Ecloga in principis Galliarum Delphini admirandam nativitatem (1938)
 |
Questo testo è completo, ma ancora da rileggere. | |
Questo testo fa parte della raccolta Poesie (Campanella, 1938)
ECLOGA
in principis Galliarum Delphini
admirandam nativitatem
vaticiniis et divinis et humanis
celeberrimam
Pierides Calabrae 1, quae lactavere Maronem2,
me senio spolient, iubeantque redire iuventam
magna sonaturo. Redeunt Saturnia regna,
et nova progenies coelo demittitur alto 3,
5vatum ut praedixit sanctum ac venerabile carmen 4,
signaque5de Superis praedicta patentia monstrant.
Aethereum mutant solium, terraeque propinquant
Phoebus et asseclae, astronomorum lege revulsa,
myriadem undecimam millenorum (aspice!) passuum
10insolitas fruges Arctos, Gnomonque dat umbras6.
Hinc Tropici strinxere viam 7, metamque vagantum
circulus obliquus iam intersecat aequidialem 8
ante gradus plures, quam sueverat 9; unde videmus
cardineos punctos signum praecesse fere unum;
15tantumdemque vices anni invertuntur10, et ultra
absidum eorum sedes fixarumque figurae.
Haec 11, nascente Deo, sensit ciani machina mundi
temporibus12facienda palam 13, cum maximus Heros
surgeret et cunctos populos confiaret in unum
20Christiadum: hunc nobis orientem et signa ferentem
certa sui adventus tandem fatalia pando 14,
Cassiopes Cycnique novis pridem excitus astris,
ille ego fatorum explorator notus in orbe 15.
Quo die ego natus66, venisti in luminis oras,
25instaurare ego Musas, tu nova saecula rerum,
portentose puer, quem expectavere parentes
ante diu et praeter spem 17, cum sterilesceret aetas,
anxietasque hominum peteret miracula Divos18,
quo meliores anni tristia fata levarent,
30quando medelas iam tellus defoeta negabat,
illaque praesertim, quae afflictis gaudia rebus
Christigenarum nunquam non adduxerat olim,
Gallia bellipotens 19, decorata charismate sceptrum 20,
quo durante queat nemo spem ponere21. Iamque
35affulges, spes nostra, puer. Ludovicus et Anna
(«Iustitia» illi agnomen, buie dat «Gratia» nomen22)
te genuere pii, cum mundus utramque cupiret.
Hoc donum Aeterni Ratio23dat, Patris imago,
per quam saecla creat, recreatque cadentia, per quam
40olim homines rationales natura creavit,
gratia Christicolas fecit 24. Regemque supremum
tu istorum signas proprio ter nomine, Christe 25:
Christe Deus, qui christum hominem de chrismate26coeli
Sequanicis facis in terris, remanente per aevum
45(queis iactare potest se donis natio nulla 27).
Tu addis, ne soboles sit delectura per aevum,
restituisque tuis charis solamina Gallis.
«Gloria, laus et honor!», tibi cantent omne per aevum
Gallia, et illius reparandus viribus orbis.
50Incipe, parve puer, risu cognoscere matrem28:
bis denis mater te suspiraverat annis;
deflexit praecibus Coelum Superosque coégit.
Incipe, parve puer, risu cognoscere patrem:
seditione dolis ictus pater intus et extra,
55victor semper, victus nunquam: huic tu alta laborum
finis, virtutum haeres sexaginta piorum
et quatuor regum, felici sidere natus.
Imperii fines genitor gazasque superbas
quadragies auxit tibi 29, materiamque paravit;
60ceu Salomoni David 30, vates musicus et rex,
conderet ut templum, populosque vocaret in unum.
Tanta figura notat31te mox, labentibus annis,
amplificare Dei cultum, regnumque beatum,
non modo de Solymis, cunctis de gentibus auctum32,
65Laetum Urbanum, orbis pastorem, hinc cerno ferentem
munera sacra tibi; eius enim mens conscia fati est.
At summi regis Richelieus fidus Achates
praeparat imperio prudens molimina tanto;
cuius in ingenio coéunt ventura peractis
70omnia quae possint, si scirent posse, ministri 33.
Campanella novum Musarum consecrat agmen.
Gallia festivos ludos accendit et ignes;
spesque suas Itali munus dant; Roma triumphos;
palmarum augurium, offert gens exosa pavores,
75addit amicitiam lustrandique orbis elenchos.
Auroramque suae noctis Germania miscet
multiplicesque ictus reboantia fulmina belli 34.
Vah, formidatus Mahometes, tempus adesse,
cum sibi Gallorum promittunt arma ruinam 35,
80dinumerans crebro, propria in formidine sentit.
Dicite: «Io!», populi, quibus aurea saecula redditi
angelus ecce novus celso de sidere Martis,
iustorum Ecclesiae lumen, defensor et ordo,
Numine ab aeterno egressae Rationis amator,
85poena tyrannorum atrox. haereseosque flagellimi,
Turcarum exitium, vitiorum terror, et ingens
virtutis templum, cuius pio limine scriptum est:
«Bellorum finis pax. Per me iam itur in illain:
itur et in quo laetentur moerentia saecla,
90dum feliccm sperant regressum ossa animorum».
Tunc nostra invenient veracia dieta quietem:
ipse, triumphatis Capitolia ad alta sophistis,
victor agam currus Musarum, vindice Gallo.
Nunc patriam fugimus: sed non sine numine divúm.
95Dum canerem fato titubantia moenia mundi,
territa me afflixit senis Hispania36lustris
(regibus haud rarum!) immeritis decepta ministris
(felix si nostris aptasset vocibus aures!):
frustraque Italia (heu!) discors plorabat alumnum.
100Radices altas dum egisset Palladis arbos,
veliere sacri Agni, Polyphemi tutus ab antro
efferor37( et Romam me traxit amator amantem
Orpheus aevi nostri, Melcnisedech et Apollo:
nec servare potest (obstabat coeca potestas)
105tempore ab insano, noctis redeuntis amico.
Invidia, ambitio, ignorantia suscitat iras
monstrificas iterum, quatientes robora vitae.
Sic erat in fatis38; non hoc potuere maligni;
Galliam enim profugus, tutum virtutis asylum,
110magni olim Caroli sedem fortisque Pepini,
cogor adire pii Ludovici sidere fausto:
libertas fugiens ubi me expectabat amantem
fatales nutus reserare et dona Minervae
iam renovata dare, et nascentem cernere prolem
115instauraturam quicquid desiderat orbis.
Regibus Austriacis quae olim39instrumenta parabam
orbis ad imperium, ignarus, molesque superbas
deberi nato video de stirpe Pepini,
ut vates cecinere recens, repetita poétis40.
120Et quam in vanum rex cupit aedificare Suecus
admirandam «urbem Solis» de nomine dictam 41,
me signasse tibi, puer, alto ex corde resigno.
Dicite, Pierides Calabrae, quae tempora rerum
tantarum signata manent in vertice Olympi42.
125Tres curn dimidio postquam regnaverat annos,
cornibus invisis nunc extemploque videndis,
bestia sanctorum blasphemans nomina et aedes,
seria ridiculis maculans et sacra prophanis,
quae faciem est orcus, vulpis cor, Cerberus ora,
130foeminei sceleris vis, cercopithecus Apella,
scurra, leves animos cerebroso aenigmate fallens,
omnibus arridens, dicteria dicit in omnes 43.
Quod Daniel scripsit 44, flatuque occidet Iesus,
tunc monstrum infoelix sacrata decidet arce:
135monstrum horrendum, immane, ingens, cui lumen ademptum;
confundit tempus Christique et Abaddonis arma 45.
Contingentque Agno sextum reserante sigillum46.
Sospitat alma salus vitam, firmatque per annos
quinque animae sedem Herois floresque praeibunt
140indolis egregiae, praeclarae vis animai
mirificat dotes, decimoque implentur in anno,
formosi ante omnes mortales corporis almi,
et speciosa dabunt aevo spectacula, nostro.
Ipse tamen castis tantum dabit oscula Musis:
145bellorum ac pacis condiscet funditus artes;
quicquid coelum celat, tellus, humor aquai
producunt, animo leget, et systemata rerum
sentiet 47, astrorumque vias quincuplicis orbis
mirificos nexus48, fatum sortesque latentes.
150Ter quinis vicibus remeat dttm Phoebus aD Austro
aut patris aut nati clanget fastidia Mavors.
At post mille dies heroica gesta replebunt
orbem terrarum; quibus usque verenda vetustas
fortis Alexandri, Poenorum, fama Quiritum,
155cedet, et Herculeae palmae laudesque silebunt.
Monstra cadent, Geryonis opes, Maurusia regna
parebunt Gallis generosis; Graecia compos
libertatis erit, caute ne disceret ultra
fallere vel Francos, neve exsecrare Latinos 49.
160prima sed Italiae stimulabit cura salutis
Christiadum ultorem, armipotentem, ubi Christus habenas
imperii statuit, fidei sophiaeque tribunal,
et Carolum supra reges erexit; ibidem
Francorum monumenta manent, et fama coruscat.
165Terque novem vicibus fidei imperiique rebelles
barbariemque domant. Aequat victoria coelo,
te, Ludovice pater, cum Alpes glaciesque pererras
supca aquilas velox, fortis supraque leones,
Italiae libertatem fulcire ruentem 50.
170Exempla impellent natum virtutis avitae;
adde, quod ingenio pollent et robore nostri;
gesta tua illustrare valent et reddere firma:
vis est Italiae quicquid splendescit Iberus.
Quam grati fuerint Gallis, docuere poétae
175Ausonii 51: en nostros Pompeios atque Metellos
Caesareosque tacent fastos, et Gallia tantum
cumque suis Carolis, Orlandis atque Rinaldis
et Godofredis dicitur ipsorum ore rotundo.
O me, si tunc vixero, terque quaterque beatum!
180Adiiciam stimulos primos conatibus altis.
At, si me rapient Superi, te, Maxime, posco
per genitorem, per Coelum, per Numina sancta,
vulnera, scissuras, discordia membra reiunge
sub Patre apostolico. Ah, Pietas, permitte canentes
185fatidicos animosi quo me rapis, Itala mater?
Praestantem aspicio uxorem formaque virilem
adscitam iuveni, non tempore prorsus eodem:
munere Coelicolum tua semper lilia florent.
Et cum signiferum vicies peragrabit Apollo,
190pellet ab Europa Mahometem Gallica virtus,
Deltaque et Aethiopes prisco de more piabunt.
Suspensam cytharam repetet Iudaea salictis 52
quae incepere pii reges, compiente nepote.
Hunc post bis denos octávo fortiter anno
195cerno repurgantem mundum; ritusque profanos
Tartarus, et Persa, Chinarum rex et Eoi
sub duce deponent Gallo, Christumque sequentur
Tunc Calabras pinus Sylae, abietesque superbas,
aequora sulcantes sine vento et remige proris 53,
200vectantes iustorum vim procul ambitus orbis
undique conspiciet; tellusque reperta Columbo,
dieta ab Americo, Ausoniis heroibus, addet
diligere asseclas Christi, exonerata dolore
quo natis effossa suis cruciata tremiscit 54.
205At cum terrarum fines penetraverit omnes
Christifera classis longe lateque potestas,
littore Erythreo Solymis vicina quiescet,
denaque principio finem tua lustra reiungent 55.
Exultant Libani colles, Iordanis et undae,
210et carmen Davidis recinit celeberrima Sion.
Cantabit Gallus, sua Petrus corriget ultro:
cantabit Petrus, Gallus super evolat orbem,
subiicit et Petro, et Petri aurigatur habenis.
Vae, qui inter Petrum et Gallum zizania miscent!
215Felices animae, quas aetas illa moratur
cernere apostolicos Petri Paulique triumphos
Ecclesiaeque resurgentis fulgentia regna
angelico candore novae, gestamine Franco56.
Cui non aurea saecula, quae aurea liba monstrant,
220purpureae vestes, quae mutabuntur in albas,
forte repugnabunt, si quis bene mystica sentit.
O pietas, o prisca fides, o candida corda
lugentum ignorantumque, atri abiere colores.
Exulet impietas, fraudes, mendacia, lites;
225nec tiineant agnive lupum, aut armenta leonem,
inque bonum populi discent regnare tyranni:
ocia cessar unt et cessa vere labores.
Nani labor est iocus, in multos partitus amice,
quippe unum agnoscent omnes patremque Deumque.
230Conciliabit amor fraternus cognitus omnes;
gentium enim historicus communis surget 57, et omnes
historias mundi conflabit: natio quaeque
qua serie ab Noe et Adam pervenere priores
cuique sui ad nos, quae fuerit inutatio rerum,
235undeque relligio passa est discrimina tanta,
audiet, et suavi lachrymantur amore vicissim.
Convenient reges, populorumque agmina in urbem
(«Heliacam» dicent), quam construet inclytus heros.
Et templum in medio statuet coelestis ad instar:
240praesulis aulam summi, regificumque senatum,
sceptraque regnorum Christi deponet ad aras,
illaque iura dabit, quae olim docuere prophetae:
«Divini cultus reges decet esse ministros:
fas erit et pax, si plebs inferiora capessit.
245Plebem animo dico: studiosi coetera norunt».
Sic ait et, grates referens Christumque precatus,
clavigerum venerans patrem, exhortabitur omnes.
Unanimes populi cantantes «Gloria Patri»,
perpetuum alleluia sonent pacemque beatam.
250His pius exactis, persolvet vota parentum 58 .
1. Idest Musae Ennii Calabri: Hor., Od., iv, 8 [20] et Ovid. [Art. am., iii, 409].
2. Quoniam Maro Ennii lector assiduus etimitator, ex Vita Virg.
3. Versus Virg., in Ecloga, iv [6-7], consimilis huic.
4. Sibyllae et prophetae, a Balaam usque ad nos, vaticinantur de Christi Dei ortu, vita et fine, cuius eventa Virgilius in Augustum aut in natum Pollionis ignarus transtulit. De Christo vaticinia verificantur in suo ortu inchoative; in corpore suo, quod est Ecclesia, consecutive et completive: etenim priores passiones et posteriores glorias praedixerunt: 1. Petr., i [ii].
5. Ex observatione Copernici et Regiomontani et Tychonis, ignarorum mysterii, sed non eventuum, sex signa interitus mundi, et illum praecedentis universalis mutationis rerum et Ecclesiae ampliationis per totum mundum.
6. Planetae sunt a Christo ad nos propiores facti telluri 110 millia passuum. Propterea foecundatum est solum boreale, producitque vinum et fruges, quae non ante: ex Plin., xviii [34]. Umbra nunc terrae amplificat lunae eclipses.
7. Solis via, quae sub Ptolomaeo, an. 139 post Messiam, spatiabatur a Zodiaco gradus 23, min. 52, nunc est 23 et 28.
8. Zodiacus aequatorem secabat in stella Arietis, nunc in secunda Piscium. Ergo cardines aequinoctii et solstitii anticipant gradus 28.
9. Annus diminutus est ex anticipatione et circulo viae solis angustiore facto.
10. Absides, in quibus planetae elevantur et deprimuntur, olim semper stabiles, iam 34 gr. praeveniunt ex Copernico, Tychone, Keplero. Ergo asterismus Arietis est in Tauro, Tauri in Geminis, etc.; quae omnia temporibus priscis reputabantur immutabiles. Haec «signa in sole, luna et stellis» sunt. Luc., xxi [25].
11. Ex Aggaeo propheta [11, 7] et Hipparco mathematico, sed dubitabatur. Vide Metaphysicam autoris, lib. xi [cap. xvii, a. 1].
12. Nunc Copernicus et Tycho et alii patefecerunt haec miracula occulta tunc temporis: quoniam adhuc Christi virtus occultabatur et patiebatur usque ad adventum Antichristi.
13. Post fíagellum haereticorum et Turcarum, renovationem saeculi hoc tempore faciendam ex praefatis signis et coniunctione magna in primo trigono a magno Herod Antonius Arquatus et Cardanus expectant. Similiter S. Catherina Senensis in Epistola ad suos Avenionem, et B. Raymundus capp., Ambrosius episcopus Compsanus, et S. Brigida, lib. 8, cap. 77 et ext. 78, et abb. Ioachim in Apoc., iii part. et in Introductorio, et ibidem Seraphinus Firmanus et S. Vinc. Ferrerius allegatus ibi ab eodem, et in collectis a fratre Rusticiano, et Savonarola in Oraculis a fratre Luca Bethino; et Hier. Benivenio et B. Dionysius Cartusianus, in iii Revelat., et S. Bernardinus Senensis, in Serm. et card. Cusanus, De novissimi, et Paulus Scaligerus in Collect. Quod haec favent, et non repugnent bullis, vide autorem in quaest. Pro bullis.
14. Quamvis Copernicus et alii doceant coacti praesentes coelestium exorbitantias, tamen paralogizant petentes principium et non causas pro causis. Solus autor ostendit in Metaphysica et in Astronomici et in Prophetalibus haec esse signa praedicta in sole, luna et stellis (Luca, xxi [25]) vigilantibus data: dormientibus vero sicut fur in nocte venient: Pauli, Thess ., v [2].
15. Autor novorum siderum ex ortu (nedum cometarum) in sedili Cassiopeae et Cycni pectore excitatus est ad considerandum mutationem coelestium, quam Aristoteles et alii (ut praedixit Petrus, Ep., ii [iii, 7]) negaverunt futuram, Evangelium affirmaverat, Gregorius Magnus proximam praedixit, revelatam hoc tempore, quo princeps Delphinus est completurus mysterium,ex autoris Prophetalibus.
16. Natus die Dominico 5 Septembris 1638. Autor vero die etiam Dominico 5 Septembris 1568.
17. Instauravi enim omnes scientias iuxta naturam et scripturam;- Delphinus vero saecula instaurabit, natus post parentum coniugium anno xxiii, precibus et votis piorum.
18. Partus sterilium vel sterilescentium, et precibus impetrati et praenunciati, portentosi.
19. Gallia enim semper liberavit Italiani, Romani et Pontificeni summum de manibus Gothorum, Longobardorum, Sarracenorum, haereticorum, infídelium aliorumque persecutorum.
20. Cuius rex primogenitus Ecclesiae habet charisma sanandi strumosos in signum quod in eo spes viva Ecclesiae, cuius sunt charismata dotes Christi, servatur in aeternum, et ex illa nascetur qui Ecclesiam sublevabit.
21. Quod facturus Delphinus creditur, tum ex temporis opportunitate, quae coelo nunc signatur et in prophetalibus, tum ex communi expectatione, itidem ex novis stellis et cometis et coniunctione magna reductis ad primum trigonum; item ex recentibus sibyllis Brigida, Catherina et Geltrude, hoc tempus designantibus; item ex miranda prole sterilescentium, qualiter editi sunt Isaac, Ioannes Baptista et Samuel, mirificam lucem mundo portantes; item quia impetratus est a Deo votis et precibus parentum signatorum et in nomenclatura.
22. Ex patre agnominato «luxto», et ex matre «Anna», idest «Gratia», hebraice nominata. Item quia est de stirpe Pepini et Caroli Magni et liliorum: de quibus oriturum instauratorem orbis praedixit Bomechobus, episcopus Patarae, Sibylla Tiburtina, abb. Ioachim, Super Apoc., Cataldus Finius, in Collectis oraculis ab Anonym., fol. 62, et in Orac. Gallico ultimo et lamina abbads Hydruntini.
23. «Ratio, Sapientia, verbum Dei», nunc «Christus» dicitur post Incarnationem, ex Augustino, Iustino, Origene.
24. Ideoque dicimur «rationales» ab ilio, ut autor est naturae; et «Christiani», ut autor gratiae: ex Iustino, Hieronymo et Origene et Augustino.
25. A quo supremus Christianorum rex Gallus dicitur «Christianissimus», «tres-chrestien».
26. Charismate, id est unctione coelitus delata in ampulla; qua reges Galli sacrantur ex tempore sancti Remigii usque ad nos. Et dum durat, durat spes in Gallis, ex Dan., ix [24]; Oseae, iii [5 (?)].
27. Charisma publicum et chrisma coeleste nulla natio habet, licet solo charismate se iactet Anglus, postquam aliquam partem Galliae occupavit. Ergo ut Gallus, non ut Anglus. Si vera ferunt.
28. Virgilii [Ecl., iv, 60] carmen poèticum et propheticum, nulli conveniens magis quam Delphino nostro.
29. Hoc tempore novit Gallia quantum potesti nam ex uno millione cum dimidio, exacto sub Francisco I, auctoque ad decem milliones sub ultimo rege Valesiorum, nunc ad 40 milliones ascendit (ex autore in dedicatoria [Universalis Philosophiae, Parisiis, 1638] ad dominum Bullionem, aerario praefectum) longe minori gravamine quam coeteris in regnis. At cum alat Gallia 20.000.000 hominum, ex singulis centenis sumendo unum, colligit 200.000 strenuorum militum stipendiatorum, commode perpetuoque, propterea omnes terrae principes nunc magis a Gallis, quam unquam, aut ab aliis: paratur enim illi regnum universale.
30. Comparationes inter Ludovicum XIII et David regem Iudaeorum, et inter Salomonem et Delphinum.
31. Omnia in figura contingebant illis: Apostoli Corinth ., x [11].
32. Quod faciendum erat a regibus Iudaeis in Iudaea tantum, hoc in toto orbe a rege summo Christianorum fiendum praesignabatur: Amos, ix [12]; et Psalm. 71 [8]; et Tob. xiii [4]; Ezech. xxxiv [23].
33. Si qualia sunt consilia domini cardinalis, tales essent et fideles executores, libertas saeculi et gloria Gallorum ascendissent ad summum.
34. Cum novum paratur imperium, nova arma fato dantur. Nunc Germanus Delphino offert bombardas semel oneratas decies illico explodentes globos.
35. Habent Turcae in suis vaticiniis quod imperium Mahometis sit delendum a Gallis; idem praedixere abb. Ioachim, Bomechobus, Sibvlla Tyburtina, Cataldus Finius. Item ex ix lib. Augustini, De Antichrist.; Anonym., fol. 11.
36. Autor non peccavit in Hispanos, pro quibus scripsit multa deceptus, ut Virgilius de Salonino. Sed Hispania, illusa terrore praesagii novarum rerum et dolis ministrorum, ipsum vexavit 27 annos in ergastulo.
37. Ut Ulysses ex antro Cyclopis vestitus pelle ovina exivit immunis, ita autor, Agni Sacri, idest Christi.
38. Fato urgebatur autor renovare scientias in carcere otiosus, transvehi Romam, et profugere in Galliam, ubi illas panderet, et signa in sole, luna et stellis posita a Christo, palliata ab astrologò, revelaret, cum nasceretur qui renovaturus orbem esset.
39. In libro Monarch. Hispaniae et in Panegyrico autoris.
40. Non modo sibyllae, prophetae veteris renovationem saeculi praedixerunt, sed etiam novi, ut Brigida, Catherina, Hieronymus Savonarola, Vincentius Ferrerius, Ioachim, Dionysius Cartusianus ac etiam poëtae, ut Virgilius, et noviter Dantes et Ariostus et Petrarcha.
41. Rex Suetiae «civitatem solis», descriptam ab autore miro libello, putavit sibi aedificandam esse, deceptus astrologismo Tychonis.
42. Quibus temporibus, quae accident a Delphino in orbe. Coniecturae praesertim ex bonis autoribus sufficiunt ad poëticum praesagium.
43. Antichristus septiceps in Daniele et Apocalypsi duplex est, mysticus et physicus. Mystici capita sunt septem: Gentilismus, Phariseismus, Graecismus, Aristotelismus, Talmudismus, Mahometismus, Achitofellismus. At haereticismus tertia est bestia bicornis, ex sanctis Bernardino, Epiphanio, Vincendtio, Augustino, ex bsynodo Parisiensi, ab. Ioachimo, ex i Ioan., ii [18]: «Novissima hora et multi Antichristi». Physici septem erunt regna; septem, quae in Mahomete, vero Anticristo, iuxta Annii et Ioachimi et Aureoli expositionem, vel praecursore maximo: cuius septem sunt reges, videlicet Turcarum, Persarum, Zagatainorum, Fezitarum, Mogorum, Adelitarum et Praecopitarum, ex Prophetalibus autoris.
44. Haec omnia in Daniele continentur, et Apocalypsi, Isaia et Evangelio, et certo aut mysticus, aut verus hoc tempore cadit, aut Mahometes praecursor, ut Ioachim, Catherina, ex Brigida, et alii supracitati.
45. Difficile est distinguere tempora, quoniam simul sub sigilli quinti fine clam Christus parat suos milites et Abaddon, angelus niger, antichristianos. Sequentur autem bella et mox renovationes saeculi post casum capitis Antichristi magni ex sancto Bernardino et Prophetalibus autoris; et in fine aurei saeculi, conditi sub rege Gallo maximo, exurget Gog et Magog, cauda Antichristi.
46. Septem sigilla in septem Ecclesiae aetatibus aperiuntur, in Apoc. Iam sumus in fine quintae, iuxta sanctum Vincentium, et Seraphinum Firmanum et doctores omnes, vel in principio sextae, iuxta Ioachimum. In sexta cadit Antichristus mysticus, aut Mahometes, aut verus.
47. Ex mathematicis sunt multa corpora magna unum facientia corpus, sive mundum.
48. Mundi quinque compenetrantes et compenetrati, anteriores et interiores sibi invicem, existentias rerum tuentes, idest situalis, materialis, mathematicus, mentalis et archetipus, ex autore in decimo Metaphysicae [capp. i et ii].
49. Quoniam Graeci Francorum exercitum, ad recuperationera Terrae Sanctae transfretantem, dolis et venenata farina impetiverunt per invidiam, et Latinam Ecclesiam damnant, ut haereticam.
50. Mirifica haec expeditio Ludovici XIII decantatur a poétis Italis.
51. Dantes, Ariostus, Tassus, Boiardus, Itali, canunt gesta Gallorum.
52. Ex Psalm., 136 [2].
53. Arcanum navigandi sine vento et remigio aperitur in Civitate Solis ab autore.
54. Americani oderunt Christianos, qui ab eis in auri fodinis includuntur.
55. Ecclesia incipit ab Ierusalem et in Ierusalem, pervagato ambitu orbis, redibit, iuxta expositores Apocalypsis, autorem in Prophetalibus et Cornelium Mussum.
56. Pontifex et cardinales utentur albis vestibus, sicut angeli in resurrectione, nunc autem rubris quoniam in passione sumus adhuc, ex Prophetalibus autoris.
Insigne gestamen Francorum candor, Hispanorum rubor.
57. Hic putatur fore Helyas ab Hebraeis, nobis vero quicunque insignis, ex Historiographia autoris.
58. Quoniam omnes fere reges Galliae curaverunt recuperationem Terrae Sanctae et renovationem saeculi; praesertim sanctus Ludovicus IX: quas Delphinus hic solus tandem perficiet.