Pagina:Vico, Giambattista – Il diritto universale, Vol. II, 1936 – BEIC 1961223.djvu/164

422 pars posterior - caput xx - sectio i

II

Quae prima civitas?

[26] «Aqua et ignis» pro civitatis communione, quod civitates a matrimoniis incepere.

III

Primarum gentium monogamia.

[27] Unis romanos uxoribus contentos esse, ab hoc maiorum gentium iure est. Quod idem de Germanis cura laude Tacitus narrat.

IV

«Matrimonium» — «Coniugium».

[28] «Matrimonium» in iure romano vox est iuris naturali, quod dicatur a «matre», quae in ilio concubitu vago una certa erat. «Coniugium» vox est iuris gentium, quod duorum sit iugum.

V

«Torus» unde?

[29] Id iugum vimen aliquod fuisse, dat coniicere vox «torus», qui de lecto coniugali dicitur et «funem» quoque significat; et «torulus» tralx qui ex arbore incisa nascitur. In cuius memoriam postea annulus successit.

VI

Iuno iugalis — Cur Iuno Europae, Venus Asiae numen?

[30] Iuno iugalis iisdem dea coniugiorum, uti dea matrimoniorum Venus, quia a latinis gentibus transmarini in plebem recepti sunt. Nam Homerus Iunonem fingit protectricem Europae, Venerem Asiae: quia inter graecos erant regna heroica, sive optimatium, in quibus erant plebibus incommunicata connubia; in Asia regna monarchica, in quibus connubia facta promiscua.