Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, X.djvu/346

318 Sagen

15. La fondaziun della Clastra a Müstair.

Nel on 800 stovet l’imperatur Carl il Grond ir a Roma a decider üna questiun taunter il papa e l’ pövel roman. Sia donna Hildegard l’accompagnet. Fatta la sentenzia, l’incorunet il papa il di da Nadal sco imperaturdels Romans. L’on seguaint returnet Carl darchiau in Germania. El passet tras la Vulclina arrivet a Buorm e continuet seis viadi sur la muntogna del Umbrail. Ossa principiettan las grondas difficultats. Ils viandants stovaivan ascender blaischs stippas e criplusas ed eiran in contin privel da crodar nel precipizi. Qua fet Carl il vout da fabrichar üna clastra nel prüm lö abità, ch’el arriva, scha Dieu il salva. E l’imperatrice imprometet da fon dar [fondar]na dalöntsch da quella clastra üna baselgia in onur della Vergina Maria. Sauns e salvs arrivettan els in nossa val. Siond quella abitada, fondet qua Carl üna clastra da muongias. Intuorn quella as sviluppet il comün Müstair. Nella baselgia della clastra sper l’alter sta üna statua daCarl il Grond, tagliada in pedra, chi rappreschainta l’imperatur in grondezzanatürala. Pac toc plü insü fet l’imperatrice fabrichar üna baselgia, chi det eir il nom al comün.

16. L' ultim chastlaun del Chastè marsch. (Balcun at.)

Sün ün crippel le dadaint Val brüna, visavi al comün Müstair s’elevaiva in temps antics il chastè marsch overo Balcun at. L’ultim chastlaun da quist chastè avaiva nom Iacuan Defalaris. La saira del di, cur ch’ün juven pêr s’avaiva laschà segnaraint, stovaiva l’hom condüer la donna sül chastè prol chastlaun. La domaun del di davo la podaiva el darchiau tor in consegna.

Taunter ater avaiva Jacuan Defalaris relaziuns intimas con üna muongia in nossa clastra. In ura nocturna alla faiva el sias visitas. Arrivond üna not a las 12 pro la clastra, raintet el seis chavai vi al vegl tigl nel sunteri ed entret in baselgia. Quella eira plaina d’ glieud, chi chantaiva l’offizi da mort. Jacuan Defalaris s’approsmet a quel chistaiva orassom l’ultima brucla e’ l domondet per chi chi chauntan l’offizi da mort. Resposta: „Per Jacuan Defalaris.“Il chastlaun s’avvicina a quel chi sta in schanuoglias orassom la penultima brucla. Medemma domonda e medemma resposta. Pro quel orassom la terz = ultima brucla l’istess, S’insnuind banduna Jacuan Defalaris la baselgia e srainta seis chavaiper il muntar e fügir vers seis chastè. Qua vegnan nanpro duoi trids chaununs nairs ed il s-charpan in tocs.

17. Co cha Müstair ais restà cattolic.

Dal temp della refuorma eira eir a Müstair ün ferm parti chi javüschaiva, cha’ l comün acceptess la nova cretta. Per far üna fin allas discrepaunzas