Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, XI.djvu/218

208 Caspar Bardola

11. La funtana Sistaina u Chistagna.

Nella val „Valldassa“al pee della contschaint richa da pas-chüra alp „Russenna“territori da Ramosch, ais üna richa fontana, chi quasi bastess per manar ün muglin, o sia ün artifizi, quala porta il nom, a motiv da seis fluir periodic „Funtana Sistaina u Chistagna“.

Quista funtana sorta our d’üna granda grotte sco ün portal, nel spelm viv, nella quala l’uman cu’ l chapè sü’ l cheu po comodamg passar aint nel spelm circa 8 — 10 meters lungezza; natüral con üna l’interna u tioulas invüdadas. Allura chatta quel a man dret, ün grond vöd, apparent sco il vout rudond d’üna chapella, eir cun ün egual rebomb; e’ l fuond da quist grandius vöd ais tuot aua, sco ün grand poz u sisterna.

Eu he svess in meis giuvens dids visità quista grotte, pero na la profondità dell’aua, non haviand ün plomin u rel. arness avant man; l’aua pero ais clera e l’impida sainza minim gust, sco tuot nossas funtanas e bügls comunals.

Seis temp periodic a tenor la cronica a Porta, stat visità d’ün tschert Dr. Gessner da Zürich, vain declerà da circa 2. uras; usche, cha nel temp da duas uras as strüza l’ana aua completamg tuotta e dopo 2 otras uras principia darcheu creschand fin all’intera quantità.

Il chronist Champel pag. 108 fa eir nominativ dit perodic declerand da havair svessa visità la grotte nel’ann 1562 e chattà cha l’aua stagna e tuorn’a crescher trais vottas durante ün di.

12. Il chastelan da Chaschinas.

Sün üna otta colina, circondatta da grippa sper la comunità da Susch era a less temps il chastè da Chaschinas, nel qual chaseva ün dispot chastelan. Löng haveivan ils povers paurs da Susch sofert las ingüstias del tiran, tmand da non esser ferms avonda per al chatschar our dal gniou; ma alla fin stovettan tottüna as resolver. Udind allura dalla ferma congiura, havet’el tema e fügit la not, fand inferar seis chavagl viceversa, per confuonder ils paurs, che directiun ch’el haja tut. La duonna chi era restada nel chaste, e chi era cognoschüda sco la buntad svessa; intercedet per seis hom, e sü ’ls giavüschs da quella, al gnit permiss da podair retuornar, limitand seis domoni. Pero invece da’ s limitar, dvantet el uossa, davo havair trat pro püs sudats, amo plü impertinent, fand beffa da lur glorgia. Qua suñettan ils paurs „Sains da stuorn“e tot cuorrit nan pro, per tour dovüda vandetta. Eir el as mettet a dost, ma veziand, chi non 35 sia possibel da suprimer, laschet’el sventolar la bander’alba e giavüschet pardun. Quist, sot la condiziun, ch’el mai non tuorna plü, al gnit dals manadurs concess. Sün que partit la canaglia cun sia famiglia e seis