Poesie friulane/Timps di guère/Guère!
 |
Questo testo è completo. | |
| ◄ | Timps di guère | Timps di guère - La gnòt di Nadàl | ► |
Guère!
’E jé rivade l’òre che nus sègne il destìn.
Signór salvàinus! Èco, èco, s’inzenoglìn
par tiàre, sòt la ’uéstre spade tremènde, ròsse
di tant sang, di tant sang, inmatunîds di angòsse!
Cussì zà mil e mil agn, o piardûds ad ór
dai flums, opur in fóns dai bòschs, o tal lusór
des marinis, i prims ùmign, se sflamijave
il cil aviàrt, sbatèvin di spavènt su la grave
il çernéli o fra i stèrps, e slargiavin i braz
par tiàre, sconzurànd che il çhastìg al bonàs.
Signór, salváid i néstris fîs, pe néstre veçhàe,
che ur rimetìn la vóre di finì! a la canàe
no ’i mançhi il pari! fàid, fàid che si salvi il spì
ch’al sverdèe pe campagne! fàid, oh fàid che il nimì
nol mèti pîd in çhase néstre! fàid che la guère
no nus puàrti il desìo in chèste primevère
floride fra i çhasài e lis vilis, lusìnt
de basse fin sui cuéi! salvàid la néstre jint,
salvàid l’Italie, mari glorióse, antighe e gnòve,
di dolórs, di virtûd, che nus clame a la pròve!
E pròve sèi, di sang e di amór, se pur val
di vivi chèste vite afanóse fra il mal
e il bèn: un sól respìr: un fil di sbrume blançhe
sul mar des infinidis generazións, che sfante
tal zir di un’ònde. Oh triste conclusiòn dal progrès!
Chèsçh cuàtri dȋs di lung, speculà d’interès,
e bramà dòme e simpri di gióldi, e roseàssi
se un altri al gióld, o al pâr... Ma nò. Baste che passi
l’Idèe de stirpe, e il pòpul al jès, çhantànd a fuàrt,
des sós çhasis, i curs avodâds a la muàrt.
’E sòn chéi stès, chéi stès che àn batûd a Marghère
e a San Martìn; chéi stès che un’altre primevère
sòn partîds pe fortune da l’Italie sul mar....
Ché istèsse flame, chèl valór istès s’impâr
tal vóli. Garibaldi, sul çhavàl blanc, di còrse,
ur à vosâd: Fantàts, displantarìn la fórçhe
da la Casarme grande di Trièst! e sçhassànd
la gabane çelèste al galòpe indenànt.
Lu à vidûd, lu à sintûd ognun. Ad alt la bièle
bandière 'e slûs: Italie — Vitòrio Emanuèle!
Il grîs imperadór dai mil pichâds, la gnòt,
dòpo il prim pisulà, dismovinsi di bòt,
fòrsi ch’al si domandi, déntri il palàz ch’al trème,
ce orènde sòrte mai lu lèj, fin l’òre estrème,
a la fòrche, a la strage, al sang, fin l’ùltim flâd....
Ebèn, simpri di sang si à nudrîd libertâd,
umanitâd, justizie! La prepotènze infame,
sènze misericòrdie e sènze féde, ’e clame
un svindìc; e svindìc si farà d’ógni ingiàn,
d’ògni supiàrbie, d’ògni barbaritàd. Domàn,
doman.... Oh l'albe sante, oh l’albe dólçe e pure
de pâs, dòpo la pròve! Sul sclarì, la frescure
fâs come sgrisulà la campagne; un sussùr
di frasche, un çisicà di nìds, fra lûs e scur;
un trimulà sui prâds; il vit-vit des çisilis
tal cil sblançhiâd; i giai che çhantin; e pes vilis
cuàlchi bò ch’ai mugule.... Oh l'albe ’e sujarà
tançh vói che vie pe gnòt varàn vajûd cui sa
ce làgrimis. E l’òm, tal splendór de matine,
par semenà di gnûv, al tacarà la pline....
23 mai 1915.