Pagina:Spanò Bolani - Storia di Reggio Calabria, Vol. I, Fibreno, 1857.djvu/337

   312 annotazioni

ca), ast inde Corcyram: et si oneraria, statimne freto, an Syracusis. Han super re scribam ad te Rhegio».


CAPO TERZO. §. I. Cesare in Reggio.Appiano ci afferma che nell’anno di Roma 706 Giulio Cesare partendo per la guerra affricana sia venuto per terra a Reggio, donde passò a Messina, e da quivi marciando diritto per Lilibeo s’imbarcò per l’Affrica.


§. II. Reggio promessa in premio a’ Veterani. — Riferirò le parole medesime di Appiano: «Praeter alia proposita victoriae praemia, promittendas constituerunt militibus coloniarum loco octodecim italicas urbes, tam opibus quam agri bonitate ac aedificiorum pulchritudine praecellentes, quae cum agris et aedificiis, non secus quam bello captae, in milites essent dividendae. In earum numero eminebant Capua, Rhegium, Venusia, Beneventum, Nuceria, Ariminum, Vibona. Atque ita pulcherrima Italiae pars militibus est attributa.


CAPO QUARTO. §. I. Le ventotto Colonie militari. — Queste ci sono indicate quali da Frontino, quali da Plinio, e quali dal Cardinal Noris, che le raccolse dalle lapidi. E furuno Sora, Teano Sidicino, Pozzuoli, Acerra, Aletrio (oppi Alatri), Atella (era a due mila passi da Aversa), Caudio (oppi Arpaja nel Sannio), Benevento, Cuma, Gravisca (presso Centumcelle in Toscana), Noceria, Torino, Capua, Arimino, Perugia, Nola, Parma, Laurento, Verona, Pisa, Reggio, Vibona, Venosa. Una sola città resta tuttavia ignota.


§. IV. Sul nome Hierax. — Giusta l’opinione del Morisani (Acta S. Stephani) quel Hierax, di cui il greco autore fa menzione nel raccontare il martirio di S. Stefano, non dovette essere un nome proprio, come credesi comunemente, ma un nome generico, del quale si sia valuto quello scrittore ad indicare il magistrato della città. Il qual magistrato poteva essere o un uffiziale mandato straordinariamente dall’imperatore, o anche un Arconte. Ma lasciamo che il Morisani ragioni su di ciò colle sue proprie parole:«At vero ecquid rari si Hierax ille Rheginae urbis Arcon esset? In Coloniae etiam jura jam ea aetate Rheginum municipium transierat. Suis propterea legibus ea civitas utebatur jure municipii; Romanis tamen conformarat jure coloniae, nisi et adoptarat ab eis, eas praesertim quae ad religionem pertinebant. Et municipii adhuc jure fuisse gavisam sub primis Caesaribus, satis constai ex lapide Titi Erveni adhuc prostante, quem expositnm habes in Syntagmate nostro ubi leges: Legavit municipibus Rheginis Jul: quo ex verbo Jul: hoc est Juliensibus, satis cognoscitur lapidem post Julii Augustive tempora esse editum, in quibus Rheginis id cognominis haesit. In municipali autem statu nullus ego dubito habuisse hanc urbem suos prius more graeco Arcontes, quam alionim municipiorum intra Italiam more Duumviros, Quatuorviros, Decemviros, Praetores, Dictatoresve. Quod enim et sub Romanis urbs graeca manserit, perspicuum est quum et intra graecas urbes ab Strabone passim et Livio censeatur, qui sub primis Caesaribus floruere. Eo propterea se regere magistratu perseverasse admodum probabile est, quo antiquitus se rexisse