Pagina:Le opere di Galileo Galilei I.djvu/148

iuvenilia.

145

homo quantulaecunque¹ quantitatis. 3^o: ea quae a natura sunt, determinata sunt. 4^o: videmus, res per attritionem, fractionem, etc. corrumpi; sed hoc non esset, nisi haberent minimum; ergo [etc.]. 5^o: si non datur minimum etiam in homogeneis, sequeretur² non dari minimum in visu; sed hoc est absurdum; ergo [etc.]. Maior patet: nimirum, si non datur minimus ignis, verbigratia, cum conservet lucem, non erit obiectum visibile minimum; ergo nec visus. Minor est Aristotelis, lib. De sensu et sensili, cap. 6; et probatur ratione: nam, quo visibile est minus, eo virtus illud percipiens debet esse maior; ergo, si non datur minimum visibile, non dabitur virtus visiva maxima; ergo augebitur in infinitum.

Secunda sententia est Averrois, in omnibus locis supra citatis ex Aristotele, et, praeterea, in 6 Phys. 32, 91, et 8 Phys. 62, et 7^o Phys. 2^o, 3^o Caeli 9, et alibi; item Themistii³ p.^o Phys. t. 36 et 37; Ianduni⁴ p.^o Phys. q. 16; Zimarae in solutione contradictionis 29, in t. 41 2ⁱ De anima: qui omnes dicunt, res quascunque, etiam elementa, habere terminos magnitudinis et parvitatis; non tamen statuunt, utrum intrinsecos an extrinsecos.

Tertia sententia est Pauli Veneti, p.^o Phys. 38, dicentis, illa quae habent terminos, habere extrinsecos, tam quo ad magnitudinem quam quo ad parvitatem; quia alias sequeretur, substantiam desinere per ultimum sui esse; quod est absurdum. Et probatur sequela⁵: nam, si equus maximus verberibus intumescat, toto tempore tumefactionis, quae incipit in tempore, non est amplius forma equi, ne sit equus maior maximo; et tamen erat in instanti ante tumefactionem: ergo, si habet terminum intrinsecum, desiit per ultimum sui esse. Idem probat de minimo: si minima aqua condensetur [etc.].^{§ 1}

Quarta sententia est Scoti in 2^o distinctione 2^a q.^e 9, Occam 2^o q. 8, Pererii lib. 10 cap. 23: qui dicunt, omnia heterogenea⁶, ut viventia et aliqua mixta, habere terminos magnitudinis et parvitatis intrinsecos; homogenea vero, ut elementa et quaecunque mixta homogenea, neque habere maximum neque minimum ullo modo.

Dico, primo: videtur certum, quicquid alii senserint, in ordine ad Deum nullas res habere maximum et minimum: non quidem quod possit deveniri ad infinitum; de hoc enim alibi; sed solum Deus po–

1. 1. quantulecunque —
2. 4. sequaeretur —
3. 13. Temistii —
4. 14. Iandudi —
5. 21. sequaela —
6. 28. eterogenea —

---

1. ⁽¹⁾ Soggiungiamo l'etc., per ragione analoga a quella che notammo alla pag. 17, nota (2).