Pagina:Gibbon - Storia della decadenza e rovina dell'Impero romano V.djvu/167


163

tesse essere caro ed ai Triteisti, ed ai fautori di una Trinità nominale, che nel linguaggio Teologico a norma delle espressioni di G. Cristo medesimo Ego, et Pater unum sumus... Ego in Patre, et Pater in me est1, si credeva piuttosto capace di non conciliare i due supposti contrari partiti, ma di distruggerli. Vox ista ομοουσιον, et SABELLII impietatem corrigit, tollit enim hypostaseos identitatem, et perfectam Personarum intelligentiam introducit. Non enim aliquid idem est sibi ipsi Homoousion, sed alterum alteri. Itaque rectissime, et cum pietate conjunctissime hypostaseon dividuntur proprietates, et immutabilitas naturae inalterabilis repraesentatur. Così S. Basilio Magno2, a cui egregiamente uniformasi S. Ambrogio scrivendo3. Frustra autem verbum istud propter SABELLIANOS declinare se dicunt et in eo suam impietatem produnt. Homoousion enim aliud alii non ipsum est sibi. Recte ergo Homoousion Patri Filium dicimus quia eo verbo, et PERSONARUM DISTINCTIO (contro Sabellio), et NACTURAE UNITAS (contro i Politeisti e gli Arriani) significatur.

Ma se così grande era la forza di quel vocabolo,

  1. S. Athanas. Lib. de Synod. §. 20. Verum cum Filii ex Patre generatio alla plane sit a natura hominum, nec solum similis ille sit substantiae Patris, sed DIVIDI ab eo non queat, quum item unum ipse, et Pater sit, ut idem dixit, SEMPERQUE VERBUM SIT IN PATRE, ET PATER IN VERBO, eo modo quo splendor se habet ad lucem... idcirco Synodus ea re perspecta eum esse CONSUBSTANTIALEM recte scripsit. Questi non son termini favorevoli a la moda del Triteismo.
  2. Epist. 300.
  3. Lib. 3. de Fid. C. 7.