Eug sun vilhelm il Telle

romancio

1908 Indice:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IX.djvu Eug sun vilhelm il Telle Intestazione 31 marzo 2021 75% Da definire

Laschens pür dyr et aradschuner Eu völg chiantar dals velgs Grisūs
Questo testo fa parte della raccolta Rätoromanische chrestomathie

Scarica in formato ePub Volkslieder   di Autori vari (1908)

[p. 193 modifica]

139.

La Chianzun da Wilhelm il Telle.

(Zeitschrift für romanische Philologie VI, Decurtins, p. 587 — 590.)

Eug sun vilhelm il Telle,
Quel tapfer grond suda,
Il Deis dat Israelle
Ha mai vitorgia dat,
5 Cheu tras ma compagnia
Tras nossa taphardad
Schiatschad vain tirania,
Survgni la libertad.

Schviz, Uri, Untervalden,
10 Dalgs rais gniven manads

[p. 194 modifica]

Cun tirania gronda,
Chi gniven suot scuitschads
Ilgs landfochts tramateivan
Lur sbirs pro ils purs curond
15 Lur vachias, bouffs, pigleivan
Dalg pasck cun d’ guaut davent.

Ingiün no eira sgiüre,
Dunans ne lur uffaunts;
Ingiün daschieiva dire
20 Lasch’esser quai es mieu,
Neir homens, ne juvnals,
Juvantschellas eir brick,
Non eiran da quels tals
Sgiürs quia gniaunck ün zick.

25 Chi vleiva qui ustar
E’ tgniair quai da seis velgls,
Sia duona dtschanniar,
Il chiatscheivni our ils ölgs.
Non maina quad sgrischar
30 Sur scodüna parsuna
Snuizi et dolur,
Quin nomnar et fortüna.

Ad Aldorf na chiapella
Hai via d’ün lain pandü;
35 Chi nō sinclina à quella,
La mort fick imnatscha.
O tirania gronda
Cun larmas da cridar,
A’ blers quai incrascheiva
40 E fava suspürar.

Eug quella tirania
Nun hai vuglü sufrir,
Aunt dar la vita mia,
Bler aunt, bler aunt morir.
45 Eug m’hai brick inclinade
Alg pater fat honur,
Cun quai nai gritantade
Quel nobel grond signiu[r].

[p. 195 modifica]


Par quai hal cumandade,
50 Cheu des spert sagietar
Un mail gio dal chieue
Da meis filg ilg plü chiar.
Pro Deis naig eug bragie,
Ilg arck naj eug trat sü,
55 Pro Deis meis chiar signiur
Cun larmas et dolur.

Bragi nai eug dadaut,
Mo chie ais qui dvanta,
Deis m’ha exudi baut,
60 Il mail naj siata
Sainza offendar meis filg.
Scheu meis filg ves tuca,
Vleiv eug, craiaj pardschert,
Con ün stilet zupa

65 A’ quel schelm mazar spert.
Quel tiraun veziond
Meis stilet qua cuvert,
Bain balet maj dumandont,
Mo dim, che leivasch fare
70 Cun quel stilet zupa?
Nun vuliond snaiare,
Vai dit tuot meis intent.

Cun bain, chiel vet giüra
Da far a’ maj inguota,
75 Non hal inpro salva,
Mo l’ saramaint hal ruot;
Bain baut faj eug lia,
Lia suot saramaint
In üna naf mana
80 Mana dals meis davent.

Stuvü davent tirar
Davent da mia muglair,
Uffaunts eir bandunar
Brick spraunza plü dals vair.
85 A’ maj quaj incrascheiva.
Bleras larmas spondek,

[p. 196 modifica]

Al dschellm da quaj rieiva
A’ maj fick imnatschet.

Tai völg huossa manard.
90 A’ Kössnacht, tü pultrun,
Tai dal sulaj d’ privar
D’ far meter in praschun.
Cun giomgias et cun rire
Mana fö eug davent.
95 Mo deis fö meis samüre,
Spandret seis sarviaint.

Deis lura ruvinete,
Chial laj fadschet ramur,
Al dschelm qua fick sindnete,
100 E’ s dmet con gron dolur.
Qua tras im hal largiad,
Dit „Spendra maj ê taj!“
N’haj tapfer lavura;
Indret vo quj tadla.

105 Sper il crap leidamaing
Sün quell sun eug saglj,
La naff chiatscheck in aint;
Lura fick fastineck
Tras vals e munts bain baut.
110 Al laj con sia fortüna
Surdeck eug al tirann,
Davo quaj el sbragiva

Zuond trid sgrischusamaig —
Tasneiv el aint in laj.
115 Mo Deis omnipotaint
Det ch’eug salvad im haj;
Onde cheu deis ludava
E mütscheck leidamaing,
Gnick sü per lautra via,
120 Chi maina sül chiaste.

La am farmeck sün la via,
Il arck eug sü tendeck.
Spateck sü gratia sia,
Sch’el gnis a’ qui dandet,

[p. 197 modifica]

125 Cheu al pudes siatar,
Aunt chiel gnis masa suot,
Par scheu gnis a falar,
Pudes d’ chieu tender larck.

Bain baut cur el qua gnit
130 A’ mira eug pigleck,
Laschond gio l’arck da git
Zuond giüst eug al tukekg;
Ell ais dvanta cruda
A’ terra our d’ sella sia
135 Et ais ma plü alva,
Qua fo la gratia mia.

Sco David cul aiüd
Da deis Goliat ha
Con ün crap gio sternüd,
140 El ha il cheu via taglia,
Vsche m’ha deis dunade
Cour et eir taphardat,
Chial tirraun n’hai mazade,
Survgnid la libertad.

145 Il simil meis Compoing
Ha tapfer lavurad,
Con üna sgiür n’il boing
All Landenberg maza,
Cur el vulet s’ furzar,
150 Sfurzar sia mugleir,
L’ muset as inamurar,
Chiel sto usa la giaschair.

Qua fo la vöglia mia,
Qua fo il meis intent,
155 Da sdrür la tirania,
Schiatschar tuots schellms davent.
Qua eira spraunza brichia,
Nos stand da refformar,
Cos’ meter a’ dostrichia,
160 La schaunza sasiar.

No noufs Confederats
Crascheschen fick bain baut,

[p. 198 modifica]

Mo l’inamj alva
O incunter no con dguaut
165 Mo no’ inguota interdeschen
Alveschen spertamaing,
A’ Morengart chnognischen,
Bateschen tapframaing.

Bateschen l’jnami
170 Con tuot la nobilta
Bateschen sten, sco sdi,
Paieschen lur nusda.
Subit qua guadagniad,
La nouva baut ans gnit,
175 Chi’ inami fuos rivad
In Untervalden quel di.

Zuond fick chno fastineschen,
Vain zuond brick intarda,
A’ Brünig chno riveschen,
180 Vain l’inami chiata,
Tras il ajüd da Deis
Duos giadas in ün di
Vitorgia havain mantgniü,
Ô Deis, luda seasch tü.

185 Ach Schvizers et Grischuns,
Nun salvarai par pauck
Al saung, chia vos babuns
Haun spons per s’ liberar,
Matai pür bain a cour
190 Quel nöbel schiazi grond,
D’quel schvo crüdat ais our,
Usche chiöntsch s’ vain brick trunond.

Vo esched tras dolur
Tras saung dals pardavaunts
195 Spandrats our dzuot signiurs,
Gniüds usche ferms è gronds;
Vlesed vo par daners
Tal libertad laschar ir,
Vlesed sgundar a’ quels,
200 Chi dscherchien das tradir.

[p. 199 modifica]


Blers rais, försts, et signuors,
Svez huossa tramatond
Pro vo ’mbaschaduors
Cun buns et daners gronds,
205 Tras quai a surmanar
Pitschens et eir ils gronds,
Cun quei eir a’ cumprar
Dunauns et eir ufaunts.

Ach s’algurda dal Tell
210 Da [sia] tapharda
Et s’ depurta sco quel
Fidel s’ha depurta.
Eu s’hai vuglü avisare,
Avisar bain palvair,
215 Chia aur, argient, danere
Non haivad masa chiar.

Tgnai bain vos cheus insembal,
Salvai fai ê varda, —
Schi gnivad sgiür mandgnionde
220 La dutscha libertad.
Ô deis, da tü l’agiüde
A’ Schvizers et Grischuns,
Ô deis, da tü virtüde,
Ch’ no nō perden teis duns!

Amen, finis.