Documents: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Mizardellorsa (discussione | contributi)
Nessun oggetto della modifica
Phe-bot (discussione | contributi)
m Mizardellorsa: match
Riga 19:
}}
 
 
==__MATCH__:[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/76]]==
68 Documents da s. Gailg dei il curer ad ilg nurser callar dad ir cun las cauras a nursas, ad ei dad ün lud. cumin vangieu prieu si quels par tschentaments. DOCUMENTS. (Ineditum nach Ms. TrA.) [f. 49a] Nus Heinrich, tras grazia da Deus Uvesck da Coira cunfessein 5 … a figein a saver cun questa bref, ca lavend si anqual span a dabatt tenter ilg cumin a vaschinadi da Trin, a paramur d' ün tal span vangi lou en dreg ün cun 'lg auter, a tras prusa lgeut ei la caussa vangida preida giu da dreg, sin nus, a scha nus parneian sin nusez vangi tiers ün amicabel … spruch. Aschia vein nus prieu tiers nus Conradin da Marmels da 10 Razin, a Hans Luci Mistral da Tumein, a vein tadlau amaduas parts flissiameng en scartira a tras la bùcca suenter basengs, antrocan sin lur cuntantienscha; a lura vein nus dau ora niess spruch en furma sco tschou suenter statt scrit: Vein er minchia part faig amparmetter cun bùcca a maun fideivlameng da vangir suenter a salvar tutt quei ca nus vangian a 15 spruchiar, tuccond tiers sieu span a stausch, sco giu d' sut ven faig mentiun. Item, a p' ilg amprim cur ilg vaschinadi da Trin, ha manau en sieu ploing, ch' ei seian bears vaschins en Trin ils quals anvernian bieschkia cun fein ca crescha, oreifer lur pleif ner antschiess, ei seig en Thumlgiaschca, Flem ner Tumein, a velgian lura quella biescka er stadiar ner guder ilg 20 pasc da la stad enten la pleif ad antschiess da Trin, tiers ilg qual els hagian bucca dregs, sco els manegian, er paschientian quels lur prada da rasdif en Suraua, la parmavera antrocan silg gi da S. Bargazi, ilg qual seig ouncalura bucca dreg a pusseivel ad er bucca l' isonza da la terra ne tenter nus ne sur nus, a ch' ils vaschins possian bucca paschentar a tals 25 lur praus, ca [f. 49b] … schain oreifer lur terms. Sin quei sch' ha la cuntrapart mess avont, c' aschia seig stau da velg' annou a ca quei seig aschia stau ilg diever: a cun tut scha manegian els da ver ilg dreg. Item: Scha vein nus aschia cun cusselg d' ils si d' sura numnaus dus humens, dau ora niess amicabel spruch: Spruchiein aschia ca tuts quels ca 30 tengian casa en la pleif da Trin, a fan quou dregs d' cumin, a vessan funs oreifer lur terms ner confins, ei seig ancunter Flem, numnadameng Auas Sparsas, ad ancunter Tumein la Vrauscha, Mundadiras Munt Hemmerli ed ilg culm da Balun, a quou tenter quei a tont sc' ilg ei antrocan quou stau ilg diever quels possian la biescka, ch' els anvernian en quels cunfins 35 a logs, da quou, d' anvi sco antrocan quou cun quels da Trin stadiar ner ilg pasc da la stad gudêr, a bunna fei a senza fraud.
 
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/77]]==
 
Documents 69 Item: A quel ca vess funs, ca schaschess pli lunsch or, ca quel ch' ei uss' numnaus, quels dein bucca ver ils dregs, tala biescka ca vangiss anvarnada … pli lunsch ora, da puder cun quels da Trin en la pleif stadiar, auter ca sch' els pudessan gurbir quei d' ilg singuradi a cumin da Hohentrin, ch' els dessan tiers quei cun bunna velgia, scha possian els lura er cun 5 quels da Trin stadiar, tont sc' ei ven dau tiers a schilgiog buc. Item: A sco els han manau en lur ploing ca lur praus da rasdif vengian paschantai en Suraua pli gig cha na seig l' isonza da la terra, scha deig quei esser antrocan sis ils amprims gis da maig, a lura scha dein amaduas parts ver pasch. Numnadameng scha dein ils praus davont 10 esser libers a largs cur lur biesca ven dad alp en Suraua sin s. Michēl, ner oig gis suenter [f. 50a] a bunna fei: a sco els pon guder ilg funs tenter ent da quei hagien els er dregs a pussonza: ouncalura rasalvont, sco anchins han plunschieu, ch' ils richs ad auters quarclian lur praus, minchia parmavera cun s. h. ladim, par ca lur biesca possig bucca pasckiar, 15 a paschentian lura á quels lur praus, ca pon bucca ladar. Item: Scha spruchiein nus en quella caussa aschia, ca minch' ün c' ha praus en quels cunfins, possig bein ladar sēs praus, sch' el vult la parmavera, … ie minchia tierz onn a buc avont: mo ilg uthun, cur el vult, ei bucca scumondau. 20 Item tuccond tiers ils dons a custs ca fussan davantai en quella caussa scha dein quels, c' han funs oreifer lur terms, ad ean ouncalura vangi laschai tiers sco vivont ei scrit; pagar oravont la mezadad d' ils cuosts, a lura quei ca resta ounc dei vangir talgiau sin ilg antir cumin, sco ei ven talgiau auter. Tut a bunna fei a senza fraud: Ad aschia scha dei ilg si 25 d' sura numnau vaschinadi par ilg err a stausch esser lugaus a reconciliaus, a vangir suenter á quei grad, a tuttavia, tutt à bunna fei a senza fraud. Ad tiers vartid a cunfarmatiun da quei, vein nus laschau metter a rantar niess sagi dad uvesck vi da questa bref. Iou Coradin cunfess ca iou seig staus tiers quei spruch a lugament, 30 a par ünna pardichia er farmau mieu sagi vi da questa bref, ouncalura adinna à nus ad à noss artavels, a lgi singuradi da Hochen Trin, ad auters noss dregs à privilegis senza don. A iou si d' sura numnau Hans Luci cunfess er, ca iou seig er staus en quei spruch tiers ils si d' sura numnaus grazius singurs; a ca iou haig scrit questa bref: ilg qual ei davantau en 35 Cuira ent ilg casti s' ilg gi da s. Gregorius. anno 1496. f. 50b ist leer.
 
 
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/78]]==
 
70 Documents [f. 51a] Nus giu d' sut numnai vaschinadi ad antir cumin da Hochen Trins cunfessein a figein a saver a scadin, ca vengian a ver, legier, ner udir ligind questa bref, ca nus tuts ansemblameng bein par ünna ad unitameng, … veian saligiau ad accordau, a quei tiers niz, pro a beinstar niess a 5 da niess vangir suenter, tiers bien ruaus ad uniun, sco er par vangir avont a tutta fadigia cust a don, lavur a cuntradi da niess cumin. Sco ilg ei bein da saver, a cunaschent ad ün ad a scadin, qualmeng nus en quest niess si d' sura numnau cumin da Trin essan da Deus ilg Segner benedi cun bunnas alps, las qualas nus a noss velgs pardavonts vein bein gudieu; 10 mo ussa ün bein lieung temps, talas alps, parmur a tras ilg gref surcargar da la biesca, vangidas en grond abgang ner idas giu, aschia ca nus pudessan bucca pli gudêr talas alps, sco nus a noss vēlgs, ont ca d' ussa a vidavont vein gudieu; parquei c' anchins da noss vaschins da Trin han anchins funs, ca schain oreifer ilg antschiess, cunfins a terms da niess cumin, cumprau 15 ner baratau, artau ner tras maridiez survangieu, sin ilg qual funs ven anvernau … beara biesca, a ven catschada sin niess asc a pasc en las alps ad a casa, ilg qual ha á nus si d' sura numnai vaschins survieu tiers ün grond don, aschia ca nus ünna tala gravezia pudessan tutta via bucca vartir pli. A sin quei ei ün antir cumin, ner vaschinadi [f. 51b] vangieus ansemel, 20 a faig ün urden, ca richs a paupers possian star ün sper 'lg auter, a ca minch' ün possig gudēr, quei ca lgi auda bein pusseivlameng a quei en guisa a furma sco tschou giu d' sut statt. P' ilg amprim, nu' ch' ei fuss anchin funs oreifer niess cumin, terms ad antschiess, parmur d' ilg qual fuss passau anqual … dreg ner faig anqual … 25 spruch, a ca quei vangiss ampruau ner mussau tras lgieut ner brefs, scha laschein nus tiers quei star a rumaner senz' auter anquirir suenter. A par 'lg auter, quel ca cumprass funs ner baratass oreifer niess cumin, ner antschiess, quel a quels dein ver nagins dregs da puder guder cun lur biesca ner da catschar en las alps ner sin pasc da casa, s' antalli 30 tont sco quei gual ussa numnau funs po anvernar. P' ilg tierz, quel c' artass funs oreifer niess cumin ad antschiess, ner survangiss tras sa maridar: scha dein quel a quels ün tal artau ner tras maridar survangieu funs, sez puder treis ons niziar a duvrar cun quella conditiun a rasalvada, sch' ün tal funs vess agien - dregs d' alp, scha dein 35 els laschar ün cumin nungravegiau: Mo scha quei numnau funs vess nagin alp, scha pon ils si d' sura numnai vaschins quella biesca, ch' els pudessan anvernar sin quei funs, stadiar nu' ch' els han alp, s' antalli quels treis si d' sura numnai ons, a bucca pli: A cura quels treis ons ean vargai, a lura 'lg ün ner 'lg auter vess ün tal funs bucca vandieu a tiers sieu niz bucca 40 mess ad ampundieu, scha dein lura quels nagutta molestar ner gravegiar
 
 
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/79]]==
 
Notificau ils saloms velgs 71 ilg cumin da Trin, a lura [f. 52a] … quella biesca, la quala els anvernan oreifer, dein els bucca puder catschar sin asc a pasc ne en las alp ne a casa d' ilg cumin. A da vangir suenter a quei fideivlameng a ladinnameng, sch' ha ün antir cumin da Trin urdanau a fermameng serrau giu, ca scha 'lg ün ner 'lg auter less bucca vangir suenter a viver suenter tals artickels, 5 scha dei ün tal a tals parmur da lur malubadienscha a cuntergir, ver pers lur dregs da cumin senza naginna grazia, a lura d' ilg cumin da Trin vangir salvai par nagins vaschins. Ad à quellas caussas tuttas si d' sura scrittas par ünna vera, ferma, stateivla a nunmideivla confirmatiun da salvar a da vangir suenter, sch' hai 10 jou Bargazi Prez da quei temps cuvig da Trin cun flyss rogau a surplidau ilg hundreivel Egli Willi, da quest temps vugau da mieu grazius singur ent ilg singuradi da Hochen Trins, ch' el ha mess sieu agien sagi, vi da questa bref, sco iou si d' sura numnau vugau quei cunfess; ouncalura à mieu gratius singur, à mi ad a mēs artavels senza don, ilg qual ei daventau 15 sin calonda d' marz, ent ilg on suenter la naschienscha da Christi niess Salvader milli tschiunck tschient a sissont a seatt. 1567. [f. 84b] NOTIFICAU ILS SALOMS VELGS ca statten sin ilg deritori da Trin, ils quals ean d' ilg cumin vangi recunaschi et aprobai par saloms ilg on 1854. (Ineditum nach Ms. TrA.) 20 1. Ilg curchin da Hans Petter Caprez sper sia casa. 2. Igl curchin da Christ Tscharner sur ilg bilg d' ilg prer. 3. Igl curchin da la parvenda sper ilg bilg. 4. Ilg curchin da Battan Baltisar Christoffel sut ilg bilg. 5. Igl curchin da Lorenz Fantana sur la casa da Jacob Corai. 25 6. Quels curchins sut la via ca meina si Sursch. 7. Quei curchin da mistral Christ Caflisch sur quella via. 8. Quei curchin de Christ Caflisch a Jacob Casti a Sursch. 9. Quei churchin sut la via da Pasterval angiu troqua tiers la casa de Jacob Corai giuven. 30 10. Quei curchin da sm. Jon Caprez sur sia casa. 11. Quei curchin da vaibl Christoffel Erni sut ilg bilg dilg Luzi. 12. Quels curchins denter la via d' ilg bilg d' ilg Luzi ad ilg landstras
 
 
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/80]]==
 
72 Notificau ils saloms velgs antroqua ora tiers ilg prau da la parvenda tuts ansemel senza nominar ils possesurs antroqua ent tiers ils bageigs. 13. Ilg curchin da mistr. Hercules Caflisch dador la via ca meina ora sin Quadris. — 5 14. Quels beins ca sa numnen Buiesch, antschavent oradim quei de mistr. Hercules Caflisch antroqua ent tiers quei da Christ Caflisch, sco era quels beins da Canaschal, a denter las Turs, a quels curchins si par la Cresta sur las casas tuts 15. Quels curchins navend da la fantouna da Bavurca antroqua miez 10 ilg curchin da mistr. Leonhard Caprez staus da mistr. Casper … Liver, denter las vias. [f. 85a] 16. Quels curchins navend da la casa da sm. Vinzens Corai suenter la via, ner sut la via ca meina tiers ilg bilg, a la casa d' ils frars Jacob a Hans Corai a giu sco la via sura d' ils Ers meina elg bilg d' ilg 15 prer, navend da la casa da mistr. Luz. Balt. Calonder antroqua ent tiers la casa da gemdr. Balthasar Caflisch tuts senza nominar ils possesurs. 17. Quei curchin da Petter Cahenzli dadens sieu clavau. 18. Quels beins da la plounca Jon Schneder sco ün numna tenter la via gronda, ad ilg d' uig sura ca meina enta Runcal, navend d' ilg 20 clavau da Jacob Caflisch antroqua ent sco la casa da Brincazi Caflisch dat giu. 19. Quels beins ner curchins ca sa numnan Valpardi navend d' ilg clavau da str. Johanas, a Risch Casti antroqua a fin da quei da str. Jacob Caprez. — 25 20. Quels curchins sur ilg duig da Pruls navend d' ilg clavau da Risch de str. Balzar Casti ora antroqua quei da Endris Erni sco era quels curchins et orts dador la casa da ges. Georg Calonder. — 21. Quei curchin d' ils frars Calonders si Lancarna. denter ils clavaus da L. B. Calonder a ges. Christoffel Calonder. sco era quei curchin da Duff 30 Reiner staus da mistr. Stoffel Christoff. 22. Quei curchin da str. Jacob Teile sper sia casa. 23. Quei tont curchin ora sur ilg bilg dilg Luzi da ges. Christoffel Calonder a ges. Hans Corai. — [f. 85b leer.] [f. 86a] Digg. 35 Par salom ean d' ilg cumin recunaschi tuts ils curchins ca statten en ilg umkreis da la vischnaunca da Digg. aschia navend da la casa da Nulgigs suenter la via giu antroqua tier ilg prau Cials da Jacob Caflisch ca deriva da ges. Flisch Caflisch, a lura suenter la via schletta da Crappa antroqua Nardavos a da lou ansi antroqua Crap scür. a da lou navend antroqua
 
 
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/81]]==
 
Notificau ils saloms velgs 73 tiers la casa da str. Jerimaun Caprez a la casa da Jacum Balzar Caflisch tiers la casa da mistr. Jerimaun Caprez. a lou navend tiers la casa da vaibl Jon Calonder a da lou angiu tiers la casa da Nulgigs. sco era quei curchin sper casa sut via da Quadris. — [f. 86b leer.] [f. 87a] Pintrun. 5 1. Quels curchins sut via, navend da la pun antroqua a fin da quei da Brincazi Caprez. 2. Quels beins ca vengian numnai Curchin nausch navend da la casa da str. Jacob Caprez ad Ana Caprez antroquan ora sco la porta d' ilg nominau clavau gron dat si. antroqua tiers ilg amprem duig ancunter ilg 10 prau da Barcazi de str. Paul Caprez. ad en a si sum dador la nominada casa en tiers ilg amprim duig ancunter ilg prau da L. B. Calonder. 3. Quei curchin dadens ilg clavau da ges. Jacob Caprez sut via en a si. 4. Quei curchin sut casa da Disch da str. Paul Cap. a quei sut, a 15 dador clavau. 5. sco era quei dadens ilg clavau gron ca eis pli bauld stau clavau sco era quei cantun dadens ilg pastrin ca eis vivont stau iert. — [f. 87b leer.] … [f. 88a] Mulin. 1. Ilg curchin da Ana Caprez dador sia casa. vivont stau da sm. 20 Felix Caprez. — 2. Quei curchin da ges. Flisch Caflisch denter sia casa a la casa da ges. Bartolome Caflisch. — 3. Quei curchin da Bartolome Tscharner sur sieu clavau ca ei vivont staus da ser. Brincazi Riesch. 25 4. Quei curchin da mistral Christ Caflisch denter sia casa a quella da Bart. Tscharner a Bart. Caprez. 5. Quei da Bartol. Caprez sur sia casa. 6. Quei salom da Chr. Sutter ca eis stau ilg clavau. sco era la part da quei salom, da sm Bart. Tieni. 30 7. Quei prau ner curchin da mistr. Christ Caflisch a mistr. Hercules Caflisch denter lur casa a la casa da gemdr. Brincazi Caflisch, sco ilg cantun sura da lur clavau dat ora, ad angiu antroqua tiers la via. 8. Quei prau da ges. Flisch Caflisch sper ilg clavau da Disch Mani si. —
Line 43 ⟶ 49:
 
 
74 Ils specials
74 Ils specials artickels [f. 44b] … ILS SPECIALS ARTICKELS d' ilg Cumin da Scheid a Vieulden. (Ineditum nach Ms. Sched.) Damai ca nus, ün antir Cumin ner baselgiada, Scheid a Vieulden, tschou sin questa Muntoingia, tras speciala grazia da Deus, da noss prus 5 velgs, sper las generalas fryetads a dreigs d' ilg antir Cumin grond dad Orthenstein, vein hartau anqual causa particulars dreigs, scha vein nus sper ils sisur scrits universals statuts da la Terra / ner d' ilg Cummin : / oung mess giu quests particulars artikels, a puings, a prieu si quels da salvar; stat ouncalura adiña vid üña antira raspada d' ilg Cumin, tont lunsch, sco 10 noss dreigs tonschan, da sminuir, ner carschentar. Deus cun nus amen. TSCHENTAR DARCHIRA. P' ilg amprim, scha dei minch' oñ, a buña fei, si 'lg lgindischgis d' tschunkeismas, ilg Cumin da Scheid a Vieulden vangir ansemel, dus oñs a Scheid, ad ilg tierz a Vieulden; Ad or da quella vischnounca, ner 15 vaschinadi [f. 45a] nua c' ilg Cumin ei raspau, legier or Mastral a veibel; a lura las duas parts d' ils giraus a Scheid, a la terza part da quels a Vieulden, ad aschia tschentar la darchira. URDEN DA LA DARCHIRA. Ils giraus dein, cur els vengian cumondai d' ilg veibel ord cumondament 20 … d' ilg Mastral far ubadienscha, ouncalura a scadin resalvau sias legitimas … scüsas. Item. Lg' ei ordinau, ca cur ei ven d' ilg Mastral numnau a destinau ün gi da dreig, scha dei quei vangir faig a saver a lgi veibel, ilg qual ei lura culpont dad ir tiers las parts, a suenter melgier puder, patarchiar 25 suenter mittels a miez, ad ampruvar da metter giu la caussa, a la dispitta; Mo sch' el radi buc las parts tiers parinadad, scha dei el lura raspar la darchira si 'lg temps, ad el lieug a lgi cumondau, a la roda tucca. Cur ün vess sagirau, a less gir giu, scha dei el gir giu, ner far a saver a lgi Mastral, avont c' ilg veibel seig or da la casa d' ilg Mastral, cun ilg zedel 30 da sagirar, mo quella canun, ner scha quei daventa buc, sch' ei quel c' ha sagirau tiers ilg Mastral, p' ils custs da darchira, culponts da pagar la pagailgia da darchira.
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/82]]==
74 Ils specials artickels [f. 44b] … ILS SPECIALS ARTICKELS d' ilg Cumin da Scheid a Vieulden. (Ineditum nach Ms. Sched.) Damai ca nus, ün antir Cumin ner baselgiada, Scheid a Vieulden, tschou sin questa Muntoingia, tras speciala grazia da Deus, da noss prus 5 velgs, sper las generalas fryetads a dreigs d' ilg antir Cumin grond dad Orthenstein, vein hartau anqual causa particulars dreigs, scha vein nus sper ils sisur scrits universals statuts da la Terra / ner d' ilg Cummin : / oung mess giu quests particulars artikels, a puings, a prieu si quels da salvar; stat ouncalura adiña vid üña antira raspada d' ilg Cumin, tont lunsch, sco 10 noss dreigs tonschan, da sminuir, ner carschentar. Deus cun nus amen. TSCHENTAR DARCHIRA. P' ilg amprim, scha dei minch' oñ, a buña fei, si 'lg lgindischgis d' tschunkeismas, ilg Cumin da Scheid a Vieulden vangir ansemel, dus oñs a Scheid, ad ilg tierz a Vieulden; Ad or da quella vischnounca, ner 15 vaschinadi [f. 45a] nua c' ilg Cumin ei raspau, legier or Mastral a veibel; a lura las duas parts d' ils giraus a Scheid, a la terza part da quels a Vieulden, ad aschia tschentar la darchira. URDEN DA LA DARCHIRA. Ils giraus dein, cur els vengian cumondai d' ilg veibel ord cumondament 20 … d' ilg Mastral far ubadienscha, ouncalura a scadin resalvau sias legitimas … scüsas. Item. Lg' ei ordinau, ca cur ei ven d' ilg Mastral numnau a destinau ün gi da dreig, scha dei quei vangir faig a saver a lgi veibel, ilg qual ei lura culpont dad ir tiers las parts, a suenter melgier puder, patarchiar 25 suenter mittels a miez, ad ampruvar da metter giu la caussa, a la dispitta; Mo sch' el radi buc las parts tiers parinadad, scha dei el lura raspar la darchira si 'lg temps, ad el lieug a lgi cumondau, a la roda tucca. Cur ün vess sagirau, a less gir giu, scha dei el gir giu, ner far a saver a lgi Mastral, avont c' ilg veibel seig or da la casa d' ilg Mastral, cun ilg zedel 30 da sagirar, mo quella canun, ner scha quei daventa buc, sch' ei quel c' ha sagirau tiers ilg Mastral, p' ils custs da darchira, culponts da pagar la pagailgia da darchira.
 
PPN345572629_0030-0081.xml
 
Ils specials artickels
Ils specials artickels 75 PALAZUNS. Milsanavont ei ün vangieu pariña, ca cur lg' ei dau üña sentenzia finitiva, par beins schaschonds, ei seig ber ner paug, scha po ün ver palazun; A sch' ün vult appellar [f. 45b] scha sto el suenter c' ilg truvament ei ratschiert, giavischar la palazun, la qual' er dei algi, suenter c' ilg truvament 5 … ei daus, savundar; Mo el dei endeifer 8. gis, tras ilg derschader, ad amadus mussadurs, far scriver la bref da palazun a sa far tiers, mo sch' el sa fa tiers, a pudess buc endeifer 8. gis vangir tiers darchira a dreig, scha po' l endeifer d' ün meins oung ir vinavont, mo sch' el figiess quei buc, scha dei el suenter c' ün meins ei passaus, ver nagiña palazun pli, ad algi derschader, 10 ad als giraus, s' auda par lur fadia, a lavur ün past, sco er algi scrivont sia pagailgia da scriver. PAGAILGIA da la DARCHIRA. Par minchia truvament ei faig ad urdanau a minchia girau, quei c' ei sut teg, el haig scüsa ner buc, kr 4 ad algi derschader kr 4. Mo cur ün 15 ruckegia cun la bichietta, scha s' auda a minchia girau, sco algi derschader kr 8. Ouncalura, cur ün sto ir giu d' ilg funds da casa, scha stat la pagailgia vid cunaschienscha da la darchira. Item. Cur ils giraus stimeschan, a prendan or pens, scha dein els p' ilg sarament, c' els han faig algi dreig, cunderscher suenter ilg urden, 20 fideivlameng, senza resguard ad ei lur pagailgia, sut teg, ad ün girau kr 2 a sin funds da casa, mo s' ilg culm stat ei vid ils giraus da prender suenter sco els vengian duvrai. PENS ner UNDERPFAND. Ün ei er vangien [[vangieu]] pariña, ca sch' ün enten niess Cumin, [f. 46a] da 25 Scheid, a Vieulden, dess pens, sch' ha el la lechia 3 gis da salvar ilg pens, sin sieu cust, ad en sieu vugeg, ner da laschar prender navend. Mo sch' ün vess' pudieu pagar l' auter cun valsent, ad el vess bucca gieu ilg valsent, mo stuvieu dar pens, ad el po salvar ilg pens 3. gis, alura survangir ilg valsent, scha po' l cun quei spindrar ilg pens, ouncalura sto el tuts custs, 30 c' ean i si da quella vart, er pagar, mo tuts paigs, c' ean denter els faigs, dein a pon valer, mo cun daners pon tuts pens, a dreig temps vangir spindrai. ZUSATZ. Cur ei ven ad ün ner a plis cumondau d' ilg veibel tiers ün Zusaz, 35 scha dein els esser ubiedis, a cumparer sut fallonza, c' ei messa si, ad ordinada d' üña luda darchira, ad ei lur pagailgia, sch' els datten or mai ün truvament ün past, mo sch' els sean pli c' en ün truvament sch' ei ad ün par minchia truvament bz. 2 a lur past nagutta tont meins par lg' amprim truvament.
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/83]]==
Ils specials artickels 75 PALAZUNS. Milsanavont ei ün vangieu pariña, ca cur lg' ei dau üña sentenzia finitiva, par beins schaschonds, ei seig ber ner paug, scha po ün ver palazun; A sch' ün vult appellar [f. 45b] scha sto el suenter c' ilg truvament ei ratschiert, giavischar la palazun, la qual' er dei algi, suenter c' ilg truvament 5 … ei daus, savundar; Mo el dei endeifer 8. gis, tras ilg derschader, ad amadus mussadurs, far scriver la bref da palazun a sa far tiers, mo sch' el sa fa tiers, a pudess buc endeifer 8. gis vangir tiers darchira a dreig, scha po' l endeifer d' ün meins oung ir vinavont, mo sch' el figiess quei buc, scha dei el suenter c' ün meins ei passaus, ver nagiña palazun pli, ad algi derschader, 10 ad als giraus, s' auda par lur fadia, a lavur ün past, sco er algi scrivont sia pagailgia da scriver. PAGAILGIA da la DARCHIRA. Par minchia truvament ei faig ad urdanau a minchia girau, quei c' ei sut teg, el haig scüsa ner buc, kr 4 ad algi derschader kr 4. Mo cur ün 15 ruckegia cun la bichietta, scha s' auda a minchia girau, sco algi derschader kr 8. Ouncalura, cur ün sto ir giu d' ilg funds da casa, scha stat la pagailgia vid cunaschienscha da la darchira. Item. Cur ils giraus stimeschan, a prendan or pens, scha dein els p' ilg sarament, c' els han faig algi dreig, cunderscher suenter ilg urden, 20 fideivlameng, senza resguard ad ei lur pagailgia, sut teg, ad ün girau kr 2 a sin funds da casa, mo s' ilg culm stat ei vid ils giraus da prender suenter sco els vengian duvrai. PENS ner UNDERPFAND. Ün ei er vangien [[vangieu]] pariña, ca sch' ün enten niess Cumin, [f. 46a] da 25 Scheid, a Vieulden, dess pens, sch' ha el la lechia 3 gis da salvar ilg pens, sin sieu cust, ad en sieu vugeg, ner da laschar prender navend. Mo sch' ün vess' pudieu pagar l' auter cun valsent, ad el vess bucca gieu ilg valsent, mo stuvieu dar pens, ad el po salvar ilg pens 3. gis, alura survangir ilg valsent, scha po' l cun quei spindrar ilg pens, ouncalura sto el tuts custs, 30 c' ean i si da quella vart, er pagar, mo tuts paigs, c' ean denter els faigs, dein a pon valer, mo cun daners pon tuts pens, a dreig temps vangir spindrai. ZUSATZ. Cur ei ven ad ün ner a plis cumondau d' ilg veibel tiers ün Zusaz, 35 scha dein els esser ubiedis, a cumparer sut fallonza, c' ei messa si, ad ordinada d' üña luda darchira, ad ei lur pagailgia, sch' els datten or mai ün truvament ün past, mo sch' els sean pli c' en ün truvament sch' ei ad ün par minchia truvament bz. 2 a lur past nagutta tont meins par lg' amprim truvament.
 
PPN345572629_0030-0082.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/84]]==
 
76 Ils specials artickels URDEN d' ilg USTIER. Lg' ei faig pli a meins, a decretau, par melgier urden, c' ei deig esser ün Mastral da la darchira, ad ustier da Cumin, a da tut temps dei en üña vischnounca ner vaschinadi esser ilg Mastral da la darchira, ad ustier 5 da la vischnounca, a star antroq' en lgetz vaschinadi ven ligieu or a tschentau ün auter Mastral. [f. 46b]. Lousperas ei ün ustier culpont ad ün carstioun, c' ei cou sasieus ent / ner vaschin / c' ei malsoun, ner ad üña pilgialounca, da dar par ün rensch vin, ner auter, sin spechia; scha quel, ner ils ez han da 10 pagar, sch' eis ei bien a dreig; quella canun dei lura ilg Cumin pagar. Ilg ustier da la darchira dei far ustaria par quels d' ilg lieug, a par esters; jls custs da darchiras dei el spechiar 8 gis, a lura da lou d' anvi po 'l trer ent, sco lg' ei sisura nudau, elg cudisch da la Terra. Scadin po pagar ilg ustier par ils custs da darchira, cun la stadera a curtouna, mo 15 sch' ils custs da darchira fussen R 5. ner pli scha po ün dar ün biesc, ilg qual dei vangir preziau enstailg da daners, a vangir prieus d' ilg ustier senza cuntergir, auter sch' el vess faig paigs plianavont. Ilg sumlgiont meini ha ei er cun quei, ilg qual ün fa ir si cun spiendi, spruchs, stimadiras, senz' autra conventiun ner accord; quest puing stat 20 tiers ils ustiers de prender biesca; parchei lg' ei dau tiers ad els da trer ent lur dumonda sco auters deivets. PAGAILGIA dalas PARDICHIAS. Ad üña pardichia s' auda par minchia pardichia c' ün plaida, la stad kr 12 a lg' unviern kr 8 pagailgia; mo sch' ün vangiss cumondau par 25 pardichia, ad el vangiss ner cumpariss buc, a tras sieu targiñar mass si anqual caussa cust, scha dei 'l quels, suenter cunaschienscha da la darchira purtar giu, tont sc' ei lgi vangiss mess si. [f. 47a] DAR VUSCH. Quels c' ean bucca vaschins dein bucca vangir spiri ne dumbrai: 30 Item. Ei s' auda minchiamai ils gis da dreig 2 gadas, üña suenter l' autra a Scheid, alura la terza gada a Vieulden; ouncalur' ei resalvau, a la velgia mod' ad jsonz' ei, ca cur la darchira sto vangir ansemel, parmur d' ün Undergang, scha dei ei vangir raspau en quei lieug a vaschinadi, nua ch' ilg stausch ei, a dei quei gi bucca vangir dumbraus suenter la Roda, a 35 la Roda schilgioc vangir salvada. Lg' ei er da la raspada dad amadus Vaschinadis scumondau, ca nagin deig sin la pastira, nagin bruig, ne sagar ne cavar, sut fallonza, par minchia carga üña cruña.
 
PPN345572629_0030-0083.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/85]]==
 
Bref da partazun 77 BREF DA PARTAZUN. (Ineditum nach Ms. Sched.) [f. 47b] Bref da partazun D' ils 7 vaschinadis d' ilg Cumin dad Orthenstein, drizada si año 1596 a cunfermada, año 1598. Nus Burgermeister, a cusselg d' ilg marcau d' Cuera, sur da la caussa 5 a dispitta, ca savunda tschou suenter, d' ils ordinaris mess d' ilg Gotts Haus - Bundt urdanaus, ad authenticaus derschaders, figiein a saver a scadin, a cunfessein avertameng, cun questa bref, ca nus sin quei gi, ca ven menzionau en la fin da questa bref essen enten niess marcau d' Cuera, sin ilg Rath Haus, ent' ilg ordinari lieug da dreig, sasi a dreig, ad avont nus en averta 10 darchira ambanida ei comparieu ilg niebel, a vinavont capitani Johañes Travers, avdont ent' ilg casti dad Orthenstein, en Tumgliesca, a plonschieu tras sieu bein lubieu mussadur, ancunter ilg antir cumin dad Orthenstein numnadameng ils 7 vaschinadis, Tumilg, Scheid, Vieulden, Traun, Dusch, Pasqual, a Roten, co da velg añou ses pardavonts a possessurs d' ilg casti dad 15 Orthenstein, hagien pudieu lur biesca schar or, a catschar sin las pastiras, pascs ad ervas, d' ilg antir Cumin, a pasc, ner par paschentar, antroq' a buña fei 2 ils davos passaus oñs hagig ilg antir Cumin dils 7 vaschinadis sa convenieu, c' ils cumtainavels pascs ner pastiras, ad ervas, a guaulds, deig vangir parchieu a termanieu or, a minchia vaschinadi sia part, a diember 20 suenter pussonza da minchia vaschinadi, dau tiers ad assignau, cun questa clara resalva, ca sch' anzachi maniass, cun [f. 48a] quella partazun dad esser graviaus, a quel deigian ses dreigs esser resalvai dad anqurir sia gravezia, a dreigs, cun ilg pusseivel dreig; damai c' el en funds a biesca haig bein tont sco ün ner dus dils vaschinadis, ad algi seig vangieu dau, ner assignau 25 nagin particular pasc, ner erva, mo stoppig paschentar, cun quels da Tumilg a Pasqual /: far ir si' lg pasc cun els :/ … a seig parchieu tiers els, ad el Travers seig nagin vaschin da Tumilg, mo mai ün vaschin d' ilg antir cumin dad Orthenstein, a tenor sia bref, a sagi, seig bucca culpont, cun ils vaschinadis da far ilg Rodanken, quei ei cuminavlameng prender si pasturs, paschentar, 30 a pascar, mo possig ver ün particular pastur, a muntaner; a sia biesca, pinchia a gronda parchirar da parsei, a laschar paschentar, scha seig el vid' üña tala partazun aultameng vangieus graviaus, parquei rogig a giavischig el, c' ei vengig termanieu or algi ün particular Pöffel, quei ei pastira, a pasc, a deig vangir dau a mess tiers par Eigenthum; … parchei ca la partazun 35 c' ei faichia, vess bucca mai duvieu daventar denter ils 7 vaschinadis d' ilg antir cumin, mo denter ils 7 vaschinadis da l' ünna, ad el Travers da l' autra
 
PPN345572629_0030-0084.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/86]]==
 
78 Bref da partazun vart, sco or da la bref da l' occasiun seig da ver, ilg datum da la quala mussa ilg 4vel gi da janer a. 1596. Ad a lgi deigian tuts custs da quella vart vangir vieults navend, tut cun plis plaids, c' ei bucca basengs da far menziun. [f. 48b] Sin quei stevan nounavont, ils niebels, vinavonts prus a ludeivels: 5 Mastral Marquart Kieni, Valentin Nauli ad Andrea Schanvija, vaschins da Tumilg: Juncker Cordin Jeklin da Hochrealta, a Johañes Nauli, avdonts da Roten. Carli Ludvisch, a Claus Schimunessa, avdonts da Pasqual. Lucas Nutalla avdont dad Uosch, Jon Dunau Ragaz avdont da Traun, Mastral Christ Muttenieu, a Mastral Lgizi Battailgia avdonts da Scheid. Stephan 10 Valtin, Christ Battailgia, a Gudenz Tscharner … avdonts da Vieulden. Tuts agents, a patruns d' ilg cumin dad Orthenstein, a scadin en num d' ilg vaschinadi, ent' ilg qual els avden. A devan tras lur bein concedieu mussadur rasposta: cur ils oñs passaus ei lavau si anchiña gravezia, a ploing d' ilg paschentar, a surcatschar ent' ils pascs denter ils numnaus vaschinadis a 15 cunzund or da quei c' ilg capitani Travers, cun sieu grond muvel biesca seig surcarg ent' ils pascs, sch' hagien quels da Tumilg traig a strada a giavischau da far üña partazun dils cuminavels pascs, ervas, alps a guaulds a seig lousuenter er vangieu salvau par bien dils auters vaschinadis sissur cuminavlameng tscharnieu a ligieu or treis hundreivels humens par singiurs 20 da spruch, a partazun, als quals ei vangieu mussau tuttas alps, guaulds, felds, pascs, ad ervas cuminavlas, ad ean vangi manai da lieug en lieug, sin ilg Augenschein, clumau ilg capitani Travers tiers la partazun, a tras quels urdanaus a ligieus or singiurs da [f. 49a] partazun, suenter sufficienta visitatiun, a gig patarchiada observatiun a consideratiun, finieu la partazun, 25 er quei c' ei a minchia vaschinadi parchieu or, cun urden mess par scrit; a scha gie els lessen buc oreifer esser ancunter, ca tuts guaulds, a pascs da Cumin, cas c' ilg capitani Travers less prender si, duvessen vangir gudi a duvrai cuminavlameng, sco avont la partazun, scha manegian els ouncalura, damai c' ilg capitani Travers seig ün Dorf - Mañ da Tumilg, ad en num da 30 quels da Tumilg seig stau ün girau, a Mastral, scha deig el sa cuntentar da la partazun, c' ei fachia, a sia biesca catschar a pasc cun quels da Tumilg a Pasqual sin las pastiras, pascs ad ervas cuminavlas c' ean tuccai ad els, sco la partazun mussa; a laschar ruvassar ils pascs c' ean parchi or als auters vaschinadis, parchei schagie ils pascs elg Ploun vid ilg Rhein 35 seigian da grond spazi, scha seigian els ouncalura magers a secs, a stoppian cun gronds custs, a lavur, cun far vuor, vangir cunsalvai a scharmiai, avont ilg Rhein; ad ilg capitani Travers fetschig paug, ner nagin agid lundervi, cumbein c' el pusseivlameing, aschi bein sco auters vaschins, a glieut da Cumin, ner da vaschinadi ei culponts da far a dar sia ordinaria spesa d' ilg 40 gi, steur ad agid vid lavurs cuminas; a seig ilg rieug a giavischament d' ün
 
PPN345572629_0030-0085.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/87]]==
 
Bref da partazun 79 lud. Cumin dad Orthenstein, ca nus leigian la partazun c' ei fachia, a messa par scrit ancanuscher en kraft, a cunfermar; er muntaner ilg Cummin tiers quei, a condemnar ilg capitani Travers ch' el portig giu tuts custs, c' ean i si da quella vart, tut cun plis plaids nunbasngius, da far menziun. [f. 49b] Nua ca nus vein lura udieu ligind giu las scartiras, c' ean 5 vangidas messas enten dreig, sco numnadameng la bref da marcau d' ilg capitani Travers, par ilg casti dad Orthenstein ad anchins beins d' ilg datum, ilg 4 d' avril 1528. Item la sisur numnada bref da l' occasiun, a la bref da partazun datum ilg 16 da janer 1596 sco er ils logs da la dispitta, suenter ilg Augenschein visitau, a nus applicaus sinsur; dad amaduas parts sissur 10 tschentau a dreig, tut a la lieunga bein pasau ad observau, a scadin girau ei vangieu dumondau p' ilg sarament, chei seig dreig a pusseivel, sch' eis ei cun einhellig truvament vangieu ancunaschieu, a truvau: Quei pasc cuminavel, c' ei enten la partazun vangieu parchieu or alg vaschinadi da Pasqual ad algi capitani Travers cuminavlameng ansemel, deig a possig ilg capitani 15 Travers, a sieu vangir suenter, paschentar, a pascar cun lur biesca sulets, a quei salvar par ün pasc cumin, mo bucca far funds lunderor; a quels da Pasqual dein esser sclaus or da quellas nodas a terms; p' ilg rest ven ei cunfermau, a stabilieu la partazun c' ei fachia, en tut tenor la bref. Lousperas ei a quels da Pasqual par üna recreatiun vangieu ancunaschieu 20 tiers, a truvau or trenta renschs, quels dein tschels 6. vaschinadis pagar a quels da Pasqual, a denter els sez parchir giu, sco els parchian autras gravezias, a gudament. Item d' ils custs, c' ean curri si enten quest dreig, dein quels da Pasqual esser libers, a nagut culponts da dar lundervi; resalvond … quei, ca quels da Pasqual han spandieu. Item ilg spiendi, c' ei ieu 25 si, sin la darchira a Pasqual, daners da Darchira d' ilg gi dad oz, a dad jer, a d' ilg ir a prender ilg [f. 50a] Augenschein dei vangir quintau ansemel, … a dei ilg capitani Travers pagar la ½ part, a tschels 6 vaschinadis l' autra ½ part, a parchir giu denter els, sco tschels trenta renschs; mo quei c' ilg capitani Travers ha dau or, ent' ils gis da dreig c' ean passai, dei 30 el ver vid' sasez. Mo damai ca la sisur numnada bref da partazun en prescha, mai einfaltiameng sin pupier ei scritta, a pudess maneivel vangir scarpada, ner rutta, a persa, sch' ei quella bref da partazun messa tiers niess truvament, a par melgra sagirezia vangid' incorporad' a serrad' en questa bref da pergameina, 35 … da plaid en plaid clumond aschia. Da saver, a cunaschent seig a scadin, cun questa bref, c' ei fo lavau si anqual caussa span ad err, endeifer ils 7 vaschinadis d' ilg lud. cumin dad Orthenstein, parmur da pascs, a pastiras, ansemel cun ils guaulds, ca schaschevan ent' ilg cummin, sch' han els sa convenieu einhelliameng, ad 40
Line 67 ⟶ 81:
PPN345572629_0030-0086.xml
 
80 Bref da partazun
80 Bref da partazun ean vangi giu ün cun lg' auter c' els velgian vangir sin 3 humens nunpartaschauns, … a mussar a quels tuttas pastiras, ca schain ent ilg antir cumin, ad ils manar sinsur, a cur quei lura seig daventau, c' els a minchia vaschinadi seig grond ner pitschen, dettian a cumparchian sia part pastiras a guaulds, 5 chei ca Deus ils admoneschig c' ei seig dreig a pusseivel; er quei vaschinadi ca less bucca star tiers la partazun c' els possian lura duvrar ilg divin pusseivel dreig tenor ilg Bunds Brief. Sin quei sch' han quels, ca fovan d' ilg cumin urdanai, [f. 50b] tscharnieu or ad urdanau ils niebels, honoraus a sabis: Hans Jörg Scarpatet dad Undervegen, landrt. ad Oberhalbstein, Andreas 10 a Porta, Perfecten Richter d' ilg marcau a cusselg da Cuera: A Nut d' ilg Luzi, Mastral dad Alfaschein, ad aschia ils ha ün manau partutanavont ent' ilg antir cumin, a mussau ad els tuttas pastiras, ei seig elg ault, ner elg plaun; sin quei sch' han els a minchia vaschinadi dau a nudau or, chei ca Deus ils ha admonieu. 15 Vieulden. Lg' amprim ha ün dau a quels da Vieulden a nudau or quellas pastiras, ca schain en la vall da Rofcua [[Rofeua]] / ner Luvrieu / sut lur beins, tenor dus terms, ad oradim vid' ilg crap, sper la senda, ad ün auter term ent ancunter … la vall, quei dei talgiar suenter ilg ault, a tut quei c' ei sur ils terms, 20 dei s' udir tiers a quels da Vieuldan. Vieulden, a Scheid. Denter quels da Vieulden a quels da Scheid ean tschentai 6 terms si Casselles, ils quals tuts tailgian ün ancunter a suenter l' auter atroq' oradim vid ilg crap, a quei c' ei endeifer s' aud' a quels da Vieulden a quei c' ei 25 oreifer a quels da Scheid, a quels dreigs ca minchia vaschinadi ha gieu vid' las alps, quei lai ün star tiers lgez. [f. 51a] Scheid, a Traun. Item. Denter Scheid a Traun ha ün truvau, c' ils terms denter els deigian ir tras la vall gronda ansi vid' ils praus d' Latschēras, a quei c' ei 30 sisura a minchia part cun lur biesca paschentan en l' alp, quei dei ün bucca dustar ün lg' auter, mo nu ca la biesca gronda po buc ir, scha dein els amadus vaschinadis, ei seig cun cauras ner nursas, paschentar en Latschèras, … a guder ansemel. Item ilg guauld sut ils praus da Latschèras numnaus … Thulieu dei s' udir a quels da Scheid, ad ilg pasc a quels da Traun, 35 resalvond quei ca tucca tiers nursas a cauras, quei pon quels da Scheid er guder cun quels da Traun. Tumilg a Scheid. Denter quels da Scheid, a quels da Tumilg ha ün ilg Thulieu, giu sut ils ers, ancunaschieu tiers totalmeng a quels da Tumilg, mo tuccond
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/88]]==
80 Bref da partazun ean vangi giu ün cun lg' auter c' els velgian vangir sin 3 humens nunpartaschauns, … a mussar a quels tuttas pastiras, ca schain ent ilg antir cumin, ad ils manar sinsur, a cur quei lura seig daventau, c' els a minchia vaschinadi seig grond ner pitschen, dettian a cumparchian sia part pastiras a guaulds, 5 chei ca Deus ils admoneschig c' ei seig dreig a pusseivel; er quei vaschinadi ca less bucca star tiers la partazun c' els possian lura duvrar ilg divin pusseivel dreig tenor ilg Bunds Brief. Sin quei sch' han quels, ca fovan d' ilg cumin urdanai, [f. 50b] tscharnieu or ad urdanau ils niebels, honoraus a sabis: Hans Jörg Scarpatet dad Undervegen, landrt. ad Oberhalbstein, Andreas 10 a Porta, Perfecten Richter d' ilg marcau a cusselg da Cuera: A Nut d' ilg Luzi, Mastral dad Alfaschein, ad aschia ils ha ün manau partutanavont ent' ilg antir cumin, a mussau ad els tuttas pastiras, ei seig elg ault, ner elg plaun; sin quei sch' han els a minchia vaschinadi dau a nudau or, chei ca Deus ils ha admonieu. 15 Vieulden. Lg' amprim ha ün dau a quels da Vieulden a nudau or quellas pastiras, ca schain en la vall da Rofcua [[Rofeua]] / ner Luvrieu / sut lur beins, tenor dus terms, ad oradim vid' ilg crap, sper la senda, ad ün auter term ent ancunter … la vall, quei dei talgiar suenter ilg ault, a tut quei c' ei sur ils terms, 20 dei s' udir tiers a quels da Vieuldan. Vieulden, a Scheid. Denter quels da Vieulden a quels da Scheid ean tschentai 6 terms si Casselles, ils quals tuts tailgian ün ancunter a suenter l' auter atroq' oradim vid ilg crap, a quei c' ei endeifer s' aud' a quels da Vieulden a quei c' ei 25 oreifer a quels da Scheid, a quels dreigs ca minchia vaschinadi ha gieu vid' las alps, quei lai ün star tiers lgez. [f. 51a] Scheid, a Traun. Item. Denter Scheid a Traun ha ün truvau, c' ils terms denter els deigian ir tras la vall gronda ansi vid' ils praus d' Latschēras, a quei c' ei 30 sisura a minchia part cun lur biesca paschentan en l' alp, quei dei ün bucca dustar ün lg' auter, mo nu ca la biesca gronda po buc ir, scha dein els amadus vaschinadis, ei seig cun cauras ner nursas, paschentar en Latschèras, … a guder ansemel. Item ilg guauld sut ils praus da Latschèras numnaus … Thulieu dei s' udir a quels da Scheid, ad ilg pasc a quels da Traun, 35 resalvond quei ca tucca tiers nursas a cauras, quei pon quels da Scheid er guder cun quels da Traun. Tumilg a Scheid. Denter quels da Scheid, a quels da Tumilg ha ün ilg Thulieu, giu sut ils ers, ancunaschieu tiers totalmeng a quels da Tumilg, mo tuccond
 
PPN345572629_0030-0087.xml
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/89]]==
 
Bref da partazun 81 tiers spunda bella, scha lai ün quels da Scheid d' ilg temps da la parmavera, … paschentar cun lur biesca, antrocca l' antschetta d' ilg maig, lura a da lou d' anvi dein quels da Scheid star lunder or, antroq' ilg gi da S. Michèl, a d' ilg gi da S. Michèl navend, dein [f. 32b] … quels da Tumilg a quels da Scheid, quei c' ei denter ils funds paschentar ansemel. Tont 5 sco p' ils guaulds c' ean endeifer ils terms da quels da Scheid, a quels da Vieulden, quei lai ün guder els amadus vaschinadis ansemel, senza differenzia: ouncalura quei c' ei leña da vuorr en la vall da Rofieua / ner Luvrieu / sur ils terms, quei lai ün a quels da Tumilg, resalvond quei ca fuss frigs lai ün guder minch' ün tenor ils terms, ~. ~. 10 Tumilg a Pasqual. Item. Denter quels da Tumilg a Pasqual ha ün nudau or, a quels da Pasqual, d' ilg casti dad Orthenstein navend a la grada giu, antrocca vid la baselgia da S. Victor, a giu sut ent, antrocca vid' la casa da Pardisla ansemel cun l' jsletta, quei c' ei bucca stau funds, a quei c' ei or dador la 15 baselgia da S. Victor s' auda a quels da Tumilg, tonts dreigs sco 'lg antir cumin ha gieu, ei seig cun ilg singioradi da Razin, ner Domad dei s' udir ad els; ouncalura alg hof da Fantauna cotschna lur dreigs oravont. ~ . ~ . ~ . … … Tumilg ad Uosch. Item. Denter quels da Tumilg a quels dad Uosch, ha ün grad en dadens 20 ilg funds da Mòs, suenter ilg [f. 33a] gripp ad ilg pli ault grad ansi, antrocca … sut la vischnounca da Traun, dau a sparchieu aschia, ca quei c' ei da questa vart d' ils terms dei s' udir a quels da Tumilg antrocca s' ilg pli ault grad, sut la vischnounca da Traun, aschia ca quei c' ei da la vart ancunter … Tumilg s' auda a quels da Tumilg. ~. ~. ~. 25 Item ilg pasc, elg guauld da Tresters, sut Rofna, dei s' udir a quels da Tumilg; milsanavont tutta pastira c' ei sut ilg funds da Scheid ancunter la vall, antrocca vid' ilg ual grond da Scheid, ca ven giu du [[da]] Scheid, s' auda a quels da Tumilg. ~. ~. ~. ~. Pasqual a Roten. 30 Item. Denter quels da Pasqual a Roten mett' ün la casa da Pardisla, c' ei stada d' ilg Teni Schimunessa b. m. par ün term, a da la casa navend, a la grada vi, antrocca tiers ilg Rhein, a quei c' ei en dadens, dei s' udir a quels da Roten ansemel cun ilg Mejer c' avd' en la casa, tont sco lez po ussa anvernar, dei s' udir tiers a quels da Roten; dei er la lavur cumina, 35 tont sco p' ilg muntaner la pastira, tucca tiers, gidar luvrar. Tuccond tiers la pastira cumina d' ils vadels lai ün a quels da Pasqual, ilg culm da S. Lurenz, ad a quels da Roten lur velg pasc; mo quella leña, c' ei sut Romanische Forschungen XXX. 6
Line 75 ⟶ 92:
PPN345572629_0030-0088.xml
 
82 Bref da partazun
82 Bref da partazun ilg culm da S. Lurenz, ner Thulieu, lai [f. 38b] ün tiers cunsalvar ils vuorrs, d' ilg ual da Roten ad antroq' ilg funds da casa, ner grass, da quels da Iuvalta: er chei c' ilg Run meina da leña enten Ruviers, dei minchia vaschinadi ver sin lur gravas, er tont sco lur terms tonschan s' udir a 5 minchia vaschinadi; tuccond tiers ils beins da Pardisla, lai ün quels prender da far seif sin la pastira da Roten, schilgioc ordadora buc. Uosch, Pasqual ad Uosch ansemel, er Roten. Item. a quels dad Uosch dat ün quei c' ei sut ilg culm da Traun, ancunter Tumilg, ad ilg culmet S. Maria Madalena; a quei ca vonza lur', 10 ei seig vid ilg culm dad Uosch ner da Troun, quei lai ün quels da Pasqual ad Uosch guder ansemel, s' antalli d' ilg Fussau navend antrocca vid' ilg crap da la Pizza, suenter quella crappa sin ilg ault, a la grada ent, antrocca ancunter la vall dad Uosch, mo quei ca vonza si' lg culm dad Uosch, pon quels da Roten, quels da Pasqual, a quels dad Uosch tuts 3 vaschinadis, 15 antrocca si vid' ilg funds d' ilg Schinser Berg, ansemlameng paschentar, a guder; er chei pastiras, ca quels 3 vaschinadis, ei seig da parsei ner cuminavel, … dein els laschar star pastira, a far nagin funds lunderor; ouncalura alg pasc d' ils bofs da Troun dei ün schaniar, ad algi [f. 34a] singiur capitani Travers resalv' ün ses dreigs oravont quei ch' el ha vid' ilg culm 20 dad Uosch, tenor bref a sagi. Traun. Item. A quels da Troun dat ün sur ils sisura scrits terms, chei ca fuss pastiras, ansemel cun l' alp, resalvond las Ulmeras, ner quei ca pelgia vid l' alp da Schall, quei lai ün als 4 vaschinadis elg plaun, c' els 25 possian sa niziar, a duvrar suenter lur plascher, ansemel cun vaus, a vias latiers suenter lur basengs. Item. Tuts guaulds c' ean sut ils terms da quels da Scheid a Vieulden lai ün ils 4 vaschinadis elg plaun, en tut basengs cuminavlameng saniziar a duvrar ansemel, resalvond ils frigs, lai ün a minchia vaschinadi quei ca crescha sin lur pastiras, da duvrar sez tenor 30 lur terms. Item Tuts quels c' han antrocc' an ussa gieu aclas elg culm da Troun quels lai ün paschentar, sco antroccan quou; ouncalura c' ei vengig andrizau si naginas aclas novas pli. Item. Tuccond tiers ilg Landstras denter Tumilg a Pasqual lai ün 35 paschentar quels da Tumilg, antrocca vil' la grava ner Rüvier dad Uosch, a quei c' ei ordadora lai ün a quels da Pasqual, er quei c' ei sut la via, numnau la grava lai ün a quels da Pasqual. Quei c' ei pasc dad Uosch, lai ün quels da Tumilg a dad Uosch paschentar ansemel. Tont sco tucca tiers ilg sigr capitani Johañes Travers lai ün el [f. 34b] partutanavont
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/90]]==
82 Bref da partazun ilg culm da S. Lurenz, ner Thulieu, lai [f. 38b] ün tiers cunsalvar ils vuorrs, d' ilg ual da Roten ad antroq' ilg funds da casa, ner grass, da quels da Iuvalta: er chei c' ilg Run meina da leña enten Ruviers, dei minchia vaschinadi ver sin lur gravas, er tont sco lur terms tonschan s' udir a 5 minchia vaschinadi; tuccond tiers ils beins da Pardisla, lai ün quels prender da far seif sin la pastira da Roten, schilgioc ordadora buc. Uosch, Pasqual ad Uosch ansemel, er Roten. Item. a quels dad Uosch dat ün quei c' ei sut ilg culm da Traun, ancunter Tumilg, ad ilg culmet S. Maria Madalena; a quei ca vonza lur', 10 ei seig vid ilg culm dad Uosch ner da Troun, quei lai ün quels da Pasqual ad Uosch guder ansemel, s' antalli d' ilg Fussau navend antrocca vid' ilg crap da la Pizza, suenter quella crappa sin ilg ault, a la grada ent, antrocca ancunter la vall dad Uosch, mo quei ca vonza si' lg culm dad Uosch, pon quels da Roten, quels da Pasqual, a quels dad Uosch tuts 3 vaschinadis, 15 antrocca si vid' ilg funds d' ilg Schinser Berg, ansemlameng paschentar, a guder; er chei pastiras, ca quels 3 vaschinadis, ei seig da parsei ner cuminavel, … dein els laschar star pastira, a far nagin funds lunderor; ouncalura alg pasc d' ils bofs da Troun dei ün schaniar, ad algi [f. 34a] singiur capitani Travers resalv' ün ses dreigs oravont quei ch' el ha vid' ilg culm 20 dad Uosch, tenor bref a sagi. Traun. Item. A quels da Troun dat ün sur ils sisura scrits terms, chei ca fuss pastiras, ansemel cun l' alp, resalvond las Ulmeras, ner quei ca pelgia vid l' alp da Schall, quei lai ün als 4 vaschinadis elg plaun, c' els 25 possian sa niziar, a duvrar suenter lur plascher, ansemel cun vaus, a vias latiers suenter lur basengs. Item. Tuts guaulds c' ean sut ils terms da quels da Scheid a Vieulden lai ün ils 4 vaschinadis elg plaun, en tut basengs cuminavlameng saniziar a duvrar ansemel, resalvond ils frigs, lai ün a minchia vaschinadi quei ca crescha sin lur pastiras, da duvrar sez tenor 30 lur terms. Item Tuts quels c' han antrocc' an ussa gieu aclas elg culm da Troun quels lai ün paschentar, sco antroccan quou; ouncalura c' ei vengig andrizau si naginas aclas novas pli. Item. Tuccond tiers ilg Landstras denter Tumilg a Pasqual lai ün 35 paschentar quels da Tumilg, antrocca vil' la grava ner Rüvier dad Uosch, a quei c' ei ordadora lai ün a quels da Pasqual, er quei c' ei sut la via, numnau la grava lai ün a quels da Pasqual. Quei c' ei pasc dad Uosch, lai ün quels da Tumilg a dad Uosch paschentar ansemel. Tont sco tucca tiers ilg sigr capitani Johañes Travers lai ün el [f. 34b] partutanavont
 
PPN345572629_0030-0089.xml
 
 
==[[Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/91]]==
Tschentaments … … … … … 83 paschentar sin ils pascs da Tumilg; ouncalura, cun ses agiens pasturs, sch' el velgig. Milsanavont lai ün a lgi sigr capitani Travers da la baselgia da S. Victor anent, antrocca vid' la Valleta, ca va a la grada si vid' ils terms, c' ean ent' ilg ault, da paschentar cun quels da Pasqual, ansemla — a nunsparchieivlameng, … a quei c' ei endadens s' aud' a quels da Pasqual sulets. 5 Item. Tuccond tiers ilg cargar ner scargar dad alp d' ilg sigr capitani Travers, scha dein quels da Scheid, senza anchiña objectiun, en tutta pusseivladad, esser culponts da conceder, er da dar algi leña, sch' ei fuss / ner cur lg' ei / basengs da bagiar vid l' alp, senz' objectiun tenor bref a sagi. ~ . ~ . ~. 10 A tiers vardeivla manifestatiun da quei tut, da talas caussas sisur scrittas, sch' hai jou Hans Jörg Scarpatet, Landvogt, enten num da nus tuts treis Humens da spruch, catschau si mieu sagi, a nus suttascrit. Datum ilg sisavel gi da janer elg 1596. avel oñ. Ei mess giu sut la noda da Nut d' ilg Luzi, en tschera verda catschau si. Jou Hans Jörg Scarpatet dad Undervegen, 15 … cunfess sco stat sisura. Jou Andris a Porta cunfess' sco sisura. ~. ~. ~. [f. 35a] … Da quei tut tiers vera manifestatiun vein nus Burgermeister, a cusselg d' ilg marcau d' Cuèra, sco urdanai, ad authenticai derschaders en quella caussa questa bref da truvament, transumt, ner vidimus da la bref da partazun, cun ilg agien secret sagi da niess marcau; ouncalura a nus, a noss hartavels, 20 a suenter vanginds, er alg antir marcau senza doñ, avertameng, cunsalvau / ner cunfermau /. Ei daventau ilg 13 avel gi d' ilg meins junii, sco ün dumbra, da la naschienscha da Christi niess Senger 1598 oñs. Hans Johañ Gredig scrivont da la darchira a Cuèra, ha scrit ilg original. 25 TSCHENTAMENTS dilg Cumin da Muntognia renovai ilg Onn 1836. (Ineditum nach Ms. Mt.) [f. 1a] Organisatiun dilg Oberkeit, dretgiras a Cunselg baselgia. Ilg Oberkeit a la dretgira, civila criminala a da fallas, consista sco per avont ent ilg Landamma / : Mastral : / 12 Giraus, Fiscal, ner Actuar, Scrivont a Veibel. — La dretgira consistoriala ven componida: or dilg 30 surnumnau personal a 2 singurs spirituals da nossas pleifs, ils quals cun vusch consiglionta prenden part vid la fatschenta vertenta. La dretgira pintgia / : Vermittlungs - Amt : / consista ent ilg derschader ad ils 2 amprims Giraus, cun Scrivont a Veibel. 6*