Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, VIII.djvu/90

80 Representanza fatta d’un baur.

ais notifichiar [p. 16] eir avant qualunque Tribunal, ò persuna privata. — Sajat persvas chia con bunas Scoulas Commünas, la fraterna amur s’avantza infra la Juventüm & noss Commün, & Els in Pajais & our d’ Pajais s’amen vi’ e plü s’asisten, & la lur fortüna sarâ plü facilmaing, & plü bod fatta, con honur. Guardai, piglai invilgia dals nos Compatriots da Oengadin’auta, quals in tuots Pajais sa saun saimper far melgdra fortüna, s’ far per il plü respetár, & honorár, co nuo d’Oengadina bassa — & quest solum per quels principis ch’Els da pitschen vegnen muossâts — uschlö saja per talents natürals, saja per constructiun phisica, non ils sa stain da velg in naun inguotta inavo — solum per l’educaziun non ils immitain usche bain sco fuoss il bsöng, — noss’Oengadina bassa ha saimper dat particulars Docts Hommens in Theologia, in Jurisprudentia, in Medicina, in Historia, in Poesia, in Musica, nel art Militair, nel Comerzi svess, & in tuottas autras scientias [p. 17] & arts. — Mussain dimana nus d’esser dengs descendents da quella brava Razza & grands Homens.

Vairamaing eug sa per experientia fat in occasiun della mutatiun del noss Calendario, chia la granda part di nuo non eschens portats pro las novitats, et ins atachiain plü gugient via da nossas veglias üsanzas, co d’inqualchaussa da bön nouv, — impro il plü Sabi tanter ils mortals il Raig Salomon ins disch, pür: il Crastiaun mora imprendant. Provai il tuot & salvai il melgder: Tuot ha sias Stagiuns & temps. — Perciô sch’ün voless saimper star rantâ via del velg, schi co fuoss il Muond costrui? Tuot fuoss nella ignorantia pagana è non existessen ingiünas scientias ne arts, ingiün orden, ingiünas Ledschas, ingiüna Religiun, ne Subordinatiun — Eug di nuo fuossen pêr dellas Bestias irazionales, perche à quellas ha il Segner in lur natüra miss il Jnstint, da quai chi haun da far, & d’interlaschar, mo al Crastiaun [p. 18] ha Dieu donà il saun inclet, chi ’l dess saimper dominâr & retscher, in tuot seis opperâr. — Usche giain ogni ün à cusailg con quel, schi sgüramaing chiatain nuo chia il bön, la virtüt, ais saimper & da tuots temps stat il unic metz chi ha prodüt la Felicitâ dels Umauns in quest Muond, chi’ ns fa sgüra spranza da l’Eterna Beadenscha nel auter, — perche è sta scritt: Vossas Ouvras vegnen as sequitàr nei auter Muond. — Ve naun tü fidel famailg, tü ’m est stat fidel sur del pauc, Eug t’ völg far patrun sur del Bler.

Philosophicamaing ins ha descrit il Sabi & immortâl Pajan Socrates: Chia la Bontâ Divina haja tras seis Sapiaints Jüsts, Eterns Decrets, stabili da principi dels fondamaints del Muond in nan, da remonerâr il Bön, na be in quest Muond, ma dimpersai nell’Eternità. — Jn quest Muond ais ün gia sich remonerâ, & consolâ tras sia aignia Conscientia il bön ch’ün fa, perche cur ün fa bain, [p. 19] schi sainta El internamaing esser consolâ, in