 |
Questa pagina è ancora da trascrivere o è incompleta. | |
Sur dellas detgas, ils usits e la poesia dils Sursilvans 289 jerta dils nos babuns. Quei scazzi, che tarlischa era de stgira notg ei la semper giuvna e casta poesia populara. Tgi che vul capir il pievel ella profunditat de siu patertgar e sentir, quel emprendi d’ enconoscher las detgas e poesias dil pievel. Nus figiein mo attents sin ils bials patertgaments, che quellas contegnan. Mo enqual garnetsch d’ aur ord quei scazi havein 5 nus rimnau e parigliau culla mythologia celtica e germanica. En quellas simplas detgas ei zuppada ina reha fontauna de profunds patertgaments, ord la quala ils pli gronds poets de tuts temps e tuts pievels han buiu. Faust era ina persuna ellas detgas, avont che Goethe ha dau ad el la immortalitat. Ils vegls Dieus, dals quals las runas misteriusas requentan, 10 sesaulzan puspei avont nos eigls ellas detgas. Il pussent Wodan, suprem Diu dils Germans, avont il qual ils babuns enclinavan lur schanuglias saveva il niev spirt dil temps buca bandischar ord la memoria dil pievel. Il grond Diu compara buca pli en sia magnifica furma, cun la galena (helm) d’ aur, il bi scud e la ferma lontscha, sco a nus descrivan ils sontgs 15 cudischs dils Normanns. In pauper um vegl, che vegn e roga in’ almosna e paga quella rehamein, essent el Niessegner ei in patertgament, che tuorna en bia detgas sursilvanas. Il madem sur Wodan raquintan tuts pievels Germans. Quei Dieus entaupa nus puspei ellas detgas dils spirts u dils morts. La mythologia 20 germanica lai ir quei Diu, compognaus de migieivels dieus e bunas dieuas sur prau e prada, benedent ils fretgs. Sco spirts laian las detgas sursilvanas turnar quella armada. „In bubet dierma en in uaul, rischuna ina detga sursilvana, cheu auda el fracass e ramur, ed arvend el ils eigls, vesa el galoppond umens e femnas sin cavals ners speras ora. Sil davos 25 cavagl era siu padrin per miert tut en fiuc.“ Cheu semischeida l’ idea dellas peinas dils condemnai cul vegl mythus. Suenter ch’ ils dieus eran vegni midai en nauschs sperts stuevan els setrer els stgirs uauls e sin las solitaras alps. In signiun ch’ era ristaus in di suenter scargar d’ alp persuls anavos havend el ina vacca malsauna, ha udiu la sera a rumplunond 30 avon le tegia. Tut en ina gada vegnian ina roscha umens e femnas en da d’ esch. Gleiti entscheiven ei a chischar. Suenter haver chischau van enzaconts ord tegia e runan en la vacca, mazan quella e brassan la carn. Era a nies signiun datan ei in pitschen toc; el maglia ed ils sperts seigien lura gleiti svani. L’ autra damaun anfla il signiun la vacca entira 35 ed entratga avon tegia; mo quei tochet ch’ el veva migliau muncava. Cheu havein nus puspei ina veglia reminisencia della compagnia de dieus e dieuas ch’ accompignaven il gron Wodan. Ils pievels Germans numnan ussa quella roscha de sperts „la catscha salvadia.“ Ina autra detga Sursilvana fa a nus endamen quella „catscha salvadia.“ In signiun 40 Romanische Forschungen XXXVIII. 19
