bien;
35 quei ei bucc lubiu de far empermischun,
a lu ir a muron cun mintgia schlavun.

[p. 275 modifica]

dilg gron mintgir a ruschanar
Sche sto ei sigir ilg davos schfardar;
[f. 30b] Chur ch' ellas vezen, ch' ei glei sin sfardar,
40 Sche gin ellas, bein jeu vei er in frar.
El ei in bial Giuven a sa far dilg Tut,
Brocs de pescha ad era bia Kobs;
Ilg bial Giuven va lau a splunton,
Sch' enpiaren ei, Tgi eis ei cau oravon?
45 Ei glei in Giuven de Tutta honur
e less vignir a plidar cun vus;
jeu enconuschel bucc e sai bucc, Tgi glei,
dai d' enconuscher, sche vi jeu dar fai.
Enconuscher, encanuschas Ti per memia,
50 Ti regordas bein aung, sche Ti has plidau cun mengia;
jeu poss bucca scriver pli,
aschigliog vess jeu bucc avunda pupi.
Tgi, che Teidla quella
Canzun, A
Quel gi, che jeu hagi buna rischun;
55 ei han Tartgieu d' a mi far don,
mo Dieus sei ludaus, che jeu sun Tschau en.
Cur che jeu Tournel a casa, sch' ei sei memia Tard,
Sche stun jeu leu senza, ch' jeu sei bucc' enflar;
[f. 31a] questa canzun vai jeu studiau
60 in gi ch' jeu vevel l' aur' el Tgieu.
Dai bain Adaitg Silg maridar,
Lu veing ilg Giavel a Tentar;
Jeu vai a quels Tut perdunau,
Sche gie ei han mei cuglienau.
65 Enten la perpetnadat
veing ei ad enflar tutta verdat;
lura essen nus tuts munglus,
Pertgiri po dieus mei et era vus.
Quei vai jeu scret a miu plischer,
70 perquei mungleis vus nuota crer;
Mo cons ei dat tier nus,
che fussen era els munglus.
Enstailg d' ira empau pilg mund,
sche statten ei ad endiren fom,

[p. 276 modifica]

75 ei staten leu ora ad endiren e van a fardon,
chei sapien bein gleiti ver mun de d' Um.
[f. 31b] Cur ch' ei ei vi trenta quater oñs,
Sch' an ei la casa pleina d' affons;
Lu gi ei, jeu sun enriclaus,
80 che jeu sun aschi baul maridaus.
Lu ston ei viver cun in Toc paun
ad era cun ina buglia senza pieun;
Ilg Temps d' unviern lu pass' ei eung,
lu han ei eung ils beilgs pleins greun.
85 Mo curch' ei veng de far giereun,
han ei cha frina de far paun;
lu entscheiven ei a sefitschentar,
Sche jeu mai survignies de cumprar.
Ei gin, jeu vi pagar denton,
90 jeu vess de vender in Anuilg;
Ilg pauper Thier sto tut pagar,
ch' ils marschaners hagien de migliar.
84.
(Nach Ms. Dl.)
Ade, jou til navend, vi far viadi,
Ti eis miu legramen ün' autra gada;
Mieu Cor ei Kumers plein par mur de teie,
Mia chara fovas bein, anblidas meie.
5 Avont hai gig a ti, deis mei spusare!
Has Ti dau risposta a mi, dei daventare;
Il Temps ei vargau, mo quei buc oz daventa,
Has ün pli char ca mi, schi ta cuntenta!
Chei bella Caussa ei quei sin questa terra
10 Da ver amur cur tei, charechia bera,
Charezia da Daleg, Charezia gronda,
Amur da cor andreg da Cumpurtonza.
Ade, ti blaicha Mort has mei Tarraue,
Cun tes Piliets Macorts miu Cor Carpaue;
15 Nagin Strumen Sunar chei grond a male,
mi po mei cunfortar plagaus mortale.

[p. 277 modifica]

Si denter Cuolms da verts staten duas Lieusse,
Maglian quei bi pask vert a belas Flurse;
Schi gig ch' in Rom ei vert sin Tera queie,
20 Tont gig jou spronza hai, ti deis ngnir mia.
Ade, cun buna Noig lein nus sarare,
questa canzun ei fachia a gli mia chara;
enten fideivladad sund jou sagire,
Nagin auter ca la Mort nuss po Sparchire.

          35.
(Nach Annalas VIII. p. 211 — 13.)
Zund fitg quei cunbriar,
Da vuler uss patrarchiar,
Co il temps da la latezia
Bauld samida en tristezia;
5 Scha pos ti ta sagirar,
Chiou andreg tei tegnig char.
Parquei crod jeu uss savens
En grond leid e tentaments,
Cur jeu e tei bein patarchiau,
10 Cor en cor vevan sarau;
Meu daletg a legrament
Fovas ti parsulameng.
Ils nos cors ir separause,
Mo meu cor stei tgeu ampaue,
15 Duvess jeu haver vingiau,
Quest ligiom dei gnir scarpau;
Jeu quittava dad haver
Mai tiers tei il meu plascher.
Mo avont ch' jeu hai gurbeu,
20 Ei lur schon tut stau fineu;
Chi da tei vess patartgiau,
Da mei schon ver amblidau?
Ach, tgei dira causa ei quei,
Da schon gnir spartgeu da tei.
25 Nagut po mei cuntentar,
Ca in cor [c']andretg tean car,
Il qual da vertit flurescha
Da carezia vardagescha;

[p. 278 modifica]

Mai quei vess jeu gariau,
80 E mai cun quei mi cuntentau.
Cur jeu mi partratg da tei,
Ach, tgei kummer mi fa quei;
Il meu maun, quel trembla adina,
Oh' jeu sai buc tener la plima,
35 Il meu cor sto pli a pli
Par tristezia luar vi.
Jeu schi truri sund da quei,
Ca tutt mira uss sin mei;
Il meu scazi ei stuleu,
40 Tiers la chrusch sund jeu nascheu,
Jeu buc spronza sei ver pli
Da ver in legreivel gi.
Scha ti gié vardad a fai
Buc salvau has vi da mei,
45 Pos jeu buc teu cor lumgiar,
Ach, schi aude meu plirar;
Quei mai dei jeu giavischar,
Da mei zund buc amblidar.
Quest vi jeu a tgi surdar
50 Cun bler larmas a plirar;
Il meu plong vi uss finire,
Sch' jeu da tei pudess gubire,
Giavischar des jeu mai quei,
Da mi patarchiar da tei.
55 Vess vegn jeu sparchir da tei,
Troc ch' jeu vegn gnir sbleich vonzei;
Temps quel vegnan vargar vi,
Tutt stuleschen pli a pli,
Tei pos jeu mai amblidar
60 Antroc ei vegnen mei a sutterar.
Cur jeu sund curclaus sut pia,
Sin mia fossa scriva aschia:
„Tschou ei uss suterada
Quel' olma aschi cara,
65 Ch' ei morta vont il temps
Per carezia e tentaments.

[p. 279 modifica]

     36.
(Nach Ztschr. f. rom. Phil. IV. p. 72 — 74.)
O ti, bi fitament!
Da tei cumgiau iou prend.
Jou sunt intentzionau
Ad era resolvau
5 Ad ir navend.
O cher, parchei fas quei?
Scha chei chi maunca ei?
Cha ti vol ir navent
Aschi anechiameng?
10 Dei d' antallir!
Vi beilla vitta far,
Far sen da maridar;
Pli bein cha ir schuldau.
Na poss iou aflar cou,
15 Vi buc pli star.
Dalla latezia gis bein,
Aber bucca dilg laid,
Ilg qual a chi pudes
Bein bault er curdar tier;
20 Partrachia bein!
Pir lur ilg legrament
Ven, cur nus sin ilg Feld
Pudein ir salagront,
Trumbetas a sunont,
25 Silg schumber dar.
Beall lagrament ei quei,
Lg' anamig ven vonzei
Cun sagittar frantur
A metta tut sutt sur
30 Sgrischeivelameng.
Da tut temps leger star,
E tapfer vugiar
Ei schon miez gudangiau;
Jou sunt nunzagiau
35 Ramet a Deus.

[p. 280 modifica]

Partrachia zuont baruns,
Er zuond bears ritters buns;
Latiers er brafs cumpoings
En schlachts e prieugels gronds
40 En ngi anturn.
Sa, sa milasch cattar,
Tont sc' auters da mieu par
Da mei con bears cumpoins
Ean ius ami avont
45 Schi tapframeng.
Sch' ti eis buc or da sen,
Chi lei buc plascher bein
Dad ir en prieugel grond
A tiers ilg gottlos comps
50 A guerra farris. …
Jou vom zuond buc aner;
Jou sunt er narr da star
Cau schi fichiau,
Anquier dad ir schuldau,
55 Qual quei mi plai.
Has da tut temps udieu,
Ca lgei a bears fallieu,
Chan prieugel tanieu char,
Lient han stuvieu star
60 Troc en la mors.
Chi vult hanur gurbir,
Quel sto er sa far si,
Er tapfer noda star,
Sia vita vugiar,
65 Curascha ver.
Schi iou gie ngis quou a star,
Chi fus ei buc da char;
Er buc sagir da la mort;
Deus catta nus partut,
70 Sagir, mi crei!
Ach char, partrachia bein!
Ti vens schilgiog intuorn;
Mi crei sagirameng!

[p. 281 modifica]

Ti vens en prieugel grond;
75 Stai po tiers mei!
Mieu char, sch' ti tens mei char,
Navend da mei buc va,
Schi gig iou, buca vi
Star cau a noda, achi
80 Fi quittas bein.
Quest buc mi rump ilg cheau,
Tut quei, chei urdanau,
Quei sto bein davantar,
Parquei chiou ti teng char
85 Lasch iou nagun.
Quont bers han memgia tardt
Sanreglau da lur faitg,
Ca els ord frechadat
Han faig, gig en vardad;
90 Partrachia avont!
Scha iou a casa stess,
Jou lavurar stuves[s],
Sco fan er quels grobs purs,
Enten las mias savurs
95 Mangiar mieu paun.
Managias ca lau entschi
Sgolig da tut temps si
Ancunter utschels barsaus,
Chi dettig nagin quittau,
100 Buc partarchia.
Scha gie ca lau vangis
Anqual mal gi noutiers,
Quei cuza buca gig,
Ven amblidau aneg
105 Cun ün glas vin.
Enten lustria i dat
Savenz er ar dabats,
Ca scadin braf schuldau
Latras sto ngir mazau
110 Gual sin ilg faig.

[p. 282 modifica]

Mieu tegen en la guerra
Ven buc star en la teia;
Jou veng quel a duvrar,
Cun quel mi er dustar
115 Zun taframeng.
Has buc exempels bears,
Ca tei san far parderts?
Ca tei san far pardorts?
Quont bears schi ferms baruns
120 Quittan sa far grond num;
Vengian anturn.
Daventig la velgia da Deus!
Jou vi us quescher chieu,
Vi er marvegel a tard
125 Sin Deus schentar mieu faig,
Schi gig sco iou vif.
Ach teidle aunc ün plaid
Ont ch' ir navend da mei!
Ach gi mi, gi parchei
130 Voll ils tes ad er mei
Schi cumbriar.
Mia chara, ei chi seig gig,
Mi ten buc si pli gig!
Schi iou us tristezia lasch
135 Tont pli latezia iou fatsch
Lur, cur iou turn.
Ade, gig milli gads,
Mia chara, ad ils mes chars!
Buc hagias amparmal,
140 Schiou vus ves fig faig dilg mal.
Ach piettigott!
37.
Ei gliei stau a nus de car,
De vegnir Vus visitar;
Ei gliei stau la nossa mira,
Cur che nus vein giu la ventira
5 De vegnir da lunsch daven,
Per mussar nies legherment.

[p. 283 modifica]

Ach, co gliei po mai midau,
Tgi vess quei maina patertgau,
Giuventetgna si carschida,
10 Vegliadetgna vi stulida;
Gliei restau grad enqualtgin
Cheu enten quest aschi bi curtin.
Tgei legria, tgei confiert
Ins afla en quest niebel jert,
15 Biaras gielgias ora dadas,
Tuttas aschi bein conservadas;
Ins po dir, che mintga flur,
Ha siu bien fried e colur.
Giuvens mats, che meis en quest jert,
20 Veigies adatg e figiei buc d' entiert;
In e scadin po bein ver la mira,
Cur che la gielgia ei madira,
De prender quella naven
Mo cun adatg e sentiment!
25 Ach, ventira vi jeu gurar
A scadin ch' a cheu de star,
Ch' ei daventi in jert fretgieivel,
Porti fretgs er zun legreiveils,
Porti rosas ed autras fluors,
30 Ed in fried zun merveglius.
Ach, ventira vi jeu gurar
A scadin, ch' a cheu de star,
Che suenter questa vita,
Che Dieus detti la vard dretga
35 Ed ina beada fin
A mi ed a Vus finadin.

          38.
Stiarsas sera senza fraud
Ei a mi passau pil tgau
D' ina giuvn' il demanar,
Che bugient less maridar.
5 L' ha segir, per crei a mi,
Melli meinis mo en in di,
Quel che plai oz, plai buc damaun,
Oz Paris, Damaun Milaun!

[p. 284 modifica]

Biala giuvna, teidl' in plaid,
10 Jeu vi guess nuot dir de laid,
Tia fatscha d' adoraturs,
Sei cun giunchers ne cun purs.
Ch' en richs ed en plidonts,
Ch' en fins e bials e gronds,
15 Denter tonts ed auters biars
Gi po a mi, qual ei il pli cars?
Ferm' jeu si quella nusch,
Poss la rumper seza strusch;
Barb' oz plai, damaun barbis,
20 Oz plai in, damaun plai plis.
Quel che jer ha plaschiu zun bein,
Plai oz buc segiramein;
Qual Ti seigi il pli car,
Sas Ti teza strusch ligniar.
25 Von paucs dis plaschev' in bi,
Quel solet volevas Ti;
E schon vevas patertgau,
De cun quel far in marcau.
Varga strusch in n' er dus dis,
30 Che quel ei schon buc pli stgis;
Sch' in damonda la rischun,
Vul Ti dar negina zun.
Meini has midau denton,
Uss vul Ti mo in de gron;
35 Quel manegias sei per Tei,
Mo s' enriclas prest puspei.
Autras miras has cattau,
Lais in auter vegnir el tgau,
Volvas ils Tes egls sin in
40 Zun honzeli e carin.
Ussa eis ei tut gartegiau;
Quel vi jeu, amitg, ch' ha tgau,
Fuss ei giunchers n' er baruns,
Quel vi jeu, che ha buns duns.
45 Quel vi jeu, amitg, che plai,
Sin quei vom jeu a dormir;

[p. 285 modifica]

Buna notg e durmi bein!
Quel vi jeu us sinzeramein.
Tgi podess sin quei bein crer,
50 Che avon ch' ils egls claus ver,
Nossa bialla se midar,
Vid in auter patertgar?
Mo tonaton ei, sco jeu ditg,
Quel vul ella buc pli ditg.
55 Sin quei dierm' ell' ussa vi,
Nuot pertratga d' auters pli;
Mo la siemnia tutta notg,
Sil pli pauc de siat n' er otg.
Gleiti clom' ella per num,
60 Quel che stat il pli sisum;
Mo enten il se destadar,
Il reh, gi ella, vi jeu salvar.
Lai quel, ch' jeu maneg, vegnir,
E ritscheiv' in bi schengetg;
65 Neve giuvna, quel che plai,
Maine midas, mai pli mai?
Salvas il Tiu rih per Tei,
A nin auter das pli fei;
Quella gada sei serrau giu,
70 Ti per auter miras negliu.
Mo plaun vies de gir de quei,
Semid' ella schon puspei;
Zun paucs dis ein vi passai,
Che quei rih a gli plei cha pli.
75 El ha plaschiu per enzitgei,
Uss displai, tut sa pertgei;
Vul in auter, sa ca qual
E quei tut ei il siu mal.
Vul Ti miu cussegl udir,
80 Lai tuts quels tier Tei vegnir;
Volvi ils Tes egls sil bi,
Las ureglias giezi si.

[p. 286 modifica]

Mo a quel ch' ha pli duns,
Fai seclins;
85 Ils schengetgs zun buc rufidi,
Che quei rih Ti vegn a far.
Aschia gaudas Ti mintgin
Oz il bi, damaun il fin;
Ed aschia pos Ti viver
90 Suenter Tiu plascher il di.
Eis enfisa lu de quels,
Lai vegni lu in de tschels
U il rech u il plidont,
U il sabi u il grond.
95 Gie, mia matta, quei fuss bi,
Quei plasches er bein a Ti;
Mo tut quei po buc gidar,
Per poder Tei contentar.
Veses in jester, sas buc tgi,
100 Tonaton plai quel a Ti;
Il mitgiert, de buna fei,
Quel vul Ti, sas buc pertgei.
Mo ual in moment,
Has in auter schon el sen;
105 Er quel plai mo aschi ditg,
Entochen ch' ei vegn il tierz a vitg.
Er quel lais buca ditg plischer,
Schon damaun poss quel cha ver;
Oz plai alv, damaun fulin
110 Oz Bistgaun, damaun Martin.
39.
Nos mats, ach, tgei narruns!
Han a nus fatg si canzuns;
Has Ti Tina mai udeu?
Ch' in sa buca nua ei han tut preu.
5 Bein jeu hai udeu tschei gi,
Quei savein nus buc verti;
Nus lein pia er ina far
E lein legramein cantar.

[p. 287 modifica]

Mo sche pia sei marcau,
10 Lein dils mats cantar empau;
Lein val uss l' entschatta dar,
A lein els schar peiver fur.
Mira, co ei se fitan si
E se trihan si tugi;
15 Capial' aulta han ei sil tgau
Ad in quet sco in clavau.
Sil plaz vegnan bein ornai
E leu stattan sbargatai;
Mettan ils lur mauns en crusch,
20 Ch' ei sesez enconuschan strusch.
Loschamein se stendan si,
Miran giu per sesez, ston ri,
Co tut va aschi bein a prau,
E train giu il libroc enpau.
25 Vi e neu seglian ei,
Bein ual sin la detta pei;
Stattan sils calcogns bein ual,
A bein ual grad si sc' in pal.
Ei discuoran denter en
30 Ed han lur bialas endamen;
Fan lur vers, che tut sto ri,
Tratgan aunc, ch' ei seigi bi.
E tschaghegnian denter els,
E van fugient daven da quels,
35 Ch' ei pon buc cun els vertir,
Cur ch' ei vultan a vitg ir.
Ei se lain per ils cantuns,
E se train sco tons narruns,
Ch' ina vacca podess ri,
40 Quei ei lur plischer pli bi.
Van entuorn fagient matgiert,
Quel a quel ha lu gl' entiert,
Sco tons thiers selvadis,
Ch' in sa strusch tgei causs' ei gliei.
45 Ei se sgrefflan pils mugrins,
Auters han divers inschigns,

[p. 288 modifica]

Auters reivan si per preits,
Per saver tgei gliei perpeis.
Notgs la stad leu en sin peis,
50 Cloman: bst! audas? nu' eis?
Neu, jeu sun, stai si, lai en!
Miu confiert e legherment!
Denton ri la biall' en letg,
Tratga, el munglass empau lagetg,
55 Nua ch' el schula sil barcun,
Dai ca fei a quei narrun.
In cun quei ei bein contents
D' esser mintga notg presents,
Stat uriallas or sin peis,
60 Para ch' el muri sin las preits.
Il pli fetg sto ins aunc ri,
Ch' ei tratgian d' esser beinvegni,
Dapertut negin po ver,
Il qual giuncher - quet sa pilver.
65 Buca da ditg ei stau in per,
Che a bialas levan trer,
Mo ei han els buc verteu,
Han perquei stueu untgir.
In da quort ei vegneus tier mei,
70 Gliei buc spas, gi el, pertgei?
Jeu hai legiau vi ils cavels
Ed els calzers port' jeu pindels.
Il tiu, Tina! ei il pli fin,
Lai plascher zun bials enclins,
75 Tonaton buc aschi bein
Sco in bi e bien puschein.
Mo surtut ha Mierta in,
Che drova zun bien inschign,
Sche vegn dau si de magliar,
80 Lai el pauc e nuot vonzar.
Quel de Neua ei er' in fin,
Petta - zarta e bien vin
Lai el bia bein plischer,
E sa pulitamein guder.

[p. 289 modifica]

85 Quel de Nuscha sa pli bein;
Quei che vonza dil puschein,
Metta hurti en pusac,
Fa pulitamein siu fatg.
Quel de Nona ei il siu bi,
90 Mura fetg, mo sa sin tgi?
Sin siu sac sai jeu mirar,
El ei zun buc da buna fei.
Quel de Mengia ha buca fel,
Sch' ei vegn dau si paschad' e mel;
95 Sch' ei vegnan aunc cul glas,
Sche di el: Quei ei in bi schuber spass.
Quel de Nescha vegn bein savens,
Mai cun paun ei bein contents;
Sch' il vinars vegn portaus si,
100 Sche muschegi' el aunc de rir.
Frena ha il pli pulit,
Quel garegia pauc profit;
Vegn sut casa mintga notg
Per pers - tosts siat ne otg.
105 Nia ha er' il siu car,
Spetga notgs ora per letgiar
Empau tuargia de suitg,
Perquei va el savens a vitg.
Quel de Baba ha er bien grugn,
110 Catscha il nas en mintga lugugn,
Nua ch' el encunter vegn,
Ch' el aunc bia sin sesez tegn.
Mierta ha è il detg!
Lei buc pli gronds, ch' in snetg;
115 Mo el reiva bi e bein,
Cur ch' ei vegnan cul puschein.
Quel de Tschina ei pli contents,
Drova hurtiamein ils dents;
Sch' ei vegn dau si zitgiei,
120 Gi el: „Damaun tuornel puspei“!
Er ils auters han quei dun,
Muran hezi sil bacun,

[p. 290 modifica]

Mo a quel ch' ha pli duns,
Fai seclins;
85 Ils schengetgs zun buc rufidi,
Che quei rih Ti vegn a far.
Aschia gaudas Ti mintgin
Oz il bi, damaun il fin;
Ed aschia pos Ti viver
90 Suenter Tiu plascher il di.
Eis enfisa lu de quels,
Lai vegni lu in de tschels
U il rech u il plidont,
U il sabi u il grond.
95 Gie, mia matta, quei fuss bi,
Quei plasches er bein a Ti;
Mo tut quei po buc gidar,
Per poder Tei contentar.
Veses in jester, sas buc tgi,
100 Tonaton plai quel a Ti;
Il mitgiert, de buna fei,
Quel vul Ti, sas buc pertgei.
Mo ual in moment,
Has in auter schon el sen;
105 Er quel plai mo aschi ditg,
Entochen ch' ei vegn il tierz a vitg.
Er quel lais buca ditg plischer,
Schon damaun poss quel cha ver;
Oz plai alv, damaun fulin
110 Oz Bistgaun, damaun Martin.

          39.
Nos mats, ach, tgei narruns!
Han a nus fatg si canzuns;
Has Ti Tina mai udeu?
Ch' in sa buca nua ei han tut preu.
5 Bein jeu hai udeu tschei gi,
Quei savein nus buc verti;
Nus lein pia er ina far
E lein legramein cantar.

[p. 291 modifica]

Mo sche pia sei marcau,
10 Lein dils mats cantar empau;
Lein val uss l' entschatta dar,
A lein els schar peiver fur.
Mira, co ei se fitan si
E se trihan si tugi;
15 Capial' aulta han ei sil tgau
Ad in quet sco in clavau.
Sil plaz vegnan bein ornai
E leu stattan sbargatai;
Mettan ils lur mauns en crusch,
20 Ch' ei sesez enconuschan strusch.
Loschamein se stendan si,
Miran giu per sesez, ston ri,
Co tut va aschi bein a prau,
E train giu il libroc enpau.
25 Vi e neu seglian ei,
Bein ual sin la detta pei;
Stattan sils calcogns bein ual,
A bein ual grad si sc' in pal.
Ei discuoran denter en
30 Ed han lur bialas endamen;
Fan lur vers, che tut sto ri,
Tratgan aunc, ch' ei seigi bi.
E tschaghegnian denter els,
E van fugient daven da quels,
35 Ch' ei pon buc cun els vertir,
Cur ch' ei vultan a vitg ir.
Ei se lain per ils cantuns,
E se train sco tons narruns,
Ch' ina vacca podess ri,
40 Quei ei lur plischer pli bi.
Van entuorn fagient matgiert,
Quel a quel ha lu gl' entiert,
Sco tons thiers selvadis,
Ch' in sa strusch tgei causs' ei gliei.
45 Ei se sgrefflan pils mugrins,
Auters han divers inschigns, …

[p. 292 modifica]

Fiderum, Fiderum, Fideralala!
E statan sin pegna sper las dunnauns.
5 Jeu sai de matteuns, che statan cun mats,
Smacan nitscholas e dattan als mats,
Fiderum, Fiderum, Fideralala!
Smacan nitscholas e dattan als mats.
Jeu sai da mats, che van a matteuns,
10 E portan schengetgs sin omisdus mauns.
Fiderum, Fiderum, Fideralala!
E portan schengetgs sin omisdus mauns.
Jeu sai de matteuns, che stattan cun mats,
E portan andutgels e dattan als mats,
15 Fiderum, Fiderum, Fideralala!
E portan andutgels e dattan als mats.
Jeu sai da mats, che van a matteuns,
Pli pil puschein, che per las matteuns,
Fiderum, Fiderum, Fideralala!
20 Pli pil puschein, che per las matteuns.
Jeu sai de matteuns, che stattan cun mats,
Pli per merveglias, che per ils mats.
Fiderum, Fiderum, Fideralala!
Pli per merveglias, che per ils mats.

          42.
Ded in bi giuven sai jeu de di,
Che va la notg ed aunc il gi. Cucu, Ti narri, cucu!
El va nua ch' el ha ses legherments,
Per metter giu ses compliments. Cucu, Ti narri, cucu!
5 Ina biala vev' el viu,
E quella vess agli plaschiu. Cucu, Ti narri, cucu!
Cur ch' el mava ded esch en,
Sche lev' el bein vegnir ord da sen. Cucu, Ti narri, cucu!
Quendisch vev' el dumendau,
10 Ed ei buc ina gartegiau. Cucu, Ti narri, cucu!
De cantar lein nus calar,
Per buc il giuven vilentar. Cucu, Ti narri, cucu!

[p. 293 modifica]

          43.
Biala stiva e bien vin,
Quei ei la mia veta;
Daners en sac hai senza fin,
Quei scatsch' a mi la gretta.
5 Latg e broda poss jeu buc,
Quei lavaga il magun;
Carn quei laudel jeu sil zuc
Cunzun in bien schambun.
Maruns castognas fai pinar,
10 Motschna biala cuschinar;
Gromma dira sco in cugn,
Ch' in sapi grad magliar cun pugn.
Meila cotschna salvan si,
Per giavinar ils mats;
15 Paun cun pera zuppan vi,
Per discus far solaz.
Cars compogns, tadlei sin mei!
Las matteuns buc vilintei;
Las matteuns buc cumbrigiei,
20 Schiglioc quei fa bargire.
Fuss mi laid de vilintar
Las matteuns aschia;
Cortesia lein nus far
En cas' ed or sin via.

          44.
Miu muronz ei in bufatget,
El ha dau a mi in bi fazolet.
Videribum, pum, pum!
Sch' jeu vi e Ti vul er,
5 Dein nus in bufatg per.
Videribum, pum, pum!
Ach, co mi fa mal il tgau,
Che miu muronz ei jus schuldau.
Videribum, pum, pum!
10 Ach co mi fa mal il pez,
Ch' jeu el mai pli vez.
Videribum, pum, pum!

[p. 294 modifica]

Ach co mi fa mal il cor,
Che miu muronz ei jus da Porclas or.
15 Videribum, pum, pum!
          45.
Sch' jeu savess de survegnir
Quei tal signur leusi Surmir,
Sche mass jeu si tier el;
E lessel dir, ch' jeu mass a sogns,
5 E lessel ira sco auters onns
Tier quei sogn liug Ziteil.
Miu car signur, jeu sun vegnida,
Per domendar in plaid ded Els,
Jeu roghel ded udir:
10 Jeu hai udiu d' in bien amitg,
Ch' Els hagien schon spetgiau daditg,
Per dunna tscheu Surmir.
El ha respondiu buc en favur,
Mo l' engraziau per quell' honur,
15 Tgei duess jeu far cun Vus?
Cun ina giuvna de vegn onns,
Ch' ha forsa schon giu bia muronzs,
Na quei fuss buc per mei.

          46.
Tgei lein nus po mei entscheiver,
Ch' ei gliei schon passau il scheiver,
Il mun ha nus tut bandonau,
Che nus in um vein mai anflau.
5 O Diu, jeu roghel Tei,
Hagies po erbarm de mei,
Sbitta buc mias oraziuns,
Ch' jeu fetsch cun tonta devoziun.
Jeu vi bugient better vi miu tschupi,
10 Mo ch' jeu possi purtar ani;
Sei el per de zin ne plum,
Mo ch' el seigi staus d' in um.
Jeu se cuntentel cun in parle,
Ne sch' ei sto esser cun in vischle,

[p. 295 modifica]

15 Sei el per crutschs, mendus, pelus,
Um stoi ver, mo sch' el ei um.
Jerusalem, Jerusalem,
Dai po a mi in mariu,
Sche buc in cotg
20 Silmeins in criu.

          47.
Ina ga era ei ina matta,
Viva la compagnia!
Che furschava ina cazza.
Viva la compagnia!
5 In mat mava leu speras vi,
Viva la compagnia;
Ed emparava: Vegn ei bi?
Viva la compagnia!
Ella pauc rispundeva,
10 Viva la compagnia!
Mo ton pli ella tertgiava.
Viva la compagnia!
Tgi sa tgei la tertgiava?
Viva la compagnia!
15 Vi jeu gi in' autra gada.
Viva la compagnia.

          48.
               a.
Biala matta stada
Et ussa buca pli,
Has schau bitschar ils mats
E quei ei buca bi.
               b.
5 Biala matta stada
Et ussa buca pli,
Eis dada giu per scala
E quei ei buca bi.
               c.
Biala matta fina,
10 Pertgira tiu tschupi;

[p. 296 modifica]

Da mai che la gaglina
Vegn mai pluscheina pli.

          49.
In che fa bia prada
Sega giu pauc fein;
Et in che ha bia muronzas,
Quel dorma buca bein.

          50.
Susana biala matta
Ha priu quei melen Giachen,
Ha priu per siu confiert
Sprunau el begl da piertg.

          51.
Giuncher vetter, leis maridar?
Onna Tina lein nus dar;
Ell' ei ca biala, ell' ei ca fina,
Ha la colur dil striegn gaglina.

          52.
Quella nera de scarpatsch,
Che mura sin nos mats,
Ella ha si in bi tschoos alv
Sco la cua de miu cavagl alv,
5 Ella ha en in bi ani
Sco la cua da miu purschi.

          53.
Tgei nezegia in bi jert,
Sch' ins ha nuot da meter en?
Tgei nezegia giuventetgna,
Sch' ins ha negin devertimen.

          54.
Gienuardi maridar,
En perpeten se ligiar,
Unfrir si la libertad,
Fuss daveras tupadat.

[p. 297 modifica]

5 Grevamein se compramettan,
Quels che sut il giuv se mettan;
D' untgir in tal affrun,
Sun e restel jeu patrun.
Sun bugient en compagnia
10 Cun amitgs en harmonia;
Mon a letg e stundel si,
Mintgamai sco plai a mi.
Nin che sgregna. nin che gnugna,
Nigina crugna, che marmugna;
15 Mon lischents de spusalizi,
Invenziun de tschuff delezi.
Giachen fravi tut se barschau
Mett' avon la beadienscha;
Co giu ha la biala sort,
20 Grond confiert en vit' e mort.
Arguments de narradira
Ves' ins nua ch' ins tuc' e mira;
Ha ins dunna cun affonts,
Lin e lauter vul trer pons.
25 Giuvnas sto ins survigilar,
Veglias san mi cauld buc dar;
Paupras ein per endirar,
Rehas lessen commondar.
Nun ch' ins metta davos pegna,
30 Bialas ein savens en prighel;
Cun lischadas mo spir bregia.
Negin che sa mi cussegliar,
Da di da notg s' incadanar,
Cun molesta se cargar;
35 Cruschs, quitaus de tuttas sorts
Dessen prest a mi la mort.
Tgei nezegia tut vigilar;
Bauld ne tard in auter car
En absenza dil patrun
40 Ocupescha sia mischun.
Sut negina condiziun
Midel jeu la posiziun;

[p. 298 modifica]

Mon a vitg tier Bettelina,
Fetsch la quort a finadina.
45 Fetsch aschia de gientilum,
Con savens vont il miu num;
Lasch ad ellas lur valzen,
Gaudel mez il miu prumen.

          55.
Sch' jeu pertratg de maridar,
Catsch' ei pertut snavurs;
Il stan de letg quel fa
Fastedis e savurs.
5 Ina tratga de prender letgia,
E far sco de far spass;
Lu legi' ins or la setgia,
Ch' ins stat cul tgau a bass.
Sche' jeu ina paupra prendel,
10 Ch' a rauba schi sco jeu;
Co lein vegnir navenda,
Senz' engolar empau?
Ni praus, ni tetg, nit slonda,
Ni stalla, ni curtin;
15 Gliei quei miseria gronda,
De morir de fom perfin.
Sch' jeu prendel ina riha,
Schi paupers sco jeu sun;
Sch' eis ei traso la streha,
20 Tei bettler hai fatg um.
Sch' jeu prendel ina biala,
Ch' ei fina de colur;
Semet jeu mal en siala.
Aunc plirs che han l' amur.
25 Sch' jeu prendel ina nera,
Che varda aunc brav stgir;
Lu siua ins sco tschera,
Ins sa ca prender pir.
Sch' jeu ina magra prendel,
30 Sei nuot pli ch' ossa, pial;

[p. 299 modifica]

E nua ch' jeu se tegnel,
Sei prighel de far mal.
Sch' jeu prendel ina schuaha,
Ch' ei melna de colur,
35 Ch' a buca mur e bratscha,
Lu ha traso dolur.
Sch' jeu pren da gronda casa,
Sch' eis ei traso fetg quet;
Selauda e se rasa,
40 Ch' ins astga gnanc far huz.
Sch' jeu pren ina giezada,
Sche bein jeu vai de stgir;
Lu eis ella franc bulada,
Sin mei e tut che ri.
45 Sch' jeu prendel ina lada,
Sche nu dei jeu lu ir;
Quella ha magliau pischada,
E seua or en letg.
Sch' jeu prendel ina culs egls gross,
50 Lu sto jeu fetg tumer;
Sche quels fussen aunc macorts,
Lu fier l' jeu ord il letg.
Sch' jeu ina legra prendel,
Puspei hai de tumer;
55 Ch' ella si per mei se stendi,
E laschi ca dormir.
Sch' jeu prendel ina schnupa,
Sche sei lu tut che ri;
Poss jeu bein duvrar la zappa,
60 Sa far motgun tudi.
Sch' jeu prendel ina perderta,
Che sa igl, A, B, C;
Lu mei davos giu er metta,
Sch' ins ha bucca bien streh.
65 Sch' jeu pren ina che sa nuot
Ni legier ni scriver,
Ni scolas ni manoz in guot,
Lu sei mal de far.

[p. 300 modifica]

          56.
El calender hai mirau,
Vi dellas enzennas,
Hai leusperas patertgau
Dellas nauschas femnas;
5 Tgei ei tuca de surfrir,
Sch' in vul cun ellas se convegnir
Buc sco tgaun e gat,
Sco ei biars se cat.
En l' enzenna digl anugl
10 Ei buca sanadeivel,
Ina giuvna cun in vegl,
Ch' ei mal pereus e fleivels;
Ellas schass bugient morir,
Ch' ella podess lu survegnir
15 In giuven alegreivel
Ed era buca fleivel.
En l' enzenna dil bov
Deies Ti buca prender,
Ina che ha vistgius novs,
20 Ils chiltscheuls lai pender;
Sch' Ti affonts vegns a survegnir,
Vegn quella els buca vestgir,
Ti eis en pupira,
Mal vegn ei cun Tei ad ira.
25 Ils schumials plischess a mi,
Sch' ei fuss dau lubienscha,
Ch' jeu podess duas survegnir,
Gig' jeu per consienzia;
Cura ch' ellas vegnessen a se skignar,
30 Podess jeu tier mirar,
Co ellas se dattan,
Co ellas se sgrattan.
Ils creps va tut anavos,
Igl ei buca ventira,
35 Sch' in menass cun carr e bos,
Spis' e vistgadira;
En quort temps ei tut duvrau,
Ti eis fetg enganaus

[p. 301 modifica]

Per ver tala dunna,
40 Ch' ei adina scherfunia.
Ei plasches zun bein a mi
Quella giuvna fintschala,
Sch' jeu podess survegnir,
Ina reh' e biala;
45 Mo quellas ein semnadas rar,
A perquei stoi jeu schar star
E portar pazienzia
E far penetienzia.
Jeu astgel buc ughiar,
50 Enten la stadera,
Ei podess er gartegiar
Ina che fuss buedra;
E buess tut navent,
Ch' jeu vess pauc legherment,
55 E fuss adina pleina,
E fagies mai tscheina.
Il scorpion ei tussegaus,
Or da tuttas fuormas,
Jeu fuss er' enganaus,
60 De ver ina stuorna;
E vegness fetg molestaus,
E da tut pauc schezegiaus
Per ver tala dunna,
Che adina marmugna.
65 Igl ei buc de cussegliar,
Enten il ballester,
Che in dei se maridar,
En in liuc ester;
E cu in hagi tratg navent,
70 Resta agli era pauc valzen,
Ei va tut per las vias,
E per las ustrias.
Il steinbock vegn malegiaus,
Cun la corna lada,
75 … In ch' ei giuven maridaus,
Dat ei bia casada;
Che a gli fa zun grond quitau,

[p. 302 modifica]

Che ei vegni viventau,
Cur ch' ei gliei pauca rauba,
80 Ed en biars che gaudan.
Il Wassermann ei pauc de crer,
Gliei in' enzenna blaua,
Cur ch' ins queta d' haver enzitgei,
Sche va ei tut en aua;
85 Sche in vul ella mantener,
Po ins fetg biars quitaus haver,
Per haver tala dunna,
Che ha pauca summa.
Ils peschs ei buca d' empruar,
90 Gliei in' enzenna anetga,
Quella vgn Tei enganar,
Bein che Ti has la letga;
Nagina causa fa pli mal,
Che quei tissi infernal,
95 Per il qual jeu Tei avisel,
Che Ti te partgirias.
Sin la fin vi jeu avisar,
Tgi che vul prender dunna,
Dei avon se patertgar,
100 Gliei ina caussa gronda;
Cur chei gliei fatg e daventau,
Sche in fuss gie enriclaus,
Sto ins viver ensemen,
Bein e mal prender.
57.
Jeu less a Ti scultar,
Sch' Ti lesses mei tadlar
E buc per mal si prender,
Davard il maridar;
5 Ch' in dei bein patertgar,
Per buc s' enriclar suenter.
Jeu vi bugient tadlar,
Mo quei dei nuot muntar,
Ch' jeu resti senza um prender;
10 Pertgei quei stan a mi,

[p. 303 modifica]

Quora pil tgau tugi,
E spetgel vess suenter.
O, bein de buna fei,
Sch' Ti spetgas vess sin quei,
15 Che Tei molest' adina;
Sch' Ti quetas gie de far,
Ch' ei deigi nuot muncar,
Il piaun ed er la frina.
Per gliez pegl' jeu si lev,
20 Il spus mi dat la brev,
De schar muncar nuota;
El vul tut plein furnir,
Cun tgei che plai a mi,
La cas' ei nossa tutta.
25 Gliei gleiti empermess,
Mo il star en va vess,
Jeu temel ch' el Tei engoni;
Cunzun sche Ti creies a gli
Beingleiti tgei ch' el di,
30 E lais pegliar il moni.
Sch' jeu dei ca crer a gli,
Ch' el vul tont bein a mi,
Ch' el dess per mei la vita;
Sche dei jeu bein tadlar,
35 Sin il Vies fauls cussagliar,
Che buc tadlar mereta.
Ti maunglas nuot plidar
Schi losch cun mei,
Fa tanient curvien en fatscha;
40 Pertgei Ti stos saver,
Che Ti seigies aunc pilver
Ina giuvna mattatscha.
Cheu has Ti gartegiau,
Gliei tut cun quei lugau,
45 Pren enpau peda;
Ti vegns schon a vegnir
Pertscharta tgei vul dir,
Quei che fa uss Tei ton leda.

[p. 304 modifica]

Sche jeu hai gie paucs onns,
50 Sche silmeins portar affons
Bonai ch' jeu vegn bein era
Saver sco quellas ch' han
Buc pli biars onns e van
Cugl um a letg la sera.
55 Ti poss bein esser quei,
Ch' jeu hai schon getg tier Tei,
Ina mattatscha narra;
Pertratgas buc vid quei,
Che sa vegnir vid Tei,
60 E prest far star en bara.
Cu Ti mettas si il piaun,
Sche tgag' il buob giun plaun,
E stos furschar la caca;
Denton peglia fiuc il piaun,
65 E dat in legher griu,
Ed arda per nueta.
Schei gliei mai per quei de far,
Sche quint' jeu bein mitschar,
Quei ei mai per esser sperta;
70 Ei gliei gleiti vi lugau,
Auter piaun cavau,
Sche rest' jeu aunc perderta.
Gronda perdertadat,
Sa buca dar ord Tei,
75 Sch' Ti quintas aschia;
De ver lugau giu bein
Ils Tes quitaus, che dein
Regier la casa Tia.
Sche tgei quitaus
80 Dein vegni sur mei,
Cur jeu sun maridada?
E hai in um tont bien,
Che maina catta sien,
Ei gi e notg a strada.
85 Ti stos er ver quittau,
Ch' ei vegni si filau

[p. 305 modifica]

Cadisch, lenziel ed auter;
Che Ti hagies de vestgir
Quels buobs per mintga gi,
90 Che scarpan e fan nuot auter.
Ei gliei buc schi prigulus,
Schiglioc vivesses Vuss
Buc schi contenza;
Vess bein se megliau leung,
95 Sch' ei vess ca dau caschun,
E Vus vesses stueu star senza.
Mender che sco gliei uss,
Sa ei gie buc vegnir,
Sch' ei fuss gie mellis prighels;
100 Pertgei cur ch' jeu vai um,
Sche dunna sai ch' jeu sun,
E poss serrar il righel.
Sch' Ti poss gie vi serar,
Sils auters commendar
105 Ed esser la patruna;
Sche fa ei tonaton
A Ti buc legher onn
E vita buc biar buna.
Sche tgei tuc' ei pia de far
110 Bia pli che cuschinar
Ad ina femm' en casa?
Che dei vegnir lugada si,
Sco jeu dei survegni,
Ch' en piaun se rasa.
115 Madretscha, po calei
Da batterlar de quei,
Che mi fa grevadetgna;
Jeu poss ca pli tadlar
Il Vies disquors schi narr,
120 Ch' ei buc per giuventetgna.
Sch' Ti poss ca pli tadlar
Il miu disquors schi bi,
Che fuss per Tei nizeivel;
Sche vegns Ti schon a vegnir

[p. 306 modifica]

125 Pertscharta tgei vul dir,
Ch' el seigi staus verdeivels.

          58.
Suna, suna giegia,
Ils mats de Cuera vegnan!
Els vegnan cun lur bialas,
Fagient parada zun,
5 La gronda cun platiala,
Las autras cun zenpugn.
Uss lein si sunar
E lein cheu legher star,
Cun las matteuns de Cuera
10 Lein nus brav saltar;
La gronda cun platiala,
Lein far scadanar,
E quella cun zenpugn,
Brav schar tunar.
15 Suna, suna giegia,
Ils mats de Cuera vegnan!

          59.
Suna, suna giegia,
Ch' ils mats de Peiden vegnan!
Els cavan snecs
Mo senza dretgs.
5 Allegher las matteuns!
Suna, suna giegia,
Ch' ils mats de Cumbel vegnan!
Els vendan graun,
E spargnan paun.
10 Allegher las matteuns!
Suna, suna giegia,
Ch' ils mats de Morissen vegnan!
Els fan process
Per gudognar daners.
15 Allegher las matteuns.
Suna, suna giegia,
Ch' ils mats de Vella vegnan!

[p. 307 modifica]

Els van sin pegna,
E train or la palegna.
20 Allegher las matteuns!
Suna, suna giegia,
Ch' ils mats de Degien vegnan!
Schlognian rascha
Per dar curascha.
25 Allegher las matteuns!
Suna, suna giegia,
Ch' ils mats de Vignogn vegnan!
Van giu 'l Glogn,
E maglian ogn.
30 Allegher las matteuns!
Suna, suna giegia,
Ch' ils mats de Lumbrein vegnan!
Van giu Rein,
E fan pulein.
35 Allegher las matteuns!
Suna, suna giegia,
Ch' ils mats de Vrin vegnan!
Beiban vin,
E fan de fin.
40 Allegher las matteuns!
Suna, suna giegia,
Ch' ils mats de Surcasti vegnan!
Van oragiu el casti
Per metter en ani.
45 Allegher las matteuns!
Suna, suna giegia,
Ch' ils mats de Camuns vegnan!
Van a Runs
Per far sparuns.
50 Allegher las matteuns!
Suna, suna giegia,
Ch' ils mats de Tersnaus vegnan!
Els fan barsaus,
E rumpan ils traus.
55 Allegher las matteuns!

[p. 308 modifica]

Suna, suna giegia,
Ch' ils mats de Vall vegnan!
Van per las valls,
Train or ils pals.
60 Allegher las matteuns!

          60.
Ei han voleu dar ina da Mendel a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Medel quei vi jeu buc,
Adina mel quei magl' jeu buc,
5 In' autra vi ad haver.
E han voliu dar ina de Muste a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Muste, quei vi jeu buc,
Caffe quei bras' jeu buc,
10 In' autra vi ad haver.
Ei han voliu dar ina de Trun a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Trun, quei vi jeu buc,
Dar sil frun quei lasch' jeu buc,
15 In' autra vi ad haver.
Ei han voliu dar ina da Dandiast a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina da Dandiast, quei vi jeu buc,
Adin' il gast quei fetsch jeu buc,
20 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Siath a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Siath, quei vi jeu buc,
Tochen las siat quei stun jeu buc,
25 In' autra vi ad haver.
Ei han voliu dar ina de Pitasch a mi,
Ina da biala ed ina fina;
Ina de Pitasch, quei vi jeu buc,
Adina pen asch, quei beib' jeu buc,
30 In' autra vi ad haver.

[p. 309 modifica]

Ei han voliu dar ina de Castrisch a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Castrisch, quei vi jeu buc,
Magliar paun misch, quei magl' jeu buc,
35 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Glion a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Glion, quei vi jeu buc,
Barsar glogn, quei bras' jeu buc,
40 In' autra vi ad haver.
Ei han voliu dar ina de Schluein a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Schluein, quei vi jeu buc,
Far pulein, quei fetsch jeu buc,
45 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Somvitg a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Somvitg, quei vi jeu buc,
Magliar suitg, quei magl' jeu buc,
50 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Ladir a mi,
Ina biala ad ina fina;
Ina de Ladir, quei vi jeu buc,
Far vadi, quei fetsch jeu buc,
55 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Zignau a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Zignau, quei vi jeu buc,
Far gniau, gniau, quei fetsch jeu buc,
60 In' autra vi ad haver.
Ei han voliu dar ina de Breil a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Breil, quei vi jeu buc,
Dar sil steigl, quei lasch jeu buc,
65 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Pigneu a mi,
Ina biala ed in ina fina;
Ina de Pigneu, quei vi jeu buc,

[p. 310 modifica]

Beiber ischeu, quei beib' jeu buc,
70 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Rueun a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Rueun, quei vi jeu buc,
Far il tgeun, quei fetsch jeu buc,
75 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Ruschein a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Ruschein, quei vi jeu buc,
Cuar pluscheins, quei cu' jeu buc,
80 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Fallera a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Fallera, quei vi jeu buc,
Adina gallera, quei magl' jeu buc,
85 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Sagogn a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Sagogn, quei vi jeu buc,
Dar cul mogn, quei lasch jeu buc,
90 In' autra vi ad haver.
Ei han voliu dar ina de Laax a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Laax, quei vi jeu buc,
Far sco ils quacs, quei fetsch jeu buc,
95 In' autra vi ad haver,
Ei han voleu dar ina de Flem a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Flem, quei vi jeu buc,
Prender il splem, quei lasch jeu buc,
100 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Trin a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Trin, quei vi jeu buc,
Adina vin, quei poss jeu buc,
105 In' autra vi ad haver.

[p. 311 modifica]

Ei han voliu dar ina de Bonaduz a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Bonaduz, quei vi jeu buc,
Trer or il schnuz, quei lasch jeu buc,
110 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Savgiein a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Savgiein, quei vi jeu buc,
Dar cul stgiein, quei lasch jeu buc,
115 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Riein a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Riein, quei vi jeu buc,
Ir el Rein, quei mond' jeu buc,
120 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Duin a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Duin, quei vi jeu buc,
Far giu fulin, quei fetsch jeu buc,
125 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina da Flond a mi,
Ina biala ed in fina;
Ina de Flond, quei vi jeu buc,
El barhom, quei vom jeu buc,
130 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Luven a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Luven vi jeu buc,
Adina sil ruver, quei stun jeu buc,
135 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Surquolm a mi,
Ina biala ed ina fina;
Ina de Surquolm, quei vi jeu buc,
Tochen si quolm, quei vom jeu buc,
140 In' autra vi ad haver.
Ei han voleu dar ina de Sursaissa a mi,
ina biala ed ina fina;
Ina de Sursaissa, quei vi jeu buc,

[p. 312 modifica]

Metter l' aissa quei lasch' jeu buc,
145 In' autra vi ad haver.
61.
Ina de Duin,
Quei vi jeu buc;
Filar glin,
Quei sai jeu buc.
5 Ina de Camuns,
Quei vi jeu buc;
Far si muns,
Quei poss jeu buc.
Ina de Tarsnaus,
10 Quei vi jeu buc;
Sedar cul nausch,
Quei astg' jeu buc.
Ina de Vall,
Quei vi jeu buc;
15 Schar dar cul pal,
Quei poss jeu buc.
Ina de Surcasti,
Quei vi jeu buc;
Schar dar cul marti,
20 Quei va buc tgunsch.
Ina d' Uors,
Quei vi jeu buc;
Capitalas stuors,
Quei poss jeu buc
25 Ina de Peiden,
Quei vi jeu buc;
Smaccar peiver,
Quei descha buc.
Ina de Cumbel,
30 Quei vi jeu buc;
Dar sil schumber,
Quei fa ventrun.

[p. 313 modifica]

Ina de Morissen,
Quei vi jeu buc;
35 Beiber tissi,
Quei astg' jeu buc.
Ina de Vella,
Quei vi jeu buc;
Smaccar pelischs,
40 Quei drova nuot.
Ina de Degien,
Quei vi jeu buc;
Caschiel veder,
Tuchegia mi buc.
45 Ina de Vignogn,
Quei vi jeu buc;
Pigliar pils calcogns,
Quei poss jeu buc.
Ina de Lumbrein,
50 Quei vi jeu buc;
Dar puschein,
Quei plai mi buc.
Ina de sontg Andriu,
Quei vi jeu buc;
55 Magliar emplius,
Quei fa fallius.
Ina de Nusaus,
Quei vi jeu buc;
Far puccaus,
60 Quei nezegia nuot.
Ina de Pruastg,
Quei vi jeu buc;
Litgar pen asch,
Quei poss jeu buc.
65 Ina de Silgin,
Quei vi jeu buc;
Purtar stgelin,
Quei astg' jeu buc.

[p. 314 modifica]

Ina de Surrin,
70 Quei vi jeu buc;
Far tinderlin,
Quei sai jeu buc.
Ina de Cons,
Quei vi jeu buc;
75 Schar trer ils pons,
Quei lasch' jeu buc.
Ina de Wanescha,
Quei vi jeu buc;
Far taretschas,
80 Quei sai jeu buc.
Ina de Vrin,
Quei vi jeu schon;
Quei sai jeu schon.

          62.
O Ti car e prus fumegl!
Pertgei levas aschi mervegl
Avon che la steila dil solegl?
O Ti cara, bialla matta!
5 Vul Ti dar a mi la flur?
Avon che dar a Ti la flur,
Sche vi jeu daventar in graun,
Ed enten la tiara vi jeu se zuppar.
Sche Ti vul daventar in graun,
10 Ed enten la tiara vul se zuppar;
Sche vi jeu daventar in pivun,
Ed ord della tiara vi Tei piclar.
Sche Ti vul daventar in pivun,
Ed ord della tiara mei piclar;
15 Sche vi jeu daventar in pesch,
Ed enten l' aua vi jeu se zuppar.
Sche Ti vul daventar in pesch,
Ed enten l' aua vul se zuppar;
Sche vi jeu daventar in pescadur,
20 Ed ord da l' aua vi Tei pescar.

[p. 315 modifica]

Sche Ti vul daventar in pescadur,
Ed ord da l' aua vul mei pescar;
Sche vi jeu daventar ina nuorsa,
Ed enten la bostga vi jeu se zuppar.
25 Sche Ti vul daventar ina nuorsa,
Ed enten la bostga vul se zuppar;
Sche vi jeu daventar in tgaun,
Ed ord della bostga Tei seglientar.
Sche Ti vul daventar in tgaun,
30 Ed ord della bostga vul mei seglientar;
Sche vi jeu daventar in camutsch,
Ed enten la greppa vi jeu se zuppar.
Sche Ti vul daventar in camutsch,
Ed enten la greppa vul se zuppar;
35 Sche vi jeu daventar in catschadur,
Ed ord della greppa vi Tei catschar.
Sche Ti vul daventar in catschadur,
Ed ord della greppa vul mei catschar;
Sche vi jeu daventar ina tuba,
40 Ed en igl ault vi jeu sgular.
Sche Ti vul daventar ina tuba,
Ed en igl ault vul Ti sgular;
Sche vi jeu daventar in aunghel,
Ed enten bratsch vi Tei pegliar.
45 Sche Ti vul daventar in aunghel,
Ed enten bratsch vul mei pegliar;
Sche lein nus star semper beai,
E beai lein semper star.

          63.
               a.
Tgei trais Ti neu della spusa?
E che nus, che luvroin aschi boin!
Jeu hai tratg neu ina vitgetta zoppa ed ina caura tschocca,
E che Dieus nus moini en boin.
5 Nua vas Ti per la spusa?
E che nus, che luvroin aschi boin!
Jeu vomel en Valrein,
E che Dieus nus moini en boin.

[p. 316 modifica]

Tgei mettas sutatgau alla spusa?
10 E che nus, che luvroin aschi boin!
Jeu mettel la cozza digl asen,
E che Dieus nus moini en boin.
E tgei mettas si pons alla spusa?
E che nus, che luvroin aschi boin!
15 Jeu mettel la sialla digl asen,
E che Dieus nus moini en boin.
               b.
Tgei luvraves Ti jer sera?
Giu dils mes, che lavuran aschi bein!
Ad jeu luvravel in runtgeti,
E che Dieus nus meini en bein.
5 Ach, tgei fagievas cun quei runtgeti?
Giu dils mes che lavuran aschi bein!
Jeu semnavel in garnetschi saline.
E che Dieus nus meini en bein.
Tgei fagievas cun quei garnetschi?
10 Giu dils mes, che lavuran aschi bein!
Jeu fagievel il paun de nozzas,
E che Dieus nus meini en bein.
Nua mavas Ti per la spusa?
Giu dils mes, che lavuran aschi bein!
15 Ad jeu mavel vi Valreine,
E che Dieus nus meini en bein.
Tgei devas tscheina alla spusa?
Giu dils mes, che lavuran aschi bein!
Jeu devel pul e pene,
20 E che Dieus nus meini en bein.
Nua schavas dormir la spusa?
Giu dis mes che lavuran aschi bein!
Jeu metev' ella en la stalla digl asen,
E che Dieus nus meini en bein.
25 Tgei mettevas per pons alla spusa?
Giu dils mes, che lavuran aschi bein!
Jeu mettevel la blaha digl asen,
E che Dieus nus meine en bein.

[p. 317 modifica]


          64.
               a.
O Gion Petschen dil tgau plat!
Viva la compagnia!
Manava 'gl asen or sil plaz.
Hosanté, sche vus ple, viva la compagnia.
5 O mumma, leis schar meridar enten quei stand?
Viva la compagnia!
En quei stan eis memia giuvna.
Hopsante, sche vus ple, viva la compagnia.
Mema giuvna sundel buc,
10 Viva la compagnia!
Il fumegl vi ad haver.
Hopsante, sche vus ple, viva la compagnia.
Il fumegl ei buc per Tei,
Viva la compagnia!
15 Signurs e giunchers ein per Tei.
Hopsante, sche vus ple, viva la compagnia.
La schuldada ei brava glieut,
Viva la compagnia!
Schei han buc daners, sche han autra glieut.
20 Hopsante, sche vus ple, viva la compagnia.
 
          b.
Il Gion Petschen dil tgau plat
Manav' in asen or sil plaz.
Seabsenteschi, sche Vus plai.
Viva la compagnia!
5 Ach mumma, schei meridar quest onn!
Ach, aunc quest onn eis memia giuvna.
Seabsenteschi, sche Vus plai.
Viva la compagnia!
Ach, memia giuvna sun jeu buc,
10 Vai schon tschintschau cun mes fumegl.
Seabsenteschi, sche Vus plai.
Viva la compagnia.
Il nies fumegl ei buc per Tei,
Signurs e giunchers ein per tei.

[p. 318 modifica]

15 Seabsenteschi, sche Vus plai.
Viva la compagnia.
Signurs e giunchers vi jeu buc,
In brav schuldau vi jeu haver.
Seabsenteschi, sche Vus plai.
20 Viva la compagnia.
La schuldada ei brava glieut,
Sch' ei han che daners, sch' an autra glieut.
Seabsenteschi, sche Vus plai.
Viva la compagnia.
 
          65.
Stai si, o biala,
Ed arv' il tiu esch,
Lai mei en vegniri …
E tschunc buc giu quest.
5 Tgi aud' jeu spluntont? …
Tgei ei pomai quei,
Che fa ton canera
E desta si mei?
Glei tscheu in, che roga,
10 Sut tetg stess bugien.
Jeu hai buc la moda,
Schi tard de schar en.
O car, il miu giuven,
Cheu eis mal gartiaus,
15 Fatg vessas bia meglier
De star en tiu ruaus.
Pertgei en ca mia
Ei n' albiert ni sai dar,
Jeu fetsch buc ustria;
20 Lai ir da spluntar.
Cara, cun mei drova
Empau compassiun,
Teidla co ei plova,
Hagies comiseraziun.
25 O car, il miu giuven,
Jeu hai fatg propiest,

[p. 319 modifica]

De notg aschi tard
Buc arver il miu esch.
Carezia de carezia,
30 Cul proxim ver amur,
Pertratga bein teza,
Fuss ei buc ti' honur? …
Sche gie che ti fusses
Il miu il pli car,
35 Sche vegness jeu eunc buca
Miu meini midar.
Tgei nizegia quei pia,
Ella lai nus spluntar;
Mo dell' amur tia
40 Hai pauc d' engraziar.
Stai leger, o biala,
Avon che tuorni cheu pli,
Vai vi in' urialla,
Quei sai jeu de dir.
45 O car, il miu giuven,
Buc per mal prendi si;
Jeu roghel de turnar,
Vi bugien survir si.
Na, na buca tratga,
50 Ch' jeu vegli turnar,
Quei hai jeu mo fatg
Per tei empruar.
Jeu vesel avunda
Tia intenziun,
55 De mei mo surprender,
Sc' in pauper narun.

          66.
Ina gada ch' ei era treis aschi cars compogns,
Che mavan en l' ustria casa - miez;
Cu i vevan ditg bubiu e ditg magliau,
Sche vevan els endament da lur bialas.
5 In scheva: La mia ei la biala,
Lauter scheva: La mia ei aunc pli biala,

[p. 320 modifica]

Il tierz scheva: La mia ei la pli biala de tuttas,
La empermess der schar star treis notgs cun ella.
Ella era buca pli lunsch che ton
10 E veva tut udeu,
Quei che seu car spus veva detg.
Mav' ella a casa schi trulia, truliamein,
L' escha serava ella si,
Il barcuns claudev' ell' en.
15 Cu i era vi in' urialla,
Vegneva seu car spus;
O cara dulscha biala,
Stai si e lai mei en.
Jeu stundel buca si,
20 Jeu laschel Tei buc en.
La plievia la mei bogna,
La neiv la mei schelenta.
Sche bogni Tei la plievia,
Sche schalenti Tei la neiv.
25 Jeu stundel buca si,
E laschel Tei buc en;
Pertratg' empau anavos,
Tgei Ti has tschintschau ell' ustria casa - miez.
Mava treis pass anavos,
30 E deva cul pugn el cor;
Quei asta mei nuot,
Sch' jeu hai tut stueu dir o.

          67.
Tgei dotta vul Ti dar,
Sch' Ti vul mei maridar?
Jeu hai dus brocs de pieun,
E nuot de metter en;
5 O, sche gi junfra Susana,
Sche jeu hai buca leghermen?
Jeu hai dus favs cotgs,
E hai buc de scaldar;
O, sche di, junfra Susana,
10 Sch' jeu hai buca de magliar?
Jeu hai ina camischa rutta,
Ed ina de cuntschar;

[p. 321 modifica]

O sche di, junfra Susana,
Sch' jeu hai buca de scomiar.
15 Jeu hai ina cozza rutta
Ed ina pial d' in buchet.
O, sche di, junfra Susana,
Sch' jeu hai buc' in bi letget?
Mo sche va, um vegl mitgiert
20 Cun tia barba grischa.
Mo sche va, junfra Susana
Culs plugls en la camischa.

          68.
Ei era ina matta, che mava per aua;
Ei er' in ritter cavalier,
Che mava per gassa sidengiu,
Dunschalla, vus essas fina, gie fina!
5 Leis buca schar star treis notgs cun vus?
Na, na! avon che quei dovess daventar,
Stueis vus a mi giu maligiar
Treis biallas rosas cotschnas,
Che seigien frestgas da miez unviern e stad,
10 E restien frestgias, gie frestgias.
Cur ch' el ha udiu quels plaids,
Sche sin siu cavagl eis el seglius,
E scurentau sur quolms e valls,
Ed jus encunter il moler, gie moler.
15 O miu bien moler, vus stoveis a mi giu maligiar,
Treis bialas rosas cotschnas, gie cotschnas;
Che seigien frestgas da miez unviern e stad,
E restien fresgias, gie frestgias.
Cur ch' el ha giu las rosas,
20 Sche sin siu cavagl eis el sesius;
E scurentau sur quolms e valls,
Ed jus encunter casa, gie casa.
Leu mav el per gassa sidengiu;
Las rosas vai jeu survegniu,
25 Las rosas ein sin capiala, gie capiala!
Sche ti has las rosas survegniu,
Sche vai jeu dispensau solaz;

[p. 322 modifica]

Sche nus dus udin ensemen;
Sche casa quei stos ti baghegiar,
30 E spazi ded ir a bratschi, gie bratschi.
          69.
               a.
Tgi ei cheu o che splunta?
Ai dunna mumma, dildumde;
Ei gliei il retg de Frontscha,
Ai dunna mumma.
5 Mei o e schei vegnir en el,
Ai dunna mumma, dildumde;
Mei o e schei vegnir en el;
Ai dunna mumma.
Nua lein schar seser el?
10 Ai dunna mumma, dildumde,
Nua lein schar seser el?
Ai dunna mumma.
Si el cantun de meisa,
Ai dunna mumma, dildumde;
15 Sil el cantun de meisa,
Ai dunna mumma.
Tgei lein dar de magliar ad el?
Ai dunna mumma, dildumde;
Tgei lein dar de magliar ad el?
20 Ai dunna mumma.
Lein dar utschals bersai ad el,
Ai dunna mumma, dildumde;
Lein dar utschals bersai ad el,
Ai dunna mumma.
25 Ei tgei lein dar de beiber?
Ai dunna mumma, dildumde;
E tgei lein dar de beiber?
Ai dunna mumma.
Bien vin della Valtrina,
30 Ai dunna mumma, dildumde;
Bien vin della Valtrina,
Ai dunna mumma.

[p. 323 modifica]Volkslieder 723

Nua lein schar dormir?
Ai dunna mumma, dildumde;
35 Nua lein schar dormir?
Ai dunna mumma.
b.
Tgi ei cheu o che splunta?
Dunna mumma, dildildum.
Ei gliei il retg de Fronscha,
Ti mia figlia.
5 Lein schar vegnir en el?
Dunna numma, dildildum.
Va o e lai vegnir en el,
Ti mia figlia.
Nua lein schar seser el?
10 Dunna mumma, dildildum.
Si el cantum de meisa,
Ti mia figlia.
Tgei lein dar de magliar ad el?
Duna mumma, dildildum.
15 Utschals bersai,
Ti mia figlia.
Tgei lein dar de beiber ad el?
Dunna mumma, dildildum.
Vin Valtrina sura,
20 Ti mia figlia.
Nua lein schar maner el?
Dunna mumma, dildildum.
Si en combra nova,
Ti mia feglia.
25 Cun tgi lein schar maner el?
Dunna mumma, dildildum.
Cun la figlia giuvna,
Ti mia figlia.
En qual letg lein schar maner el?
30 Dunna mumma, dildildum.
En il letg de plemas,
Ti mia figlia.

[p. 324 modifica]724 Volkslieder

Tgei eis ei leu?
Dunna mumma, dildildum.
35 In brav bi pop,
Ti mia feglia.
Tgi lein prender padrin ad el?
Dunna mumma, dildildum.
Mistral Martin,
40 Ti mia figlia.
Tgi lein prender madretsch' ad el? …
Dunna mumma, dildildum.
La signura,
Ti mia figlia.
45 Co lein metter num ad el?
Dunna mumma, dildildum.
Giachen dil tgil niebel,
Ti mia figlia.
70.
(Vgl. Revue des Patois Gallo - Romans I.
p. 118 — 119. Canzun de Tgina.)
a.
O Diu, Diu car! co quei mai va
Ded ir' egl jester a marida;
Onn ch' jeu pudevel ir cun mats e matteuns,
Uonn ch' jeu stoi star cun purs e dunnauns.
5 O Diu, Diu car! co quei mai va
Ded ir' egl jester a marida;
Onn ch' jeu pudevel ir cun miu bi tschupi,
Uonn ch' jeu stoiel ira cun piez ed ani.
O Diu, Diu car! co quei mai va,
10 Ded ir' egl jester a marida;
Onn ch' jeu podevel trer en mia biala rassa brina,
Uonn ch' jeu stoi dar per pieun e frina.
O Diu, Diu car! co quei mai va
Ded ir' egl jester a marida;
15 Onn ch' jeu podevel metter si miu bi tschos alv,
Uonn ch' jeu stoiel far cun el stratscha agli Hans.

[p. 325 modifica]Volkslieder 725

b.

O Ti miu Diu car, co quei mai va
Ded ir' egl jester e maridar.
Onn savev' jeu ir' culs mats a bratsch,
Ed uonn stoi ir cul Hans sin bratsch.
5 O Ti miu Dieu car, co quei mai va
Ded ir' egl jester e maridar.
Onn savev' jeu metter si miu bi capi lad,
Ed uonn stoi duvrar la cap' ed il stratsch.
O Ti miu Diu car, co quei mai va
10 Ded ir' egl jester e maridar.
Onn savev' jeu trer en mia schuba tschola,
Ed uonn hai stoviu dar pil vin de pigliola.
O Ti miu Diu car, co quei mai va
Ded ir' egl jester e maridar.
15 Onn savev' jeu seglir e saltar,
Ed uonn stoi star a casa e schar commondar.
O Ti miu Diu car, co quei mai va
Ded ir' egl jester e maridar.
Onn savev' jeu ir cur mats e matteuns,
20 Uon toi jeu star cun purs e dunnauns.
O Ti miu Diu car, co quei mai va
Ded ir' egl jester e maridar.
Onn ch' jeu savevel ira sil plaz a saltar,
Uonn aber stoi star sper la tgin' e vigliar.
25 O Ti miu Diu car, co quei mai va
Ded ir' egl jester e maridar.
Onn ch' jeu savevel star cun miu bab e mia mumma,
Uonn aber stoi star cun ina sira carugna.
O Ti miu Diu car, co quei mai va
30 Ded ir' egl jester e maridar.
Onn ch' jeu vevel ils begls plein graun,
Uonn aber vai els plein murglinas.
O Ti miu Diu car, co quei mai va
Ded ir' egl jester a maridar.
35 Onn ch' jeu vevel la zunaun plein piaun,
Uonn hai mo in tec d' in maun.

[p. 326 modifica]726 Volkslieder

c.
Onn pudev' jeu metter si miu bi tschupi,
Uonn stoi jeu ir cun piez et ani.
O ti Dieu car, co quei mai va
D 'ir' egl jester e marida.
5 Onn savev' jeu metter si miu bi tschos alv,
Uonn stoi jeu dar el per vin de cavals.
O ti Dieu car, co quei mai va
D 'ir' egl jester e marida.
Onn savev' jeu metter en mes bials coralls cotschens,
10 Uonn stoi dar els pil vin de nozzas.
O ti Dieu car, co quei mai va
D 'ir' egl jester e marida.
Onn pudev' jeu trer en mia bialla giupa brina,
Et uonn stoi dar ella per pieun a frina.
15 O ti Dieu car, co quei mai va
D 'ir' egl jester e marida.
Onn pudev' jeu metter si miu bi capetsch cun cresta,
Et uonn stoi jeu pender el orda fenestra.
O ti Dieu car, co quei mai va
20 D 'ir' egl jester marida.
Onn pudev' jeu ir ora sil plaz a saltar,
Et uonn stoi jeu star sper la tgina a ditar.
O ti Dieu car, co quei mai va
D' ir' egl jester e marida. —
71.
(Vgl. Revue des Patois Gallo - Romans I.
p. 116 — 117. Letezia dina duna per
siu um murent.)
a.
Dunna Mumma, mei a casa!
Il vies um ei malseuns.
Sche sa 'l esser, sche sa 'l esser,
Stoi eunc ira treis avon.
5 Dunna Mumma, mei a casa!
Il vies um ei ussa morts.
Sche sa 'l esser, sche sa 'l esser
Stoi eunc ira treis avon.

[p. 327 modifica]Volkslieder 727

Dunna Mumma, mei a casa!
10 Ei satiaren il vies um.
Sche sai esser, sche sai esser
Stoi eunc ira treis avon.
Dunna Mumma, mei a casa!
Ei parten la rauba de vies um.
15 Stoi uss' ira, sto uss' ira!
Sai buc ira treis avon.
b.
Dunna, dunna, va a casa!
Il tiu um ei mal malseuns;
Sche sa' l esser, sche sa' l esser,
Stoi aunc ira treis avon.
5 Dunna, dunna, va a casa!
Ei parvergian il tiu um;
Sche sai esser, sche sai esser,
Stoi jeu aunc ira treis avon,
Dunna, dunna, va a casa!
10 Ei tucca de miert per il tiu um;
Sche sai esser, sche sai esser,
Stoi aunc ira treis avon.
Dunna, dunna, va a casa!
Ei satiaran il tiu um;
15 Sche sai esser, sche sai esser,
Stoi aunc ira treis avon.
Dunna, dunna, va a casa!
Ei fa messas per il tiu um;
Sche sai esser, sche sai esser,
20 Stoi aunc ira treis avon.
Dunna, dunna, va a casa!
Ei partan o il sal per tiu um;
Sche sai esser, sche sai esser,
Stoi aunc ira treis avon.
25 Dunna, dunna, va a casa!
Ei partan la rauba de tiu um,
Dieus pertgiri, Dieus pertgiri,
Buca peda de star pli.

[p. 328 modifica]728 Volkslieder

c.
Dunna, dunna, va a casa!
Il tiu um ei mal malseuns;
Sche sai esser, sche sai esser,
Stoi saltar, ir treis avont.
5 Dunna, dunna, va a casa!
Ei pervergian il tiu um;
Sche sai esser, sche sai esser,
Stoi saltar, ir treis avont.
Dunna, dunna, va a casa!
10 Il tiu um ei ual spartius;
Sche sai esser, sche sai esser,
Stoi saltar, ir treis avont.
Dunna, dunna, va a casa!
Ei vistgeschan il tiu um;
15 Sche sai esser, sche sai esser,
Stoi saltar, ir treis avont.
Dunna, dunna, va a casa!
Ei satiaran il tiu um!
Sche sai esser, sche sai esser,
20 Stoi saltar, ir treis avont.
Dunna, dunna, va a casa!
Ei fa messas pil tiu um;
Sche sai esser, sche sai esser,
Stoi saltar, ir treis avont.
25 Dunna, dunna, va a casa!
Ei partan la rauba de tiu um;
Uss pietigott e stei si legher,
Quella gada stoi jeu ir.
72.
(Unvollständig Annalas, III. p. 284.)
Sai buc nu' ir, sai buc nu' star,
Ruaus el mun sai buc enflar.
Damaun marvegl vi jeu si star,
Ina salvaschina vi jeu sigittar.
5 Jeu mavel or' enten in uaul,
Udevel bargient in affont ded aul.

[p. 329 modifica]Volkslieder 729

Il Segner, nies Dieu, ha mei conservau,
Ch' ils viarms han mei buca migliau.
Damaun mervegl vi jeu si star,
10 Las nozzas de mia mumma vi mirar.
Ei biendi, Vus nozzadurs!
Con bein che mia mumma stat sper il siu spus.
Co sai jeu, co pos jeu Tia mumm' esser,
Jeu che hai si in schi tgietschen bi tschupi?
15 In tgietschen tschupi veis Vus bein si,
Mo treis affons veis Vus mess vi.
In veis en l' aua negentau,
Ed in sut in suitg satrau.
Mei veis ora ent' igl uaul,
20 Cun truschels e discharina zuppau.
O tgei sgarschur, a tgei puccau!
Che mia mumma ha sin quest mun menau.
Che vegn a vegnir in spert stermentus,
Che pren naven mia mumma dil siu spus.
25 In' autra via vi jeu mussar,
Tras Engaland stos Ti passar.
73.
(Nach Ischi I, p. 6.)
a.
Cura ch' ils siat onns ein stai vargai,
Eis ella id' or' et en siu jert.
Cheu vegn neutier in bi giuven
E di: Tgei fas cheu, biala?
5 Jeu sun vignius tras in marcau,
Nua che tiu spus ha nozas salvau.
Ella prenda or de siu sac,
Il fazolet alv, schi alv sco 'l latg,
E fiera vi quel sin siu scusal,
10 Che mava giu larmas sco in ual.
El prend' ora de siu det
In ani d' aur d' argienet;

[p. 330 modifica]730

Volkslieder

E di: Cheu has ti cara quel,
E lu lein nus in pèr daventar.
b.
Ella mava ora en siu jert,
E se tschentava sut in pumer.
Cheu vegn in bi giuven neutier
Ed emparava, tgei ella fagiess.
5 Tgei stas Ti cheu aschia?
Has forsa tiu bab u tia mumma malseuns?
Ne has fors' in auter el tgau?
Jeu hai ne il bab ne la mumma malseuns;
Jeu hai era buc in auter el tgau.
10 Ei gliei schon siat onns, ch' il miu pli car ei jus daven.
74.
a.
(Nach Ms. Ap.)
[fol. 22a] O frari, o frari digl mieu ashi cari!
atti ina truria noua,
ca la tia pli cara ei malmalsauna,
ei mal malsauna zacudo per murir.
[fol. 22b] 5 sha co dei ieu far per lauescha?
preign sunadurs a cantadurs,
a ua giu sut las sias faniashtras.
a fai leu suna ad era canta,
ad era canta, ei sil pli bein.
10 O muma della mia shi cara,
meie vus po giu ad aruei la porta
a shei uegni si.
biengi, biengi, vus cara bialla!
bien on, bien on, seies beiniugnien!
15 mo neu ten ei a vus ton fetg?
igl tgiau agl cor ad era pertut.
O muma della mia shi cara,
mei vus po enten quella combreta
a purtei ora qui reshti.
20 et cheu ueis vus quei, ca vus mi veis dau,
egl qual a mi shi pauc nezigiau.
O muma della mia shi cara,

[p. 331 modifica]Volkslieder 731

mei vus po er en per quei facalet
da fursha giu las sias larmetas,
25 sias larmetas ad era savurs.
O muma della mia shi cara!
mei vus po era giun tshalle
a purtei si ina zaina vin dulsh!
onca quei vin dulsh na sei stau uintshiu ora,
30 ei la sia pli cara ual leu spartgida.
mo tgiei a el ualla leu fatg?
el [a] priu si igl siu manti ner
ad ei lu ius entocen santeri
a lau spitgau sin quella baretta.
35 leu a el era shi bargiu,
ca igl siu cor ei per miez shlupaus.
mo neua han ei lu satarau,
ei, quellas dues shi caras baretas?
ei, ina era sur basselgia.
40 tgiei eis ei lu carshiu ord dellas fossas?
[fol. 23a] igl ei carshiu dues rossas cotshnas,
las en carshidas si ton grondas,
chei pandalæuen sur il tetg basselgia en,
a leu uignieuan ellas anzeman.
45 quei fuva ina clara enzena,
ch' ei fussan schon en tshiel anzeman.
b.
Frari, o frari!
Jeu portel a Ti ina trista novetta,
Che tia spusetta ei malmalsaunetta,
Malsogna de morir.
5 O cara glieutetta, co lein nus pomai far
Ded ira e visitar ella?
Lein prender siat sunadurs e siat cantadurs
E lein ira sut sias aultas faniastras
E sunar e cantar aschi ditg, aschi liung, entochen ch' ella audi.
10 Cara mummetta, tgi ei cheu pomai,
Che suna e conta era aschi bein?
Igl ei nuot auter che mats jasters.
Cara mummetta, alzei mei ord letg,
E schei ver, sch' jeu enconuschel in de quels?

[p. 332 modifica]732

Volkslieder

15 Quel cheu giu cun quella capialla cun ur si,
Quel ei grad il miu spusi!
Cara mumetta, mei giu ed envidei si,
E tuchei maun e fagiei beinvegnent!
Denton ei la spusa spartida en bratsch de siu spus.
20 Il spus ha mess si siu bi manti blau
E bargiu aschi ditg, aschi liung,
Tochen ch' il cor empermiez ei schlopaus.
Cara glieutetta, co lain pomai far,
De satrar quellas duas barettas?
25 Ina sur baselgia e lautra sut baselgia.
Cara glieutetta, tgei cresch' ei leuora?
Ina gielgia alva ed ina rosa cotschna.
Cara glieutetta, tgei munta quei pomai?
Ei muonta, ch' ellas seian en parvis omisduas ensemen.
c.
O frari, o frari!
Jeu portel a Ti zun trestas novettas,
Che tia spusetta ei schi malmalsaunetta,
Ha malsogna de morir.
5 O frari, o frari! tgei lein pomai far,
Ded ira a visitar?
Lein prender ils siat buns sunadurs e siat buns cantadurs,
Ed ira sut sias aultas fenestras;
Sunar e cantar dil pli bein, che nus savein.
10 O cara mumma mirei, tgi sei po cheu giu,
Che sunan e contan er' aschi bein?
O feglietta, quei ei mo mats jasters,
Che san buc, che eis aschi malmalsaunetta.
O cara mummetta, gidei mei ord letg!
15 E schei urdar, sch' jeu enconuschel er in.
Quel leu vi davos cun capiala cun ur si, ei il miu spusi!
O cara mummetta, mei giu, tuchei maun e figiei beinvegni!
O cara spusetta, nua sentas il mal?
Il tgau et il cor e pertut anavon.
20 O cara mumetta, mei en combretta per quei aschi bi romet,
Ch' ei valzen de trei melli renschs,
Quei ha miu spus dau sin la letg.
Denton eis ella spartida.

[p. 333 modifica]Volkslieder

733

Siu spus metta si bi manti blau.
25 Compognan, a compognan tochen il senteri,
Leu ha el bargiu schi ditg, schi liung,
Che siu frestg cor ei schlupaus empermiez.
O cara glieutetta, tgei lein pomai far,
De satrar quellas duas schi biallas barettas?
30 Ina sur baselgia ed ina sut baselgia.
O cara glieutetta, tgei cresch' ei cheu ora?
Duas gielgias alvas, che creschan tochen si sum,
Tochen si sum il clutge e sisum se stertuglian ellas ensemen.
O cara glieutetta, tgei munta quei?
35 Quei munta ch' els seigien el sogn parvis.
d.
O frar, o frar!
Jeu portel a Ti ina zun trista novetta,
Che la tia spusa ei zun malsaunetta.
O frar, o frar!
5 Tgei dei pegliar mauns,
Per mia spusa poder consolar?
Lein prender siat sunadurs e siat cantadurs
Ed ira sut casa a sunar
Per ella consolar.
10 O cara mummetta, tgi ei cheu giu,
Che sunan e contan aschi bein?
O cara mummetta, gidei mi ord letg!
E schei ver, sch' jeu enconuschel in de quels?
O cara mummetta, grad quel cheu giu
15 Cun quella capiala, ch' a si quei bord d' aur, ei grad il miu spus.
Cara mummetta, fagiei vegnir si,
E fagiei, seigies beinvegnient,
O cara spusetta, nua sentas il mal?
Il tgau ed il pez e pertut anavon.
20 O cara mummetta, mai on combretta
Per ina zeina dil vin dultschin,
Fertont ch' il spus beiba il vin,
Sche vegn ei a vegnir de sparter partir.
La spusa ei da quest mund navent spartida;
25 Il spus ha bargiu aschi ditg aschi liung,
Che siu cor ei permiez schlupaus.

[p. 334 modifica]734 Volkslieder

O cara glieutetta, nua lein satrar?
In sut clutger ed in sur clutger.
O cara glieutetta, tgei crescha si cheu?
e.
O car frar, dil miu pli car frar!
Jeu portel a Ti ina zun trista noveta,
Che tia spusa sei malmaseunetta,
Ei seigi malsogna de murir.
5 Lein prender siat cantadurs e siat cantaduras,
Ed ir per ella consolar.
O cara mummetta, tgi sei cheu giu,
Che sunan e contan aschi bein?
O cara mummetta, gidei mei ord letg,
10 E schei ver, sch' jeu enconuschel in de quels.
O cara mummetta, grad quel cheu giu,
Ch' a si quella capiala cun borlas d' aur, ei miu spus.
O cara mummetta, fagiei vegnir si el,
E fagiei beinvegni!
15 O cara spusetta, nua sentas Ti mal?
Il tgau ed il pez e pertutanavon.
O cara mummetta, mei on combretta,
Per il romet, ch' el ha dau a mi sin la letg,
O cara spuseta, sche Ti tchontschas de quei,
20 Sche sto miu cor permiez slupar.
O cara mummeta, mei giun schaler
Per ina zaina dil vin dulschin.
Vegn ei de sparter, sparter, spartgir;
Il spus ha bargiu aschi ditg, aschi liun,
25 Ch' il siu cor ei fendius enpermiez.
O cara mummeta, nua lein satrar els?
In sur baselgia ed in sut baselgia.
Ei crescha duas gielgias schi liun, aschi ault,
Ch' ellas tonschan ensemen sil tetg.
30 O cara mummeta, tgei munta quei?
Ch' els seigien en il sogn parvis ensemen.
75.
Tgi vul saver la canzuneta,
Vi jeu far de saver,

[p. 335 modifica]Volkslieder 735

Ch' il di de mias nozas
Ei a mi commondavan,
5 Ch' jeu duei prender las mias armas,
A survir al retg contens.
Jeu vez, che la mia spusa,
La fa buc auter che bargir.
Bargi Vus buc, mia cara,
10 A casa vi jeu turna …
En circa de sis jamnas,
Ne sil pli tard sis meins.
Igl onn della biala compagnia
Ha bein cuzau bein gitg;
15 Tuttas las bialas compagnias,
Han bein cuzau siat onns.
En circa siat onns sun a casa arrivaus
En casa della mia cara,
D' in auter si pigliada.
20 Scha metteva in pei enten la quort,
Dumendavan loschamein;
Rispundeva cun garmaschia,
Nus vein inpediment.
Jeu hai pers la mia spusa,
25 Fetsch buc auter che bargir;
La mia valisch bia aur ed argient,
Mess tras las mias schensadas,
Era schon bein pinada.
Tuts quels dellas nozas
30 Invidavan mei a tscheina;
Jeu de quei leds e contents
Plaun a plaun bein bufatg
Alla meisa sun tschentaus.
Cur ch' ei gliei stau vi miez la tscheina,
35 Dumendav' jeu de giugar
In niebel giug,
Qual vesa la biala spusa
La sera enten siu letg.
Tuts quels dellas nozas
40 In sin lauter miravan;
Plaun a plaun, nies car schuldau,
Vus buca savilei la biala spusa

[p. 336 modifica]736 Volkslieder

Ed era buca pli tantei.
Sche nua ein mes anials,
45 Mias rintgas e diamants,
Ils quals jeu Vus, mia cara, vai dau,
Ch' ei grad questa sera siat onns? …
Mo cur ch' ella entelgiet quests plaids,
Sche se fiera ella en bratsch e cloma:

50 Nossa dunna e tuttas purschalas tier,
Sch' jeu cartevel ded esser vieua,
Ed uss hai dus marius!
76.
a.
Ei era ina niebla dunschala,
Che mava d' in plaun ora;
Entupar, ch' ell' entupava
In niebel cavalier.
5 Tuccar maun, ch' el tuccava,
Figieva beinvegnient;
Seies beinvegnient Vus biala,
Vus biala, sc' ina dunschala!
Vus biala, sc' ina dunschala!
10 Bialeta fusses Vus schon,
Fineta fusses Vus era,
Mo veis memia pauca rauba;
Sch' jeu hai buc la rauba,
Sch' ai jeu bein l' honur
15 Grad aschi bein sco Vus.
Ira giu ch' el mava
En sac dellas caultschas cotschnas,
Prender ora, ch' el prendeva
Treis aschi mellens e bials anials.
20 Tscheu veis, quei dun jeu a Vus,
Pil bein ch' jeu vi a Vus.
Na quei astg jeu buc prender,
Sch' ils mes vegnan sisu,
Sche dian ei, ch' jeu hagi engolau.
25 Sch' ils Vos dian enzatgei,
Sche schei, che Vus veies anflau
En in aschi bi prau de trei e quatter fegl.

[p. 337 modifica]Volkslieder 737

Prender, ch' ei prendevan bietigott cun larmas e suspirs,
Porscher, ch' ei porschevan il maun de se spartir.
30 Ira, ch' ella mava tier ina sia onda;
Cussegliar, ch' ella cussegliava, d' ir en claustra serada.
Ira, ch' ella mava en claustra,
En claustra serada, che negin podeva en.
Spluntar, ch' ei spluntavan vid la porta,
35 Il habit de muniessa ha la schon daditg tratg en;
Mias terschollas mellnas ei schon datig tegliadas giu.
Sche quei ei schon tut fatg, sche sto miu cor slupar.
b.
Ina matta mava d' in plaun ora,
Entupava bia cavalaria.
In losch ed in bi giuven
Vegn giud siu bi cavagl
5 E di: Biala matta essas,
Mo memia paupra.
Mo sch' jeu sun paupra,
Sche hai jeu l' honur
Grad aschi bein sco vus.
15 Jeu pren ora dus bials anials,
E dun a vus per in present.
Jeu astgel buca prender,
Sch' ils mes vegnan sisu.
Sch' ils tes vegnan sisu, sche di, ti hagias anflau
15 Cheu ora en in bi plaun
De trei e quater fegl.
Uss eis ell' ida en claustra,
En claustra sarada,
Che mai negin, negin podev' en.
20 Cu gliei stau vi in temps,
Sche splunt' ei vid igl esch.
O cara, la mia schi cara,
Neu giu ed arv' igl esch!
O car, il miu schi car,
25 Ti vegns per memia tard!
La rassa de muniessa
Hai schon daditg tratg en;
Las biallas tarschollas mellnas

[p. 338 modifica]738 Volkslieder

Ein schon daditg tigliadas giu.
30 Sche ti has quei schon fatg,
Sche sto miu cor slupar.
Sch' jeu mierel de carschadetgna,
Sche nua satiaran ei mei?
Tei satiaran ei en Valltrina,
35 Sut ina buot cun vine
Cun ina spina de stupa,
Che mein' il vin en bucca.
c.
Ina biala matta
Mava d' in plaun ora;
Entupava bia cavalaria,
Gie bia cavalaria.
5 In giuven cavalarist,
Quel seglia giud cavagl;
Porsch' ad ell' il maun,
Gie porsch' ad ell' il maun.
Seies beinvegnida biala!
10 Bialetta essas vus,
Finetta essas vus,
Mo memia paupra.
Sch' jeu sundel memia paupra,
Hai memia pauca rauba;
15 Sche hai jeu tont' honur,
Gie tont' honur sco vus.
El tila ord la tescha
Treis bials custeivels anials;
Quels dundel jeu a vus,
20 Pil bein ch' jeu vi a vus.
Quei astgel jeu buc prender,
Sch' ils mes vegnan sisu;
Sch' ils tes vegnan sisu,
Sche di, che ti hagies anflau.
25 Jeu mondel en claustra,
En claustra sarada,
Nua mai negin po en,
Gie mai negin po en.

[p. 339 modifica]Volkslieder 739

Jl habit de muniessa,
30 Ei schon daditg tratgs en;
La biallas tarschollas mellnas,
Ein era schon pridas giu.
Sche quei ei schon tut fatg,
Sche sto miu cor schlupar
35 Dall' encreschadetgna
E nu satreis lu mei?
En igl jert dellas muniessas,
Nua che mias larmas spessas
Plovan giu sin tei,
40 Gie plovan giu sin tei.
77.
(Vgl. Revue des Patois Gallo - Romans I p. 120 — 122. La Ballade du jeune
ménétrier.)
Tochen ch' jeu era in petschen affon,
Metteven ei mei en tgina,
Fidurum, pumpum, fideralala,
Metteven ei mei en tgina.
5 Devan buglia cun in det,
Miez bugli' e miez butschegna,
Fidurum, pumpum, fideralala,
Miez bugli' e miez butschegna.
Cur ch' jeu vevel siat onns,
10 Cumprava miu bab ina gigia,
Fidurum, pumpum, fideralala,
Cumprava miu bab ina gigia.
Cur ch' jeu vevel quitordisch onns,
Mussava miu bab de gigier,
15 Fidurum, pumpum, fideralala,
Mussava miu bab de gigier.
Cur ch' jeu havevel sedisch onns,
Mavel jeu ora sin gassa,
Fidurum, pumpum, fideralala,
20 Mavel jeu ora sin gassa.
Sunavel aschi ditg et aschi liung,
Che la feglia dil retg udeva,

[p. 340 modifica]740 Volkslieder

Fidurum, pumpum, fideralala,
Che la feglia dil retg udeva.
25 Udent la feglia dil retg a sunont,
Vegnev' ella neutier tier mei,
Fidurum, pumpum, fideralala,
Vegnev' ella neutier tier mei.
O gigier miu, o gigier car!
30 O, sun' ina petschn' uriala,
Fidurum, pumpum, fideralala,
O, sun' ina petschn' uriala!
Per suenter vi jeu schar durmir
Cun mei per questa notg,
35 Fidurum, pumpum, fideralala,
Cun mei per questa notg.
La sera mav' il retg per la sala entuorn
Ad enquerent la feglia,
Fidurum, pumpum, fideralala,
40 Et enquerent la feglia.
Et enflont ella enten il letg cun mei,
Vistgida en seida brina,
Fidurum, pumpum, fideralala,
Vistgida en seida brina.
45 Or' enamiez miu curtin ei in bi perer;
Leu deis ti vegnir pendius!
Fidurum, pumpum, fideralala,
Leu deis ti vegnir pendius!
La vossa feglia ha sforzau
50 De far durmir cun ella;
Fidurum, pumpum, fideralala,
De far durmir cun ella.
Sche mia feglia ha tei sforzau
De far durmir cun ella,
55 Fidurum, pumpum, fideralala,
De far durmir cun ella;
Enamiez Fronscha ei in bi casti,
Leu deies ti vegnir retg!
Fidirum, pumpum, fideralala,
60 Leu deies ti vegnir retg!

[p. 341 modifica]Volkslieder 741

Gl' emprim sto jeu ir a casa
Et engrazia a miu bab e mia mumma,
Fidurum, pumpum, fideralala,
Et engraziar a miu bab e mia mumma.
65 Che han mei tratg si e viventau
Et er mussau de gigier,
Fidurum, pumpum, fideralala,
Et er mussau de gigier.
78.
Virola, virola! Ti ruha malsogna,
Ti sfraccas e mazzas tuts petschens affonts,
Perfin la regina de trenta - treis onns.
Ei tucca d' ensemen de bara,
5 E tut quels, ch' udevan, stuevan bargir.
Ell' ei ussa morta, e tuorna buca pli.
79.
Stai si scarvon Gion Paul marvegl!
Stei si Vus umens tuts da Flem!
Ils … Glarunes en neu vegni
E cun vies muvel naven i.
5 Tia vacca nera va avon
Da Cunclas giu, Ti scarvon Gion;
La fumeglia han ei mazzau,
Jeu persuls sun aunc mitschaus.
En il tschaler sun staus zupaus,
10 Da barcun or sun lu mitschaus;
Lu giu sil crap hai jeu tibau,
Ch' jeu sun bunamein slupaus.
Ils umens en tuts se fatgs si,
En Glarun' en ei i vi;
15 Il muvel vevan leu serrau,
En in curtgin han ei anflau.
Il scadanem han lu stupau,
La platiala gronda bein leu schau;
Vid quella han fermau in bucc grond,
20 Per ch' ei audien a scadanont.

[p. 342 modifica]742 Volkslieder

Cun las vaccas en puspei i
La notg vi a da Cunclas si,
Durond che tschels han bueu, mangiau,
Ed en l' ustria leghers stai.
25 Uss, Vus umens tuts da Flem,
Veis saviu pulitamein
Als laders dar la cambrolla,
Quels da Glaruna menar davos la cazola.
80.
(Ms. Vs.)
[f. 27a] A mi tut ver perdunau.
Quou eis el turnaus giu stiva.
Muma, mama da la mia schi chara!
La mia spusa la ven a murir.
5 Filg, dilg mieu schi car filg,
Jou hai tei nof meins purtau,
Par tei gieu grond quittau;
Par tei buc schar bargir,
Hei pauc saviu durmir;
10 Par tei er cuschentar,
Hai bear stuvieu ditar.
Filg, Filg dilg mieu schi car!
Chei has ti faig cun tia spusa?
Ner chei eis, ner chei maunc' ei? …
15 Mama, mama da la mia chi car[a],
Quei asch jou pir buc gir ora.
Muma, mama da la mia schi charra,
Meit vuss si a dumandeit ella,
Scheit po ver, scha ella vuss gi.
20 Ei ven pli bien da gi en gi,
Ei da gi en a minchia gi.
Spussa, spussa, la mia schi charra,
[f. 27b] Chei mieu filg ha faig cun tei?
Vol ti pir bucca gir ora?
25 Na, jou vi quei bucca gir ora,
Jou vi quei en terra purtar.
[Vi]nge vuss nau,
Figeit vuss giou ilg tegbet
A mirreit, co mieu cor ei plagauss,
30 Sco el fuss cun dus craps fermaus.

[p. 343 modifica]Volkslieder 743

Cou eis ella turna giun stiva.
Filg, filg dilg mieu schi car,
La tia spussa l' ei malmalsouna,
La tia spussaetta la ven a murrir.
35 Scha quella mora,
Scha sto mieu cor schlupar.
Cau eis el ieu par scala si a bargind schi patremeng,
Ca sias larmas giou curdavan aschi grossas sco grossa arveglias.
Quou eis el jous en combra.
40 Spussa, spussa, la mia schi charra,
Ven ei buc anpli bien?
El bargeva schi pittrameng.
[f. 28a] Spus, spus sin la spunda dilg mieu lig,
Cou er (er) in per fazaletz,
45 Prend ti in, ad in dai a mi!
A sfruschi giu las tias larmas,
Ch' ellas crodan aschi grossas par tia vista giu;
Ad in dei ti er nou a mi
Da sfruschar jlg mieu soung,
50 Ca va pil cor giou.
Cau eis el turnaus giun stiva.
Bab dil mieu schi char,
La mia spussa la ven a murrir.
Filg, filg dil mieu chi chare,
55 Vol ti quei pir buc gir ora.
Quou eis el turnaus sin combra.
Spussa, la mia schi charra,
Ven ei buc ampau pli [bien]?
Lur ha ella gig,
60 Bein ont ch' ei seigig Questa noig tenter las oig a las nof,
Schi ven ei bein angir pli bien.
Ilg siou mal aschi fig cargava,
[f. 28b] Sco bucca adinna veva.
Cou eis el turnaus giun stiva.
65 Mama da la mia schi charra,
La mia spussetta, la ven a murir;
Scha quella morra,
Sto mieu cor par miez schlupar.
Quou eis el turn[a]us sin combra
70 Ad eis staus sper ilg sieu leg,

[p. 344 modifica]744 Volkslieder

Ad ha parchirau sia bealla spussa.
La sia callur quella era schmidada,
A sieu Saung era tut jeu della;
Curca lgei ngieu vi quella noig,
75 Sch' ella bein era sparchida.
Quou jlg spus sa frieu sur jlg leg ent
Ad ha bargiou Aschi petrameng,
El ha bargieu aschi gig ad aschi lieung,
Ch' ilg Soung lgi ei Rut par bucca a par nas;
80 Ad ei lur er el sparchieu.
[f. 29a] Cou han els lur faig dus vaschels,
Endadens bi maliaus ad or dad ora bi sularaus.
Cou han ei manau amadus, a manau a suterau
Ent nu ca la cassa da sia mama.
85 Sia mama fova sin jn ault balcun,
Ad ha pilgiau schi gronda tema,
Ch' ella ei dada dat ora giu,
Ad ei er' ella sparchida Rastada;
Ad or duas baras seig val g[n]ieu treis.
81.
Signur Completi ha termess si,
Per vossa figlia domondar;
La figlia sai buca dar,
Perquei ch' ella ha mo siat onns
5 Ed ils otg, ch' ella mana survegn.
Ira, ch' ei mavan in grond tschancun,
Bargieva la spusa schnueivel fitg.
Pertgei bragias Ti aschi fitg?
Jeu bragiel per mia mumma, ch' jeu vesel mai pli.
10 Ira, ch' ei mavan in grond tschancun,
Bargieva la spusa schnueivel fitg.
Pertgei bragias Ti aschi fitg?
Jeu bragiel per mia popa de fer termagls.
Jra, ch' ei mavan in grond tschancun,
15 Bargieva la spusa schnueivel fetg.
Pertgei bragias Ti aschi fitg?
Jeu bragiel per mia satluta de paun e latg.
Quescha tgeu, a casa havein nus era ina satluta de paun e latg.

[p. 345 modifica]Volkslieder.

745 82. (Ms. Cz.)

[f. 3b] Surselva, Surselva, ti freida Surselva!
Val Schoms, val Schoms, ti bialla val Schoms!
Ste die, Ste die, la mia Mumetta!
Va die, va die, la mia chara Figliaetta!
5 Ti eis semper stada ina Figlia Reala;
Er Rauba, Danerse ven bucca muncare.
Ch' ei m' gida Cavalse a Serviturse,
Sch' igl Cunber fa malle ent igl Mes Cor.
Stei die, stei die ilg mes car Babete!
10 Va die, va die, la mia Filgeta!
Ti eis semper Stada jna Filgeta Realla.
Ste die, Ste die, las mias charras Cunpongias!
Va die, va die, nossa cara Cumpongia!
Si eis Semper Stada üna Cumpongia reala.
15 Damaun a Treis Huras vom jeu navend.
Ma or par ün Plaun, antupa ilg Ses Spus da Schoms.
Ach Spusa a Schi cara! Nu vol mai Ti ir?
Ach Spus schi car! cun mei deis Vangir,
Da mias Nozzas deis er Mangiar;
20 A mi er en la Fossa Deis Ti er purtar.
[f. 4a] Ean iss a Vangisse, cau ngit alur giu Ses Sir e Sia Sira,
Ei Sauna Filgetta; en casa nossa sco en casa vosa.
Ei vossa Filgetta Sunt jou mai Stada,
Vei er la Spronza, Da mai buc restar.
25 Ean isse Sin stiva, Ean iss davess Meisa.
Cau gi 'lla, la Spusa,
Steit si, steit si, lascheit mei ir or!
Lur gi 'lla, la Sira, Cou ei bucca Lisonza,
Ca la Spusa dumonde letzienzia d' ir or.
30 Ma ore, ma ore en Combra nova.
Cau ha ilg Talgiere da la Spusa savieult Treis gadas anturn;
Lur gi' l ilg Ses Frare: Steit si, steit si!
Lascheit mei ir or, jlg lgei bucca drege cun la mia Cara soretta!
Ach sora aschi Cara, nua fa ilg aschi Mal?
35 Fa mal ilg Mes Cora, alura partut.
Ach Frare Schi Care, Sti vas giu, scha salida,
Dumonda la Muma, Scha 'lla seigig Cuntenta,
[f. 4b] Da mei ver Tarmess, Tarmess a la Mort.

[p. 346 modifica]746 Volkslieder

Alura eis ella anenda savieult, det Si ilg Sieu Spirt.
40 Cau ha 'l, ilg Ses Spus aschi gige plirau,
Antroc ilg Sieu Core Parmiez ei schlupaus.
Mei sin quei Gi ei Staus duas Barras;
A l' ina Si Sume, a l' autra giudem,
A l' ina ean issi er orn Cun ella,
45 A las Treise er eni Turnaus ent par el.
Ach! chei carscheva sin quellas duas fossas?
Ai, rosas cotschnas a jelgias alvas;
Ellas en carschidas si,
Antrocan ellas ean ansemen vangidas.
83.
(Unvollständig Annalas III. p. 284/85.)
a.
Salep e la formicla,
Che levan maridar.
Hoissa, hoissum, hoi, tirala, rideridum.
Il bi salep quel scheva,
5 Jeu lessel maridar.
Hoissa, hoissum, hoi, tirala, rideridum.
La formicla scheva:
Ti lesses forsa mei?
Hoissa, hoissum, hoi, tirala, rideridum.
10 Il bi salep quel scheva:
Gie miu giavisch fuss quei.
Hoissa, hoissum, hoi, tirala, rideridum.
Ei mavan sigl altar,
Per metter en gl' ani.
15 Hoissa, hoissum, hoi, tirala, rideridum.
Sch' ei il bi salep daus de leuvi,
Ch' ei gliei segliu o il tschurvi.
Hoissa, hoissum, hoi, tirala, rideridum.
Sch' ei la formicla ida sur mar,
20 Per etg de medegar.
Hoissa, hoissum, hoi, tirala, rideridum.
La formicla ei ida de Pastgas,
E turnada de Nadal.
Hoissa, hoissum, hoi, tirala, rideridum.

[p. 347 modifica]Volkslieder 747

25 Cur che la formicla ei turnada,
Sch' er' il bi salep morts e sattaraus,
Hoissa, hoissum, hoi, tirala, rideridum.
Sch' eis ell' ida vi sur fossa,
Ed ha bargiu, ch' ella ha rut l' ossa,
30 La manecla e la grossa.
Hoissa hoissum, hoi, tirala, rideridum.
b.
Ei era in salepetti,
Che leva maridar;
Sche scheva la formicletta,
Ti lesses forsa mai?
5 Ei mavan sin igl altar
Per enzinar en;
Sch' ei il salep daus de lau vi,
Ch' igl ei segliu or' il tschurvi.
La formicla ei ida sur mar
10 Pigl etg de madagar;
Ell' ei ida de Pastgas,
E turnada de Nadal.
Cur ch' ell' ei turnada,
Er igl um morts e satraus;
15 Ell' ei ida sur fossa,
E bargiu ch' ei gliei rut l' ossa.
c.
Il bi salep quel scheva,
Jeu lessel maridar.
Ei ta, Ei tum,
Tei ra li dirum.
5 La formicla scheva,
Ti lesses forsa mei?
Ei ta, ei tum,
Tei ra li dirum.
Ei mavan sigl altar,
10 Per metter en gl' ani.
Ei ta, ei tum,
Tei ra li dirum.

[p. 348 modifica]748 Volkslieder

Sch' eis el daus anavosi,
Chi gliei segliu a il tschurvi.
15 Ei ta, ei tum,
Tei ra li dirum.
Sch' eis ell' ida sur mar
Per igl etg de medegar.
Ei ta, ei tum,
20 Tei ra li dirum.
Ell' ei ida naven da Pastgas,
E turnada de Nadal.
Ei ta, ei tum,
Tei ra li dirum.
25 Mo cur ch' ell' ei turnada,
Sche fuv' el morts e satraus.
Ei ta, ei tum,
Tei ra li dirum.
Sch' eis ell' ida sur fossa,
30 Bargiu ch' ei gliei rut l' ossa,
La manetla e la grossa.
Ei ta, ei tum,
Tei ra li dirum.
84.
a.
Si Surselva, si Surselva
Dus e dus ensemen,
Igl abersac cul giegiersac;
Igl asen dat sil schumber,
5 Las miurs cun cheuas liungas
Vegnan a vegnir a nozzas.
b.
Si Surselva dus e dus ensemen,
Il fumegl e la fatschella, che se prendan
Avon platta ed avon pegna;
Igl asen e la leur,
5 Che dattan sil schumber,
E tuttas meurs cun cheuas leungas
Vegnan a nozzas.

[p. 349 modifica]Volkslieder 749

c.
Si Surselva dus e dus a per,
Il fumegl e la fatschella vegnan a se prender;
Il tudelsac, il geger suna,
Igl asen dat sil schumber,
5 E tuttas las meurs cun cheuas leungas
Vegnan a nozzas.
85.
a.
(Nach Ztschr. f. rom. Phil. VI p. 84 — 85.)
Bargiada! qui tadleit si bein
Da l' aua a davart ilg vin;
Ilg melger esser vult scadin;
Ne sa vulten cumportar,
5 L' in dreg e lgauter dar.
Ilg vin gi: jou mein la bandiera,
Fatsch' star la lgieud da buna vilgia,
Scha ge la duna zundra.
Ti vol cun mei ta maschadar,
10 Ami rumper, ami gustar.
Mo l' aua dat rasposta lgi:
Da serras fas ti buvariass,
Da gi chiauns paran par las vias;
Da sabi ta vol far,
15 Ilg qual fig mal vult star.
Il vin gi: sch' iou fatsch' eiver in,
Na temma quel bucca minchin,
Dierm' er sin strom a sin . . .
Quou pol pir bein durmir,
20 A senta buc quitau.
L' aua gi: quei tont don na fuss,
Scha pir aminchin tont savess,
Chel a durmir, cur tems fuss, mass.
Cur' in memgia ha buvieu,
25 Vult el pir lura pli.

[p. 350 modifica]750 Volkslieder

Ilg vin gi: lai mei cun pasch!
Jeu sai cun tei buc cuvangir,
Sto bler blasam per tei udir,
Savents par tieu gidar
30 Blastamas grondas ver.
L' aua gi: parquei mi vol ti mal,
Ch' jou sai ilg ver gir par tal,
Dunnauns ad humens metas a mal;
La honur metas en ruvinna,
35 La rauba en purginna.
Il vin gi: tia crudeltad
Ruvina cassas a marcaus,
A meta perder ers a prauss;
Scadin ta less schar ir;
40 Els peiss na ta po vartir.
L' aua gi: vin, mi teidla andreg!
En mei far boing ils unffontsets;
En mei staten er quels beals peschsets.
Jou mol' er la farinna;
45 Lav' tut en la cuschinna.
Il vin gi: cur in eiver eiss,
Ne tema quel bucc duss ner treis;
Fa bi tarmalg Singiurs a Regs,
Angual scina schiemgeta,
50 A prers trai giu bareta.
L' aua gi: mess frigs ean pli beals,
Chiou lav' aschi quels beals peats,
Er las camischas dils mats;
Jeu dost a beas la seid;
55 Tiers mei rafresch' in bein.
Il vin gi: jou sunt tont beinvulgius;
Jou veng en vaschella d' aur mess si;
Pagaus jou veng er melgs co ti; …
Da tei sa sgrisch' ilg fieuc.
60 Mo l' aua gi: jou mein' ilg priss
Tuts raginavels en tuts logs;
Nagin hum vif elg mund nun eiss,

[p. 351 modifica]Volkslieder 751

Ca senza mei po far,
Er paun a cuschinar.
65 Ilg … vin gi: mei parchiren ei melgs;
Jou veng mess en in grond vaschi,
Pagaus jou veng er mülgs co ti;
Cau eiss buc aua ber pli bi.
Tei lein ei semper currer or
70 Suenter tieu voun ir.
L' aua gi: quei pir semper savei!
Ca jou las ervas nudreg;
Tuts frigs ca ean sutil soleg,
Tiers quei da far miralgia
75 Mi drova la puralgia.
Il vin gi: steidla quei chiou gi!
Cur in lavura tut il gi,
Lgi prend' jou vi ilg stoungel fri,
Ilg met er a cantar;
80 Quei poss ti bucca far.
L' aua gi: taunt jou poss valer,
Ca tut ilg mund mi sto haver,
Utschals, lgimaris er pilgver;
Quei tut sto jou gidar,
85 Ne senza mei pon far.
Ilg vin gi: aua, lei mei cun pasch!
Jou vi achi dar dreg. a quesch!
La honur alg bris ti semper has
Tiers singiurs et avont ils reggs;
90 Ma pon far senza tei.
Da l' aua ean ils melgers frigs;
Parchei chella porta ilg pli bien nitz.
Auncalur la laudan bucca tuts;
Cuntut laud' jou ilg vin,
95 Sch' el vangis ent' il mieu butschin.
Il vin fa bein mala lgieut,
Buolers, betters, maza glieut.
Dattun, da stad useia schieult;
O vin, niebla buvronda,
100 Ti paupradad fas gronda.

[p. 352 modifica]752 Volkslieder

O vin, o vin, ti eis beal a fin!
Chi ta beiva andreg, cun antaleg,
Sch' eiss melger ber co tuts confets;
Chi memgia tei strapaza,
105 Scha rumpas la cavaza.
b.
(Nach Ms. Sg.)
[f. 9a] Antscheiver lein Cantar Scadin,
Cantar da L' aua a dilg vin,
dilg vin ad er da L' aua
Discurer lein ampaue.
5 L' aua ha gig bein tiers ilg vin:
jou mein las molas da mulin,
veng er duvrau en Casa,
Silg feld a Sin la Strada.
Ilg vin, jou sunt stimaus par tut,
10 Cun flis mei metan en la Buot,
[f. 9b] fetsch leger star scadine,
ilg gron ad er ilg pinge.
Mo L' aua gi: jou dunt buc sut,
en mei buns Peschks afl' ün partute,
15 quels vengian or pilgia[i]e,
als gronds singiurs purtaie.
jlg vin gi: tut ca mei ten Char,
en aur, argient fan or Schvidar,
mi fan zund gron hanure,
20 presentan alg Singiure.
Mo L' aua gi alg vin Sinsur:
avont tut aud' a mi L' hanur,
fetsch tut alf, Schuber, fine
ber pli ch' ilg melger vine.
25 Ilg vin gi: teidle ampau mei,
sch' anchin da luvrar Stoungels ei,
fetsch jou quel aung Cantare,
Salgir ad er Saltare.
[f. 10a] En mei, gi l' aua, fan ei Boings
30 als pitschens ad er zarts uffonts,

[p. 353 modifica]Volkslieder 753

mei dovran en Cuschina
tiers Paun a tiers la frina.
Tiers L' aua lur ilg vin ha gig:
Cur mats, mateuns mei beivan fig,
35 da bien Cor pon els rire,
da lagrament salgire.
L' aua gi: jou Nasch silg ault culm
ad hai mieu Cuors par tut ilg mund,
sin mei pon viadis fare,
40 bears Pievels Navigare.
jlg vin gi: guarde ilg mieu faig,
ampau Sin mei hagias adaig,
elg Tempel veng purtausse,
tiers dievers Soings duvrausse.
[f. 10b] 45 Mo L' aua dat quest da lingiar,
jou sto la Tera freschkantar,
sch' jou fuss tiers tei buc ngida,
dilg Cault fusas pirida.
jlg vin gi: ti has la raschun
50 jou Sunt fumelg, ti mieu Patrun,
scha ti buc fussas ngida,
scha fus iou zund pirida.
Tras niz Ca nus da L' aua vein,
aud ei a quella laud Cumplein,
55 mo jou ilg vin teng Chare,
nou tei vi jôu schvidare.
jlg buader sera giu
a gi:
Vangit! buvein uss fin ad ün
ei seig d' ilg alf ner chietschen vin,
Cour jou hai sfaig la rauba
60 scha vi jou beiber aua.
c.
Il vin di encunter l' aua:
„Jeu sun pli fins che Ti!
Mei meinan ei ord Valltrina,
E meinan si la Cadi“.

[p. 354 modifica]754 Volkslieder

5 L' aua di encunter il vin:
„Jeu sun aunc pli fina che Ti !
Mei portan ei en cuschina,
Mei drovan ei de cuschinar“.
Il vin di encunter l' aua:
10 „Jeu sun pli fins che Ti!
Mei portan ei si da tschaller,
Mei dattan ei a prers e signurs“.
L' aua di encunter il vin:
„Jeu sun aunc pli fina che Ti!
15 Mei drovan ei vid ina persuna,
Ch' ei grad avon parturir“.
Il vin di encunter l' aua:
„Jeu sun pli fins che Ti!
Mei portan ei en baselgia,
20 Mei drovan ei de consecrar“.
L' aua di encunter il vin:
„Jeu sun aunc pli fina che Ti!
Sch' jeu curdass buc giu denter las neblas,
Stuesses Ti seccar vi.“
86.
(Nach Ztschr. f. rom. Phil. VI. p. 89 — 90.)
Ei, potz tussig, ei, ei, ei!
Chei novellas ei po quei?
Fronscha vult nuss aenganar
Cun sia pasch amoingia far.
5 Quel sanrigla silg davoss,
Quel ca sa fida dilg Frantzoss.
Amparmetten quest a tschei;
Quei chils pli plai, schi salvan ei.
Serps ean ei a buca tubass;
10 Metten tutts lur plaids sin strubass
Quel sanrigla silg davoss,
Quel ca safida dilg Frantzoss.
Cun lur lests els rumpen trass,
Rumpen plaids sco rumper glass;
15 Sco ils mollerss bi maligien,
Par puder far quei chels greigian.