Çinc fablas veglias in original reto-roman: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Mizardellorsa (discussione | contributi)
Porto il SAL a SAL 25%
 
Mizardellorsa (discussione | contributi)
Nessun oggetto della modifica
Riga 19:
| URL della versione cartacea a fronte =
}}
Çinc fablas veglias in original reto-roman
-
Autor(en): Bühler, J. A.
Objekttyp: Article
Zeitschrift: Annalas da la Societad Retorumantscha
Band (Jahr): 9 (1895)
Persistenter Link: http://dx.doi.org/10.5169/seals-180280
PDF erstellt am: 22.10.2015
 
 
Qinc fablas veglias
in original reto-roman da J. A. Bühler.
<poem>
1. L' eremit e siu amitg.
In ttna selva habitava
Ün'eremit fitg pietus,
11 qual da di e notg urava
Ferventamein e devozius.
Da speras el er aunc soleva
Cun auters fatgs da s' occupar;
Per flurs postut el gust haveva
Et er da quellas cultivar.
Violas, rosas, tulipanas
Ornavan bein siu ort modest
Giaschent lontan da caussas vanas
Nel stgür desert del vast forest.
Legums e fava e granezza
Er prosperavan sper las flurs
In quest asyl de quietezza,
Uuind il bön cun las splendurs.
Ruaus sper l' eremit flttriva
E dulgia pasch er in siu cor;
E cun siu cant modest s' univa
Quel dels ugells in chor sonor.
Las bestias grandas de rapina,
Sco vulps et urs e lufs famai,
Havevan tema zuu negtina,
Dal eremit fugivan mai.
— 344 —
Suvent ün urs grandag vegniva
Quest eremit a visitar,
E quest allura l' instruiva,
Sperand da quel civilisar.
La bestia era fitg attenta,
Mussava granda affecziun
Et er se dava granda stenta
Da s'acquistar la perfecziun.
Uss aua, lenna, l' urs portava
A siu magister diligent
Et er la cella pertgürava,
Cur era F eremit absent.
La bestia era daventada
Ün servient del bun patrun,
E quel la fitg er estimava
Per questa granda affecziun.
Sco dus amitgs els qua vivevan
Insembel in quest vast desert
Et uss F ün F auter sustenevan
In lttr bisögn bugen e spert.
Ün di che 1' eremit dormiva,
El füt da muscas molestau;
Qttei vezza 1' urs, il qual vegniva
Natier cun lenna grev cargatt.
Sper il dormint el spert se metla,
Las muscas gli volend dostar,
Spaventa quellas dalla detta
E dalla fagia fa svolar.
Ma tina era obstinada,
Turnava prest cun ardiment,
A peina stada spaventada,
Dal urs robust per ün moment.
Et ella uss puspei se genta
Al frunt del pauper reposant
E quel da novaraein tormenta
Cun punscher ferm e penetrant.
L' ursag terribel s' iritesclia
E gtiffa subit ün crapun
Per quel büttar in tota prescha
Al trid insect inopportun.
— c.345 —
Cuu slang terribel el la smacca
E mazza cun siu crapp gigant;
Al eremit però el sfracca
II tgau er cun siu colp pesant
Mai esser pos precaut avunda
D' eleger tes intims amitgs;
L' amur robusta, sch'er profttnda,
Da robustezza dat vestitgs. —
2. II luf e 1' agnê.
Un agnê da primavèra
Cun üu luf fitg affamau
Stava tina bella sera
Al current aual dorau.
L' agnelliu sur vart beveva
L' aua fresca cuu plascher,
Et il lttf sut vart voleva
Quella uss er el goder.
II lufag l' agnê observa
Subit cun aviditad,
Batta cun la cua 1' erba,
In ses ögls ferocitad.
II ntirsin cun peil da seida,
Bel* grassot et innocent,
Prest leveuta la cuveida
Del lufag impertinent.
„He, tü scroc, tü mi turbeschas
L' aua clara del aual,
Me da bever disturbeschas,"
Schet il luf, pensand al mal.
E F agnê al luf respunda:
„Tü, amitg, vas in errur,
L' aua cnrra dalla spunda
E mai plü a liiunt negliur."
— 346o —
„Nauscha bucca malprivada!
L' ann passau ingiuriau
Ttt me has plii ch' tina gada,"
Schet il luf tot da vilau.
„Tei ingiuriau e cura?
L' ann passau tü ascas dir!
Nat gnanc era jeu allura,"
Respundet l' agnê cun rir.
„Hai avunda, subit tascha,
Cessa uss da m'insultar!*1
II lufag schet cun curascha,
Non volend F agnê tadlar.
E cun rabia e cun gritta
El uss piglia il nursin
E, magliand la giuvna vita,
Fa '1 a quella tiua fin.
Qttesta fabla nus descriva
Co F ingiust e prepotent
Cun pretexts ingiusts arriva
Alla fin cun l' innocent. —
3. La musca et il bov.
Üna musca, fatigada
Et unfisa da svolar,
Se haveva bein gentada
Ün moment per reposar
Siin la corna d' tin bovun,
Che giascheva sün pantun.
„Sche ti memia sun pesanta,"
Ella schet per se stgüsar,
„Cj.angia, e cun prescha granda
Jeu me vögl allontanar
Per non esser a negün
A molest per ün quatrin."
— 347 —
„Tgei, ttt eras qua, sturnella?"
Schet il bov, „non hai saviu,
Hai da tei tot quell' urella
Mai ne bler ne pauc sentiu."
Blers volessen grands parer,
Tgi sun pigens gnanc da vêr. —
4. II rattun et il gatt.
Üna fina casarina
Ün di senta in cuschina,
Che dasperas il sgrifflava
Nella spensa e sgrattava.
Ella lascha la cazetta
E siu ögl uss subit metta
Alla fora e distingua,
Ch' tin rattun cun trida lingua
Fresc dad ttn magnuc ruiva
Qttei che bein gli convegniva.
„Spetga tü, tü bestia trida,"
Ella pensa malvolida,
„Ttt mi pagas cuu la vita
La cuveida de bandita!*1
Ella va gercand la gatta
Et er subit quella catta
E la metta nella spensa,
Eis contenta e bein pensa
D' ussa esser liberada
Dal rattun cun üna gada.
La gattagia prest allura
II rattun ladrun savura,
Fa ün sagl, e senza guerra
II rattun stat mort per terra.
Uss pür inspecziun la gatta
Fa in spensa et er catta
Del magnuc las vanzadüras,
Maglia tot, las crustas düras,
Tot il lam et eis contenta
Della tratga excellenta.
— 348 —
0 mi schei vus, quants e quantas
Per ideas ignorantas
Cun remedis alla buna
Cercan mo lur disfortuna.
5. II liun e la vulp.
„Signur liun, jeu tü sto dir
¥ Per mia afflicziuu finir,
Quei che miu cor talmein tormenta,"
Aschia oz la vulp lamenta.
„L' asnun te vol discreditai'
E tot il mund far dubitar
De tiu grand heroismus, schend
Negün de tei sei pltt content,
Essend che generusitad,
Giustia e sinceritad
Da tei non seien da cattar;
Tü seies prompt da tot copar
E vöglies mo disurden far;
Ma quei non sei plü da laudar."
Et ün' urella il liun
El stat e pensa tot quiet
E disch allura cun raschun:
„Sas vulp, discurri l' asenet
Giust quei ch' el vol, nagut m' impota
Tot quei ch' ün tal da mei rapporta."