Andrea Schucan

Sonetto per... ../ ../2 IncludiIntestazione 12 ottobre 2015 25% Da definire

Poesias (1890) 2

Sonetto per...

Lod grand, eir tuotta stima
In ün prinzipel Signur
La mia buochia bain exprima.
L’ ais sogiett da tuott’ honur!
Uoust savair chi chia quel ais?
Sieu nom dvantarò palais.
Tres custab prüm d’ ogni lingia
Resta informò co’l clingia.

In sa ten’ ra guventüna
Sia nöbl’ extractiun
S’ ho bain observò adüna
In sa conversatiun.
Mo nun t* müraglier, chia’ 1 vain
Our d’ ün Planta Castellan ;
Schi da Mamnm Albertina,
In la Punt chi eira Yschina.

Gniand da chesa nobilissima
Nun ais sto difficulted.
Our da quela ch’ jllusstrisma
[348]Renda el tres grand' bontet
E la gratia del grand Dieu
Guarda co’l vain benedieu
E sco nöbla flur imprescha
Nella chesa sia flnrescha.

Ell cur all ann quindaschevel
Rivò fütt quintand eir metz
Alhur sco Juvnet plaschaivel
L’ ais partieu davent da Zuotz
Managiand da s’ aplichier
All servetzen militer,
Giett per que cun cunpagnia
Gio'n Hollanda iu legria.

In Holland ho’ l anns cinquanta
Oters quater e metz comprais
Remagnò servind con taunta
Exattez’ a quel paiais,
Gnieu l’ ais da Cadet sco stò
In ün General müdò.
O nun ais quaist grand fortüna
Arived’ a sia Persuna?

Nun ais cert favur humauna,
Bain schi la favur da Dieu
Ais quel metz e la fontauna,
Tres il quel l’ais promovieu
In quel stedi, aggiongand —
Sco eau stim — sieu merit grand.
Tres il quel el in Hollanda
Aquisto ho gloria granda.

Dal conteng sieu, sco chi tuochia,
E d’si animusitet
Per nun partiela buochia
L’vain lodo cliia con vardet
Ad Achille grand Guarrer
Nus pudains quell congualer,
Taunt sia arina virtüusa
Ais eir steda e prosperusa.

[349]Stecken sü! tü est la prüma!
Ramilier do ad incler,
Audenarde piir exprima
L’ anim dad ün grad Guarer.
Quaist vain fatt da Malplagnay,
confirmo da Fontanay,
Armantiere s’ sottascriva,
chia tel lod ad Ell ariva.

Da’ l loder nun tascha brichia
iina Flandra, con Brabnnt,
eir il simil testifichia
traunter oter ün Schottland;
anim forte ho’ 1 mossò,
in che lö el ais me stò,
taunt per meer cò eir per terra
contra l’ inimich fand guerra.

L’ais da pü sto in assedis,
eir sto svess assedio,
l’ho sentieu divers contredis,
piir in vit ais conservò,
giiidò ho'l eir divers lous
rumpr e metter tuot in toucs,
l’ ho furtezzas giüdò prender,
eir fortezzas bain defender

Xun ais quaist grand miravaglia,
in taunt privel d’ esser sto ?
E piir our d’ ogni bataglia
Sia vita ho’ l purto,
Ses feridas ho’ l hagieu
da sieus inimichs arfschieu,
mo mortela steda üngiina,
l’ais guarieu bain da scodiina.

Stanz il Titul d’Excellenza
mieu Signur nun voul patir,
quell tenor convenienza
ad el tuochia schi poass dir
granda si hümiltet ais
[350]causa d’ que sco sum persvas
tres titulatura nouva
con la veglia, chi que prova.

Na Signura Stimatissma
tres directiun da Dieu
da medema Illustrisma
Chiesa sia ho’l survgnieu.
Chia tel chiesa in splendur
viva, giavüsch eau da cour,
il grand Dieu la benedescha,
ch’ella saimper belg florescha.

Florind quell in noassa terra
l’ havains vis et huoss’ eir vzains
divers rams da d’honur bgierra
our da quella observains,
quels prodüt Nöbels Giarzöls
haun sco sun avaunt noass ölgs
tuots quels vöglia eir il Segner
in la sia favur mantegner.

Ell lung temp cun Sia Signura
Illustrissma ho vivieu
e con quella grand bon hura
dal Suprem Dieu ho gudieu ;
in amur et chiaritet
sco eir fè et pietet
haun lur vita bain containta
passanto, sco l’ais contschainta.

Mo sco tuotta alegretzchia
da quaist rauond soul bòd müder
in dolur e grand tristezza
e sensibla plaia fer,
ho quaist noass Signur sentieu
tuot con grand remaric sieu
gniand privo da sia signura
della chiessa directura.

[351]L’ ais ün ann ch’ella retrata
gnitt davent da sieu conspett,
mò memoria d’ quella fatta
ho’ 1 d’ amur et da raspet;
l’Epitaph, ch’el ho fatt fer
a quel fin t’ amuossa cler;
voust tü l’ ler schi ais el spera
quel della signura Sckèra.

Hoatz ais il vaing e cinquevel
di d’ October da quaist ann
mille sett cent cinquantevel
oters cing mis tiers eir vain.
sün quaist di ho noass Signur
bain complieu, in tuot honur
d’ sia etet l’ ann setantevel
alegrus et ventüraivel.

Stim per que dad’ esser mia
granda obligatiun,
da fer qui cun allegria
mia gratulatiun;
a quel chi tres grand bontet
da noass Dieu a tel etet
rivo ais con desideri
fatsch scò segue mieu auguri:

11 grand Dieu la Sia persuma
degnia vöglia conserver,
in sa grazcha eir adüna
da tuot mel il perchürer;
lungia vitta con sandet,
d’ ogni soart d’ prosperitet,
giavüsch chia tuot que l’ariva
da l’ Cèl et feliz ch’ ell viva.

Sa presenza fich amabla
lascha Dieu a nus giodair
E la fatscha esser stabla
a comön noass applaschair,
in honur sco cha quel ais

[352]grand a noass inter pajais
a noass Zuotz et eir ad üna
oth’ e bassa Engiadina.
Nus la sia miaivlezza
e la sia benignitet
in que d’ metz con contantezza
a giodair gnins in vardet,
da quel fich as alegrer
vain e l’ pover a s’ consoler
scha la vita in bon hura
ad havair vain lungia d’ mura.

Our aa la collaterela
lingia d’ consanguinitet
sia, vez 1 ell et nus quella
gnida ais d’ posteritet,
sieu signur Nepot bain vair
po scodün cun applaschair
cò l’ amabla sia presenza
muossa taunt bell aparenza.

Quell ais huossa in Hollanda,
Capitani tenent ais,
la bonted del Segner granda
fatscha quel rester defais
da tuot mel e’l prosperer,
chia el poassa löng d’ murer
qui cun la Signura nöbla
sia cher et agreabla.

Pro nepot et pro nepota
prosperusas duos fluors
Figloulaunzas da d’ ells natta
chi sum degnas da d’ amuors ;
vöglia l’ Segner benedir
in tel möd ch’ eau poassa dir :
quels na solum oths noms poarten,
mo eir lur virtüt els hearten.

[353]Quaist seguieu our d’ ignoranza
ais, mò cert eir our d’respet
hümil, tres la confidenza
ch’ eau he vers ün tel sogiett ;
tres ün A et tres ün S.
declarer mieu nom pudess;
mo a quaist schi m’ sottascriva,
chia patrum mieu lung temp viva.

Observazium. Il Signur Generel G. B. Planta, naschieu a Zuoz ils 25 Oct. 1685 et mort a Begen op Zoom in Brabantia ils 11 Avrilg 1757, vivet la granda part da sia vitta in Hollanda. Siand da quei remp servivan fioh bgers Engiadinais suot el in servezzen militari d’ Hollanda, eira G. B. Planta ün hom fich contschaint et da granda influenza eir in Engiadina.

Il poet A. S. ais probabel il minister Andrea Schucan da Zuoz naschieu 1718 et mort 1758 sco minister da Zuoz.

Il manuscrit della poesia as rechatta nel posess del Sgr. P. P. a F., il quel ans permettet da la publicher.

Siand il manuscrit probabel iina copcha et na l’ orignel, ans permettettans be pochas miidedas, inua eira evidentamaing üna errur del copist. Del rest publichains la poesia, sainza müder ne orfhographia ne interpuncziums. Be iin custab, l’e lumg, l’yj grec, non ans po bain der in stampa; per quel ho A. S. iin egien seng mez „a“ et mez „e“ scritt „a“ et „e“ ün nel oter, probabel il medem seng, per il quel Alphons Flugi scriva in sias publicaziums „ae“.

C. P.