 |
Questa pagina è ancora da trascrivere o è incompleta. | |
418 LIBRO SECONDO SEZIONE QUARTA CAPITOLO PRIMO
detti a’ Latini i luoghi ove fossero de’ sepolcri i. E quivi cominciò l’universale credenza, che noi pruovammo sopra ne’ Principii ^ (de’ quali questo era il terzo che noi abbiamo preso di questa Scienza), cioè dell’immortalità dell’anime umane, le quali si dissero «dii manes» e nella Legge delle XII Tavole, al capo De parricidio^ «deivei parentum» si appellano ^. Altronde essi dovettero, in segno di seppoltura, o sopra o presso a ciascun tumulo, che altro dapprima non potè essere propiameiite che terra alquanto
^ CI e. 20, De success., ecc.: «Tantae utilitatis successiones humanum genus adgnovit, quod gentes, a matrimoniis auspicato initis coeptae, successionibus potissirnum sunt conservatae. Quare post auspicia secundum religionis locum deorum maniutn cultus tenuit. Et iura, quibus sepulturae institutae, «leges deorum» Euripides in «Supplicibus», Papinius «mundi foedera», Philo et losephus «ius naturae» appellarunt; et ab ritu hutnandi «hum,anitas» primum coepit proprieque sic appellata. Atque his de caussis apud om,nes ferm,e terrarum gentes permansit, ut in om.ni vita haec duo sum,m.a sanctitate et religione celebrarentur, nuptiae et sepulturae, quo gentium successiones essent qunm fieri posset certissimae; quibus utrisque respublicae omnes, omnia regna et imperia fundata sunt.,. Certe liane cullus partem [il culto pei trapassati] Romani xax’ ^^oyr^’^ «religionem» dixere et «religiosa loca > ubi mortui inferrentur, quasi hac re conservarentur deorum religiones».
2 Si veda sopra p. 177, e cfr. DU., § 185; «Atque adeo animum humanum, qui platonicis asseritur, per hoc quod sit supra corpus, imtnortalis, iurisconsulti statuunt omnium omnino iurium domicilium et sedem, qui uno ore omnes dicunt ■iura animo parari», «animo conservari», «animo alienari». — Hanc iuris metaphysicam Romani a gentibus antiquissimis accepere, a quibus haec generis humani traditio erta est, qua gentes humanae omnes credunt (nam quae non credunt, si quae sunt, omnino barbarae ac ferae sunt) aniìnos humanos esse immortales; quam traditionem si Flatonis demonstrationibus incoeptam et per gentes diffusam et propagatam dicerem, equidem viderer erudite ineptire. Doctrina constemus igitur. Diximus ius humunum ab humandis mortuis incoepisse, et ius humanum a divino sumpsisse exordia, et ius divinum humanumque apud ìnaiores gentes utrumque esse fundatum; uti cantra infer exleges inipios cadavera inhumata iacuisse... Sed et maiores gentes definivimus viriles stirpes, quae in plures familias dividebantur. Igitur liane stirpium in familiarum ramos diductionem necesse est inde factam quod posteri, ordine mortalitatis, quem eleganter Papinianus dicit, suos maiores alium post alium condidissent... Itaque pietas ipsa suo cultu optÌTuis genealogias, sive gentium successiones, imprudentibus conservavit commonstravitque; quod cum animadverterent, sedulo postea curarunt ut ea sacra in familiis servare/itur. Quod patricii romani praeter caeteras... custodierunt; et Cicero ex romanis moribus in sua republica, quam ad romanae exemplum format, caput illud legum concipit: «Sacra fa miliaria perpetua (non interrupta) manento». Ea ratione optimi a religione fontium... ad religionem deorum manium progressi; a iure humano iterum ad diviniun rediere. — Hac fuaiores gentium a posteris divinitate donati, persuasionetn induxere animos, non corpora, sed quasdam corporum imagines esse, ac proinde immortales ■, ecc. ecc.
3 Si veda p. 411, n. 2.
