Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/660

652 Priedi

ch’il[s] judicis divins seigien inscrutabels, ils quals il ferstand dil christgieun deigi adurar e bucca quels examinar, ne tuttavia critisar. [f. 4a] Jeu podess dir cun sminar, bucca cun grad sententiar, che quei seigi forza daventau per castitg de quella paucca devotiun, che nus havein entschiet a mussar enconter in schi custeivel scazi, che fuva sco ossa arida.

Jeu podess dir, ch’in hagi viu en autras tiarras simigliontas dischgratias, baselgias ruinadas, sanctuaris destrui, caussas las pli ss. prophanadas. Jeu podes dir, che en simigliontas occurenzas dejen nus adorar il maun dil tut pussent, e cun humilitonza bitschar la torta, che nus strufegia. Aber jeu sto cheu far endament, che Dieus seigi quel, ch’ord il mal, tili enzatgei dil bien.

Chars fideivels! saveits tgei bien, che resulteschi ord quei, che vus veseits cheu sin nos altars l’ossa dils ss. nera e miez barschada? Ah ei sei pusseivel, che vus seregordejas bucca, schi savens che vus veseits quell’ossa, ei sei pusseivel, che vus seregordejes bucca en tgei circumstantias, en tgei prigels vus seigies stai muort quella crudeivla ujarra, schi savens, che vus mireits sin quell’ossa, vus veng faitg endament la sn[u]eivla disgratia, ch’a tucchau nossa vischnauncha; ei veng faitg endament tgei grond puccont, ch’in era de gliez temps, en tgei vizis e puccaus, ch’ins viveva, ils quals han traitg sur nus quella dischgratia. S. Augustin di zvar: quem amo castigo, che Dieus emprovi ils ses legi ora sin quest mund entras cruschs e travaglias, aber tgi sa emprovasi, che Dieus hagi termess quellas disgratias per metter sin l’emprova nossa sointgiadat? Examineschi scadin con soings, ch’el era da gliez temps, tgei vita, ch’el hagi manau, sche vegn’ins sforzadamein zungiaus de clomarsi: misericordia Dñi, quia non sumus consumpti. Ei glei in effect della misericordia de Diu, e probablamein in effect dell’intercessiun de quels ss. dils quals lur ss. ossa e tschendra ei eunc restada, che nus essen bucca totalmein ruinai et j sutsura muort nossa aitgna cuolpa.

[f. 4b] Secund. quomodo ss. Reliq. sint colendæ.

Vesend, ch’ei glei giest e raschuneivel de venerar, et exhibir la duida honur all’ossa dils soings, nescha la quæstiun, co, sin tgei maniera in deigi honorar las ss. Reliquias? En riguard de quela questiun ei oravon tut de saver e remarcar, ch’ils theolics e docturs della s. baselgia distingueschien il cult, e veneratiun duida à Diu et als soings en treis sorts. Gl’iemprim numnen ei cultus latriae, quei ei la pli profunda submissiun duida alla divina majestat seza, cun adorar, cun enconoscher il suprem et infinit dretg de Diu tutpusent, cun unfrir sacrificis et unfrendas a quella soleta divina majestat. Il secund ei: Cultus Hyperduliæ, ch’ei ina veneratiun della s. baselgia, rendida solletamein a nossa ch. Dona, essend ch’ella en consideratiun