Pagina:Poesie siciliane.pdf/256

485 486

NOTA DEL CANTO SESTO.

  1. Ricorda il fenomeno, che nelle grandi tempeste manifesta l’aria elettrizzata per la violenta agitazione; cioè quei fuochi, detti fatui, che videro D. Chisciotte, e Sancio nell’orecchie dell’asino, e cavallo (canto 1. st. 44, e 45) fuochi, che veggonsi nelle antenne delle navi, chiamati da’ Poeti di Castore, e Polluce, e poi di S. Elmu, e di S. Nicolò.

CANTU SETTIMU


ARGUMENTU

     Dintra la gula di la gran balena
Don Chisciotti si azzanna e testa, e spata;
Sanciu lu cridi mortu, e cu gran pena
S’imbarca, e junci a ’na spiaggia abitata;
Lu pasturi si spusa: e nova scena
L’Accidenti ci appresta e assai chiù grata;
Sanciu profitta d’ogni circustanza,
Ed è apprisu pri un omu d’impurtanza.
1
     L’unna era in calma; e l’ali soi lu ventu
Moviri nun ardía, quasi ammirannu
L’audaci, e impareggiabili ardimentu
Di l’emulu invittissimu d’Orlannu;
Chi, preparatu già a lu gran cimentu,
Vinía supra la varca, minacciannu
In modu tali, da fari trimari
Li cchiù robusti scogghi di lu mari.
2
     Comu infausta cometa lampiava
D’una pallida luci la sua spata,
Lu celu a la sua vista s’annigghiava;
E l’aria cumparía trista e turbata;
Iddu almenu accussì s’immagginanava)
Cu la sinistra poi tinía ’mpugnata
La stanga, o sia lu rimu, appuntu chiddu,
Chi sérviri duviacci pri puntiddu.
3
     Cussì è fama, ch’in Nubbia o ’ntra l’Egittu
Dda di lu Nilu a la fecunda ripa,
Un lignu a li dui estremi acutu, e drittu
La timiraria genti impugna, e stipa;
Veni lu cuncutrigghiu, ed è trafittu,
Poichì dintra la gula si cci ’ntipa
Lu vrazzu cu dda sticca rivutata,
Chi cci teni la vucca scancarata.
4
     Tali lu nostru Eroi cu gran distrizza
Sáuta; e nell’attu stissu pri traversu
Lu menzu rimu ’ntra la grutta appizza,
Senza lu quali si chiancía pri persu:
Poi, tuttu accisu di fururi, e stizza,
Gira la spata pri drittu, e riversu;
’Mpignatu di tagghiari a tutta lena
Li visceri, e lu cori a la balena.
5
     Accussì, quannu dintra a ’na citati
Trasi d’assaltu lu nimicu campu,
Scurrinu comu tigri li sultati,
Purtannu in manu lu tronu, e lu lampu;
Cadinu li gran turri sdirrupati;
Nè li chiesi sù cchiù ripari, e scampu;
Dda spira un vecchiu, cca ’na picciutedda
Va strascinannu a terra li vudedda.
6
     Sarría statu l’Eroi suldatu, e tigri,
Dintra dda gula, si nun era grutta,
Ma li petri a sotari eranu pigri,
E appena alcuna è scardiata, e rutta;
’Ntra ddi crafocchi tortuusi, e nigri
Ficca la spata, e a furia cci l’ammutta:
Ma pirchì trova rocchi e ciachi veri,
Ci arrisáuta la spata, e va ’nnarreri.
7
     È già torta, azzannata, e senza punta,
Ed è arrivitticatu lu so tagghiu,
Nè ’ntra la grutta ancora si cci cunta
Nuddu novu pirtusu, o novu ’ntagghiu,
La menti di l’Eroi quasi era junta
A ravvidirsi di l’enormi sbagghiu,
Quannu s’adduna, chi, distanti un spangu,
Cc’era pri terra un viólu di sangu.
8
     Si nni applaudi, nni godi, e nni fa festa,
E contra li soi dubii decidi:
Chi chidda sia ’na bestia manifesta,
Giacchì lu sangu so nni facía fidi.
Minnali di chi godi? la sua testa
Manna tuttu stu sangu, e ’un si nni avvidi;
Li soi proprii pazzii la testa scutta,
Cun mercu chi si fici ’ntra la grutta.
9
     Nun ’ntisi a sangu caudu lu duluri,
E nu lu senti ancora, pirchì dura
Lu primu motu in iddu, e lu fururi;
Ma cu lu sangu perdi la calura,
Già manca ’ntra lu vrazzu lu viguri,
E la luci di l’occhi si cci oscura,
Già vacilla, già cadi, e lentu lentu
Duna sticcati inutili, e a paventu.