Pagina:Poesie siciliane.pdf/224

421 cantu secunnu 422

8
     Supra chisti dispoticu s’eriggi
Lu Capricciu, chi tuttu bizzarria,
Produci novi mostri, opra prodiggi;
E spusa a la saggizza la pazzia;
Nun soffri disciplina, ’un senti liggi,
Conza, guasta, distrui, duna, carria;
Mastru di bizzarrii, di novi usanzi,
Di sconcerti, di scherzi, e stravaganzi.
9
     ’Ntra l’autri cchiù sollenni nni fici una,
D’avirisi spusata ’na parenti,
Chi discinnia comu iddu da la Luna,
E com’iddu era pazza, ed insolenti;
Fu sta digna sua spusa la Fortuna;
E da sta cucchia è natu l’Accidenti,
Chi li gran cosi a lu spissu rivota...
Ma prima parriremu di la dota.
10
     In primis purtau tanti sapienti,
Ridutti a mendicarisi lu tozzu;
Sei centu miliuni d’insolenti.
Ricchi e superbi cu tantu di cozzu;
Cci purtau tanti giusti, ed innoccenti
Persequitati, o dintra un caracozzu;
E tanti mila rei cu facci tosti,
Ossequiati in eminenti posti.
11
     Ed item cci purtau tanti battagghi,
Ingiustamenti guadagnati, o persi;
Tanti savii cunsigghi, e dritti magghi,
Ma rinisciuti fausi, e riversi;
Tanti felici, e sfortunati sbagghi;
Tanti sentenzi ingiusti, e li diversi
Vicenni di lu foru, e di la vita,
Sù li beni dotali di la zita.
12
     Doppu chi lu Capricciu cu la Sorti
Si sunnu uniti in un legami strittu,
Autri ’mbrogghi, e strammizzi assai cchiù forti
Nni sunnu nati di quantu s’è dittu;
D’ogni latu videmu cosi storti,
Benchì lu munnu sia ottimu, e drittu;
Però lu bellu so, la sua buntati
Autra cosa nun è chi varietati.
13
     E lu Capricciu pri li testi testi,
Li menti comu animuli firria,
E cunverti lu luttu in gioja e festi;
Ed in luttu cunverti l’alligria;
Cundanna a jiri scausi, e senza vesti
La virtù saggia, e la filosofia;
E l’omu chi surprenni a lu parrari,
Fa chi sia bestia poi ’ntra l’operari.
14
     Dd’omu, chi sarria un arvulu di fruttu,
’Ntra lu magru tirrenu è situatu;
Quannu lu tortu, lu sarvaggiu, e bruttu
’Avi l’acqua a lu pedi, ed è curatu;
Cui purria fari beni è chinu tuttu
Di mala vuluntà, tediu, e filatu;
E a chiddu, chi ’un pò farlu, e vurria fari,
Cci ammancanu li menzi, e li dinari.
15
     Cussì lu nostru Eroi surtiu d’Achilli
Lu cori, e un corpu di ’na canna masca;
Dispostu sempri fari beni a milli,
Ma senza menzi, e senza grana in tasca;
Menti granni, ma china di cavilli,
Pri cui lu studiu cchiù lu ’mbrogghia, e ’nfrasca;
Un cori drittu, un animu sinceru
Ma li soi circustanzi ’un vannu un zeru.
16
     A tuttu chistu poi cci aveva unita
La cchiù comuni specii di pazzia,
E chi forsi da tutti è favurita,
Chi vulia fari chidda, chi ’un putia;
Ma lu Capricciu chi cu la sua vita
Proteggi ancora la mia poesia,
Mi cumanna, e fa signu di luntanu,
Di nun farlu aspittari ’ntra lu chianu.
17
     Da un funnu di una valli sularina,
Chiusa di macchi, e di salvaggi cersi,
Sonu, chi all’aria aperta si raffina,
Da un flautu campagnolu si cci offersi;
Pinnía supra la valli ’na collina,
Sparsa di greggi, e d’armenti diversi;
E un pastureddu supra un ruccuni
Appujava lu mussu ad un vastuni.
18
     Pri manu alzata da li primi etati,
’Na turri cci era allatu, e avía li cianchi
Da li scossi di l’unni ruinati;
Sedinu supra d’idda, quasi stanchi,
Li gran vestigi di l’antichitati;
S’incurva un ponti supra ddi lavanchi,
D’unni scurri cu strepitu, e declina
Un ciumi, chi di l’autu si ruina.
19
     Da industria pasturali riparatu
Un ciancu di la turri, era cuvertu
Di canni, e junchi, e un travu era appujatu
Supra un pilastru ruinusu, e incertu;
Di dda nisceva cu la rocca allatu,
Guidannu li gaddini all’ariu apertu,
’Na pasturedda, chi pri ddi chianuri,
Jia circannu cu l’occhi lu pasturi.
20
     Junci dda Don Chisciotti, e si fa avanti
Cu maistà gruttisca, ed imponenti;
Li saluta benignu, e non ostanti
Di la sua gravità nun cadi nenti;
Si ferma pinsirusu qualchi istanti;
Li guarda, e li contempla attentamenti;
Poi prorumpi, e c’un giru d’eloquenza,
Proferiu gravementi sta sintenza.
21
     Vuautri picurara, e viddaneddi,
Chi stati notti e jornu sutta un vausu,
O zappannu, o guardannu picureddi,
Cu l’anca nuda, e cu lu pedi scausu,
Siti la basi di città, e casteddi;
Siti lu tuttu, ma ’un nn’aviti lausu;
L’ingrata società scorcia, e maltratta
Lu pettu unni si nutri, ed unni addatta.