Pagina:Le opere di Galileo Galilei VIII.djvu/193


discorsi e dimostrazioni ecc. — giornata terza. 195


Theorema Vj Propositio V.

1Si duo mobilia aequabili moki ferantur, sint tamen velocitates inaequales, et inaequalia spatia peracta, ratio temporum composita erit ex ratione spatiorum et ex ratione velocitatum contrarie sumptarum,

Sint duo mobilia A, B, sitque velocitas ipsius A ad velocitatem ipsius B tit Y adT; spatia autem peracta sint ut S ad R: dico^ rationem temporis quo motum est A, ad tempus y ^ ^^ qtio motum est B, composi- ^ tam esse ex ratione velo10 citatis T ad velocitatem V ^ et ex ratione spatii S ad spatium R. Sit ipsius motus A tempus C, et ut velocitas T ad velocitatem V, ita sit tempus C ad tempus E; et cum C sit tempus in quo A cum velocitate V conficit spatium S, sitque ut velocitas T mobilis B ad velocitatem V, ita tempus G ad tempus E, erit tempus E illud in qux) nwbile B conficeret idem spatium S. Fiat modo ut spatium S ad spatium R, ite tempus E ^^6? tempus G: constata G esse tempus quo B conficeret spatium R. jE^ gma r(Xi5io G a^ G componitur ex rationibus G ad ’E et Yi ad G; est autem ratio G ad H eadem cum ratione velocitatum mobilium A, B con20 trarie stimptarum, hoc est cum ratione T ad V; ratix) vero E ad G est eadem cum ratione spatiorum S, R; ergo patet propositum.

  1. Delle lin. 2-21 si ha una bozza autografa e, a quanto pare, della mano giovanile di Galileo, nel cod. A, a car. 139r., in capo alla quale si legge, pur di mano di Galileo: Scritte. Essa presenta le seguenti varianti: 3. inaequalia quoque spada — Tra ex e ratione si legge, cancellato, velocitatibus et spaciis — 4. velocitatum ò sostituito a temporum, che era stato scritto prima, e poi fu cancellato. — 10-11. ad velocitatem v (sic enim contrarie smnitur) et — 12. Sit tempus motus A cd  1 et — 16. Fra ut e spacium leggesi, cancellato, tempus. — Alle lin. 8-9 la stampa legge compositum, e alla lin. 16 Fiat tertio, ut, che abbiamo corretto, conforme alla bozza autografa, in compositam e Fiat modo ut.
    1. Le rette rappresentanti i tempi dei negli autografi respettivaraente con c(?, e/*, 51^, moti, le quali nella figura della stampa sono tanto nella figura relativa alla Proposizione distinte con le lettere C, E, G, sono indicate quinta, quanto in quella relativa alla sesta.