Pagina:Vico, Giambattista – Le orazioni inaugurali, il De Italorum sapientia e le polemiche, 1914 – BEIC 1965567.djvu/30

arce omne Fortunae regnum despectat et, veluti summus Olympi vertex, hunianorum casuum ventos nubesque superat. Tot tantisque stultus spoliatus fortunis, libertate etiam iusti iure belli privatur: libertate, inquain, quae non vindicta aut pileo donari solet a dominis, sed quain dat sua manumissione sapientia. Hinc in arctum truditur carcerem asservandus, multis spissisque tenebris circumseptum et horroribus undique circumfusum. Nulla ibi rimula hiat, per quam lucis radius penetrare possit; nullus ei verus triumvir praeest; nullus fidus ad ostia custos, qui extrinsecus aliata ex bona referat fide. Credo equidem vos iamdudum tenere quae dicam. Tenebricosus career est corpus; triumviri, opinio, falsitas, error; custodes, sensus, qui in pueris acerrimi, in senibus hebetes, et in omni vita pravis affectionibus corruptissimi. Quivis nervorum morbus, quodlibet organorum vicium, quicumque appetitus, inteinperantia eos corrumpit et labcfactat. Quid? Diversae corporum compages quam diversa, immo contraria, ingenia induunt! Amor vero quam miris modis vini imagines conformandi distorquet! quam miris odiuin depravati Qui arnant, dominarum vicia, tanquam virtutes, exosculantur; qui oderint, tanquain vicia, virtutes abhorrent. Hinc illi opinionum, quibus iactantur, fluctus; illi studiorum, quibus submerguntur, euripi; illi erroruin scopuli, in quos impingunt. Cumque nesciant quam alti rebus termini haereant, et quid fieri possit, quid secus, ignorent; atque adeo non habeant gubernaculum vitae sapientiam; se Fortunae committunt. A qua dum saevissimis habentur modis, illas voces per summum animi dolorem emittunt: — Non putabam; spes me frustra habuit; hoc milii restare nesciebam. — O quam vere, cor et pupula sapientum, o quam vere, Plato, dixisti hominem stultum animai esse omnium ferocissimum ! Nam quae maior ferocia, immo feritas quam adversus semetipsum tam infandum bellum indicere? in horas a sua ipsius conscientia sub iugum per summam turpitudinem agi? in tam amplissima urbe nullum caput habere? fortunis privari, quae unae propriae sunt? carcere tam duro asservari, quem potest infringere? a saevissima domina non ad sapientiae aram perfugere? Eia, aga-