Pagina:Dizionario della lingua latina - Latino-Italiano - Georges, Calonghi 1896.djvu/1440: differenze tra le versioni
→Pagine SAL 25%: ← Creata nuova pagina: 2855 vipera Virgiliae 2856 stupris aut caedibus violati, Liv.: jus, Cic: amicitiam, Cic: óculos, offendere, danneggiare, Ov. vipera, ae, f.... |
mNessun oggetto della modifica |
||
Corpo della pagina (da includere): | Corpo della pagina (da includere): | ||
Riga 32: | Riga 32: | ||
intorno al 70 d. Cr. |
intorno al 70 d. Cr. |
||
{{Ancora|vir|<big>'''vĭr'''</big>}}, vĭri, m., '''''uomo (come essere maschio), maschio''''' (''contr''. femina, mulier), '''''I''''') ''in gen''.: de viro factus femina, {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}}: ambiguus modo vir modo femina, {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}}: mulier conjuncta viro, {{AutoreCitato|Tito Lucrezio Caro|Lucr.}}: vir bonus et sapiens, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}} (''cfr''. bonus): vir fortis, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: vir turpissimus, {{AutoreCitato|Gaio Sallustio Crispo|Sall.}}. '''''II''''') ''partic'': A) '''''uomo, marito''''' (''contr''. puer), {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}} [[:w:Le metamorfosi (Ovidio)|met.]] [[:s:la:Metamorphoses (Ovidius)/Liber XIII|13, 397]]. {{AutoreCitato|Marco Giuniano Giustino|Justin.}} [[:s:la:Epitoma_Historiarum_Philippicarum_Pompeii_Trogi/III|3, 3, 7]]]. B) '''''uomo ammogliato, marito''''' (''contr''. uxor), meus vir, {{AutoreCitato|Publio Terenzio Afro|Ter.}}: vir etuxor, ''coppia'', {{AutoreCitato|Valerio Massimo|Val. Max.}}: hic est enim vultus semper idem, quem dicitur Xanthippe predicare solita in viro suo fuisse Socrate, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: ''e'' trasl. ''di drudi'', vir tuus, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: ''di animali'', vir gregis ipse caper, {{AutoreCitato|Publio Virgilio Marone|Verg.}} C) ''enfat''., ''uomo riguardo alle sue prerogative'', '''''uomo''''' ''di carattere fermo, di coraggio, forza, energia, valore, ecc''., plane vir, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: tulit dolorem ut vir, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: te virum praebeas, {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}}: si vir es, si vos viri estis, {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}}: si quis male vir quaerit habere virum, {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}} D) ''come'' t. t. ''milit, al plur''. == '''''soldatesche, milizie''''', ''partic. in oppos. ad'' arma ''ed'' equi, {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}}: ''e'' viri ''in oppos. alla cavalleria'', '''''fanti''''', ''comun. coord''. equites virique, eques virique, equi virique, {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}}: ''e prov''., equis virisque ''e sim., V''. {{Pt|[[Pagina:Dizionario della lingua latina - Latino-Italiano - Georges, Calonghi 1896.djvu/483#equus|equus]]|[[Dizionario Latino-Italiano (Georges, Calonghi)/E#equus]]}}, ''n''° I, B, 2. E) ''come espressione più energica, invece del pronome'' is ''o'' ille, auctoritas viri moverat, {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}}: hae tantae viri virtutes, {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}} F) ''il'' '''''singolo''''', ''il'' '''''singolo individuo''''', ''in locuzioni come'': vir virum legit, ''ognuno sceglie, elegge il suo (uomo), nell’elezione dei senatori'', {{AutoreCitato|Gaio Svetonio Tranquillo|Suet.}} [[:w:Vite dei Cesari|Aug.]] [[:s:la:De vita Caesarum libri VIII/Vita divi Augusti|35]]; ''nella lotta, nella battaglia, così come avversario'', {{AutoreCitato|Publio Virgilio Marone|Verg.}} [[:w:Eneide|Aen.]] [[:s:la:Aeneis/Liber XI|11, 632]], ''che qual compagno con cui proteggersi a vicenda'', {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}} [[:s:la:Ab Urbe Condita/liber IX|9, 39, 5]] ''e'' trasl. (''sarcastico''), {{AutoreCitato|Marco Tullio Cicerone|Cic.}} [[:w:Pro Milone|Mil]] [[:s:la:Pro Milone|55]]: ''e'' vir unus: cum viro congrediendo (''contr''. legiones legionibus experti), {{AutoreCitato|Tito Livio|Liv.}} [[:s:la:Ab Urbe Condita/liber XXXVIII|38, 17, 8]]. G) ''plur''. viri, ''poet''. trasl. == homines, '''''uomini''''' ''in contrapp. agli dei'', {{AutoreCitato|Publio Virgilio Marone|Verg.}} [[:w:Eneide|Aen.]] [[:s:la:Aeneis/Liber VI|6, 553]]: ''in contrapp. alle bestie'' (pecudes), {{AutoreCitato|Publio Ovidio Nasone|Ov.}} [[:w:Le metamorfosi (Ovidio)|met.]] [[:s:la:Metamorphoses (Ovidius)/Liber I|1, 286]]. H) ''meton''., '''''virilità, virtù generativa, forza genitale''''', membra sine viro, {{AutoreCitato|Gaio Valerio Catullo|Catull.}} [[:s:la:Carmina (Catullus)/63|63, 6]]. |
|||
{{Ancora|vir|<big>'''vĭr'''</big>}}, vĭri, m., '''''uomo (come essere maschio), maschio''''' (''contr''. femina, mulier), '''''I''''') ''in gen''.: de viro factus femina, Ov.: ambiguus modo vir |
|||
modo femina, Ov.: mulier coDJuncta viro, |
|||
{{Ancora|virago|<big>'''vĭrāgo'''</big>}}, gĭnis, f. (virgo), virago, vergine |
|||
Lucr.: vir bonus et sapiens, Cic. {cfr. bonus): |
|||
vir fortis, Cic: vir turpissimus, Sali. II) partic: |
|||
A) uomo, marito (contr. puer), Ov. met. |
|||
13, 397. Justin. 3, 3, 7. B)uomo ammogliato, |
|||
marito (contr. uxor), meus vir, Ter.: vir et |
|||
uxor, coppia, Val. Max.: hic est enim vultus |
|||
semper idem, quem dicitur Xanthippe predicare |
|||
solita in viro suo fuisse Socrate, Cic: e |
|||
trasl. di drudi, vir tnus, Cic: di animali, vir ’ |
|||
gregis ipse caper, Verg. C) enfat., uomo riguardo |
|||
alle sue prerogative, uomo di carattere |
|||
fermo, di coraggio, forza, energia, valore, |
|||
ecc., piane vir, Cic: tulit dolorem ut vir, |
|||
Cic: te virum praebeas, Cic: si vir es, si vos |
|||
viri estis, Liv.: si quis male vir quaerit habere |
|||
virum, Ov. D) come t. t. milit, al plur. = |
|||
soldatesche, milizie, partic. in oppos. ad arma |
|||
ed equi, Liv.: e viri in oppos. alla cavalleria, |
|||
fanti, comun. coord. equites virique, eques |
|||
virique, equi virique, Liv.: e prov., equis virisque |
|||
e sim., V. equus, n° I, B, 2. E) come |
|||
espressione più energica, invece del pronome |
|||
is o ille, auctoritas viri moverat, Liv.: hae |
|||
tantae viri virtutes, Liv. F) il singolo, il singolo |
|||
individuo, in locuzioni come: vir virum |
|||
legit, ognuno sceglie, elegge il suo (uomo), |
|||
nell’elezione dei senatori, Suet. Aug. 35; |
|||
nella lotta, nella battaglia, così come avversario, |
|||
Verg. Aen. 1 1, 632, che qual compagno |
|||
con cui proteggersi a vicenda, Liv. 9, 39, 5 e |
|||
trasl. (sarcastico), Cic. MiL 55: e vir unus: cum viro congrediendo (contr. legiones legionibus |
|||
experti), Liv. 38, 17, 8. G) plur. viri, |
|||
poet. trasl. = homines, uomini in contrapp. |
|||
agli dei, Verg. Aen. 6, 553: in contrapp. alle |
|||
bestie (pecudes), Ov. met. 1, 286. H) meton., |
|||
virilità, virtù generativa, forza genitale, membra |
|||
sine viro, Catull. 63, 6. |
|||
Virago, ginis, f. (virgo), virago, vergine |
|||
forte, eroina, bello metuenda virago e flava |
forte, eroina, bello metuenda virago e flava |
||
virago, di Pallade, Ov.: Juturna virago, Verg. |
virago, di Pallade, Ov.: Juturna virago, Verg. |