Vn cudesch da Psalms
 |
Questo testo è completo, ma ancora da rileggere. | |
| ◄ | Un Auisamaint | Chiantzuns spirtvalas | ► |
Questo testo fa parte della raccolta Rätoromanische chrestomathie
DURICH CHIAMPEL.
Vn cudesch da Psalms, a Basel, in chiasa da Iachiam Kündig 1562.
PHILIPPVS GALLITZIVS
chi Salutius a la Christiauna giuuentüd, id a tuot
Christiauns d'Ingadina, gratzgia è paasch
da Deis, traas IESVM CHRISTUM.
[p. 3] IN tuott ilg muond ch'huossa par gratzgia da Deis s'preidgia lg Euangeli, suun chi scrywen è chiauntan Psalms è bellas Chiantzuns, a laud è dingratzgiamaint da Deis, éd auisamaint da lg proassem, choa eir quell dee crair è s'impissar. Sul proa nuo in noassa Ingadina mauncka blear in quai. Brickia chia lg'Euãgeli nun uénnga in noassa terra pradgiad. (Parchè ch'ell ais imprüm schkumantzad a ngyr pradgiad in Ingadina dsur è dsuott in ls'1524. anns: da mai imprüm, è dalãdrinaun eir dad auter fidels pradgiaduors d'la [p. 4] noassa terra blears, fina ch'eir alchiüns our d'Lũmbardia, naun sũn lg'dawoa suun ngüds proa nuo). Improa nuo nun haweiwan Poëts è parsunas sapgiauntas chi ns'pudessen eir in quai gnyr in agiüdt. Parchè tü Christiaun lectur deisch ssawair ch'és chiatta aunt uaingk u trenta alatrads, è chi uschelgoa pür bain sapgian, choa pür ün Poet, chi hagia ilg mœd è lg ssawair da faar indrett schantadas chiantzuns, chia ls'plaeds tuotts s'cumbütten è s'raspuondan, schkoa è dee esser éd auda in üna tngyn ouwra. Moa huossa haa Deis eir a la noassa terra fatt quella gratzgia è datt quell duun, ch'ella haa brickia pür la uiua preidgia da lg saingk Euangeli, moa eir lgieut, chi ssaun metter in lg noass languack la Scrittüra saingkia (schkoa haa fatt huossa dincuort cun lg Nouw testamaint ilg bain sapgiaũt Iachiam Bifrun) è faar Psalms cun quella déschauntza schkoa huossa ais ditt (ilg qual ais ün spetzial duun da Deis). Parchè chia lg noas languack mæ nun ais statt [p. 5] scritt, nè eir crett brick ch'ell s'poassa scriwer, infyn awaunt brick blear anns, chia lg saimper deng da ngyr cun hunur numnad huom ser Ioan Trauers da Zuotz, haa ell imprüm scritt in Ladin, la noassa guerra chi haa schcumantzad cun nuo lg Chiastlaun da Müsch, da lg qual nuo ns'hawain stuüd ustar cun l'arma incuntra lgqual Deis eir ans haa datt uittoargia è ns'cussaluad in noassa frytad. Huossa (schkoa eug hawèg cumantzad a dyr) haa Deis muuantad sũ lg huneist, alatrad, éd in la Scrittüra sainchia bain affundad Sar Durich Chiampel, chi haa miss in Ladin quell bel cudesch da ls'Psalms, da quell fidel è grandamaingk da Deis ludad raig è saingk prophet Dauid (cun autras eir bellas saingchias Chiantzuns spirtualas tzuond da nœw fattas) cun taunta ssièntza, taunt beaus plæds, taunt'adastretza è gratzgia, ch'ün stoua s'mürawlgar. Parchè ch'ell cun quaist seis scriwer haa miss laa brickia pür ilg mainung d'la scrittüra da lg Prophet, moa eir pardũtt, chia lg [p. 6] noass languack, chi uain tngüd groasser, haa eir la sia gratzg'éd amur uschè bain schkoa eir qual auter. Pũr tü huossa, chi lèr ssasch légia è chiaũta quaistas chiantzuns, chi poan tai è queaus chi t'auden adastrar in la uia da lg Sénger. Parchè chia ls'uêlg ductuors haun ditt chia ls'Psalms saian ün summari, è lg métzguilg da tuotta la scrittüra saingchia. Parquai schi artschaiwa quaist cudesch cun laud a Deis, è sapgiasch graa, ch'ün poassa hawair buna uœllga da scriwer plü, è foarsa faar eir auter, chi a tai saia bœn, éd hunur a tuotta la noassa terra, laquala hagia eir tscharwellas è lgieut chi sapgian. Qui nun t'uain miss awaunt auter choa quai chi ais hunur a deis è salüd d'las oarmas. Deis saia quell, chi ns'illgümna, ch'nuo cũguosschan plainamaingk la sia uia, è quell bain ch'ell ans faa traas seis sulettnad filg Iesum Christũ, ün Deis cun lg Bap è lg Spiert saingk.
Amen.
Datum à Cuira, alg 15. dy d'May,
da lg ann 1562.
| [p. 7] | DVRICH CHIAMPELL. |
rouga èd awuira gratzgia, paasch,
sandadt é salüdt da Deis Bap,
traas IESVM CHRISTVM
a lg Christiaun légiadur.
CVmbain, chiarisschem amych chick chi uainsch quaist noass cudesch a lèr, ch'eug nhag quaista lawur awaũt bain intzaquuãt anns, tgnü da impart fatta, numæ par mia bragiadella, ud eir par amur dad alchiüns spetzials amychs: è tzuont brichia cun prapœst da wlair quai intzacura daar a la stãpa à lasschar à la lgüm schquitschar oura, lg pustütt a lg muõd chia hussa da noass teinp ais, in lgqual sun taunta alatrada lgieut, chi haun lasschad èd iminchiady lasschã oura in iminchia lãguack, taũt alatrad cudeschs, è saingchias bellas lawours, intaũter ils quaus eug poass bain racũguosscher, ch'eug nun saia da metter, nè da ngyr schmaad auter choa schkoa Saul ngywa quidawaũt schmaad intaunter ils profets, schi bain aunt, ch’eug dess ngyr numbrat intaunter ils nunalatrads, taunt schkoa Corydus: e siand chi sun lhura lascuntra intaunter queaus, chi ssaun pauckett, taunts uschi plains d’inuilgdgia, chi nun ssaun swess faar inguotta, chi uala, è quai che auters faun, nun ssaunai auter [p. 8] choa dritzar oura, è schdãgar, èd uschè als pagiar èd ingratzgiar, par la fadigia è pissèr chi uain miss par lur nütz è salüdt. Moa cũbain (dyg eug) ch’eug nun eira tzuond inguotta sün senn, par las chiaschuns huossa dittas, da lasschar quaist yr oura a lgüm, schi m’hag eug improa lasschad uoaluer è müdar giuo da quell senn: è nhag uschè wlgüd quaist faar stãpar, èd in quella guisa eir eug qualchiaussa, dawoa la mia flaiwla statta, purtar in lg taimpel da Deis ilg Sènnger, proa seis saingk saruetzi à seis laud éd hunur, sch’eug nun poass aur èd argient, u peidras pratziusas, ch’eug poarta giawer pells d’chiawra, siand chia è s’stueiwa eir quellas hawair proa lg taimpel da Salomon. E quai nhag eug wlgüd faar ilg plü par quaistas chiaschuns.
In lg prüm par chia siand eir in noassa terra, uschè bain choa in qual auter pagiais blearas bunas suttillgas tscharwellas dad imprender, schi ngissen adastradas, lasqualas improa brichia tuottas, parchi nun haun la pussauntza da la rauba, poan yr in terras eistras ad imprender, ilg Tudaischk nèaunck, u lg Lumbard, taschair ilg Latin è Greck, &c., chia queaus eir hagian inqualchiaussa dad imprender a lèr èd a scriwer, giawer in noass plæd, ilg qual eaus poassen faar cun pauck cuost, stand in lur chiasas, èd improa cun blear é dalattaiwel nütz: lg pustüt siand chia blears d’Ingiadina Dsuot plaundschen fick par quai, ch’eaus wlessen chia è fuoss u ngiss schquitschad oura [p. 9] inqualchiaussa eir in lg plæd d’Suott Puunt Auta, ilg qual saia ad eaus plü in amm, plü chiœndsch è leiw dad imprender è da lèr.
E lhura eir par quaist, chia queaus chi ssaun u uènngen ad imprender dèck noass languack, hagian eir eaus inqualchiaussa brichia pür da lg Nouw Testamaint (ilg qual ais huossa d’incuort traas ilg bain amuossad Ser Iachiam Biwrun da Sammadæn, laschad oura in Ladin) moa eir our da lg Veider Testamaint, ch’eaus poassẽ brichia pür udyr dad auters, moa eir cun lur agièn œlgs uair, our da lgqual eaus poassen imprender a cunguosscher lur Deis, èd a quell a seruyr, da quell s’impissar, è cun quell tschantschar è s’dalettar: ilg qual ais ad ün fidel deuoat Christiaun, ilg plü bell dalet, è la plü nützaiwla allagrusa chiaussa, chia in lg muond mæ poassa esser. Siand eir chia lg pustütt aint in lg cudesch da ls psalms, ais toutta la süstaũtza da la uaira cretta Christiauna, è ductrina da lg Euangeli, uschè bain, clær è kraffaiwelmaingk (par nun dyr plü) cun üna spetziala arsantüm, gratzgia è uiuur, cumpillgada è sarrada, choa in qual auter cudesch da la scrittüra saingchia: chi uoul pür cun diligèntza lèr e s’impissar. Da lg qual eug m’cradaint ad hawair lg intlètt da quell spiert chi fawella in ls psalms bain è clær in quaist noass cudesch miss èd asseguüdt, da lg qual improa eug uœllg è dee auters chi s’intlègien, ils quaus uenngen quaist a lèr, lasschar giüdichiar.
Mèlginauaunt nhag eug quaist eir par quai wulgüd [p. 10] faar, par ch’eug dawoa lg meis uffitzi cuffessa è preidgia la uardad, lg laud èd hunur da Deis, brichia pür cun la buocca, moa eir cun lg maun è cun la penna, èd uschèa in inqualck guisa lasscha oura è cuffessa la mia cretta in Deis. E chia in quella guisa uènnga a la fyn la uardad è laud da Deis, aunt ilg giuwnessem dy par scritt rasad, lasschad oura è pradgiad in tuott languacks da lg muond, eir in quell chia quidawaunt me nun ais stat scritt, schy, ais statt schmaad, ch’ell nun s’poassa scrywer.
Eug nhag eir quaist uulgüd faar, parchia chi uoul gugent esser leidt u s’allagrar cun chiantar, hagia èd imprenda chiantzuns, cun lasqualas ell poassa staar da buna uœllga, è chiantand s’allagrar cun Deis è brichia incuntra Deis: cũ seis nütz è salüdt, è brichia cun seis grand dann è cundamnatzgiũ da la sia oarma, in chiasa èd our d’chiasa, ud eir in baselgia. E chia uschè ngand chiantzuns da Deis intaunter ilg pœwel impraisas, uènngan las chiantzuns chi suun incuntra Deis èd infidelas, imblidas è lasschadas dawoa: schkoa sun las chiantzuns mundaunas, schbarlaffadas pittanaischkias, sturpgiusas, èd eir las pappalas èd Antichristianaisas: da laquala soart d’chiãtzuns sa soula lg pustütt chiantar sün ls cunuiuis è par las uias, cur la lgieut ais aiwra: schkoa da la awriauntza nun uain auter choa tuott strafuorden. Par ilg qual eir Saing Paul daa ad intlèr a ls Ephesers cap. V. chia sün ls cunuiuis nun s’deia ngyr aiwer plain d’uyn, da lgqual uain strafuorden, moa bain [p. 11] aũt plain da lg spiert saingk, quatras sa stetta leidt cun Deis, raschunand è chiantand psalms è chianczuns da Deis, brichia pür cũ buocca u cũ la uusch, moa eir cun lg cour: chia quatraas uènnga alg crastiaun fatt ad imaint ilg bain chia Deis ans haa fatt è ns’faa, ch’ell uènnga muuãtad a lg ingratzgiar dauoutamaingk: èd uschè s’poassa uyuer in paasch, stand lün à lauter subgiett, è cun temma da Deis: Chia uschèa uoul S. Paul, chia s’parchiürand da l’awriauntza, è stand cun têma da Deis, e chiantand chiantzuns da Deis, s’lasscha esser da chiantar è da tschantschar (schkoa ell dysch uywaunt impa südsura) … plæds spurchiaischks, sturpgiuus, narrs, uauns, u schgiandefflus, plains d’pittanœng, d’malnettischa, è d’auaretza: quatraas soula ngyr l’ira da Deis è chiastigiamaint sün ls uffaunts dschubeidis èd ardünads.
Lg plü dawoa m’haa eir quaist fick muuãtad, a lasschar quaist schquittschar, ch’eug nhag chiattad chia blears, da queaus chi m’haun tngüd ruguad quaist cudesch ad impraist, haũ our da quell u swess scritt, ud auters lasschad scriwer giuo blears psalms u chiantzuns, lasqualas cur eug guard indrett, schi chiatt eug blear falls alaint, traas chia queaus chi haun scritt giuo, haun tngüd pauca diligèntza è scritt maal cũchiawalg. E cuntuott … parchia quai nun poassa plü dwantar, è chia inqual chiaussa da quaista lawur, nun uènnga rasada oura a la cummüna, nè plü bœn nè plü maal, choa dachoa ch’eug mwess l’hag fatta, è brichia dawoa [p. 12] ch’auters l’haun wlgüda mèlgdrar u guastar, schi l’hag eug wlgüda lasschar ngyr a lgüm traas la stampa, ingual (taũt schkoa pussibel ais) schkoa eug nhag scritt, è quai traas blears cudeschs. chi saian tuots lün schkoa lauter.
Quai suũ las chiaschuuns da quai, ch’eug nhag aschkiad aqui tour a maun, è chi m’haun muuantad a faar quaist: lg pustütt siand chia quell fidel èd aut alatrad huom, Ser Philippus Gallitzius nun m’haa quai schkusslgad, moa bain aunt cusslgad ch’eug fattscha, schkoa quell chi ais meis spetzial bun amich, è uèlg fidel schuolmaister u preceptor. Eug nhg eir crett, chia quai deia purtar brichia dann è mendhunur, moa bain aunt salüdt, üttel èd hunur a la noassa patria u terra, traas las chiaschuns surscrittas. Da lg qual improa nuo wlain ruguar Deis noass buntadaiwel Bap celestial, uy da lgqual sul quai staa, ch’ell uœllga imprastar la sia gratzgia, chia quandroura cresscha blear bun frütt, a seis laud èd hunur, èd à salüd da seis fidels. E tscheart sch’eug uèng uedzand chia quaist poarta inqualck frütt, è chia è uain tuudt sü cun inqualck racunguossèntscha è graa, schi uènng eug foarsa cun auters insemmel à ngyr muuantad a lasschar oura eir auter plü, ch’eug nhag par ’lg tèmp passad fatt in Ladin.
Huossa dawart ilg chiantar psalms è chiãtzuns da Deis, in baselgia ud our d’baselgia, in quaunt quai poassa esser cun Deis u brichia, è choa quai s deia faar indrett, s’poa ssawair è bain tzuond indrett [p. 13] intlèr, our da quella fick alatrada præfatziun u pream da Ioannis Zwick’chia nuo huossa dawoa ngyn a schantar, miss oura da lg Tudaischk in Ladin. Vschè t’uœlg eug chiarisschem amych Legiadur, hawair ruguad, tü uoellgasch quaist tour sü in bœn, è tuott ilg cudesch lèr cun diligèntza, è tuottas chiaussas alaint cũferyr e metter par mètz la scrittüra saingchia, è brichia schdãgar, blasmar è cundamnar inquachiaussa chia tü nun ssaasch, infina ch’tü nun haasch intlètt raschun da mai. Aqua saiasch racũmandad a Deis, ilg qual t’uœlga dafender èd ustar da maal, e cun seis saingk Spiert saimper t’cussaluar è reidscher dawoa la sia saingchia uœllga.
Amen.
Datt a Susch, in Ingiadina d'Dsuott in, lg 9.
dy d'Awrilg, in, lg ann da la naschéntscha
da noass saluader Iesu Christi
1562.
[p. 35] Ilg secund psalm. Quare fremuerũt gentes, &c. A. K. S’poa chantar in las noattas da ls psalms tudaischks 1. 11. 12. 13. 15. 73, &c.
LA SVMMA In quaist psalm profetizesscha Dauid dawant ilg raginam da Christ, choa ls infidels uèngan a s’metter incuntra quell, èd improa chia chiaik ch’eaus pillgã a maun incũtra Christ, uènnga tuott ad esser par inguotta, chia Deis uèn nga a rir d’eaus, èd a ls faar fallar lur cussailgs. E cun tuott auys’ell chia tuott deia esser a quel’raig subgett, è brichia s’metter incuntra quell. Chia queaus chi s’mettan incuntr’ell, uènngan bricha pur a nun schkiaffyr nè a guadãgan inguotta, moa tzuond a pryr. Moa ls fidels chi uèngan a lg ubdyr, uènngan traas ell a ngyr cussaluads èd a uyuer, & c.
Chia tuott uschè s'infüœrgia,
Snguors, raigs é queaus, chia réidscher denn,
S'cussailgan cun ingiœrgia,
5A cuntrastar a teis saingk maun,
A Christ ch'ais Deis è crastiaun,
Ch'ais ngüd ans agiüdare.
Eaus lg uœllgen esser brick subgietts,
Moa uyuer a lur mœde,
10Seis giuff büttar giuo d'lur cullœtz,
E'dygen d'faar fick bleare.
15Moa tü singur aint in lg tschèl aut,
O Deis uainsch a ryr d'eause,
A faar eir giamgias cun teis dguaut,
Ch'eaus s'pailan ils chiaweause.
Cun füœrgia uainsch a ls daar dür plæd,
20Ch'eaus uènngan ad hawair grand læd,
A staar cun grand stramuinge.
Ilg sènnger haa schantad par raig,
Christ, quell chia wuo schbüttade,
Sün seis saingk muunt Sion cun fay,
25Quaj ais la Christantade,
Ch'ell deß pradgiar ilg schantamaint,
Da seis saingk Bap, è lg urdnamaint,
Ch'ell uoul chia nuo guardn'oura.
Ell diß ad ell, Tü èsch meis filg,
30Da my'aigna natura,
Chia ls powels deian staar suott tai,
E'queaus chi saluan tai par raig,
35Traas tai denn saimper uyuer.
Quell hierta filg eug t'uoelg dunar,
Ch'eaus saian meiß hertawels.
In miglas metta tzaintza ierr,
Vaschella d'terra coatta.
Cuntuott wuo raigs tadlad bain quai,
Ws'lasschad intraguidare,
45Ad essr'ubeidis a quell raig,
Seiss plæd bain ad hundrare:
E'tzuond brick autras creatüras,
Chi haun schkoa Deis brick'lur natüras:
Quei fuoß noaß Deis schdangare.
50Seis giuff pillgad sü leidamaingk,
Chia wuo nun lg agrittaintet,
Guardad lg eir oura stüdgiamaingk,
Chia wuo fick nun lg attaintet.
Sy ira leiua baut schk'ün fœch,
55Ne arda brichia schkoa da giœch,
CVMPILGAMAINT. Ell lauda èd ingratzgia Deis da lg agiüdt è uitoargias ch’ell lg haa datt incũtra seis inamychs: èd amuossa in quaunts priguels ls’fidels uèngen suwent, cho deis lgs agiüda oura: Chiai eaus fatschen lhura, è koa eaus sapgian gra à deis.
Tai amm dad im meis cour,
Meis bastiun fortetza,
Saluadr'è spandradur.
5Ilg sènger ais meis Deise:
Eug m'lasch sün ell, lg spealm meise,
Ell ais meis schküdt, da meis salüdt
La coarna, è meis chiastèlg tscharnüdt.
Eug in agiüdt clamare,
10Vœlg ilg singur plain d'laud,
Duluors d'la moart sarrade,
Lgèut peartza stramentade,
15M'hawenn, schk'ün flüm, chi da in ün,
Dandæt cur lg ais tzuond schkür da füm.
Tèsüras da lg infièrne,
Cuntuott eug in l'anguoscha,
Clamm meis Deis chi m'cunguoscha.
Vy d'quell bragick, laschad m'hall brick,
Our d'tschél exaud'ell in lg iffick.
25Parchè cur sy'urailga
Udyd ha meis clamar,
Sch'hall fatt ch'la terra sailga,
Tramlaw 'ad imnatschar.
Ils munts tramland s'bassawan,
30Da fuond sü sa schquassawan,
Ch'ell s'grittanta, seis naas fümma.
Our d'buocca fœch arsaint s'uida.
Bassand ilg tschèl ell ngywa,
Tuott suott seis peis ais schkür,
35Sün seis chiawall currywa,
Sün l'aura praist è sgür,
Improa uair ilg pudeiwa
Ingiün, tzuppad ch'ell s'tngeiwa.
In nüwel nair, dadaint par lg uair,
40D'tampeista plain, chia tuott deß tmair.
Sias nüwlas wy passawan,
Tampeista, d'fœch titzuns,
Ch'las lgiüms da lg sngur schwulawan,
Giuo d'tschèll daw ell seis tuns.
Cun blearas lgümms tzuond stramantad.
Qua lg fuond da lg maar pareiwa,
50D'las auguas in lg chiafuoll,
Ilg fuond da lg muond s'wadseiwa,
Chia lg séngr'haa datt quell buoll:
Chia lg flad d'seis naas buffawa,
In grand furtünna tzuonda fatt.
In mauns da meis fadywse,
Pussaunts chi m'wleiwan mal,
Queaus mai uandschenn chiatywse,
60In lg mal curryn a lg paal.
Moa lg sènger'ais mia pütta,
M'haa mnaad our'a la mütta.
In ün largk plaun, fatt sgür è saun,
Tras sia gratzgia, our d'lur maun.
65Dawoa mia giustia,
Ha lg sèngr'a mai randüdt.
Eir la nættischa mia,
Da ls mauns nhag eug giudüdt,
Ch'eug nhag ilg plæd da lg sènger,
70Saluad bain, ch'eug m'artènga,
Ch'eug nun crudaß, giuo d'Deis cun lg paß,
75Tuott mias damanauntzas,
Ch'eug m'bütta brick rawell.
Par quai mia giüstia,
Giaud eug dawoa la ligia
Da lg sengr'è dræts, eir meis mauns nætts,
80Awaunt seiß œlgs sul sabbis uætzs.
Chy haa da lg bœn pißère,
A quell faasch tü da lg bain.
Ilg huom prus èd intère,
Nun laschas ngyr a lgmain,
85Esch cun lg rial riale,
Moa cun lg strawers è male
Fasch bèlg palais, eir schkoa ell ais,
Cun ell giüstia tèngasch tais.
Parchè tü lg pœwel hümmel
90Cussalwasch, è lg squitschad.
Deis ils superwis splümmel,
Abassa lg adutzad.
Parchê chia tü inuidasch,
Meis Deis chi nun m'imblidasch,
95la mia lgüm. E la schkürdün
Tzuond schkatschas, uia tuott ilg füm.
In Deis mia foartza tuotta,
Sia ductrina nætta,
Vn sgür bun schküdt, da tuots tscharnüdt,
Ch'in Deis lur sprauntz'haun sul hagiütt.
105Parchè auter choa lg sènger
Nun ais ingün uair Deis,
Quell sul eir denn nuo tènger,
Par lg fundamaint da ls seis:
Ch l'am daa sul ardimainte
110A seis barun cuntschainte.
Mia uia tzuond schladin l'in lg fuond,
Meis peis faa ll cuorra praist par lg muond.
Tzuond schkoa gialgard beaus tschierwis,
Chi staun aut sgürs sün ls'munts.
115Meis mauns cuntras ls'superwis,
Güstrar faall schkoa liuns.
Eug rump d'atschal balaisters,
Tü schsul meis sckiüd è maister.
Sün teis drætt maun,
120Meis fats fearm staun:
Tias buntads aut fatt mai haun.
T'hasch fatt ch'eug largk passawa,
Chi nun m'schlitzg'ilg chialchiang,
Ch'eug meis fadyws schkiattschawa,
125Tzuond aint in lg maar a baing.
Ch'eaus mæ nun leiwan plü in peis.
130Tü m'pænasch sü a guerra,
Cun fortza da barun,
Tuots sternisch uy par terra,
Chi leiwn'incuntr'ilg bun,
Tü mettisch a la mütscha,
135Ls fadyws meiß schküna plütscha:
Chia lur agüidt nun ls ais mæ ngüdt,
Da Deis neir, ch'eaus schbüttad haun tngüdt.
Eug schmack queaus schk'üna puolwra,
Chia l'aura maina waunt,
Tü m'spenddrasch da ls schguardynse
Da lg pœwel'è da mal wschynse.
Tü m'schaintasch raig sün ls'pouwels dfai,
145Ch'ün eister pœwel searw'a mai.
Schkumbaut chia lur urailgas
Udydt haun mia uusch,
Da fuond da lur curailgas
Sgundad haun eaus da strusch.
150Ils tradituors s'infendschen,
Chi m'searuen par cheaus uendschen:
Inuyllg'eaus haun, in temm'eaus staun,
Ch'l'ais mia peidr'è taimper,
Sul meis saluader aut.
Deis sul am daa pussauntza,
Ch'eug m'oast è fatsch schuangiauntza,
160E m'haa miß suot ilg pœwel tuott,
Ls cussailgs da meiß fadyws haa ll ruott
O sènger tü m'adautzasch,
Sü aut d'meiß inamychs,
Da lg huom chi m'tain fatt foartza
165M'haasch tudt, dad ell haasch rys.
Par quai t'uœlg eug ludare.
Tauntr'ils pagiauns pradgiare,
Teis nuom singur, t'dar tuot l'hunur,
Chiantar teis laud da fuond d'meis cour.
170Parmur da la grandætza,
Da lg bain è grandt salüdt,
Quatraas tü dasch richiætza
A lg raig ch'tü haasch tscharnüdt,
Eir bain a quell fatt tèngasch:
175Teis raig Dauid bain sœngasch,
Saimpr'eir seis sæm, ilg qual eug stæm,
Amen.
[p. 311] Psalm CXLVIII. Laudate Dominum de cœlis, laudate eum &c.
- S'chiaunta in lg mœd da lg 104. psalm &c. H. C.
SUMMA. Eir in quaist psalm uain bèlg miss ilg laud da Deis, da sia pussauntza, sabgèntscha, giüstia è buntad, ilg qual tuott s'uaia in quai, chia Deis sul cun lg plæd u cun seis cummandamaint è uœllga, haa cread è fatt tuot ilg muond, tschèl & terra è tuottas chiaussas chia laint sun, è quai tuott [p. 312] mantènga in seis esser, nudria paschainta è cussalua, è cun taunta sabgèntscha è buntad reidscha è seis laud èd a nütz da lg crastiaun: chia tuott lg ais aqua ubeidi è d’cummand, auter choa lg crastiaũ, parchiaschun da lgqual el haa fatt è cread è faa tuott: quell chi fuoss culpaunt a lg esser ilg plü ubeidi, èd a lg sawair ilg plü graa, faa quai ilg main, ud ilg plü inuidas. Ilg qual eir, sch’ell baingia nun uoul, schi stou ell improa à seis daspèk, esser ubeidi a Deis è lg saruyr: siand chia quai chia lg crastiaun faa baingia malitzgiusamaingk, par faar incuntra Deis, èd a nun lg wlair süngar, dritza è douwra Deis a sia hunur èd a laud da sia pussauntza sabgèntscha è giüstia, èd a salüd da ls seis, scha baingia quell’chi faa ilg maal nun wless. Ed aqua uain ilg prüm miss choa Deis amuossa seis laud in quellas chiaussas da lg tschèl, è chi sun sü aut da lœndsch our da nuo, è lhura eir in las chiaussas da la terra, da lagua, è da lg ær, è chi ns sun plü proasmauntas, èd intaunter quellas spetzialmaingk in da tuottas soarts d’lgieut, èd in quai prinzipalmaingk in raigs èd auters da tuottas soarts superiours: siand ch’ell tres queaus cun sia pussauntza tènnga in tscharwel taunt pouwels, chia taunts staun ubeidis ad uschè paucs: è ls mantènnga u ls dschdrüa cura è dachoa ch’ell uoul, è reidscha è teng’in frain tuots, sèan buns u maals, è douwra tuotta quai ch’eaus faun a sia hunur, sch’eaus baingia nun uœllgen, ud a nütz è salüd da seiss fidels [p. 313] ud a chiastigiamaint da ls maals. Moa ilg pustüt haa Deis amuossad ilg laud da sias uirtüds, in quai ch’ell haa dritzad in pee a seis pœvel, quai ais, a sia baselgia, quella fearma plaina coarna da tuott salüd, seis filg Christum Iesum noass Sènger, traas ilg qual ell ans haa spandrad, ans addutzar in grand uair laud èd hunur da la glœrgia chi düra saimper: par ilg qual ell sèa eir saimper ludad èd ingratzgiad. Amen.
Ws'pissad da sia pusauntza,
Buntad, sabgèntscha, ch'ell in ls tschèls
Amuossa, ch'nuo cun sprauntza,
5Ans fiden d'ell, è lg detn'hunur,
Siand ubeidis a lg Singur,
Elg temn'indrett é lg ammen.
Seis laud s'poa uain in lg tschèl sü aut,
Ch'ell muoß'in las utetzas,
10In ls anguels, meß chi uaun fick baut,
Vbdeschn'a seiß saruetzis.
Seis laud cuntschait in tuott seiß chiamps
Celestials, èd uordens taunts,
Laud preidgian our'éd oura.
Ils tschèls sü suom, u lg ær ch'nuo wsain,
20Las aguas eir chia nuo giudain,
Chi s'raspan in las nüwlas,
Quai lauda tuott ilg nuom da Deis
Siand ch'l'haa tuott creade,
Cun lg sul cummandamaint da seis
25Plæd, traas la sia buntade:
Mantain quai tuott tzuond stawl'é fearm,
Schanta haa ledscha relg'è tearm,
Dawoa lg qual s'stouen s'reidscher.
Cuntschait ilg laud da seis nuom è buol,
30D'las chiaussas eir d'la terra,
Bestgias dragiuns da lg maar chiafuol,
Da ls peschs chia quell aint searra,
Da lg fœch da lg ær, tampeist'è naiw,
Da lg flaad chia l'aura souffla greiw,
35Inu Deis uoul ch'ell nousscha.
Ilg laud da Deis appar'in ls munts,
E sun iminchia muotta,
Früttaiwla boaschk'in tuott chiantuns,
In autra laina tuotta,
40Limargias eir tuott muwel tzuond,
Vermilg', utscheaus par tuott ilg muond,
45Bragiada giuwn'è uèlg anschuors,
Par ünna tzaintza guerra.
Quai lauda tuott ilg nuom da lg Sngur,
Nun siand chiauß'ingiün'indlgur,
Ch'ell nun manténng'é reidscha.
50Chia lg laud d'seis nuom ais aut sulett,
Chia terr'é tschèl trapassa:
Sü haa dritzad a seis pœwlett,
Fearm plain salüd, chi chiassa
Tuott noaß puchiads. A tuot seiß buns,
55A tuott fidels in tuott chiantuns,
[p. 463] Vn autra chiantzun eir in quella noatta. C. & H. Cam.
Sch’tü uousch hawair granda fadigia,
Schi guarda nun la büttesch uia,
E uaa la dretta strada,
Ilg plæd da Deis ais quella uia,
5Christ t’l’haa bain amuossada.
Saingk Iachiem quella strad’ais yd,
Sch’tü lg uousch chiattar schi uaa ll’eir tü,
Tuott büttasch uschlgœ uia,
Cun yr ainta Gallitzi, bain
10Danærs éd eir fadigia.
Sch’tü uousch Saingk Saluadur chiattar,
Quell Christ chi salw sulett t’poa faar,
Nun bsœnngasch yr in Spainga,
Ell tzètz’in tschèl, faa lg plæd par nuo,
15Tscharchian quella muntanga.
Chiai ysgiasch sü par lg Munt Sarrad?
Vn blœck qua chiattasch sururad,
Nun chrair chi sai Maria.
[p. 464] Tü fesses mèlg a staar a chiasa,
20Sparngar quella fadigia.
Scha tü ls’apostels uousch chiattar,
Talosa tü nun bsœngsch tscharchiar,
Faa bain è staa qui oura,
A muossa bain a ls teiß uffaunts,
25Schi faasch’üna mèlgr’ouwra.
Chiai uaasch a Noassa Duonna D guaut?
A muonchs nun haa datt Deis seis dguaudt,
Ch’eaus sweß sun plains d’puchiadse,
Bsüngassen Deis ruguar par sai,
30Chi ls’ngissen pardunadse.
Chi tschearchia Petrum è Saingk Paul,
A Ruomma, quell ais narr è uaul.
Qua s’chiattan chiatiwiergias,
Plü choa in auters louchs da lg muond,
35Da tuottas soarts d’miniergias.
Eir queaus, chi uaun a Saingk Guadèngk,
Nun faun schkoa lg bun drett Saingk Lurèngk,
Aunck main schkoa auters Saingkse,
Moa faun bain aunt schkoa ls Phariseaus
40Chi suun lur uair cumpangse.
Chia ls’Phariseaus huondrawan fick,
Ils coarps da ls moarts, moa ls uyws tzuond brick.
E s’tngeiwn’à faar fick baine,
Ed eirn’improa incuntra Christ,
45Lur cours d’putrœnnga plainse.
[p. 465] Vschè als tragia Christ sü tzuond,
In lg euangeli, imnatschand,
Trist pouwrr’infendschaduorse,
Pür faad schkoa uoass baps pardawaunts,
50Chi dschfenn ils saingks ductuorse.
A Deis in tschèl sul saia laud,
Pasch, gratzgia, uaira cretta baud,
Deis in ls noaß cours adampgia.
A quidawoa haa ’ll imprumiß
55Als pruus la uitta saimper.