animo sint, aliæ audaciores, et elatiores spiritus
gerant, aliæ, majore, aliæ minore in suam
sobolem, in parentes suos, in genus suum ducantur
amore; ita hominum generi a natura
datum esse, ut mansueti, et benevoli, societatis,
justitiæ, amicitiæ, caritatis, temperantiæ,
cultores sint, nisi quando immodico adfectuum
æstu in transversum aguntur, et ad secus agendum
rapiuntur, quam vim, qui patiuntur, ii
non in ordinario naturæ, sed in extraordinario
quodam statu versantur, quum eos hoc impetu
depulso, continuo ad humanitatem, ad
comitatem, ad probitatem, ad justitiam redire
videamus. Itaque perfacile est intelligere, quum
his virtutibus natura præditi simus, hanc
esse natura voluntatem, atque Legem, ut justi, et
pii, et humani, honestique simus. Qua de re
non est cur dubitemus, quum perpetuo constatique omnium
populorum sit confirmata consensu. Nam nulla gens est
tam fera, tam barbara, tamque immanis, quæ justitiam,
comitatem, pietatem non diligat; vim, dolum impietatem
non odat, non contemnat, non abhorret.
Quare quod omni tempore, omnibus populis
placuisse videmus, minime ambigere debemus,
quin omnium hominum commune sit,
et ab ipsius naturæ voluntate profectum. Nemo
igitur Legem Naturæ, saltem si admoneatur,
ignorat, quia insita est in ipsa natura, et Instinctu
quodam percipitur, atque sentitur, ac uniuscujusque
ratio tantum facultate pollet, ut hanc
Legem, quam sentit etiam invitus, Naturæ
Legem esse cognoscat.
Sed alia quæstio est sane gravissima, et in
