Pagina:Tiraboschi - Storia della letteratura italiana, Tomo I, Classici italiani, 1822, I.djvu/438

LIBRO TERZO 38l1 (0tilt dissei, ejflnxisse vini Demosthenìs, copioni Plotonis, jucunditatem hoc ratis. Nec vero quod in quoque optimum fuit, studio consecutus est tantum, sed plurimas vel potius omnes eoe se ipso t/irtutes extulit immortalis ingerii i beatissima ubertate. Non enim pluvias (ut ait Pindarus) aquas colli git, sed vivo gurgite exundat, dono quodam providentiae genitus, in quo totas vires suas eloquentia experiretur. Num quis docere diligentius, movere vementius potest? Cui tanta unquam jucunditas affluit? ut ipsa illa, quae extorquet, impetrare eum credas, et cum transversum vi sua judicem ferat, tamen ille non rapi videatur, sed sequi. Jam in omnibus, quae die it, tanta auctoritas inest, ut dissentire pudeat; nec advocati studium, sed testis aut judicis adferat fidem. Cum interim haec omnia, quae vix singula quisquam intentissima cura cons equi pos set, flaunt illaborata: et illa qua nihil pulchrius auditu est, oratio prae se fert tamen felicissimam facilitatem. Quare non immerito ab hominibus aetatis suae regnare in judiciis dictus est: apud posteros vero id consecutus , ut Cicero jam non hominis sed eloquentiae nomen habeatur. Hunc igitur spectemus: hoc propositum nobis sit exemplum. Ille se profecisse sciat, cui Cicero valde placebit: i quali passi io ho qui voluto recare nell1 originai loro linguaggio , perchè mi è sembrato che qualunque traduzione fosse per indebolirne di troppo la forza e il nerbo. XIV. Niuno tra’ latini oratori, di cui ci sian rimaste le opere, può certamente venire a confronto con Cicerone. E se vi è stato chi ha xiv. DUrrsi riti* dizi intoni» al Hoverrf a Imi j o a Dcir»u*‘i’ tie •! rrimalo *lel:llr tuonati»