Pagina:Poesie siciliane.pdf/221

415 d. chisciotti e sanciu panza 416

52
     Babbu! sta vita nostra strapazzata
Cci renni cchiù robusti, e vigurusi;
Li romani a la sua milizia armata
Cci davanu l’offizii cchiù gravusi,
Scavari fossi, fari ’mpalazzata,
Alzari turri granni, e machinusi;
Pirchì l’azzaru cchiù chi lu turmenti,
Addiventa cchiù finu, e cchiù lucenti-
53
     Agghiunci poi, chi un cavaleri erranti
’Avi ad essiri forti, azzariatu,
Pri contrastari cu mostri, e giganti,
Cu maghi e strighi, e cu l’infernu armatu;
Nui di l’oppressi sustegnu costanti,
Ogni tortu da nui veni addrizzatu;
’Nsumma aggiustamu un munnu, e da sta spata
Ogni mali, ogni ’nciuria è venticata.
54
     Cussì la saggia e provida natura
Fici nasciri l’ulmu autu, e pussenti,
Nun già pri fari pompa a la chianura,
Occupannu aria, e terra inutilmenti,
Ma a fini chi la viti cchiù sicura,
Cu l’appujari in iddu li sarmenti,
Putissi sustintari cchiù racina,
Pri abbunnari ogni vutti, ed ogni tina.
55
     Soffri perciò lu nobili, e lu riccu,
Non pri scialari, e fari lu putruni,
’Ntramentri lu plebeu poveru e siccu
Suda a lu giugu, o sutta lu zappuni;
Ma acciò chi lu privatu fazza spiccu,
Protettu da un eroi, da un signuruni,
Nati quasi pri appoggiu a la virtù,
Pri farla in autu risaliri cchiù.
56
     Pri fina ddocu via la discurriti,
Dici Sanciu, ma poi vi ’mmarazzati;
Nui chi capemu a fari sciarri, e liti,
Iri raminghi pri vaddi e muntati;
Si lu nobili sciala, e chi vuliti?
Chi v’appparteni a vui ca vi ’mmiscati?
Jamu a mia, ca mi sentu menzu persu,
E all’isula ’un cci viju nuddu versu.
57
     La strata di li posti, e di l’onuri,
Rispunni ddu grann’omu, s’accumenza
Da li stenti l’affanni e li suduri,
Uniti ad una savia sofferenza;
Cussì suda l’afflittu zappaturi,
Poi va spargennu ’nterra la simenza,
Poi doppu tantu affannu, e tantu stentu
Si vidi riccu d’oriu, e di frumentu.
58
     Ora nui ’ntra l’impiegu chi facemu,
Avemu prima cu travagghi, e stenti
A jiri pri un violu tantu estremu,
Chi nn’ávi a fari sudari li denti...
Però fratantu, dici Sanciu eu tremu...
Chiddu chi sentu è lu tempu presenti...
E chista è vita chi... (un badagghiu appuntu
Scappa...) ripigghia, stamu... e fici puntu.
59
     Ed eccu ’ntabbaccatu lentu lentu
Lu figghiu di la notti, amicu sonnu,
S’impatrunisci d’ogni sintimentu,
E l’occhi a forza chiudiri si vonnu;
Cussì stannu l’afflitti un pocu abbentu,
Posanu comu megghiu, o peju ponnu;
Durmeru tutta annotti, e ’un si svigghiaru
Si nno quann’era tardu, e jornu chiaru.
60
     Don Chisciotti lu primu s’arrispigghia,
Dipoi scutennu a Sanciu, cci dumanna
Di li bestii; chi bestii? ripigghia,
Criju ca sù ristati all’autra banna,
Forsi chi vi faciti maravigghia?
’Ntra ’na notti sì rigida e tiranna,
Chi ’un sapía s’era trunzu, o s’era taddu,
Mi spirciava lu sceccu, e lu cavaddu.
61
     Via, súsiti, cci dici, jamu a circari
Lu locu unni fu assira la battagghia;
Cussì s’alzaru, e jeru a firriari
Ogni grutta, ogni ’gnuni, ogni ammucciagghia;
Dicía Sanciu: sintennusi chiamari,
Lu miu sceccu ’un rispunni, e mancu arragghia;
O pri lu troppu friddu appi a ’nsurdíri,
O ch’è ’ncagnatu, e ’un cci voli viniri.
62
     Cci vannu l’occhi intantu... oimè chi vista!
Oh cólura! oh cutugnu! o pena orrenna!
Lu sceccu è mortu... o colpu a la sprovista!
Nè cci vali cchiù pagghia, nè provenna!
Chi pena, o Sanciu, chi amarizza è chista,
Ittatu a lu scuvertu, senza tenna!
Piatusu in vista, chi ’un appi ad aviri
Un testimoniu all’ultimi suspiri.
63
     L’oricchia rispittabili è tagghiata;
Spartutu è ’mmenzu l’occhiu maistusu;
La funcia risolenti, oimè, spaccata
Penni mitati in su, mitati ’ngnusu;
Sanciu comu ’na furia dispirata,
Si cci jetta di supra ruinusu,
Si gratta e pila, e ’ntra sugghiuzzi è chianti
Répita li soi pregi, e li soi vanti.
64
     Oh veru sceccu di la pasta antica!
Chi t’addubbavi a radichi, e cardedda!
Chi appuzzavi la testa a la fatica!
Chi mi sirvivi pri varda, e pri sedda!
Chi disprizzavi la sorti nnimica
Stannuti sodu ’ntra la tua casedda!
La tua flemma quagghiata, e sofferenza,
Era l’esempiu di la mia prudenza.
65
     Cu tia sfugava li mei peni e guai,
Pri lu to gran sigillu naturali;
Fora chi a tia, nun mi truvavi mai
Un parenti, e un amicu a li mei mali;
Ti stimava da frati, e tu lu sai
Si amicizia cci fu a la nostra uguali:
Mortu tu, ristai lampa senza meccu,
Oh pena! oh ria spartenza! oh morti! o sceccu!