Stóries e chiánties ladines/XX
 |
Questo testo è incompleto. | |
| ◄ | XIX | XXI | ► |
XX. La Bisca Blanchia.
Jůn Marò vèl na bèla mont,
‒ Dĕ lʼ inòm nĕ pói tegni cont ‒
Dĕ biskes fṓl iló důt plëgn,
Per bòs e bīsces dër bůr sëgn;
Gonót fṓ l půr bestiam mordů,
Chi degůn famëi nʼ ḗ segů;
Dĕ les důtes bèl ān porvé,
Mò důt dĕ ban, nia nʼ ā jové.
N gran strion vivṓl la òta in Marò,
Malodů con rejon dal prò,
Scialdi kiri da vèdla gënt,
Da les mitans tĕ bůr momënt.
Comůn a fat dʼ i Maròi i granʼ
Per këla mont e ki malanʼ;
Lʼ ombólt, kël ḗ bon dĕ consëi,
Stimè da důtʼ per gran savëi.
„Mi bonʼ compagns”, diš noš bon òm
„Consiè ves ái da galantòm,
Da can kʼ i son sůl scagn dʼ onòr;
Mò şëgn mĕ vëgnel dešonòr,
Nó pič, mò gran, da nósta mont;
Arbasé mësi vignʼ iadʼ l front,
Kʼ i incont val vèdla bůrta stria,
Craognan dĕ mia poltronaria.
Chi kʼ an pó ten té cažo fa
Ons fat, mò biskes èl asá;
Inkina mai benedi á l prò,
Kʼ on kiló şëgn tel bèl Marò;
Iů nĕ savès plů chi piè a man,
Ater kĕ gi dal strion Florian;
Fóš kʼ ël tʼ i è bon a ki malanʼ,
Kʼ è sůn nósta mont da anʼ ed anʼ.”
“Këš mĕ pé şëgn consëi da val”,
Diš ůn del consëi comůnal;
“Menondĕ a tó atira Florian,
Kʼ è per ater n dër bon crestian!
Per këš nĕ nes pó craognè l prò,
Šʼ ël è dĕ sentimënt Marò;
Chiaré mesons dĕ la comůn,
Kʼ ëla nʼ aiĕ dan per nòs degůn.”
Da Florian van, comůn desfat;
Lʼ ombólt instës va iló sůl fat,
Acompagnè da dòi compagns,
Dĕ córp e dĕ cérvèl bī sagns;
Lʼ afar i conten a Florian
Důt incërc e del gran malan,
Kʼ ëi á còles biskes sů la mont,
Bèla zënza vigni confront.
Florian sĕ para e nʼ ó dër sòt,
Tira, impè dĕ gi dërt, bist e òt;
La můşa digel kʼ ará gënt,
Šʼ ëi kërda n strion ten rī momënt
Şior plovan inchiĕ baiará bůrt,
Šĕ n půr tèč sĕ fichia tĕ só ůrt;
Spó les vèdles, les bůrtes strīs,
Kʼ è zënza dĕ můşa tan rī!
Mò ki dĕ Marò è dal chiè důr,
Plů kĕ nĕ sibĕ val vèdl můr;
Lʼ ombólt e sů compagns nĕ zèdʼ:
“Kiló a dobitè n pèz nĕ stèdʼ!
La gënt pó di chi kʼ ëla a vȯia,
Per këš nʼ arès degůna mȯia;
Sůra nòs torons důt l festidʼ;
Per kël lascèdĕ důt e gnidʼ!”
Ater nĕ nʼ ól nóš bon Florian
Kĕ daidè, olà kʼ ël pó, dër gian;
Iló lascel důtʼ ki bocá,
Dʼ érbes e dĕ ciůf bëgn tochiá;
Còlʼ ombólt e i atri snél sen val;
Ël instës crëi èster òm da val,
Şëgn kĕ lʼ ombólt damana só aiůt,
Mò zënza ombólt ne fòssel geůt.
Revè růvi sů la gran mont,
Olá kĕ sta del mal l gran pont;
Florian comana a fa n gran fůc,
Adoré lʼ adórel per l jůc,
Kĕ fará dĕ biskes la fin
Con gran vadagn del paíš ladin;
L fůc è prëš fat ed ingignè,
důtʼ scomëncia a sĕ signè.
L chiastèl dĕ liač án şëgn impiè,
I liač vérd bèl, plëgns dĕ largiè;
Florian intan, kël barbotëia,
Diš paróles e slambrotëia,
Chi kʼ ël diš, nʼ él degůnʼ kʼ intënʼ,
Mò dé tʼ i dál bèl trés da sën;
Lapró fégel şëgns còles mans,
Scèc ël kerdèssa chièz malans.
Půc dṓ vèghen biskes saltan,
Da vigni pért les vèghen gnan,
Dĕ bóta vales vérs l chiastèl,
Salta it spó dlon soflan bèl snèl;
A mil sálteles tĕ kël fůc,
Scèc ël fòs per ëles n bèl jůc;
Granes, pices, dĕ vigni sórt,
Důtes vales a bůrta mórt.
I Maròi sĕ féž gran mervȯia;
Dĕ ri dad alt á důtʼ gran vȯia,
Can kʼ ëi vèga kël saltamënt
Acompagnè da soflamënt;
Dër contënt pé chi l bon Florian,
Kĕ seghitëia dlon barbotan;
Speranza ál, kĕ důt vadĕ bëgn,
Chiamó dá důt cant dër bon sëgn.
Půc důra dĕ Florian l contënt;
Důt ghél vëgnel dal gran spavënt;
Corů ciáfel ten còlp dĕ mórt
Ed ël savóva kĕ nó a tórt:
I crëp scomëncia a rendeni
E Florian sta iló scèc feni;
Na bisca vèghen berdoran
Da ki crëp dlon soflan, scioran.
La bisca è blanchia scèc la nëi,
Spaventòşa èla e da temëi,
Grósa bëgn scèkĕ n lëgn meşan,
Longia tan kĕ n lérež dër gran;
Cër l chiè ála chièz kĕ sdlominā,
Na gherlanda fṓl kĕ zitrā,
Fata dʼ ór fin, bèl liciorënt,
Mò a ór nĕ pënsen in kël momënt.
La bisca vëgn şëgn dlon sbalzan
Vérs l chiastèl dĕ liač, trés scioran,
Kʼ an lʼ alda důs òres da lonč;
A Florian sal, kĕ důt i sponč,
Sůra důt l córp sëntel gran mé.
“Fenida şëgn èla con mé”,
Digel, “zèdĕ mësi al serpënt,
Kĕ vëgn kiló in mi gran tormënt.”
Ater nĕ digel, l půr Florian;
La bisca vèghel gnan soflan;
Con gran sbalz e scrai saltel tʼ fůc,
La bisca féž l medèmo jůc,
Salta, trés soflan, tel chiastèl,
Chiastèl per i abitantʼ nó bèl;
L fůc, kĕ manchia dĕ compašion,
Desdrůš bèl snèl la bisca e l strion.
I Maròi è iló scèc incantá,
Da keš miraco spaventá;
Mò tra ki nʼ èl u̇n n dër scikè,
Kĕ nĕ perdóva mai só chiè:
Kël á oservé, kël á dé a mënt,
Kĕ la bisca lʼ u̇ltim momënt
La gherlanda a scasé dal chiè
Denant kĕ gi tʼ fu̇c a sichiè.
Tel cënder ál n pèz dṓ kiri,
La gherlanda ciáfel saori,
Sĕ la mët tʼ gófa da scikè
Ed á fat iló n bon marchiè;
Da la òta incá vèl gnu̇t ricon
Dʼ ór e dʼ argënt, nó dĕ saoron;
La bèla gherlanda á fat këš,
Kʼ ā la fórza dĕ fa ricʼ prëš.
Su̇n këla mont mai plu̇ nʼ án spiè
Val bisca, e chiamó manco piè;
Mò tĕ Marò ʼn vèghen datrai
‒ Contan inscí gonót aldi ái ‒
Dĕ blanchies con gherlanda al chiè;
Dĕ këles nʼ odès mindechiè,
Mò šʼ ëles aiĕ chi dʼ ariki
La fórza, nĕ sai da ves di.