Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, XII.djvu/324: differenze tra le versioni

Phe-bot (discussione | contributi)
Alex_brollo: split
 
(Nessuna differenza)

Versione attuale delle 14:34, 24 feb 2020

reha raccolta. L’ Engiadina, Val Mustair, Bergugn, Sursess, Schoms, Dumliasca, la Surselva e la Foppa han purschiu biaras e bialas canzuns. Mein nus atras las pliras tschien canzuns de nossa collecziun anflein nus in bi diember, che derivan senza dubi ord in temps, nua che la partiziun 5 dils dus capo dialects ladin e romontsch, ch’ ei per gronda part ina consequenza dil 16 e 17 tschantaner era aunc buca aschi ferma. Ei glei cert che las pli veglias canzuns dell’ Engiadina secattan era ella Surselva ed encuntercomi ils antics cants della Surselva sper las rivas digl In. En general aber ha la Surselva pli paucs e pli vegls, l’ Engiadina pli biars 10e pli novs monuments della canzun populara. Ina gronda part de quellas canzuns crodan cert el 13 e 14 tschantaner, dellas balladas e romanzas tuttas avon la Reformaziun. Pertgei pli vegls che quella ein ils cudischs dil pievel (Volksbücher) Sontgia Genoveva, Barlaam e Josaphat, che ins anfla aunc ussa ella Engiadina ed ein cun lur simplas muontontas raquintaziuns 15 ord il quatordischavel tschantaner. Bein las pli interessantas e venerablas canzuns ein quellas, che meinan nus anavos en quei temps nua che nos babuns adoravan lur dieus leu ora el verd uaul e sper la freida fontauna sut il majestus ischi e sigl ault quolm. Gia ditg havevan nus encuretg suenter tals garnetschs d’ aur 20en nies lungatg, sco ch’ ins anfla tscheu e leu tier pievels primitivs e nuncultivai. Aschia eis ei vigniu scret ensemen ord dils Finns in entir „Epos dils diaus Kalevala“ ch’ ei vignius mantenius mo tras tradiziun vocala. De quels venerabels cants eis ei era compariu ina traduziun tudestga. Finalmein ha ina dunna veglia en ina acla solitaria saviu 25raquintar a nus il desiderau tras ina canzun, che dat aunc perdetga della veglias deitats. Cheu suonda la canzun de Sontga Margreata 1). Declarond raquenta ina detga dil pievel, quels siat ons, che la Sontgia Margreta seigi stada silla alp, eri ei pavel detg avunda e latg en abuldonza; cura ch’ ella seigi ida a casa, hagi ella smaladiu l’ alp e las savurusas jarvas seigien semidadas ella amara „Jarva sontgia Margreta“ (Citraria islandica), ina plontetta ch’ era tochen de lu buc’ enconuschenta. Il nausch paster pign seigi pli tard vignius ella glina, nua ch’ ins vezi el aunc cun la sadiala de mulscher. Tuts pievels pisturs pertratgan lur „aurea aetas“ sco in temps, nua ch’ ils ivers sescuflavien dil latg ed ins savevi sular ils trutgs cun migniucas. Ina detga della val d’ Ormont raquenta, co in pistur seigi negaus en il latg; en tala abundonza eri el. La fin de quei bi temps ei il bia vignida caschunada tras malfatgs e luschezia dils carstgauns e las verdas pradas ein vignidas midadas en glitschers, las savurusas plontas en amars mes-chels. Che nossa canzun auda en quei temps dell’ abundonza Decurtins, Chrestomathie Bd. II, p. 238.