Risposta di donn'Ippolito Chizzuola alle bestemmie et maldicenze contenute in tre scritti di Paolo Vergerio contra l'Indittione del Concilio/Premessa

Premessa

../Dedica ../Tavola dei contenuti IncludiIntestazione 23 aprile 2018 75% Da definire

Dedica Tavola dei contenuti
[p. iv modifica]

Al Catolico Lettore.


NN
ON m'affaticherò qui a render conto della cagion, che m'ha mosso a scrivere contra al Vergerio, essendosene parlato a lungo nel principio dell'opera: ma solo dirò, che niuno debba maravigliarsi, s'io scrivo in lingua Italiana, & quasi in forma di Dialogo; con ciosia cosa, che volendo rispondere ad huomo Italiano, che ha scritto nella sua lingua ad altri Italiani, son stato spinto anch'io a servare il medesimo Idioma. Et perche tal'or non si pensasse alcuno che havessi risposto a quello che più mi piace, et non a quello che più importa, et che esso dice; pero di mano in mano ho poste le sue proprie parole: alle quali ho poi soggionta la mia risposta; il che cagiona quasi forma di Dialogo. onde spero che chiunque la leggerà, ne debbia riportar più sodisfattione: assicurandosi che io non lascio cosa, alla quale non dia conveniente risposta; et oltre di ciò sia per riportarne più vaghezza nel leggere; non si straccando tanto, ma prendendo diletto di passo in passo, della varietà di chi ragiona. Et perche i salti che esso fa non m'hanno lasciato trattar materia alcuna a compimento in nessun luogo; però ho soggiunto la Tavola, nella quale quasi vo ordinando tutte le materie, di maniera, che chi vorrà leggere quanto dico sparsamente nell'opera, d'intorno a qualche soggetto, potrà con la Tavola sodisfarsi. Et perche la bolla della Indittione fatta da Pio quarto, è stata la occasione dello scrivere del Vergerio, et del mio risponderli, (onde spesse volte si allega) però ho fatta stampar anch'essa, come sta, di parola in parola. Nel resto leggendo, si troverà che qui non si dice cosa dal Vergerio, che non sia commune in tutte le bocche de moderni eretici; onde siegue che rispondendo al Vergerio si risponde a tutti delle nuove sette . Piaccia adunque a ciascuno di leggere questa mia risposta, et di pregar Iddio per loro, et per noi, che cosi conviene, leggendosi cosa tale, ove si trattano le miserie de presenti tempi. [p. v modifica]

S. IN CHRISTO PATRIS

ET DOMINI N. D.

PII divina providentia Papæ IIII.

BULLA

Indictionis SACRI Oecumenici Concilij Tri-

dentini, celebrandi.

PIUS PAPA IIII.

Ad perpetuam rei memoriam


AA
D Ecclesiæ regimen, licet tanto oneri impares, sola Dei dignatione vocati, statim circunferentes mentis oculos per omnes Reipublicæ Cristianae partes; cernentesqué non sine magno horrore, quàm longè, latèque pestis hæresum et schismatis pervasisset; et quanta christiani populi mores correctione indigerent; in eam curam, et cogitationem, pro suscepti muneris officio, incombere coepimus, quemadmodum ipsas hæres extirpare; tantumqué, et tam perniciosum schisma tollere moresqué adeo corruptos, et depravatos emendare, possemus. Cum autem intelligeremus ad hæc sananda mala aptissimum esse remedium, quod sancta hæc Sedes adhibere consuevisset, oecumenici generalisqué Concilij eius congregandi, et Deo iuvante celebrandi, consilium coepimus. Indictum illud quidem antea fuit a fe. re. Paulo III. et eius successore Iulio prædecessoribus nostris: sed varijs de causis sæpius impeditum, et interpellatum perfici non


















AL
[p. vi modifica]
potuit. Si quidem Paulus, cura id primo in urbem Mantuam, deinde Vincentiam indixisset: quasdam ob causas in litteris eius expressas id primo suspendit, postea Tridentum transtulit. Deinde cum quibusdam de causis ibi quoque eius celebrandi tempus dilatum fuisset: tandem, suspensione sublata, in eadem Civitate Tridentina inchoatum fuit. Verùm sessionibus aliquot habitis, et nonnullis decretis factis, ipsum se postea concilium aliquibus de causis, accedente etiam Sedis Apostolicæ auctoritate, Bononiam transtulit. Iulius autem, qui ei successit, in eandem Civitatem Tridentinam id revocavit; quo quidem tempore facta alla quædam decreta sunt. Sed cum novi in propinquis Germaniæ locis tumultus excitati fuissent: et bellum in Italia, et Gallia gravissimum exarsisset; rursus Concilium suspensum, et dilatum fuit; adnitente nimirum humani generis hoste, aliasqué ex alijs difficultates, et impedimenta obiiciente: ut tantum Ecclesiæ commodum, quod prorsus auferre non poterat: saltem quam diutissime retardaret. Quantoperè vero interea auctæ fuerint, et multiplicatæ, ac propagatæ hæres: quantoperè schisma creverit, sine maximo animi dolore, nec meminisse possumus, nec referre. Sed tandem pius, et misericors Dominus, qui nunquam ita irascitur, ut misericordiæ obliviscatur; Regibus et Principibus Cristianis pacem, et unanimitatem donare dignatus est. Qua nos occasione oblata, maximam in spem venimus, ipsius misericordia freti, fore, ut his tantis quoque Ecclesiæ malis eadem Concilij via finis imponatur. Nos itaque ad schisma hærefesqué tollendas: ad corrigendos, et reformandos mores: ad pacem inter Christianos Principes conservandam: celebrationem eius non esse duximus diutius differendam. Habita igitur cum Venerabilibus fratribus nostris. S. R. E. Cardinalibus deliberatione matura, factis etiam consilij nostri certioribus Charissimis in Christo filijs nostris Ferdinando Romanorum Imperatore Electo, et alijs Regibus, atque Principibus: quos quidem, sicut de eorum summa pietate, et sapientia nobis pollicebamur: paratissimos ad ipsius Concilij [p. vii modifica]
celebrationem adiuvandam invenimus; ad Dei omnipotentis laudem, honorem, et gloriam, atque universalis Ecclesiæ utilitatem, de eorundem fratrum nostrorum consilio, et assensu, Sacrum oecumenicum, et Generale Concilium ex auctoritate eiusdem Dei, et beatorum Petri et Pauli Apostolorum qua nos quoque in terris fungimur, freti, et subnixi, in Civitate Tridentino ad sacratiss. diem resurrectionis Dominicæ proxi me futurum indicimus; et ibi celebrandum, sublata suspensione quacunque statuimus, atque decernimus. Quo circa Venerabiles fratres nostros omnibus ex locis Patriarchas, Archiepiscopos, Episcopos, et dilectos filios Abbates, cæterosque quibus in concilio generali sedere, et sententiam discere iure communi, vel ex privilegio, vel ex antiqua consuetudine licet: vehementer in Domino hortamur, et monemus; atque etiam districtè præcipiendo mandamus in virtute sanctæ; obedientiæ, in vi quoque iuramenti, quod præstiterunt; et sub pœnis, quas in eos, qui ad Concilia generalia convenire neglexerint, Sacris sciunt esse canonibus constitutas: ut ad Concilium ibi celebrandum conveniant intra eam diem: nisi forte impedimento fuerint legitimo præepediti: quod tamen impedimentum per legitimos procuratores synodo probare debebunt. Monemus præterea omnes, et singulos: quorum interest, intersseve poterit; ut in Concilio adesse ne negligant. Charissimos vero in Christo filios nostros Romanorum Imperatorem electum, cæterosqué Reges, et Principes quos optandum sanè esset concilio interesse posse: hortamur, et rogamus: ut si ipsi interesse Concilio non potuerint; ut Oratores suos prudentes, graves, & pios viros utique mittant: qui ipsorum nomine illi intersint; curentqué diligenter pro fua pietate; ut ex eorum regnis, atque dominijs Prælati sine recusatione, ac mora, tam necessario tempore Deo, et Ecclesiæ officium suum præstant: eosdem etiam curaturos esse minimè dubitantes: ut per ipsorum regna, et dominia tutum, ac libertini iter Prælatis, eorumqué familiaribus, comitibus, et alijs omnibus ad Concilium euntibus, et ab illo redeuntibus [p. viii modifica]
pateat benignèque, ac comiter omnibus in locis recipiantur, atque tractentur, sicut, quod ad nos attinet, ipsi quoque curabimus: qui nihil omnino pretermittere decrevimus, quod ad tam pium, et salutare opus perficiendum a nobis in hoc loco constitutis præstari poffit: nihil, ut Deus scit, quærentes aliud, nil propositum habentes in hoc concilio celebrando: nisi honorem ipsius Dei, dispersarum ovium reductionem, ac salutem, et perpetuam Chrifìstianæ Reipublicæ tranquillitatem, ac quietem. Ut vero hæ literæ, et quæ in eis continentur, ad omnium, quorum oportet, notitiam perveniant: nec quisquam ea excusatione uti possit; quod illa ignoraverit: præsertim cum non ad omnes, quos de his literis certiores fieri oporteret; tutus forsitan pateat aditus: volumus, et mandamus, ut in Basilica Vaticana Principis Apostolorum, et in Ecclesia Lateranen· tunc, cum in eis populus, ut Missarum solennibus intersit, congregari solet; palam, clara voce a curiæ nostræ cursoribus, seu Notarijs aliquibus publicis recitentur: et postquam recitatæ fuerint, ad valvas earum Ecclesiarum, itemque Cancellariæ Apostolicæ, et in loco solito campi Floræ affigantur: ibiqué quo legi, et omnibus innotescere possint, aliquandiu relinquantur. Cum autem inde amovebuntur: earum exempla in iisdem locis affixa remaneant. Nos enim per recitationem hanc, publicationem, et affixionem, omnes, et singulos, qui his literis comprehenduntur: post duos menses a die publicationis, et affixionis earum, volumus petinde astrictos, et obligatos esse: ac si ipsis met illæ coram editæ: et lectæ fuissent. Transumptis quoque earum, quæ manu publici alicuius Notarij scripta, subscriptave, et sigillo, ac subscriptione alicuius personæ in dignitate ecclesiaftica constitutæ munita fuerint: ut fine dubitatione ulla, fides habeatur, mandamus, atque decernimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostræ Indictionis, statuti, decreti, præcepti, admonitionis, et adhortationis infringere; vel ei ausu temerario con traire. Si quis autem hoc attentare præumpserit; indignationem omnipotentis Dei, ac beatorum Petri, et Pauli [p. ix modifica]
Apostolorum eius se noverit incursurum. Dat. Romæ apud S. Petrum Anno incarnationis Dominicæ M. D. LX.

III. Calen. Decembris. Pontificatus.     Nostri

Anno           Primo.

Ego Pius Catholicæ Ecclesiæ Episcopus.


Ego R. Cardinalis de Carpo Episcopus Portuen.

Ego F. Card. Episcopus Tusculanus.

Ego Fed. Cardinalis Cæsius Episcopus Prænestinus .

Ego Io. Card. Moronus Episcopus Albanen.

Ego Christophorus Madrucius Card. Tridentinus


Ego Otho Truches Cardinalis Augustanus.

Ego B. de la Cueva Cardinalis Sanctæ Crucis.

Ego Tiberius Card. Crispus.

Ego Ioan. Mich. Cardin. Saracenus.

Ego Io. Card. S. Vitalis .

Ego Io. And. Card. Messanen.

Ego Iacobus Card. Puteus. [p. x modifica]Ego Io. B. Cicada Card. S. Clementis.

Ego Scipio Card. Pisarum.

Ego Io Card. Reomanus.

Ego Io. Ant. Card. Capisuccus.

Ego Thad. Card, Gaddus.

Ego F. M. Card. Alexandrinus.

Ego Clem. Card. Aræcæli.

Ego I. Card. Sabellus.

Ego Io. Ant. Card. S. Georgij.

Ego A. Card. Farnesius Vicecancel.

Ego G. As. Card. Camerarius.

Ego Hyp. Card. Ferrarien.

Ego Iu. Cad. Urbin.

Ego Aloy. Card. Cornelius

Ego Hier. Card. Simoncellus.

Ego Vitellotius Card. Vitellius.

Ego Io. Card. de Medicis.

Ego Carolus Card. Borromeus.


Antonius Florebellus Lavellinus.

Barengus.

Anno a Nativitate Domini Millesimo Quingentesimo Sexagesimo, Indictione tertia, die vero secunda mensis Decemb. Pontificatus Sanctissimi in Christo Patris et Domini nostri Domini PII Divina providentia Papæ Quarti Anno Pri. Retros. literæ Apostolicæ lectæ, affixæ, et publicatæ fuerunt in locis supras. Iuxta earum seriem et tenorem, et etiam ut moris est, et illis amotis dimissis illarum copijs affixis per nos Bernardinum Andreutium, et Io. Andream Panizza Apostolicos Curs.

Petrus Valtrini Magister Cursorum.