 |
Questa pagina è ancora da trascrivere o è incompleta. | |
Plaid tenius a Cuera, 23 de Matg 1898
renconuscher, che quella nova ovra elaborada sco igl amicabel cusseglier de Zuberbühler daventi buca gia tras quei schon obligatorica, ch’ ella vegni officialmein declarada a nus sco la sabientscha pedagogica dil pussent directur dil seminari ed auters magisters. Quei bein, l’ anteriura lavur de Zuberbühler passava si el modest vestgiu d’ in cusseglier, duront che la 5 presenta lavur compara a nus sut la niebla cuviarta d’ ina „ordinaziun obligatorica als Sgrs. inspecturs, als cussegls de scola ed als scolasts“. Fuss il departement d’ educaziun staus segirs della legalitat de siu proceder, sche havess el senza dubi manau ora stricte las ordinaziuns sur ils lungatgs. Sco Els san, ha il departement de educaziun, cura che las 10 vischnauncas romontschas han entschiet cun l’ instrucziun el tudestg pér ella tschunavla enstagl ella secunda e tiarza classa, buca sforzau ellas de menar ora il plan de scola e dau suenter senza ulteriur combatt. In ei staus aschi prudents de capir, ch’ ins sappi buca tras relaschar in plan de scola, regular obligatoricamein la questiun linguistica per las vischnauncas 15 e valladas romontschas e decretar senza salidar il pievel l’ instrucziun d’ in lungatg jester sco rom obligatoric ellas scolas romontschas. In tal decret havess tagliau en bia memia fetg ell’ entira veta dil pievel romontsch. Ne manegia enzatgi de datschiert ch’ ina aschi vitala domonda sappi vegnir regulada tras quei, ch’ igl aultludeivel cussegl pign sanczionescha 20 il plan de scola d’ in u lauter pedagog. Degi il cussegl gron e degi il pievel propi haver de dir nuot, sch’ ei degi aunc vegnir dau romontsch ne buc en nossas scolas e da quei setractav’ ei en caussa. Fuss la regenza stada competenta de relaschar quei plan de scola, sche fuss ell’ era competenta de declarar schon damaun il lungatg tudestg sco exclusiv lungatg 25 de scola pellas scolas romontschas. Tgei dian Els tier quei, mes signurs? La regenza ha voluntariamein schau curdar sia ordinaziun sur il lungatg, senza ch’ ei fussi vegniu sco en l’ Austria tier ina crisis dil ministerium. Mo ei para d’ esser in ton de datschiert de manar ora las autras parts dil plan de scola. Sco gieneralmein 30 enconaschent, giudicheschan certs inspecturs de scola la buontad d’ ina scola e la perfetgadat de nos scolasts leusuenter, sco els meinan ora il plan de scola tochen els pli pigns detagls e sin quei voless jeu far attents Els, mes signurs. Nus stein cheu avon in factum, che nossas scolas ein dapli 40 onns 35 vegnidas reglementadas sin ina maniera inconstituzionala e che las autoritats han adina cun quitau untgiu ora de regular nies uorden de scola tras ina lescha, messa avon al pievel. Nus lein ina gada ponderar la domonda de vesta constituzionala anô ed allura vegnin nus tier il sequent resultat: Lescha ligionta per nossas scolas primaras ein las determinaziuns digl 40
