Pagina:Vico, Giambattista – Il diritto universale, Vol. II, 1936 – BEIC 1961223.djvu/175


de successionibus ab intestato 433

Ut gentes maiores religione fundatae? — Ius personarum unde?

[68] Religio igitur invenit stemmata; stemmata docuere certas ac perpetuas maiorum successiones; certae ac perpetuae maiorum successiones maiores gentes fundarunt. Certe romani in iure, non homines, sed personas spectarunt; et personas «capita» dixere; et quenque civem romanum tria capita gerere, libertatis, civitatis, familiae; et qui personam non habet, alterius personam, filiumfamilias patris, servum domini, induere, ut ius romanum videatur poema quoddam dramaticum romanorum1.

De origine stemmatum gentiliciorum — «Personae» et «homines» —
«Persona» unde? — «Opsonari» — «Personali»2.

[69] Primas heroum galeas et poetae et numi et statuae fuisse testantur de ferarum capitibus detractas exuvias. An huic heroico mori vocabulum «persona» suam debet originem? Certe «persona» iuris vocabulum est, ut «homo» vocabulum est naturae. An hinc postea «personae dramatum» dictae? Atque haec sit ratio cur quantitas syllabae cum origine, quam ei verbo appingunt, a «personando», non congruat; et unde «opsonari», inde «personari» sit, ut «opsonari» sit parare carnes quibus vescimur, «personari»2 parare pelles quibus induimur, quas ferinas fuisse heroes tam homerici quam virgiliani nobis satis testantur.

[Characteres heroici],

[70] Igitur signa, quibus primi heroes, in illa verborum paupertate, suas gentes distinxerant, characteres heroicos aliquos fuisse necesse est. Hercules sane leonina pelle pro tegumento utebatur: id igitur primos heroes certis ferarum exuviis suas distinxisse gentes significat.

  1. Libro priore, cap. CLXXXII.
  2. 2,0 2,1 Testo: «obsonare», «personare», emendati nelle postille marginali. Cfr. Notae, 68 [Ed.].