Pagina:Odissea (Morino).djvu/48

48

omero

νοστήσας δὴ ἔπειτα φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν 290
σῆμά τέ οἱ χεῦαι καὶ ἐπὶ κτέρεα κτερεΐξαι¹
πολλὰ μάλ᾽, ὅσσα ἔοικε, καὶ ἀνέρι μητέρα δοῦναι.²
αὐτὰρ ἐπὴν δὴ ταῦτα τελευτήσῃς τε καὶ ἔρξῃς,³
φράζεσθαι δὴ ἔπειτα κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμὸν,⁴
ὅππως κε μνηστῆρας ἐνὶ μεγάροισι τεοῖσι 295
κτείνῃς ἠὲ δόλῳ ἢ ἀμφαδόν· οὐδέ τί σε χρὴ⁵
νηπιάας ὀχέειν, ἐπεὶ οὐκέτι τηλίκος ἐσσι.⁶
ἢ οὐκ ἀίεις, οἷον κλέος ἔλλαβε δῖος Ὀρέστης⁷
πάντας ἐπ᾽ ἀνθρώπους, ἐπεὶ ἔκτανε πατροφονῆα,⁸
Αἴγισθον δολόμητιν, ὅ οἱ πατέρα κλυτὸν ἔκτα; 300
καὶ σύ, φίλος, μάλα γάρ σ᾽ ὁρόω καλόν τε μέγαν τε,⁹
ἄλκιμος ἔσσ᾽, ἵνα τίς σε καὶ ὀψιγόνων ἐὺ εἴπῃ.
αὐτὰρ ἐγὼν ἐπὶ νῆα θοὴν κατελεύσομαι ἤδη¹⁰
ἠδ᾽ ἑτάρους, οἵ πού με μάλ᾽ ἀσχαλόωσι μένοντες·¹¹
σοὶ δ᾽ αὐτῷ μελέτω, καὶ ἐμῶν ἐμπάζεο μύθων».305
     τὴν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·
«ξεῖν᾽, ἦ τοι μὲν ταῦτα φίλα φρονέων ἀγορεύεις,¹²
ὥς τε πατὴρ ᾧ παιδί, καὶ οὔ ποτε λήσομαι αὐτῶν.¹³
ἀλλ᾽ ἄγε νῦν ἐπίμεινον, ἐπειγόμενός περ ὁδοῖο,¹⁴
ὄφρα λοεσσάμενός τε τεταρπόμενός τε φίλον κῆρ,¹⁵ 310

1. 291. χεῦαι: aor. inf. con valore d’imperat. da χέω, spandere, poi innalzare. — σῆμα, qui monumento sepolcrale. — ἐπὶ, avv. = sopra il monumento. — κτέρεα: onori funebri; il verbo è formato dal sost. I superstiti bruciando gli averi e gli oggetti più cari all’estinto, s’illudevano quasi ch’egli portasse con sè parte dei suoi beni.
2. 292. ἔοικε; da ripristinare i dig. — δοῦναι, a. inf. imperat.
3. 293. τελευτήσῃς καὶ ἔρξῃς (ἔρδω): nesso sinonimico = compiere e menare a termine
4. 291. φράζεσθαι, infinito imperativo.
5. 296. ἀμφαδόν, cfr. ἀναφαίνω: palam.
6. 297. νηπιάας = νηπιέας, per attrazione, = bambinate, puerilità. — ὀχέειν (ὄχις carro) = portare; qui trattenersi, spassarsela in....
7. 298. ἢ οὐκ: una sillaba sola (sinizesi). — ἔλλαβε, circondò.
8. 299. πατροφονῆα: il v. seg. è epesegetico.
9. 301. φίλος, invece del voc.
10. 303. αὐτάρ ἐγών: io dal canto mio.
11. 304. ἀσχαλόωσι μένοντες, mi aspettano impazienti.
12. 307. φίλα φρονέων (φρήν, mente) = con pensiero amico.
13. 308. ὥς τε πατήρ...: così almeno pareva a lui che non poteva ricordare la voce e la parola del padre!
14. 309. ἐπειγόμενός περ: concessivo = quamquam festinas (Hor. C. I. 28, 35). — ὁδοῦ, gen. caus.
15. 310. ὄφρα, finale. — τεταρπόμενος è la conseguenza di λοεσσάμενος.