Pinochio par anpezan/Capitolo 29

../Capitolo 28

../Capitolo 30 IncludiIntestazione 15 settembre 2014 75% Da definire

Carlo Collodi - Pinochio par anpezan (1883)
Traduzione dall'italiano di Ernesto Majoni Coleto (2008)
Capitolo 29
Capitolo 28 Capitolo 30

Capitolo 29

El torna a ciasa da ra Fatazina, che ra i inpromete che l dì dapò el no sarà pi un buratin ma l deentarà un pizo. E da solar, un bon cafè da late, par i fei festa

El pescador l ea drio a bicià Pinochio inze farsuoira, canche l é ruà là dal landro un cian, che l aea snasà el bonador del pesc che frisea.
- Fora de sote i bai! – l i à craià drio el pescador, e fin che l lo manazaa el tienia inze man el buratin infarinà.

Ma chel por cian l ea propio infamentà; el buria, el menaa ra coda e someaa che l voresse dì:
- Dame solo un bocon de pesc e te lascio in pasc.
- Vatin fora de sote i bai, te digo! - l i à craià el pescador e l à slongà un pè par i molà na spedazada.

El cian, che canche l aea fame dassen el no se lasciaa dì né fei nuia, el s à voltà contra l pescador e l à scomenzà a renje: a l vede, el fejea nossicé.

Propio in chera, s à sentù vienì fora dal landro na ojeta fina, che ra dijea:
- Te preo dieme, Oujores-de-oro! Se no te me tires fora de ca, son propio frito!El cian l à conosciù alolo ra osc de Pinochio, e l é restà a vede che ra vienia fora da chel baloto infarinà che l pescador l aea ancora inze man.

Donca, ce fejelo? El tira un gran souto, el ciapa inze el baloto inze bocia e l core fora dal landro, senpre con Pinochio intrà i dentes!

El pescador, inbestià par s aé vedù sbreà fora de man un pesc che l arae magnà tanto vorentiera, l à proà a i core daos, ma dapò de tré pasc i é vienù el fiado desgario e l à abù da tornà indrio.

Canche Oujores-de-oro l à ciatà ra strada che menaa inze l paes, el s à fermà e l à poià ‘sobas con creanza el sò amigo Pinochio.
- Ei propio da te dì gramarzé ben! – l i à dito el buratin.
- No n é bisoin – l i à respondù el cian – tu te m as dà na man a mi, e coscì son paze e pagade. Se sà ben, a sto mondo l é da se dià un co l outro.
- Ma cemodo asto fato a ‘sì a fenì propio inze chel landro?
- See destirà sul lido pi morto ca vivo, canche m é ruà da no sei agnó un bonador da frito. Chel odor el m à fato vienì fame, e i son ‘sù drio. Se ruae un menuto dapò!…
- No stà a me l dì – l à craià Pinochio, che l tremaa ancora da ra paura. – No stà a me l dì a mi! Se te ruaes un menuto dapò, ades see beleche frito, magnà e parà ‘sò. Brrr! … Me vien ra tremarola solo a pensà!…
Oujores-de-oro l s à betù a ride, l i à dà ra zata al buratin che l i r à strucada forte, e l é moesc ves ciasa. Pinochio inveze, restà solo, l é ‘sù ves na ciaseta là daejin e l i à damandà a un veceto, che l ea sun sorei che l se scioudaa al soroio:
- Dijeme, bon òn, saeo algo de un por pizo che l aea gnon Jenio e l aea petà na gran paca sun testa?
- Ah, chel por pizo: alcuante pescadore i l à portà ca da mi, e ades…
- Ades el sarà morto!… l à dito Pinochio duto pascionà.
- Nò nò, el stà ben e l é tornà a ciasa.
- Ce bel! Ce bel! – l à craià l buratin, duto contento. – Alora el no s aea po fato tanto mal?…
- Ra i podea ‘sì peso, el podea anche morì – l à respondù el veceto – parceche i à tirà sun testa un libro ligà col carton.

- E ci i l alo tirà?
- Un pizo che l ea a scora con el, un tal Pinochio…
- E ci elo sto Pinochio? – l à damandà el buratin, che l fejea finta de no saé.
- I disc che see un scaezo, un strafieron …
- Bales! L é duto bales!
- Ma tu l conoscesto, sto Pinochio?
- L ei vedù calche ota! – l i à respondù el buratin.
- E ce te salo? – l i à damandà ancora el veceto.
- Me sà che see un brao pizo, pien de voia de inparà, un pizo che obedisce e l i vo un gran ben a sa pare e a ra sò ‘sente.
Fin che el buratin el tiraa fora duta sta bales, el s à palpà el nas e l s à inacorto che l s aea slongà pi de na spana.

El s à spasemà, e l à scomenzà a buirà:
- Scior, no cardede mia a chel che v ei dito, parceche conoscio polito Pinochio e pos ve garantì anche ió che l é un tanburo che l no obedisce, el no reduje nuia e inveze de ‘sì a scora el và a strafier coi sò amighe!

Canche l à dito sta paroles, el sò nas el s à scurtà e l é tornà gran come ignante.
- E ades, parcé asto sta ziera patibolaria? – l i à damandà el veceto.
- Ve dijarei che … m ei poià zenza m inacorse su par un muro apena sbianchisà – l à respondù el buratin, che l se vargognaa de dì che i l aea infarinà come un pesc par el bete a frise inze farsuoira.
- E ce asto fato de ra tò fanela, de ra barghesciutes e de ra bareta?
- Ei ciatà i ladre e i m à robà duto. Dijeme, scior, no n assao par cajo alcuante sarvije da me dà, che min pode tornà a ciasa viestì?
- Pizo, se l é par i sarvije, no n ei outro ca un cargné con inze faes. Se te l vos, toltelo: l é là.

Pinochio el no se l à fato dì doi colpe: l à tolesc el cargné, che l ea voito, co ra forfesc el i à fato un bujeto de sote e doi da ra bandes e l se l à betù inze daos come na ciamesa.

Viestì su a chera moda, l é ‘sù ves l paes. Solo che par strada el no n ea bon de se chietà via, el fejea un pas inaante e un indrio e l se dijea:
- Cemodo pode fei à ‘sì da ra mè Fatazina? Ce dijarara co ra me vede? … Che ra me pardone anche sta malagrazia? … Credo che ra no me pardonarà!… Oh, ra no ra me pardonarà pi de seguro … Mè dan: son propio un scaezo, inprometo senpre che me comédo e pò no l fejo mai!…

Canche l é ruà inze l paes l ea scuro patoco e ra vienia ‘sò come cordes: l é ‘sù direto da ra Fatazina, con chera de petà su ra porta e se fei daerse.

Ma canche l é ruà là, el no n aea pi corajo, e inveze de petà su ra porta l é tornà indrio vinte pasc de coren.

Poco dapò, l é tornà là su ra porta, ma el no n à redoto nuia; na terza ota, e nuia; ra cuarta ota el tremaa, ma l à ciapà l bateor e l à petà un colpo.

Speta, speta, mesa ora dapò s à daerto na funestrela sote cuerto (chera ciasa r aea cuatro piane) e Pinochio l à vedù vienì fora na bela Boligana con un faral inpizà sun testa, che ra i à dito:
- Ci elo, da sta ora?
- Elo ra Fatazina? – l à damandà el buratin.
- Ra drome, e ra no vo che negun ra descede: ma tu ci sosto?
- Son ió!
- Ió ci?
- Pinochio.
- Pinochio ci?
- El buratin, chel che stà in ciasa de ra Fatazina.
- Ah! Ades ei capì, - r à dito ra Boligana. – Speta un iejo, vieno ‘sò alolo a daerse.
- Sentreave, ve preo, che son duto inbramì.
- Pizo, ió son na boligana, e ra boliganes es no n à mai prescia.

Intanto l é passà un ora, in é passà does e ra porta ra no se daersea. Pinochio l tremaa par el fiedo, el festide e ra pioa: dinultima, el s à fato corajo e l à dà na batociada pi forte su ra porta. Dapò de ra batociada, s à daerto na funestra al pian de sote e l é vienù fora danoo ra Boligana.
- Boligana bela – l à craià su Pinochio da ra strada – l é do ores che ve speto! E co sto guergno, do ores es é pi longhes de doi ane. Ve preo, sentreave.
- Pizo - ra i à respondù da ra funestra ra boligana, zenza se scioudà gnanche nafré - ió son na boligana, e ra boliganes es no n à mai prescia.

E r à sarà danoo ra funestra. Poco dapò l à sonà mesanote, e pò un ora, e pò res does, ma ra porta r ea senpre sarada.

Alora Pinochio l à pardù ra passienza; duto stizà, l à ciapà inze el bateor e l à petà un colpazo che s à sentù par duto l ciasamento: inze un vede e no ede el bateor, che l ea de fer, l é deentà un bijato, el s à svincà da ra sò mas e l s à bicià inze inze l rueto che corea ‘sò par strada.
- Ah! R é coscì? – l à craià Pinochio, senpre pi fora de ra vies. – Se l bateor el no n é pi, seguitarei istesso a petà, e tirarei spedazades. L à zessà nafré e l à tirà un spedazon su par ra porta con duta ra forza che l aea. Ra tonada r é stada coscì granda che l pè el s à fondà inze inze l len fin a meso: canche l buratin l à proà a se svincà, l à fato na gran fadia, ma no n à ‘soà nuia, parceche el pè el s aea inciodà inze come un rebatin.

Pensave chel por Pinochio! L à abù da stà duta note con un pè ‘sobas e chel outro par aria.
Alolo bonora, s à daerto ra porta.
Chera braa Boligana, par ruà ‘sò dal cuarto pian fin inze strada, r aea betù solo noe ores. Besen propio dì che r aea fato na gran sudada! - Ce festo con un pè inpiantà inze inze ra porta? – ra i à damandà riden al buratin.
- M é suzedù na desgrazia. Proà mo a vede, Boligana bela, se sé bona de me deliberà da sta trapola.
- Pizo, ca vorarae esse un boschier, e ió no n ei mai fato ra boschiera. - Damandai a ra Fatazina se ra me dia! … - Ra Fatazina ra drome, e ra no vo che negun ra descede. - Ma ce voreo che feje ca, inciodà dutaldì su par sta porta? - Godetera a contà ra formies che passa par strada. - Portame almanco algo da magnà, che son drio a min ‘sì in azidente. - Alolo! – r à dito ra Boligana.
E dapò tré ores e mesa, Pinochio el r à veduda ruà co na guantiera de arsento sun testa. Su ra guantiera l ea un toco de pan, un polastro rostì e cuatro armelis madure.
- Chesto l é l disnà che ve manda ra Fatazina – r à dito ra Boligana. A vede duta chera bona roba, el buratin l é vienù alolo de meo. Ma l é restà gran mal canche l à tazà el prin bocon e l s à inacorto che l pan l ea de ‘ses, el polastro de carton e i armelis i ea de piera, ma incoloride che i someaa vere.
L arae vorù pianse e se desperà, bicià via ra guantiera con duto chel che l ea inze, ma inveze, no sei se par ra pascion o par ra fame, l à fato par sin ‘sì e l é tomà ‘sobas.
Canche l é tornà in ca, l ea destirà sun un lieto e ra Fatazina r ea pede el.
- Te pardono anche sta ota – ra i à dito ra Fatazina, - ma guai a ti se te m in fesc danoo una de ra toes!… Pinochio l à inprometù, l à ‘surà che l arae inparà e l arae prozedù senpre polito.
E l à mantienù chel che l aea dito, fin a ra fin del an. Ai esames d istade, l à abù l onor de esse l pi brao de duta ra scora, e dute i à dito che l ea stà tanto un varente e l s aea tienù senpre polito.

Ra Fatazina, duta contenta, ra i à dito:
- Doman te ciaparas duto chel che t as tarentà fin ades.
- Ce?
- Da doman no te saras pi un buratin de len, e te deentaras un pizo pien de ston.

Ci che no n à vedù ce contento che l ea Pinochio a se sentì dì chel che l tarentaa da un gran toco, el no podarà mai se l fegurà. I sò amighe che i ea a scora con el i arae abù da esse invidade - el dì dapò - in ciasa de ra Fatazina a fei na bela merenda e na gran festa dute aduna; ra Fatazina r aea fato paricià dojento copes de cafè da late e cuatrozento semel col vonto. Chera ‘sornada r aea da esse bela e piena de alegreza, ma …
Par desgrazia, inze ra vita dei buratis l é senpre un ma, che l roina duto.