romancio

Indice:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu Priedi Intestazione 28 giugno 2020 75% Da definire

Placi a Spescha Duas Poesias
Questo testo fa parte della raccolta Rätoromanische chrestomathie
Vol. IV

[p. 648 modifica]

PRIEDI.

(Ineditum nach Ms. DiR.)

[f. 1a] 1. Pars. Sanctorum reliquiæ dignæ sunt, ut colentur.

Entras il plaid reliquias ei entelgiu ils corps dils soings, lur ossa, tschendra vestgiadira, era ils instruments de lur martüri, tut quei, ch’a ina raschuneivla, dischenta relatiun sin els. E venerar quellas reliquias vul dir, exhibir ne mussar enconter quelas in’externa reverentia, per cheutras dar d’entilgir la sia gronda stima, ch’in porti enconter ils sointgs sez.

Per emprovar, che las reliquias dil ss martirs, confessurs, purschalas e tuts auters sointgs e sointgias merettien tutta honur e veneratiun, surveschen emprovas della s. scartira dil veder e niev testament, la traditiun, e la raschun. Vus saveits a a! qualmein il legiuora pievel d’Israel ha ditg e liung schemiu sut il grev giuv della servitut dil retg Pharao en Ægypta. Enzachu ha ei plaschiu alla buontat divina de prender erbarm, Dieus termetta siu fideivel survient Moyses per spindrar siu pievel, e manar quel ella tiarra d’empermischun. Jeu vi cheu bucca satenersi cun quellas enzeñas e miraclas fatgias tras il Moyses, ina soletta circumstanzia mi gida tier miu intent. Nus legin ent’ils 13 cap. dil 2 cudisch de Moyses, ch’el en vertit dil Testament dil patriarcha Joseph hagi dau uorden, e cun, tut quittau invigilau, de bucca schar davos en Ægypta l’ossa de Joseph, sonder de prender cun el sigl viadi enten la tiarra de Canaan. Pertgei quei? Fuss ei bucca stau tuttina, nua che Joseph havess spitgiau sin la generala lavada della carn?

Na! cheutras ha la providienscha bucca mo mussau, ch’ei seigi giest e ruschaneivel ded exhibir honur a l’ossa dilgs ss., sonder era cheutras instruyr il pievel: perquei metta la scartira vi tier: Et ossa ejus post mortem prophetaverunt. [f. 1b] Quell’ossa de Joseph ha giu tonta vertit, ch’era suenter la mort figieva igl offeci de prophet, ch’ei bucca mo de dir avon caussas, ch’an de vegnir, sonder era admonir il pievel de sia obligatiun. Ei mi para, che jeu vesi il bien Moyses en tontas chischuns, ch’il pievel murmignava enconter el, ch’el hagi lura mussau a quels malengratievels [p. 649 modifica] l’ossa de Gioseph: quell’ossa ha faitg endament agli pievel l’infinita providienscha de Diu. Prophetaverunt, quell’ossa ha cun ina viva eloquentia añuntiau als Hebrærs ord tgei mal, che Dieus hagi liberau els; quell’ossa ha dau pardetgia della gronda buontat e misericordia de Diu.

Bein faitg pia, o Moyses! che ti has mussau tonta honur e reverentia all’ossa de Joseph.

Eunc pli clar vesein nus, che las ss. Reliquias meretien veneratiun ord quei, che stat scrit ent îlg quart cudisch dils retgs, 13 cap. Eliseus quei grond prophet, entil qual il spirt d’Elias era dubliaus, fuva morts e satraus. il medem on rumpev en en la madema tiarra ina banda Moabiters, che figevan a tuts gronda tema. Grad lura eran certs, parigai de setrar in miert, els catten aber dagur ils Moabiters, betten bein prest il miert enten la Fossa, de Elisieus e sefan spert ord la purla. E tgei davent’ei? Strusch ha il miert tuchau en l’ossa d’Elisæus, lev’el cun ina gada si de mort en vita. Mai fuss quei daventau, sch’ilg tgierp d’Elisæus fuss bucca staus sointgs, cheutras, di S. Cyril, cheutras ha Dieus voliu mussar, ch’el hagi plischer de glorificar entras sia pussonza ils corps dils giests. Dapli legin nus ent il veder testament, che Dieus hagi sez satrau il tgierp de Moyses; per cheutras mussar, chel tegni era quel en honur. Ei quei aber daventau, sinaquei che Moyses vegni bucca adoraus dil pievel, sch’ei sei ina clara enzeña, ch’il pievel d’Israel honorava e teneva schon aul da gliez temps ils corps dils soings. [f. 2a] E tgei ha Christus Jesus faitg cun quela femna, che carteva de poder vegnir libra de sia trista malsognia mo entras poder tocchar il siu vestgiu? ha el forza refatschau, che quei seigi cardienschas blauas, ne superstitiuns? Grad il contrari, el ha remunerau la confidonza de quela femna cun ad ella restituir la compleina sanadat. Ne ha Dieus bucca sez confirmau, ch’ei seigi bein faitg de venerar les reliquias dils ss, cur ch’el ha schau tier, che mo la vestgiadira de s. Paul ha liberau dad tuttas sorts malsognias, chitschau ora ils demunis, gie sco s. Chrysostem di perfin resuscitau ils morts en vita? Tgi po pia cun raschun critisar la nossa confidonza, che nus chatholics vein sin las reliquias dils ssoing? Denter ils Kezers, ch’an snegau la veneratiun allas reliquias ei Emomius staus il emprim, suenter Marcion, ils Manicheers, Julian Apostata, quels han suondau Luther e Calvin, et ils comembers de Calvin han barschau a Poatu las reliquias de S. Hilari, a Lyon de S. Irenæus, à Tour de S. Martin, e quels de Gedina han barschau glion 1621, ch’eren eunc de gliez temps en nossa claustra. Tgei emproven aber quels cun lur sfarfatgia lischadadat de schar ora lur gritta sin ils morts? Tgei auctoritat ha Luther e Calvin cun resuscitar e resar ora faulsas doctrinas, ch’eren schon avon milli onns condemnadas, e tuttavia contrarias alla traditiun. [p. 650 modifica]

Emparei ils ss. Paders de scadin tschentaner, sche datten ei pardetgia, che las reliquias seigien vengonzas de veneratiun. Papa Pius I dil emprim tschentaner admonescha il uestg Just, ch’el deigi haver tut quittau per ils corps dils ss. martiirs sco nembers de Diu, e sco ils apostels han faitg cun s. Stiaphen. S. Justin laud’ils corps dils ss. ent’il secund tschentaner schend: ils corps dils ss., las fossas dils martyrs fan ira en nuot ils inschins dils dæmunis, e procureschen la sanadat dellas pli periculusas malsognias. [f. 2b] Ils chatholics segloriaven schon da gliez temps cun quests plaids: Nus havein transportau l’ossa de S. Policarp, la quala nus schezien pli ault ch’aur e pedras custeivlas, ent’in liug, chei a gli pli vengonz. Ent il veder testament, er ei detg als spirituals, ch’ei deigien bucca semacular bucca tuchar en ils morts; ussa encontercomi die S. Baseli, vegn’ins savens sauns entras, tucchar l’ossa dils s. martirs, e perquei di S. Chrysostem: Lein savens visitar las reliquias dils ss. lein ornasi lur sossas, e cun gronda confidonza tucchar lur ossa, per cheutras contonscher benedictiun. Cun simigliontas emprovas podess jeu eunc vegnir naunavon ord mintgia tschentaner. Lein ussa aber tedlar tgei, ch’il cuseilg grond de Trient, ina rimnada da 318 uestgs ha decidiu sur da quei. Tutts, di quel, tutts, che pretenden, che las ss. reliquias merettien bucca publica honur e veneratiun, e ch’ei seigi bucca nizeivel de quelles honorar, quels condemnein nus, sco la s. baselgia ha schon de ditg eñeu condemnau, e condemnescha eunc ussa. E sch’ei fuss ni s. scartira, ni ss. paders, ne ils decrets della s. baselgia, sche garegia quei la seza glisch della natirala raschun.

Las ss. reliquias l’ossa dils corps ss. en stai tempels dil spirt, ent’ils quals Dieus ha habitau. Quels corps en stai organs dellas pli sointgias olmas, et instruments dellas pli exelentas, heroicas vertits, quels corps vegnien silg giuvenessen dy a seunir, cun las olmas, che gauden schon ussa la gloria celestiala, e vegnien a vegnir glorificai e remunerai de Dieus sez: consequentamein ei sei in’actiun fetg ludeivla, giesta e raschuneivla ded exhibir ina certa duida honur e venaratiun allas reliquias dils Soings.

[f. 3a] Bein faitg pia a a: che vus esses sin il di ded’oz serimnai en quest s. tempel, che vus seflissigeits ensemblamein da render veneratiun all’ossa de nos ss. Patruns.

Da quell’ossa, che vus veseits cheu silgs altars, poss jeu cun tutta raschun dira ossa eorum post mortem prophetaverunt. Questa ss. ossa sche gie che glei vargau 11 cient e 72 onns de lur mort, prophetiseschen, pardegien a nus, adhorteschen nus, e meinen sin la via dil salid. Prophetaverunt, quella ss. ossa nus fan endament schi bein sco l’ossa d’in Giosep d’Egipta als Israeliters la grond’infinita misericordia divina, la quala nus entras ils nos soings Patruns, ha manau ord las stgiradetgnas d’Egipta, quei ei ord las superstitiuns della paganeglia tier la glisch della [p. 651 modifica] vera soletta catholica cardienscha. Quel’ossa nus admonescha dal bi exempel tier tuttas vertits da nos ss. Patruns, de lur stateivladat enten las adversitats, de lur ferventa charezia de Diu sur tuttas caussas e dil proxim sco sesez. Jeu vi cheu bucca seschar en, de dombrar si las gratias e beneficis, che nus havein retschiert entras intercessiun dils ss. dellas medemas reliquias. Sche gie che las historias requienten bucca, che l’ossa de s. Placi s. Sigisbert, s. Adalgot et auters hagien laventau si ils morts en vita, sco l’ossa d’in prophet Elisæus; sche savein nus tonaton e legin ellas Anales, qualmein cha tier questas ss. Reliquias ils surds l’udida, ils tschochs la vesida, ils schirai las perfetgias giugadiras et auters de tuttas sorts malsauns hagien retschiert la desiderada sanadat. Jeu vi quescher e schar dar pardetgia forza bein enqual, ch’en cheu presents, che solettamein cun beiber enpau vin benediu cul Crani de S. Placi, han enflau remiedi enconter liungas e grevas malsognias. Strusch ei vargau in on e miez, ch’in giuven ha giu la sventira de dar giu d’in ault pume; senza enzeñas de vita vegniel de siu bab portaus a casa, il spiritual veng clomaus neu tier, e vesend, ch’ei seigi naturalmein nagina speronza, prend’il siu refugi tier nies glorius martyr S. Basilæ. [f. 3b] Implorescha quel per sia intercessiun, sco era quels de casa han faitg, el prend ina Reliquia de s. Basilæ tucch’en il filg bunamein schon sco spartius, e tgei davent’ei? O pussent e glorius S. Basilæ! gliauter dii ei il giuven staus sauns e frestgs. Contas simigliontas miraclas ein bucca davendadas dell’entschatta della baselgia entochen ussa entras veneratiun dellas ss. Reliquias, deigien pia quells bucca vegnir tenidas en honur? Cheu podes aber enqualtgin vegnir neunavon cun la quaestiun a dir: Dieus ha zvar schon faitg miraclas muort quei ch’in ha tucchau en l’ossa dils soings; aber en quellas daventadas per confirmar, ch’in deigi venerar las reliquias; ne ch’in chautras enconuschi e vegni convertius tier la vera religiun? Jeu digiel che quellas seigien daventadas per domasduas miras. En consideratiun sco miraclas, confirmaven ei la verdat della christiana catholica religiun; et en consideratiun, ch’ei daventaven grad express tier la veneratiun dellas ss. reliquias e tras lur intercessiun confirmaven ei la verdat, ch’ei seigi plischeivel a Diu de quellas honorar e venerar; schiglioc haves Dieus confirmau entras miraclas errurs e superstitiuns. Schon bien! Tonaton, vegnits forz a patertgiar: Sche l’ossa dils soings meretten tutta stima e veneratiun, pertgei ha Dieus mo mai podiu schar tier che las flomas han tucchau quels ss. corps de nos fundaturs ss. Placi e s. Sigisbert co ha quella bialla sarca de S. Adalgot, ils corps de s. Pius, Purpurin, Theophil, l’ossa de tons cients martyrs, confessurs, purschalas, vieuas podiu daventar ina spisa dellas flomas. Sin questa objectiun podess jeu zvar cun s. Augustin risponder, [p. 652 modifica] ch’il[s] judicis divins seigien inscrutabels, ils quals il ferstand dil christgieun deigi adurar e bucca quels examinar, ne tuttavia critisar. [f. 4a] Jeu podess dir cun sminar, bucca cun grad sententiar, che quei seigi forza daventau per castitg de quella paucca devotiun, che nus havein entschiet a mussar enconter in schi custeivel scazi, che fuva sco ossa arida.

Jeu podess dir, ch’in hagi viu en autras tiarras simigliontas dischgratias, baselgias ruinadas, sanctuaris destrui, caussas las pli ss. prophanadas. Jeu podes dir, che en simigliontas occurenzas dejen nus adorar il maun dil tut pussent, e cun humilitonza bitschar la torta, che nus strufegia. Aber jeu sto cheu far endament, che Dieus seigi quel, ch’ord il mal, tili enzatgei dil bien.

Chars fideivels! saveits tgei bien, che resulteschi ord quei, che vus veseits cheu sin nos altars l’ossa dils ss. nera e miez barschada? Ah ei sei pusseivel, che vus seregordejas bucca, schi savens che vus veseits quell’ossa, ei sei pusseivel, che vus seregordejes bucca en tgei circumstantias, en tgei prigels vus seigies stai muort quella crudeivla ujarra, schi savens, che vus mireits sin quell’ossa, vus veng faitg endament la sn[u]eivla disgratia, ch’a tucchau nossa vischnauncha; ei veng faitg endament tgei grond puccont, ch’in era de gliez temps, en tgei vizis e puccaus, ch’ins viveva, ils quals han traitg sur nus quella dischgratia. S. Augustin di zvar: quem amo castigo, che Dieus emprovi ils ses legi ora sin quest mund entras cruschs e travaglias, aber tgi sa emprovasi, che Dieus hagi termess quellas disgratias per metter sin l’emprova nossa sointgiadat? Examineschi scadin con soings, ch’el era da gliez temps, tgei vita, ch’el hagi manau, sche vegn’ins sforzadamein zungiaus de clomarsi: misericordia Dñi, quia non sumus consumpti. Ei glei in effect della misericordia de Diu, e probablamein in effect dell’intercessiun de quels ss. dils quals lur ss. ossa e tschendra ei eunc restada, che nus essen bucca totalmein ruinai et j sutsura muort nossa aitgna cuolpa.

[f. 4b] Secund. quomodo ss. Reliq. sint colendæ.

Vesend, ch’ei glei giest e raschuneivel de venerar, et exhibir la duida honur all’ossa dils soings, nescha la quæstiun, co, sin tgei maniera in deigi honorar las ss. Reliquias? En riguard de quela questiun ei oravon tut de saver e remarcar, ch’ils theolics e docturs della s. baselgia distingueschien il cult, e veneratiun duida à Diu et als soings en treis sorts. Gl’iemprim numnen ei cultus latriae, quei ei la pli profunda submissiun duida alla divina majestat seza, cun adorar, cun enconoscher il suprem et infinit dretg de Diu tutpusent, cun unfrir sacrificis et unfrendas a quella soleta divina majestat. Il secund ei: Cultus Hyperduliæ, ch’ei ina veneratiun della s. baselgia, rendida solletamein a nossa ch. Dona, essend ch’ella en consideratiun [p. 653 modifica] de sia sointgiadat e dignitat survarga lunsch ils merits e vertits d’auters soings; a sche aud’era ad ella ina particulara honur e veneratiun, la quala seigi inferiura al cult duvin a Diu, e superiusa a quella honur, ch’ils fideivels renden als soings.

Il tierz cult ei: cultus Duliæ, che veng rendius als ss. martyrs, confessurs, purschalas et a tuts survients de Diu, et ei ina veneratiun, che veng exhibida als soings, muort lur supernaturalas e spiritualas prærogativas. E sin quela moda venerescha la s. baselgia e tuts buns fideivels l’ossa dils soings, e zvar cultu relativo, che tutta honur e reverenzia serefereschi silgs ssoings sezi, sefidont de lur pussenta intercessiun.

Bucca, che nus fussen dil meini, che l’ossa dils soings havessen in’aitgna interna vertit de far miraclas, il qual conveng sollettamein a Diu, sonder Dieus operescha entras quela sin intercessiun dils soings, sche nossa cardienscha e confidonza mereten.

Grad sco cur ch’in venerescha in crucifix, et era il ver len della s. Crusch, stat bucca fitgiaus culs patertgiamens [f. 5a] mo vid la figura, ne mo vid il len, sonder aulza il siu spirt sin il crucifigau Jesus; aschia ei sei era necessari, cur che nus venerein las s. Reliquias, che nus patertgejen vid ils soings sezi, ils quals han schau davos a nus la lur ossa; nus duein bucca mo considerar lur spiritualas prærogativas, sonder era con fideivlamein, ch’ei hagien cooperau cun la gratia; co ei hagien urigiau, e victorisau sur la carn, uffiern e mund; nus duein patertgiar, cur che nus vesein reliquias dils soings, tgei grondas ujarras, tgei travaglias, strapaz, chei hagien stoviu starora sin quest mund, tgei heroicas vertits, ch’ei hagien exercitau, con fideivels e stateivels, ch’ei seigien stai a Diu. Et entras quei representein a nus sezi lur lavurs, lur pissiuns e lur vertits, se humilièn nus avon els, pertgei che nus havein forza strusch in’a entschatta de lur perfectiuns, et entras quei che nus sentin et enconoschein nossa miseria, svahadat, et ils prigels, ent’ils quals nus s’enflein, suspirein nus suenter quei agit de gratia, ch’els han retschiert, rugein per lur intercessiun avon Diu, sinaquei che nus podejen era suondar ils lur exempels, il qual ei a Diu et als ss la pli emperneivla veneratiun.

Cur che jeu digiel, che nus deigien suondar ils exempels dils soings pretendel jeu bucc, che nus stovejen unfrir si nossa rauba per ornar lur tempels, et altars, il qual fuss era bein faitg, ne de stiftigiar claustras, sco han faitg nos gronds benefacturs — na quei fuss a vossa trista situatiun strusch pusseivel; aber schar cun ruauss quei, che quels han schangigiau als noss antecessurs, dar ustonza als bageitgs e tempels, ent’ils quals l’ossa de nos ss. fundaturs ruaussen, mantaner si dretgs e frietads della casa de Diu ton sco pusseivel ei, schaniar ils funs da quela cun bucca far [p. 654 modifica] sin quels novas sendas, viadis, vi bucca dir landstrofs, e fistaigs, sco ins vesa de present, quei sa nagin snegar, ch’el sapi bucca far; sch’in ei bucc’el stand de gidar, ei ins silmeins obligaus de bucca sgidar.

[f. 5b] Ei veng bucca pretendiu de vus, che vus deigies parter ora tut la rauba als paupers, de bandunar duña et affons e fugir en in desiert, far vut d’ina perpetna castiadat, sco biars ss. e sointgias han fait[g]; aber quei bein, che vus deigies vegnir a nagit als paupers, cun plaids et ovras sco vossa facultat lai tier, che vus deigies schurmiar paupras vieuas et orffens, che vus deigies viver en paisch e charezia cun tutts, principalmein cun ils vos de casa d’aver il egl aviert sin vos affons, quels trersi en tema de Diu, et vigilar chei piardien bucca schon en lur giuvens diis il scazi dell’iñocentia; quei veng ei pretendiu da vus. Per suondar ils exempels dils soings ei sei bucca de basengs, che vus exerciteschies grad las medemas extraordinarias pœnetienzias, e mortificatiuns da quels; aber quei bein, che vus seigies fideivels e vegnies suenter allas obligatiuns che vies stand garegia, entil qual la divina providienscha ha vuss mez, gliez ei tuttavia necessari per daventar soings. Il streng predicatur della penetientia, S. Gion Baptista ha de ses auditurs sez nuota garigiau auter, ch’ei deigien far las obligatiuns da lur stand. Custeivels ei pia il suadatsch d’in luvrer, d’in pur, d’in survient, il mender dagut, che flessegia per amur de Diu et en stand de gratia, gida tier la sointgiadat, procurescha in pli ault grad della gloria e fezeg’en ina nova pædra enten la cruna della remuneratiun. Aults schezieivels quittaus, ch’in ha muort il cumin beinstar de ses subdits, ventireivla breigia e stenta d’in oberkeit spiritual e sæcular, nagina caussa, che veng faitg per amur de Diu, veng ad ir a piarder. Custeivels en quels pass, che vus schuldaus, marcadont e burgeis figieits per vegnir suenter allas obligatiuns de vies stand, vies aungel petgirader drumba quels, e sche quels en vegni faitgs cun ina schubra conscientia, per amur de Diu, paren ei desser sco tons scalims, per vegnir ent’il liug da quels soings, dils quals nus venerein cheu lur ss. Reliquias.

[f. 6a] Cur ch’ilg cusseilg de Trient plaida della veneratiun dell’ossa dils soings, di el: il pievel deigi bucca surdovrar las fiastas dils soings e visitar las lur reliquias cun leu speras far excess cun surbeibar e surmigliar, ne de prender chischun de far auters puccaus; e perquei deigien ils uestgs haver tut fliss e quittau; ch’ei vegni engartau sin quels dis nagina inhonestadat, naginas confussiuns, nagina sanadat, nagins fracass e tumults, per consequentamein per bein venerar l’ossa dils soings ei sei necessari, ch’in sanctificheschi cun tutta devotiun les fiastas ad els dedicadas.

Mi schei! charas olmas, co vegnieu ils firaus santificai da quest temps suenter l’instructiun dil cusseilg de Trient? Cura aud’ins ils pli [p. 655 modifica] noscheivels scandels, ils pli gronds excess, u era ils pli gronds fracass cun marcadar e traficar? ils diis dedicai a Diu et als soings, ils firaus.

Mi schei vus babs e mumas, cura fon vos affons las pli grondas degrettas, ils pli gronds puccaus, ils pli gronds disguosts, cun ira ord casa la noitg; ne schar vegnir en casa dischcuss ils laders della iñocentia de vosses feglias? bucc’ils luverdis, cur ch’ei ha[n] luvrau avunda, lu va tut a letg. Ils firaus, ils pli soings diis, cur ch’ei han dormiu per il di ora, lura van ei entuorn la noitg, tanquam leo rugiens circuit, quærens quem devoret, uorlen e greschen sco liuns, legegien de far vendetgia entras sepitgiar e far ord liug les giugadiras, sco ei glei per ussa daventau; gie ei tuornen darar a casa senza haver faitg don a lur olma e tgierp, e senza haver disgrati[a]u eunc autras persunas, che gudessen forz’eunc ussa l’inocentia, sch’ei fusseu bucca vegni a mauns a tals.

Chara giuventetgna! con deplorabla ei bucca quella disa d’ira entuorn la noitg sin quella moda! Vus imagineits zvar de cheutras enquerir vossa ventira, enfleits aber vossa ruina. L’experientia muossa, claramein, che tutas quelas leitgs, che suonden suenter haver manau vidavon 3, 4, 5 ons ina tala miserabla vita, seigien disgrateivlas; bein gleiti suonden crusch e miserias, pupira, e mal contentienscha, scha alla fin sappi Dieus. [f. 6b] Biars san, che cun far simiglionts excess vegnien las fiastas dils soings bucca sanctificadas. bein aber cun tadlar ina s Messa e bucca far lavurs grevas et hic finis. Jeu digiel, ch’ei seigi tuttavia bucca avunda cun quei. Nus havein il camond della s. baselgia de tadlar cun devotiun la s. Messa firaus e domengias, e tgei di eunc il tierz condament de Diu? Ti dejes far il firau soing. Sch’ei glei aber avunda de far il firau soing mo cun tadlar la s. Messa, tgei sei de basengs de dar in auter camond, de nus obligar de quel sanctificar. In sto pia u trer atras il tierz camond ent’ilg decalog, ne di, che Dieus hagi cheu tras voliu, che nus metejen sin quels ss. diis ils mauns el sac, e figiejen nut; quei vul di, sco sch’el haves recomendau a nus la lischentadat, la quala el tonaton condemnescha.

Na na, charas olmas, mó cun tadlar ina s. Messa vegnien firaus e domengias bucca sanctificadas; sonder in sto eunc sin quels ss. diis sepertgirar dils pucca[u]s, far bunas ovras spiritualas, esser presents als ss. uffecis ton sco pusseivel ei. In dei enstailg ira a tras ils cudischs de quins, enstailg far speculatiuns marcantilas, enstailg trer ensemen don e gudoing, deins urdar sin quels ss. diis co in stetti a quin cun Diu, co ins hagi senezigiau e trafficau cun il talents e gratias de Diu, sch’in hagi faitg buna provisiun per ira en la perpetnadat, ne forza mo giu quittau per rauba mundana, la quala in sto silg piuntg da mort totalmein bandonar.

Enstailg sin firaus e domengias ir ora sils funs, far sias reflexiuns, [p. 656 modifica] co poder quels augmentar, schubergiar, runchar ora, e far pli fritgeivels, duess’ins visitr las baselgias, las reliquias dils soings, examinar las sias vertits en comparatiun dils soings rogar quels per lur intercessiun avon Diu, ch’in possi ragischar ora ils sliats vezts, ch’an eunc il surmaun, et impedeschen il spiritual creschament. Sin quela moda vegnien ils firaus santificai il pli bein, e cheu tras rendein nus all’ossa dils soings la pli plischeivla honur e veneratiun.