 |
Questa pagina è ancora da trascrivere o è incompleta. | |
Art. 27 della constituziun federala, ch’ impundan als cantuns l’ obligaziun de haver quitau per ina sufficienta gratuita instrucziun, la quala ha de star sut direcziun laica e che degi saver vegnir visitada dals adherents dellas differentas confessiuns senza pregiudezi de lur cardientscha. Lescha fundamentala 5 ed obligatorica ei allura era quei, che Art. 41 de nossa constituziun perscriva, che la suprema survigilonza sur l’ instrucziun audi al stat, che las vischnauncas hagien de procurar ils miets pella scola primara e ch’ il stat segi obligaus de haver quitau per amegliurar la scola populara e ch’ el hagi per quei intent de sustener las vischnauncas. 10En gieneral ei la scola e siu uorden dessignada sco ina part dell’ administraziun, ch’ appartegn alla vischnaunca autonomica. Art. 40 della presenta constituziun exprima quei claramein el medem sen sco ils Art. 27 e 28 della constituziun dils 25 de Schanèr 1852. Sin fundament della constituziun savess ins domondar schebein il 15cantun hagi il dretg de regular l’ instrucziun els detaigls ne sche l’ organisaziun della scola segi buca cun las reservas fatgas ella constituziun cantonala e federala, suletta caussa della vischnaunca. Jeu vi buca intercurir quella domonda pli datier, quei ei en mintga cas segir, che sch’ il cantun vul regular valeivlamein las obligaziuns della vischnaunca concernent la 20scola, il temps de scola, l’ interna ed externa organisaziun della scola, sche saveva e sa quei mo daventar tras ina gieneralmein valeivla lescha de scola. Mo tala lescha havein nus buc. Mai ei ina tala vegnida messa avon al pievel e sche l’ organisaziun della scola dils 21 de Juni 1853 e l’ organisaziun della scola populara ein vegnidas pli u meins manadas atras da 25nossas vischnauncas, sch’ ei quei daventau e quei sto vegnir constatau cheu, senza che las vischnauncas fussen stadas legalmein obligadas leutier, pertgei quei renconuscha ins sin l’ emprema égliada, che aschi impurtonts conclus, che reguleschan gl’ entir uorden de scola, ston per esser legalmein ligionts vegnir suttamess sco tuts auters conclus sur uorden ed organisaziun ded 30autras administraziuns al pievel. Ei exist’ era buc in cantun svizzer, che sa dir sco il Grischun, nus havein nagina lescha de scola. Ei tuna sco ina ironia, cu ins sto dir a sesez, che nus, che segloriein d’ esser in muster d’ in stat democratic e de haver svilupau il meglier ils dretgs dil pievel, stuein dar tier, che nies pievel ha schau prender a sesez il dretg de dir 35il davos plaid sur il spirt e l’ organisaziun de sia scola. Nus volein turnar anavos tier il plan de scola. Quel tschenta si in sistem pedagogic sin e suenter il qual l’ entira organisaziun e prestaziun della scola ei regulada tochen il pli petschen detaigl. Schibein la partiziun dellas classas sco lur pensum de lavur ein exactamein perscrets. Conform 40al sistem zillerianic daventa l’ educaziun tras l’ instrucziun ethica.
