Pinochio par anpezan/Capitolo 27

../Capitolo 26

../Capitolo 28 IncludiIntestazione 15 settembre 2014 75% Da definire

Carlo Collodi - Pinochio par anpezan (1883)
Traduzione dall'italiano di Ernesto Majoni Coleto (2008)
Capitolo 27
Capitolo 26 Capitolo 28

Capitolo 27

Pinochio e i sò amighe i se res dà de bon saó: un de lore el se fesc mal, e coscì i carabignere i mena via Pinochio

Na ota ruà sul lido, Pinochio l i à dà alolo na ociada al mar, ma l no n à propio vedù pescioi. El mar l ea duto slisc, che someaa un specio.
- Agnó saraelo mo sto Pescion? – l à i damandà ai sò amighe.
- El sarà ‘sù a disnà – l à dito un de lore, riden.
- El sarà ‘sù a se conzà ‘sò – l à ‘sontà un outro, che l ridea da se sbreà.

A scotà chi discorse e a i vede ride a chera moda, Pinochio l à capì alolo che i sò amighe i l aea propio tolesc in ‘siro e i aea dà da intende na roba che no n ea vera.

El sin à abù coscì inparmal che l i à dito, inbestià:
- E ades? Seo contente de m aé dà da intende ra bala del Pescion?
- Algo on fato de seguro! … - i à respondù dute aduna chi borsonate.
- Ce voreo dì?
- T on fato perde un dì de scora par vienì con nosoutre. No te vargognesto de te fei vede dute i dis tanto un varente a scora, no te vargognesto de stà senpre cuzà sora chi librate, cemodo che te fesc?
- Se a mi me sà bel inparà, a vosoutre ce v inportelo?
- Se sà che m inporta, parceche a sta moda te me fesc fei burta fegures col maestro…
- Parcé po?
- Parceche i pize che inpara vorentiera i fesc senpre fei na burta fegura a chi che, come nos, i no n à voia de petà colpo. E nosoutre no voron fei burta fegures! On anche nos ra nostra anbizion!…
- E alora, ce ebe da fei par ve contentà?
- T as da r aé su anche tu co ra scora, ra lezios e l maestro, i nostre tré gran nemighe.
- E se voresse seguità a ‘sì a scora?
- No te vardaron pi inze l mus, e un dì o l outro te me ra pagaras ciara!…
- Se ei da ra dì duta, me fejé propio da ride - l i à dito el buratin, e l à tirà su na spala.
- Varda, Pinochio! - el à manazà el pi stagno de chi pize, e l é ‘sù ves de el. - No vien mia ca a fei l blagher vé: no vien mia ca a fei massa el bulo, no! … Parceche, se tu no t as paura de nosoutre, nosoutre paura de te no in on gnanche na mica! Tiente a mente che te sos solo, e nos son de sete …
- Sete come i pecade mortai - l à dito Pinochio con chera de i ride sora.
- Aeo sentù? El m à ofendù dute! El m à ciamà pecade mortai!…
- Pinochio! Damandeme scusa che te m as ofendù… sedenò, poereto tu!
- Cucù! – l à dito l buratin, e l s à betù un diedo su ra ponta del nas, par i coionà.
- Pinochio! Ra và a fenì mal!…
- Cucù!
- Te tornaras a ciasa col nas roto!
- Cucù!
- Te dago ben ió el tò cucù! – l à dito el pi sfazà de chi borsoi. – Intanto te dago un aconto, e tientelo par sta sera da zena. Fin che l parlaa, l i à cazà un bel puign sun testa.
Ma, cemodo che se disc, “peta cruda vien renduda”; l ea ben da se ra spetà che l buratin el respondesse alolo con un outro puign: e coscì, inze un vede e no ‘ede, i borsoi i à scomenzà a se pugnà e i sin à dà un fraco.
Pinochio, anche se l ea solo, el se defendea polito. Con chi pès de len duro che l aea, el spedazaa coscì de bon saó da tienì senpre indalonse i sò nemighe. Agnoche ruaa i sò pès, restaa senpre calche bela borgna.

Alora i pize, stizade de no esse propio boi de aé ra venta con chel pupo de len, i à pensà de dorà ra bales; i daerto ra sacocia e i à scomenzà a i tirà Sillabari, Grammatiche, i Giannettini, i Minuzzoli, i Racconti de Thouar, el Pulcino de ra Baccini e outre libre da scora: solo che l buratin, sbelto come na sita, el ‘sia senpre adora a se schià e coscì i libre i passaa via par sora ra testa e i tomaa dute inze r aga.

Pensave i pesc! I cardea che i libre i fosse boi da magnà e i soutaa finamai fora de r aga par i ciapà, ma dapò de aé tazà calche pajina e calche costa, i sbutaa alolo fora duto e i fejea un mus che someaa che i voresse dì: “Chesto ca no n é un magnà par nos: son usade a piate tropo pi boi!”

Intanto i borsoi i se pugnaa, senpre pi cagnis, fin che un gran Cianochel, che l ea vienù fora de r aga e pian pian l ea ruà fin sul lido, l à craià co na ojata che l someaa sfardì:
- Fenira mo, tanbure che no sé outro! Par solito sta gueres intrà de pize es và senpre a fenì malamente. Pó senpre capità calche desgrazia! ...

Por Cianochel! Conpain de parlà coi mure. Chel canipa de Pinochio el s à voltà a l vardà e co na zefa da catio l i à dito: - Taje, Cianochel de ra malorsega! Fosc l é meo che te te zuzes doa petes par meorà del tò sfardor. Vatin mo inze lieto e varda de ra sudà fora!…

Intanto i borsoi, che i aea beleche fenì de tirà i libre, i à vedù ra sacocia del buratin e inze un vede e no ede i r à tolesta su.

Intrà i libre, in ea un fodrà de carton gros, co ra costa e i bèche de carta bergamina. L ea un Trattato di aritmetica. Ve lascio ve fegurà ce che sarà stà scrito inze!

Un dei borsoi l à tolesc su l libro, l à smirà ra testa de Pinochio e l à tirà con duta ra forza che l aea inze i braze ma, inveze de brincà l buratin, l à ciapà sun testa un de chi outre, che l é deentà alolo bianco come l muro e l é ‘sù solo adora a dì:
- Mare mea, diame … moro!…
E l é tomà ‘sò sul lido, come un leà.

A vede el sò amigo morto, chi outre pize i s à spasemà dassen e i é scanpade via in prescia: de là de poco no s i vedea ormai pi. Pinochio l é restà là e, anche se l ea pi morto che vivo par ra spasemada e ra pascion, l é coresc a inbiandà na peza inze r aga e l i à bagnà el son al sò amigo.

L ea desperà, el bregaraa come na feda, el lo ciamaa par gnon e l dijea:
- Jenio! Por Jenio! Daerse i oce, vardeme!… Parcé no me respondesto? No son mia stà ió, sasto, a te fei mal! Credeme, no son stà ió! Daerse i oce, Jenio… Se t i tienes sarade, te me fesc morì anche me dal despiazer … Signor! Cemodo torne a ciasa? Con ce corajo ebe da ‘sì da mè mare, che r é coscì na bona? Ce me suzedaralo? Agnó ebe da scanpà? … Agnó ebe da me sconde? Oh! l ea meo, mile otes meo ‘sì a scora! Parcé i ebe dà abado ai amighe, che i é stade ra mè danazion? .. Me l aea dito anche l maestro! … anche mè mare ra m aea dito: “Tendi a ci che fesc malagrazies!” Ma son un teston … un testastei … lascio che dute dighe ra soa, e pò fejo senpre chel che voi! E me tocia pagà… Coscì, da canche son nasciù, no in ei mai abù una de bona. Signor! Agnó ‘siarei mai à fenì, agnó ‘siarei à fenì, agnó ‘siarei à fenì?…

Pinochio el seguitaa a pianse, a sgnoufà, el se petaa i pugnes sun testa e l ciamaa par gnon chel por pizo: in chera, l à sentù calchedun che ruaa.

El s à voltà: l ea doi carabignere.
- Ce festo ca, scentà ‘sobas? – i à damandà a Pinochio.
- I stago pede a sto mè amigo.
- Alo ciapà mal?
- Mah, somearae de scì!…
- Outro ca mal! – l à dito chel outro carabigner, e l s à insoneà ‘sò a vardà Jenio da pede. – sto pizo l à ciapà un colpazo inze l son: ci elo stà?
- Ió no eh, - el balbotaa el buratin zenza pi fiado.
- Se no te sos stà tu, ci elo stà a i fei mal?
- Ió no eh - l à dito danoo Pinochio.
- E con ce i ài fato mal?
- Co sto libro – E l buratin l à curà su da ‘sobas el Trattato di aritmetica, ligà con un bel carton e carta bergamina, par i lo fei vede ai carabignere.
- E sto libro, de ci elo?
- L é mè.
- Alora bon coscì, no n on bisoin de outro. Lèa su e vien con nosoutre.
- Ma ió …
- Vien con nosoutre! - Ió no n ei fato nuia…
- Vien con nosoutre!
Ignante de moe, i carabignere i à ciamà là alcuante pescadore, che i passaa co ra barca iusto daante l lido, e i à dito:
- Ve lascion in consegna sto pizo che l s à fato mal. Portalo a ciasa vostra e tendei se l vien de meo. Tornon doman a vede cemodo che l stà.
I à vardà Pinochio, i se l à betù intrà de lore e, con un far da melitare, i à comandà:
- Camina! E ben de oga! Sedenò, peso par te!
Zenza se l lascià dì doi colpe, el buratin el s à betù a caminà par ra stradela che menaa inze l paes. Ma chel por diou el no saea gnanche agnoche l ea. I someaa de s insonià duto, e ce un burto insonià! L ea duto sustà: el vedea dopio: ra lenga se tacaa su par el zielo de ra gora e l no n ea pi bon de parlà. Epura, anche se l ea meso matonì e l no capia chel che suzedea, un pensier el lo tormentaa: aé da passà propio sote ra funestres de ciasa de ra bona Fatazina, inze meso chi doi carabignere. Pitosc, l ea meo morì.

I ea deboto ruade inze inze l paes, canche un bufo de aria l i à fato oujorà via ra bareta, che r é ruada diesc pasc pi in là.
- Me lasciassao – l à dito el buratin ai carabignere – ‘sì a me tuoi ra bareta?
- Va pura, ma sentreete.

El buratin l é ‘sù, l à curà su ra bareta, … ma inveze de se ra bete sun testa, el se r à betuda inze bocia e l é scanpà de oga ves el lido. El corea che someaa na s-ciopetada.

I carabignere i saea che sarae stà defizile el ciapà e coscì i à mandà drio un cianon, che l aea ciapà ra madaia inze tropa gares de cei. Pinochio el corea, e l cianon el corea pi de el: ra ‘sente ra vienia fora sun funestra e inze strada a vede cemodo che ‘sia a fenì sta corsa. Negun é ‘sù adora a vede ra fin, parceche el cian e Pinochio i à tirà su un patuzo che inze un vede e no ede l à scuerto su duto gario.