Pagina:Storia delle arti del disegno III.djvu/358

340 D i s s e r t a z i o n e

Pietro Diacono, da Romualdo Salernitano, che lo estende dal Laterano sino alla Mole Adriana1, da Landolfo Seniore, che dice distrutte due terze parti della città2, da Bonizone vescovo di Sutri, scrittore contemporaneo, il quale dice rovinate quali tutte le regioni della città3, e più esattamente da Flavio Biondo, il quale a tanto esterminio attribuisce la maggior parte delle rovine, che a suo tempo ancor si vedevano in quelle regioni, e descrive insieme il Settizonio4: Affirmat Pandulphus Lateranensis Ecclesiæ bibliothecarius, & ipse Pontifex Gregorius septimus in sui registri epistolis scriptum reliquit, Henricum porticus binas diruisse, quam hinc ab Adriani mole Castello sancti Angeli ad sancti Petri, inde a Trigemina Ostiensi porta ad sancti Pauli vias contexisse & aliquando docuimus, & identidem affirmamus.... Alio qui secutus est anno Henricus ad exercitum reversus, civitatem Leoninam per vim iterum ingressus, & apud Beati Petri basilicam desidens, omnia ejus urbis ædificia demolitus est.... Familia Corsorum tunc Romæ potentis, quæ Gregorio favebat, ædium partem Capitolio subjectarum evertit. Expugnandaque Septisolii arce maximos adhibuit conatus. Id vero Lucii Septimii imperatoris opus, reliquia cujus contra monasterium sancti Gregorii cernuntur, trinos habuit sibi invicem suprapositos columnarum ordines, quarum inferiores solo inhærentes, nullis pro sua sublimitate scalis superari, nec pro crassitudine ferro, igneve corrumpi poterant, fueruntque multa paucis, quæ nunc astant assimiles: contextum vero super eas in contignationem ex marmoreis trabibus, solarium totidem paulo minores sustentabant, inter quas cubicula, cœnacula, & porticus spatiosas fuisse vestigia nequaquam minima nunc oftendunt. Ea quum Robertus Guiscardus a Gregorii Pontificis nuncio intellexit, exercitu, quem copiosissimum paraverat, coacto, viam Latinam, ut


ur-


  1. Chron. presso il Muratori, Tom. VII. col. 175.
  2. loc. cit. cap. penult. pag. 120.
  3. Liber ad Amicum, presso Oefelio Rer. Boicar. Script. Tom. iI. pag. 818.
  4. Hist. Decad. 2. lib. 3. pag. 203. seg.