Pagina:Le opere di Galileo Galilei I.djvu/133

130

iuvenilia.

in p.^o suo De anima cap. p.^o, 2^o et 3^o: qui dicunt, formas elementorum esse qualitates motivas, ut gravitatem et levitatem; et probant ex 3^o Caeli ult.^o, ubi dicit Aristoteles, has qualitates esse proprie¹ differentias elementorum.

Tertia opinio videtur Alexandri, lib. De sensu et sensili cap. 4^o, qui ponit primas qualitates: ubi, solvens obiectionem, quomodo verum sit substantiae nihil esse contrarium, respondet², toti substantiae nihil esse contrarium; at, ratione formae, potest esse quid contrarium. Idem habet p.^o Meteororum 2^o, et p.^o De anima cap. 2^o, et p.^o Naturalium quaestionum cap. 6^o, et 2^o cap. 4^o. Eandem sententiam etiam illi tribuit Averroes 5^o Phys. 10, et 8 Met. 5, et Themistius 5^o Phys. t. 9. Imo haec sententia videtur esse communis omnium Graecorum: ita Porphyrius³ in fine Praedicamentalis substantiae; Dexippus tract. 2^o Praedicamentorum cap. 5^o; idem et Simplicius in Praedicamento substantiae com. 11, et 5^o Phys. com. 11; eodem modo Ammonius in Praedicamentis; Philoponus 2^o De generatione com. 40, et 2^o De generatione a com. 4. Eandem sententiam tuetur Conciliator, differentia 13, et ait fuisse opinionem Nicolai peripatetici. Demum omnes medici, ut Hippocrates lib. De natura humana, Galenus, per has qualitates distingunt⁴ elementa. Probatur, primo, authoritate Aristotelis 2^o De generatione 6, ubi dicit, elementa ex contrarietatibus generari; et t. 7 dicit, qualitates esse prima elementa; et 16 dicit, esse elementa elementorum; et 24 dicit, esse differentias elementorum. Probatur, 2^o: unumquodque per id constituitur, per quod producit sibi simile: sed elementum producit sibi simile per qualitates; ex Aristotele lib. De sensu et sensili cap. 4, ubi dicit, ignis non agit ut ignis sed ut calidus: ergo [etc.]. Probatur, 3^o: si qualitates non sunt formae elementorum, ergo sunt posteriores formae: sed hoc esse non potest, quia, cum prius conservetur sine posteriori, debebit forma conservari sine qualitate; sed hoc est contra experientiam: ergo [etc.].

Quarta opinio est dicentium, formas elementorum esse formas substantiales......^{§ 1} qualitates nobis occultas. Est D. Thomae, Alberti et Latinorum, 2^o De generatione 16, et 3^o Met. 27; item Con–

1. 3. propriae —
2. 4. respondeo —
3. 13. Porf.^us —
4. 20. dixtingunt —

---

1. ⁽¹⁾Lacuna di due o tre parole.