La Historgia de las dysch æteds

romancio

Indice:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, V.djvu La Historgia de las dysch æteds Intestazione 8 luglio 2020 75% Da definire

La Chianzun da Joseph Historgia dalg arik hum et da Lazarus
Questo testo fa parte della raccolta Rätoromanische chrestomathie
Vol. V
[p. 129 modifica]

LA HISTORGIA DE LAS DYSCH ÆTEDS.


(Die Zehn Alter, eine rätoromanische Bearbeitung aus dem 16. Jh. von Gartner in Böhmer, Romanische Studien VI, p. 239 — 299.)


[f. 4r] Hundros, sabbis, nœbels, prus, tuots in uos gross!
Da co chè uus sun aquaista platza ischas araspos,
par udir aquaist spill, chi s'fo aqui,
taschè impo quaitt è tadlè cun stüdi,
5a fæ sur sæn indrett,
sieua cha scodüna persuna metta sæs dalett,
êr sunn chè parpœst chi uain à gnir,
què cha uus bott gnits ad udir,
cha uus quindroura prendas ün exsthaimpell
10da s'imgiürær è gnir in ün uair sainch taimpell.
Sün las parzunas nus imbadaschkiè,
dalg tuot è partuot indrett incligè.
Alg christiaun infina als 10 ans ês ün infaunt,
dalonder in sü ün giuuen infina als 20 inauaunt;
15cur ch'ell ho 30 ans surfgnieu,
schi ês el ün hom sü bel chraschieu;


[f. 40a] LA HISTORGIA DE LAS DYSCH ÆTEDS.
(Nach Ms. Ge.)



Hundross, sabbis, Noebels, pruss, in woss gross!
Da co uuss sun aquaista platza yschas Raspos,
Par udir aquaist spil, chi eis aqui,
Fa(s)dsche in po plaun e tadle sü,
5Cun stüdi fe surasen indrett,
Zieua chia scodunna uildüna metta sieu dallett,
Eir sun che parpüst chia uain a gnir,
Zieua chïa uuss boat ngis ad udir,
Chia uuss qndar oura prendas ün Exaimpell
10Dass ingurer a ngir un uair saingk taimpell.
Sun lass persunas nuns imbadaschiain,
Alg tuot inpartuot indret incligain.
Alg Christiaun Infina ls dysch ans eis un infaunt,
Da loandar in sü Iuuen Infin als uainck Inauaunt;
15Cura chel trenta ans ho sufgnieu,
Schi eis ell ün hom sü bel craschieu;

[p. 130 modifica]


ils 40 ans ês el bain aschanto,
ils 50 sto ell in sieu gro,
[f. 4v] ils 60 sieu esser prain giou.
20ils 70 darchio bgier plü,
ils 80 ans stoual auair ün bastun,
ils 90 ans ês el dals infauns biffun;
aint ils 100 ans stou el murir,
sieua siè dapurtamaint uain el à surfgnir.
25Guardo, chier amis, cho sur als 100 anns
da nôs esser nè pail nè insaina ês surauauns.
10 anns plü, 20 [ns'] lascha Dieu
rumagnair aquo; suainter l'g plaschair sieu
stuuains à lo; uschi ês lg stüdi humaun
30e sieua ch'la sainchâ scrittüra à nus metta à maun.
Sü sura nus matthain pochia fantaschia,
pissains, cha Dieu saimper cun nus aria,
gnin nus bain ans inakhorscher plü strusch,
cura cha ns'amauncha l'g flæd è la uusch,
35cur ch'el uain culg fœ è la spæda
sü l'g di dauous per dær sia parchieda,
cur chia cun taunta dulur è paina stuuains quintær
sü lg plü dauous dalg noss chiasær,


Als quaraunta ans eis ell bain aschanto,
Ils Tschinquaunta ans sto ell in sieu groa,
Ils Sasaunta ans sieu esser prain giu.
20Ils sataunta darchio bear plü,
Ils Ochiaunta stou ell er hauair ün bastun,
Ils Nonaunta Ans eis ell dels infauns . . . . .
Ils Aint ils tschient ans stou ell murir,
[f. 40b] Zieua sieu dapurtamaint uain ell a sufgnir.
25Guardo, chier amis, chia sur als tschient ans
Da noss esser ne pail ne isaina ais surauauns.
Da discha a da uainck ans, lascha eau arumangiar aquaa;
Suainter chia Dieu plescha stuains alloa;
Vschia ais alg stæda humaun cungalloa,
30Sieua chi la sainchia scrittura ans ho amussoa.
E cun bain sü sura matains pochia fantaschia,
Pisain, chia saimper cun nuss aria,
Ngin nuss bain ans inakorschar plü strusch,
Cura chi ans amaunchia alg flædt a la Wusch,
35Cura chel uain cul foe a la speda
Su lg dy dauos p. der la parchieda,
Cura chia cun taunta dulur a paina stuains quinter
Su lg plu dauouss da noss chiaser.

[p. 131 modifica]


è da sia uitta chè ratschun [l'g hum stou] dær.
40O Dieu, chè græiff giüditzi stou ell aspatær,
a co nun hol ingiüna spraunza, ne plü cufœrt!
Bain praist ilg fœ eternæl stou el ir ad albierg.
[f. 5r] Uschi fo l’g uair giüst sülg dij d’giüdetza,
sco la sainchia scrittüra ns’do claretza.
45Par tæl nus lascho aquaist fat ir damatt;
scodün, sco ell s’damaina, sülg dauous achiatta.
Horsü, huossa uœlg eau scumantzer:
tadlo aquè ch’eau uœlg cun uus aratschunær.
In nom dalg Pædar, Filg, Spiert
seinch è la saincha trinitæd,
50in aquel ês agiudt, cufœrt è sandætt,
trais persunas üna substanzia spüra
da co chi ns’disth la sainchia scritüra,
cha quaista sainchia trinitædt
scodün osta da mæl è da lædt.
55Chi uoul ilg cuors dalg muontt sauair,
ataidla, ch’eau l’g uœlg dir ilg uair
da d’üna persuna è da lotra aparailg,
co l’gs juuens cun l’s uilgs nun daun ün ailg.
Lo tiers nos cuor des gnir amuanto,

E da sia uitta, chy ratschun nun soa der,
40O, Dieu, chie greiff Iuditzi stouel aspater,
Auoa nun hol ingüna sprauntza, ne plu cufürt!
Bain praist Ilg foe æternel stoll yr ad algbiergk.
VSchia fol ailg uair gust Dieu sulg dij d’güidetza,
Sco la sainchia scritura nus do claretza.
45Parthel nuss laschoa aquaist fat yr denatta;
Schdün, scho el ais damaina, sulg dauoss chel achiatta.
Parthel tü adrouua eir fick aint il spilt,
Ans metta Exaimpêls Auaunt sulg plü bilg.
In num Del peder, alg filg, alg
spürt seincg, la sainchia trinitedt,
50In quella ais agüd a cufürt a sandet,
Trais persunas vna substanzia spüra
[f. 41a] Da q ans diss la sainchia scritura,
Chia quaista sainchia trinitedt
Scodün osta da mel a da ledt.
55Chy uoul Algs churs dalg muondt sauair,
Ataidla, che eau alg uulg dir alg uair
Da D’unna parsuna ad eir da lotra parailg,
Co als Iuuens culs uielgs nun daun sün ün tailg.
Loa tiers noss churs des ngir amuantoa,
40 nus stuain (was zu sia und dem folgenden ell nicht passt).

[p. 132 modifica]


60à cugnuoscher aque cha Dieu ns’ ho imprasto
è træs sia uirtüdt et êr pusauntza.
Scodün dè stær in aquella sprauntza,
artschaiuer l’g saludt da la sia buntædt,
aquella chel cumpuorta in chiaritæt.
65L’g parauis ho Dieu par nus creo,
alaint l’g prüm christiaun aschanto,
[f. 5v] alg ho do ün cumandamaint,
chell daia tegnar adimaint
è brichia aquel surpasær,
70neir dalg frütt da la uitta mangier.
L’g ditt da Dieu ês surpasso,
l’g quæll tres Adam et Eiua è fallo.
Aquè lascha scodüna persuna bain inguell,
cha per quell fatt partschenda l’g pchio originæll,
75par quell cha nus ischen strett oblios
illa muortt tres noss pchios.
Aque ho düro bgier milli ans aquidauauntt,
infina cha à nus es naschieu ün uair infauntt
da d’üna uerna et êr prüschella,
80Maria, mamma da Jesu; ns ês usthi nuella.
L’g filg da Dieu ês gnieu ilg muondt tres ella,
ans ho mno aquaista leida nuella,

60A chognuscher aq chia ns hoa imprastoa,
. . . . . . . .
Tres sia uirtudt & eir pusauntza,
Ardschaiuer saludt de la sia buntedt,
Aque chel cunporta In chiaritedt.
65Alg parauiss Dieu ho par nuss craio,
A lluaint alg prum christiaun aschanto,
Alg hoa doa ün cumandamaint,
Chel alg daia tinger (tinger) adimaint
A brichia qll surpaser,
70Neir dalg früt della uitta mangier.
Aque alg chraftiaũ ho poick Asüngioa,
Alg dit da Dieu ho al surpassoa.
Aq. sapchia schdüna parsuna bain inguell,
Chia par qst fat parschenda alg pchio arignell,
75Par quel chia nuss yschen stredt ublioass
A la moart tress noss pchioss.
Aque ho duroa bler mili ans awaunt,
Infina chi ans ais naschieu ün saincg infaunt
Da d’una uergina et eir pruschella,
80Maria, mamma de Iesu; ans ais vschy nuuella.
Alg filg da dieu eis ngieu ilg muondt tres ella,
Aons hoa mnoa quaista leida nuwella,

[p. 133 modifica]


chel ns’ægia spandro cun sês saung precius,
sü la crusth ês muort par nus,
85cun bratscha auerta è sto astandieu,
per ns’agurbir gratzcha uia Dieu.



90Scodün uaich aque uia juuens et êr uijlgs,
co faun l’g mæl è laschan l’g milgs.
Alg bun s. Poll ans schriua clær:
ilg plü dauous timp co uain à stær,
95[f. 6r] bgiers la uaira cretta uignen à bandunær,
in doctrinas adiaflædas ad arantær.
Uardet ilg muondt nun plü s’ achiatta,
da co che l’g bun s. Jann disth intuotta statta.
L’g bun s. Judas maina ün grand plaunt,
100tuorps è pchios da quaist timp chel metta auaunt,
stoschs è prieuals uignan ad aluer,
tœrt e fuorza l’g ün l’g oter uain à fær.
Nè Dieu, nè ses cumandamaintt
ingiün plü uuol hauair adimaintt,
105danærs, aroba uain plü dumando,

Chel ans hegia spendroa cun seis saung precius,
[f. 41b] Sü la crusch eis ... rt par nuss,
85Cun bratscha auerta eis stoa standieu,
Par ans agurbir gratzchia uia a dieu.
Sun aque hoa schodün poick aguardt,
Parchel possa ster sun sia Art,
Surpassær In tuottas tuorps a wulair a sieu,
90A fer a pchier incunter Dieu.
Schadun aque uaick uia a Iuuens et eir Wielgs,
Cho afaun alg mel as [l]aschan alg milg.
Alg bun saincg poll ans scriua cler:
Ilg plü Dauouss Tiemp uain a ster,
95Blieras la uaira cretta uingan a banduner,
In doctrïnas adiafledas uingan ad aranter.
Vardedt Ilg muondt nün plu s’achiatta,
Dacho chi alg bun saincg peder ans disch in tuotta stata.
Alg bun saincg Iudass maina un grandt plaunt,
100Tuorp, pchios da quaist tiemp che ans meta awaunt,
Stoaschs a priuels uingan ad aluer,
Tüoe[r]p e fortza lg üna a loter uain a ferr.
Ne Dieu, ne seis cumandamains
Ungün plü uoul auair adimaint,
105Roba a daners uain elg fick adamoa,

[p. 134 modifica]


dalg salüd dal’huorma es poick quito;
superfgintscha è blasmær cun gramaschia
è nun fær ad ingiün plü curtaschia,
in tuots fatzs esser mal cunschainss
110ês huossa üsaunza, ca l’g muond ho impraiss.
Sieua hunur, prudintscha uain poick dumando.
trabüchier, arober ês huossa ün grandt fallo,
l’g plü chatiff ho la plü hunur;
sabginscha ilg muond nun ho plü fauur,
115intschins, pratchias s’adroua da quaist timp.
par gnir sün uffitzis è uiuer saintza astint.
Maglier l’g ün gio da l’g oter ês ün bun mastir,
da chiossas appusaiuulas nun ês üngiün pissijr.
[f. 6v] Hunæstædt, jüsticia uain missa suott,
120l’g seruetzan da Dieu ês schbitto pertuott.
La roba ho in aquaist muondt l’g priss,
l’inuilgia nun s’ho par l’g uair suruiss,
in aquaist muondt holla bain sia partt.
La uaritzchia saimper adroua sia artt,
125ad ingianer sês prossem cun auantaickh,
alg liær in tuot mæl paickh,
scodün guarda cun dalett
par implir sês saig sullett.
Fæ, uardæt nun è plü ilg muondt,

Dala salüdt da l’oarma ais poick guittoa;
blasmer cun gramaschia
I nun fer ad üngün plü curtaschia,
In tuots fats Eser mel cunschains
110Es usa l’usaunza, chia lg muondt hoa inprains.
Zieua hunur, prudinscha uain poick dumandoa.

[f. 42a] Ailg plu catiff hoa la plu hunur;
Sabginscha, prudinscha ilg muondt nū ais plü fauuor,


115Infilgas, brachias sa drouua da quaist tiemp.
P. ngir sun ufficis a wiwer saintza astint.
Malger lg un gio dalg oter ais usa ün bun maister,
Da chiossas appuseiwless nun ais Ingun pisir.
Honestet, Iustigzchia uain missa suott,
120Ailg seruetzen da dieu ais sbüttoa partuot.
La Roba hoa Jn quaist muondt alg brischk,
La inuilgia nun s’oa paluair surwiss,
In aquaist muondt ho la bain sia part.
La uaritzchia saimp Adroua sia art,
125Ad inganer seis proasem cun auãtaicks,
Alg mner in tuot mel paicks,
Scodun guarda cun dalett
Par implir seis saick sullet.
Fe, uardet nun eis plu [s]ilg muondt,

[p. 135 modifica]


130l’g cumœn ütel ês sch’manchio zuondt;
pür ch’ün ægia sês foll plain,
nu guarda, scha d’ün otter ês bainn.
Partæll s’impaissa scodün bœn è strætt,
sia conschintzchia examna indrett,
135schalg timp nun ês ariuo,
cha l’g bun s. Poll ho profetizo.
Chi agragia aque da sauair,
fatscha aqui sur sæn, ch’eau dich l’g uair,
in aquaistas disch parsunas co è uaun;
140schi incligiast, chè l’g muondt ho amaun.

Prüm predgiedar disch:


[f. 7r] Uus signuors et amichs tuots in aquaist preschaint,
udi ch’eau s’uœlg hauair adimaint:
aquaist sun l’s ans è timp dalg chrastiaun,
scodün fatscha sur sæn, da co che s’tain amaun;
145par inclir, co l’g muond ês inclino,
schi guarda, co [quaist] infaunt ês sch’lascho,
è chè mastir ch’ell ho per mauns,
è tuorp üngiün nu disth cha què saia dauauns.
Ingiün nun uoul inclir,
150chè quaist infaunt uo uschi agipir.
L’g filg dasüttel disch:
Co m’des eau ottargnin dapurter?

130Pailg cumün ütell ays schmanchia zuondt;
Pür ch’un hegia foal plain,
Nun guard’el, scha ’d un oter eis bain.
Parthel s’inpaissa schudun bain a stret,
Sia contzienzchia exammina in dret,
135Schal tiemp nun ais ariuoa,
Chia’l bun san Pol hoa p[ro]fetzigoa,
Chi ugragia aq da sauair,
Fatscha surasen, eau alg dich alg uair,
In aquaistas disch persunas que uaun;
140Schi incligasts, che alg muond ho amaun.

[f. 42b] Primus pradgiæder disch:

Vuuss signuors ad amys, tuots in aquaist praschaint,
Vdi, che eau s’vulg havair adymaint:
Aquaist sun als ans e timp dailg Christiaun,
par inclyr che scodün ho amaun;
145Eyr in che alg muond ais inclinoa,
Schi guardet, cho tsche infaunt ays slascho.
A, che mastyr ell ho par mauns,
Ey, tuorp, vngiün nun disch, chia que saia dauans.
Ingiün nun voul inclyr,
150Che aquaist infaunt voa uschia A gipiry.
EL FILG DASUTAL DYSCH:
Choa am dess eau stramaing dapurter?
146 tês (vgl. a 65, 6 — 7: „Sehent zuo wie sich das Kind erzeygt Wie üppigklichen es da stat“).

[p. 136 modifica]


Sco eau sun amusso, eau stou fær;
bab è mamma m’haun amusso aquaist giœ,
da co ch’els uœglian, stou eau særr uschiglœ.
L’g predgiædar disch:
155Chiarischem filg, aquè nun dest pür fær;
bab è mamma dest hundrær,
schi uainst ad esser sco lg bio Tubia,
sco Isack, craiam pür à feda mia,
tü uainst ad esser sco Joseph è Samuæll,
160lg sumgiaunt sco Jo(n)as è Daniell.

Sco eau sun amusoa, stou eau fer;
Bab à mamma m’aun hamussoa aquaist ghoe,
Da cho chels wülgen, stoa eau wiwer uschia.
Alg pradgiedar disch:
155Charisem filg, aque nun dest pur fer;
a bab a mamma dest hundrer,
Schi vainst ad esser sco ailg bio Tobya,
A sco Isaac, craã pa la fe mia.

[f. 7v] L'g filg dasüttel disch:

Chè m’uuost tü bgier auaunt fraper?
Scò bab è mamma uœglian, eau stou fær.
Uschi bod ch’eau oûr dalla chiungia gnich,
füig eau amusso da giürær, blasthmer è mintir;
165da fær tuotta chiatiuiergia êra mês dalett,
aquè tschaiuanè chè füs fat indrett.
Da bab è mamma sun eau fick mell amusso,
ingiüns buns custüms da dels intraguido;
da baiuar, mangier in aquaista üsauntza
170m’aun els mis auaunt à lur pusauntza;
da dels hæ eau prais in memœrgia
da fær uschia tuotta chiatiuiergia,
à fær lur ludær cun dalett.
Auaunt mæ nun haun agieu üngiün araspett,
175da fær lur tuorp nun haun üngiün arguartt,
nun haun pisir da d’ijr sur üna uartt.
Da co ch’eau uetz ch’els faun,
uschi prendt êr eau amaun.
L’g pædernœs ch’els mæ num haun amusso;
180ch’eau serua à Dieu, nun aunè mæ quitto.
Par tæl main eau aquaista dasütla uitta;
bab è mamma nun haun per què üngiüna gritta.
[f. 8] Da cò . . . . . . . . . .

[f. 9r] L’g dimuni disch:
Tascha, tascha, juuen! Ilg ifiern stoust ijr,

185da tia putrœgna stoust tü pintir,

[p. 137 modifica]
ardar stoust tü alla malhura

ad hauair saimper la mela uintüra.
Addè, eau miuing dauendt.

'O haues eau da quaista suort d'giatuns suuens!

L'g figl dasüttell disch:

190Ouè, ouè, ouè à mi pouuer christiaun!

Ouè, cò mæ m'uuoll ijr amaun!
Ouè, che fin ch'eau fatsch!
L'g dimuni m'ho in sês bratsch!
'O mæl bab è mela mamma, in mæ eschas culpauns!
195'O füs eau mæ straunglo da uos mauns!
Uus nun m'hauaits mæ uulieu chiastiær,
da uus hæ eau imprais da blastmær;
cun chiartes et êr dætz maunè fat giuuær,
ingiün oter mastir fat imprender par tæll.
200Uus m'hauaitz saimper do arteza,
ch'eau fatscha à Dieu et alg muond grametzchia;
aquè cun els ês sto ün bell dir.

Sch'eau hæ fatt ün qual fulberta, schi è sto cun uus ün arir.
[f. 9v]    Ouè, nun haues eau uus mæ uis,
205schi füss eau ieu inparauis.

Inguell sco Judas ch'eau sun gnieu,

huossa culg diauell stou eau ijr in sès gnieu.

L'g dimuni disch:

Eau sæ da quaists putruns aunchia bgiers,

chi sun cun bab è mamma dreichs,
210à chiartas et à dætz chels saimper giouen,
à baselgia à seruir à Dieu chels mæ nun s'mouen,
l'g pædernoss ch'els nu saun,
à prædgia darær ch'els staun;
è schels nus uœglian imgiürær,

215dandet ilg infiern ch'eau l's uœlg mnær.

Prüm infaunt disch:

O chiarischems frars, nun hauaitz udieu,

cò cun nos cumpaing ês ieu?
L'g diauell l'g ho purto uia
à ns'ho schguaro nuossa lia;
220ilg infiern chell l'g ho strutzchio.

Eij, quaunt mæ hauains el giüro!

Seguond infaunt disch:

[f. 10r]   Eau ting, ch'eau ægia uis muot bain.
Mia uitta ês stæda sechia sch'ün lain.
[p. 138 modifica]
eau sun da tell art schnuuieu,

225tuot mês saung è sto pardieu;
eau t'mœig, chel maluas êr mæ ilg lær

am purtas uia per mês giuuær.

L'g ters infaunt disch:

Tschærtt, aquè ês ün grandt auisamaintt

da Dieu, êr ün grand chiastiamaintt.
220Eau nu uœlg plü ne giurær, nè blastmer
l'g giœ nun uœlg plü tscherchiær;
aquels chi giouen uetz eu chè fin cha faun
e chè paiaglia ilg infiern ch'els haun.
A seruir à Dieu ch'eau saimper uœlg ijr,
235ala predgia nu uœlg eau mæ cuntardijr;
schi uo l'g diauell da mè laschaintt

è nu m'po nouscher cun tuot sês ingianamaint.

Lg quartt infaunt disch:

Eau s'hæ pür uiaunt asapchianto,

è uus mæ ünguotta m'hauais asügno;
240et huossa cha nus ischen astramantos,

chè pæ uus isches arúulos,
[f. 10v] cha uus mæ nun m'hauaits uulieu sügner
da què ch'eau s'hæ uulieu predgier:

Dieu cun sês seruetzenn uœglias in amur,
245bun custüm s'lascher ijr per cour.
Mês bab m'ho êr dit aquidauaunt,
co l'g diauell ho purto uia ün oter infaunt,
chi eira tuot memma kleig,
ell par sia mamma mema leig;
250el eira in tuot louss êr trasato,
nun s'ho mæ hagieu imgiüro.
Sch'la mamma cun üna perchia l'g haues batieu,

l'g diauell nulg haues nuschieu.

L'g prüm infaunt disch:

Eau uœlg gnir sabbi cun dan dutro.

L'g seguond infaunt disch:

255Er eau, craiem. Chè uuost fær tü?

L'g ters infaunt disch:

Par l'g uair, giuuær nu uœlg plü scha des ijr per quella uia.

Schi tilg dich eau à feda mia,
à predgia ch'eau uœlg ir suæns

è atadlær zuondt gugientt,
[p. 139 modifica]
[f. 11r] 260deuottamaing ch'eau uœlg urær,
lo tiers à Dieu marcumander:

schi nu m'nouscha l'g mæll spiertt,

neir üngiün num po fær tüertt.

L'g prüm predgiæder:

Ungiüna chiossa dich po stær ilg sagrett;

265uair 80 anns huotzmæ malguorda indrett,
nun poss eau brichia bain impisær,
ch'la giuuentüna saia stæda uschæ sün ün mæl fær
è chials uigna taunt cumpurto
cun arteza uia alg pchio.
270L'g mantun dala trachuots s'ingrandescha(n)
par tschfær l'g lur mælnützamaing, à nuls increscha,
cunn tuorp, guerra è znur,
tiers l'hunastædt sainza amur,
da co in aquaist fat uain indumbro
275uia ad aquaistas dijsch persunas, scodün in sês gro,
co quaist spill do ad inclijr.
Bio ês quel, chi fo ünqual bun pisijr
da uiuer aqui cun temma da Dieu
e cun hunur so saluær l'g sieu.
280Uus, amichs infauns, auaits uis cò uo tiers,

scha bab è mamma s'laschan fær uos uiers.
[f. 11v] Aquell fidichiagnia s'ho ingiano,
par sia malitzchia l'g ho l'g diauell uia purto;

aquè sunn bab è mamma culpauns,
285cur ch'els nun træian indræt lur infauns.
Bgiers daun à lur infauns taunta artæza,
stœglian alhura plaunscher cun tristæza,
sco d'uanto cun ün pouuer bab uilg,
chi nun sauet ê fær milg.
290Ün sês filg in maun dalg angier fütt do,
alla fuorchia ch'el gnit mno.
L'g bab nulg hauet mæ uulieu chiastiær,
ch'el sartraies da sieu mæl fær.
L'g filg santinzchio hauet per aque granda gritta
295è clamo sês bab tiers el, aunchia in uitta,
alg uôs in üna uraglia scutær,
sco el haues dalg fauulær.
L'g filg murdæ gio l'g næs cun buochia
e dis: „Te, bab, eau tarend, da co chi d'tuochia:

300tü mæ nu m'hæst uulieu chiastiær
[p. 140 modifica]
da tuot mieu mæl færr“.

Et huossa dich eau êr à ti in uardætt:
à bgierss cun lur infauns d'uainta lædt,
àl's træian da tall artt,

305chia l'g diauell et êr lg anngier aun lur partt.
[f. 12r] Scha scodün chiastias sês infauns cun auantaig,
schi nu gnis ingiün dalg mæl paig;

chi uuoll pür intardær
sês infauns à nun chiastiær,
310l'g saung dalg infaunt Dieu dumanda da dell,
sco ns'scriua l'g prophett Ezæchiæll.
Partæll arou eau scodün,
chel nu spargna la percha, cur che l'g ês bsœng;
saimper sês infaunts dess ell chiastiær,
315schell l'g uuoll hauair chier.
L's infauns Heli, par nun esser bain guuernoss,
amanduos in ün di fütten aquo amatzoss;
quella cuolpa êra da lur bab,
chi nun ustæua sês infauns adüntratt.
320Par tæl dell gio d'üna supchia
è sarumpæt l'g culütz dauos la cuppa,
dandettamaing chell murij,
par ch'el [à] sês infauns mæmma sufrij.
Aquè n's disch la sa. schrittüra cun diligijntzchia,
325per chè nus hægian hunur è reuarintzchia
uia nus et êr noss infauns,
schi ns'fo êr bain sülg auauns.
Un oter exschaimpel eau s'uœlg der in quaist'hura,

sco ho ditt l'g dimuni sü zura.
[f. 12v] 330da 42 infauns mæl amussos:
da duos huorts sun è schdratschoss

è giamgias da Heliseum
vena fatt, da quell pruss homm,
da co chè schritt ês ilg cudasch da Reg(n)um.
335Aquè d'uanto, par che bab è mamma nuls arügniaun,
schi l's dett l'g mæl bijsckh in aquella guissa d'maun.
Chetas hauet pür bain amaun,
chi ns'ho ditt aquaist exschaimpell,
brichkia uaun in quaist sainch taimpell.
340Udi bain, chi ho uraglias,
schi uain ell bott our d'mürauaglias.
Scodün araspa insæmel thesori grandt

e nun so, chi uain l'g artandt:
[p. 141 modifica]
ün filg sabbi ù uairamaing ün narr,

345ün schkiars ù ün chi ês sü l'g schguærr.
Partæll træia scodün bain sês infaunt
è l'g amuossa bain ourauauntt,
ch'ell sapchia bain, ch'ell uain ad hartær,
in üttel et êr hunur adruær.
350Tæls treien sês infauns in tæll guissas,
ch'els sun nars è dasüttels in tuottas uias.
Aquè [cha] tü l'g laschas alhura dauouss,

mettel à pærder, schi tü gio nu uuoss.
[f. 13r] Bgiers d'schfaun la roba è uaun ilg hübschdæll,
355aquæ d'uainta cun bgiers inguæll.

Aque prænda üna mijra scodün
e træia bain sês infauns sülg prüm
à l's amuossa à særuir à Dieu cun temma,

schi ho scodün sês hærtæuels, da cò ch'el stæma.

Prum infauntt disch:

360O mês bab uuilg, nus t'sauain grandt gro,

tü ns'hæst uschi bain amusso.
Per l'g uair nus nu uulain plü giürær,
da tuottas chiatiuiergias ns'intarlaschær
a seruir à Dieu deuottamaing,

365cha Dieu nus tuots mæ nun ns'schmaing.

Seguond [predgiæder]:

In uardætt ch'eau uuœlg dir:

chi sês infauns lascha ijr
saintza ingiün chiastiamaintt,
cha Dieu l'g tegna adimaintt,
370neir muott dich lascha surpasser;
aquè t'dijch eau da frær,
ch'ell uain cun qual parchiæda

a chiastia tuot ad üna gieda.
[f. 13v] Chi uuoll prender aint,
375Tobias ns'do ün exschaimpell, chi è praschaint,

aquè cha l'g bab des fær cun sês infauntt;
da del nun uegna inquall plauntt,
schi l'g adritza saimper cun hunur,
uia à Dieu chel hægia amur.
380Dieu in sia letscha ad cumanda,
cha l'g filg dalg bab uigna adastro ad imprænda

buna üsauntza è sapchia saluer l'g cummandamaint,

365 infauntt

[p. 142 modifica]
quæll chia Dieu fo s'uess adimaint

a tout ilg pœuell da Israell,
385à grants è pitschens ad inguæll,
par sia hunur adampchier
et ün sull Dieu mæ tschmanchiær,
uiuer in temma è nu pchiær,
sês num saimper santifichiær,
390è uaunamaing brichia [uigna] cunfirmæda
la fidaunza, brichia sch'manchiæda.
Jacob, cura ch'el uuoss murir,
l'g testamaint chel fett, eau d'uuœlg dijr:
sês dudasch filgs fatschett el clamær,
395à scodün tschaiuel, co ch'els s'daiuen dapurtær
è uiuer cun poss et hunastædt

à nu fær ad ingiün adalædt.
[f. 14r] Mathias hauett cun sês filg aquè amaun;
Dauitt êr, dintaunt ch'ell êra ün infauntt,

400prandett Salamon sês filg sur üna uartt
è l'g mattè amaun cun artt,
co ell daiua sia robba spender,
ch'ell pudes à Dieu aratschun arender.
Huossa nun è plü aquella usauntza,
405ch'ün bab chiastia sês infaunt abundauntzchia,
sco aun fat l's bioss babs ilg timp passo,
ad hauair lur infauns intuot bun gro.
Huossa sun è da bab è mamma abandunos,
sco nuorsas sainza pastur arasos.
410L's infauns nun aun êr üngiün quitto,
els nun haun üngiün pisijr dalg pchio,
par udir aquè chi l's uain amusso ù cusglio;
els uiuan sainza tuot pissijr et êr quitto.
Di è nuott staunè tiers l'g uin;
415craiem, chels nun faun mæ üna buna fin,
sco fett Adonias in sia auuriauntza:
sia uitta gnit passæda cun üna launtscha.
Tiers l'g uin blastemman è Dieu sun quell'etta,
cha Dieu nulg lascha mæ sainza uandetta
420sco quell, chi ho spargiüro,

da tuot ilg pœuel fü acrapo.
[f. 14v] Scha dess chiastiær l's mêl trat infauns
422f. Böhmer nimmt an, dass nach V. 423 zwei Verse ausgefallen sind, zu denen vielleicht auch das rumagnios gehört habe. Die folgenden Verse theilt er so (mit Hinweis auf ein paar Störungen in 427): Uschi bôd chels naschen [p. 143 modifica]
uschi spess à bab è mamma uignen per mauns

uschi bôd rumagnios
425chels naschen aqui in terra, uignanè amussos
pür sü la guerra, stæglian auair üna lungia dæia sü las cuossas
e uusthieus inguæl scò torss. Par tæl aiss.
taunta glieudt dasütla ilg muondt,

è s chiatschan ilg infiern, par ijr ilg fuontz.

Diauel in fuorma d'üna duonna disch:

    430Ho chiarischem bruoder zartt,

co mæ poust hauair taunt arguardt
ad der par inguotta taunta fadia
uia braieda, chi nun t'asügna mia?
Tü poust bain taschair è nun arügner,
435cha la braieda nus uuoll imgiürær.
Uino tiers mæ è miram, co eau sun bella!
Hæst mè uiss da tal suort puncella?
Sü mæ daiast tü innamurær:
aroba et hunur hauonda ch'eau d'uœlg dærr;
440tü saiast in quaist muond l'g plu hunuro,
cun grandintscha auaunt tuots aprusmo,
pür cha tü uœglias fær par mês cusailg.

per l's otters nun hauair pisijr per ün ailg.
[f. 15r]  Chè nt'uuost tü, sch'ün uuol fær bain ù mæll?
445Scodün so, sch'ell dess fær bain inguæl,

la teista stü gio nutt arumpass,
neir uschi incunter ilg muond ti sruntass.
Aquè chi nu t'couscha, nun zufflær.
Aquaista chiappa da tè dest büttær,
450prain sü úna uitta cun bun æschi
e fo, ch'eau t'dich, scha t'plescha.
Giünær, urær nun ho üngiün miert,
l'g parauis ês uschigliæ pardertt,
cun bunas houres nun poust inguotta guadagner;
455sco tel da quaist timp, eau fatsch predgier,
ch'la uitta eterna nun uigna aguadagnæda,
sainza bunas huores à scodün uain deda.
Par tæll sü, fristh auff, è dott bun timp!
Chè uuost uiuer cun taunt astint?

460Gain sur ün maun, eau è tü sulett!
aqui in terra, | uignanè amussos pür sü la guerre, | stœglian auair üna lungia dæia sü las cuossas | e [fehlt ein Infinitiv] uusthieus inguæl scò torss [Reim gestört]. | Par tæl aiss taunta glieudt dasütla ilg muondt, | è s chiatschan usw. [p. 144 modifica]
Aquè t'uœlg eau der plaschair et êr dalett;

à pchierr tü nu dest taunt tmair:

l'g diauell, scò el uain fatt, nun ês uschi zuond nair.

(Nach Ms. Gr.)

[f. 25a] Tschient Anns auaunt Dieu
Ais inguæl sco ün füss pür hoatz naschieu;

Cura tü iest sü lg plü dauous,
La moart fügir nun poust.
5Auaunt lg Iüdasch tü stouuast stær,
Da tia uitta aradschun tü stouuast dær;
Allo ingüna chiosa nun t'po guidær,
Ne eir cun plæds â t'aschkiüsær,
Oattar, scha tü hæst saruieu â Dieu,
10Auaunt lg Iüdasch iest bain uungieu.
Parthæl incliegia bain imjnchün,
Wia ad aquaist fatt prenda ün bun exaimpel scodün.
Guarda, cho la moartt prenda uia in uschia dandett,

Aque s'impaisa scodün in se suessa sullett,

[f. 25b] 15Scha gio ün ho uiuieu Tschient Anns â tieu cusailg,
Schi aist taunt, cho tü hauest uiuieu üna hura ilg Sulailg.

Dandet la moartt, chi t'chiatscha maũ,
Tü saiast fearm u mæl saun;
Sco tu hæst fatt, schi uainst ad acchiatær,
20Da cho chia Christus auisa clær.
Allhura uiengan tuottas chiosas ad auuiert,
Ls'buns uaun alla uitta Cælestiæla,
Alls mæls uaun alla moartt infarnæla.
Parthæl uöelg eau â scodün dær in bun Cusailg,
25Chel salua ls Cummandamaints da Dieu cun chiawalg,

Ad arouua Dieu, chel anns uöelgia agiüdær,
[f. 26a] Sia ira da nus uöelgia müdær.
Miro, cho Dieu anns do la paialgia,

Anns chiastia noas pchios cũ fam, guerra ê murtailgia,
30Anns trametta iminchia dy mallatias,
Anns chiastia eir cun oattras fadias.
Nus poick zuond assüngian,
Ne eir da noas mæl fær ns'imgiurain,
Alg muond ais pür zuond obstino,
35In sia malitzchia granda infichio;
Ingualiff sco lg arick Pharao aqui daunt,

Aquel chia Dieu chiastio tauntt
[p. 145 modifica]
[f. 26b] Sün argient & eir muualgia,
Par chel ls infaunts da Dieu faiua purtær pailgia.

40La dauous ilg mær, chel giett ilg fuons,
A stantschanto sieu Pöeual zuond;
Sün aque anns dessans scodün impisær,
Chia Dieu nun ns fatscha eir nus (un) un dy affunder.
Fascha scodün, chia lg pchio nu s'amoarffa,
45Ner eir sia malitzchia nun l'assoarffa,
Scodün â seis pchios ls Cuntarstetta
E sia fidauntza uia â Dieu metta,
Schi ns'do Dieu â scodün buna uantüra,
Chia noassa uitta hægia lungia düra.
50Scodün traia bain seis infaunt,
Schi ho 'l algretzchia impestiaunt.
Dieu cun seis filg nu ais sto schmiss,
In aquaist muond par nus tuotts lg ho tramiss
Et ho uulieu, chel indura in aquaist muond,

55Parthæl duainta salff zuond.
[f. 27a] Lo tierz agiüda la senchia Trinitæd
Et hoasta scodün da mæl ê da læd.