Pagina:Le opere di Galileo Galilei I.djvu/114


iuvenilia. 111

· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·
· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·
· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·
· · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · · ·

cum quantitate, quae, cum consistat in indivisibili et non sit susceptiva contrariorum, non potest terminare generationem.
Dico, 4o, si alteratio accipiatur pro illa quae est inter primas qualitates, terminum illius esse qualitatem tangibilem: nam qualitates primae sensu tactus percipiuntur. Hinc Aristoteles, p.o De generatione 24, dixit, alterationem homini1 propriissimam terminari ad qualitates tangibiles.§ 1



Quaestio secunda.

De intensione et remissione.


Certum est et constat sensu, non solum fieri alterationem quando una res mutatur ex alia, verum etiam quatenus, retines eandem qualitatem, variatur secundum magis et minus, ut docet Aristoteles 5o Phys. 19. Ex hoc nascitur intensio et remissio in qualitatibus, quae nobis explicanda est; tum quia ferme in omni alteratione reperitur, unde non potest intelligi quo modo fiat alteratio, nisi intelligatur intensio et remissio; tum quia, cum omnis ferme actio fiat per intensionem et remissionem, ad illam intelligendam necesse est prius intelligere remissionem et intensionem.
Authores qui hac de re egerunt sunt: D. Thomas in p.o dist. 16 q. 2a art. 2, et in p.a 2ae q. 52 art. 2o, et 2a 2ae q. 24 art. 5; Capreolus in p.o dist. 17 q. 2; Herveus2 in quodlib. 6 q. 11; Gandavensis quodl. 5 q. 19; Soncinas 8 Met.; Aegidius in p.o De generatione q. 19, et quod. 5 q. 13, et quod. 2o q. 14; Burleus in tract. De intensione et remissione; Durandus in p.o dis. 17 q. 7; Gregorius

  1. 10. homine
  2. 25. Erveus

  1. (1)Ultime linee d'una Quaestio prima, il cui titolo probabilmente, o fors'anco il titolo di tutto il Trattato, al quale appartenevano essa e le due Quaestiones che qui seguono, era De alteratione in materia: vedi pag. 133, lin. 3.