Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, VIII.djvu/582

572 Andrea Vital

ais però bain different da quel cha Zaccaria Pallioppi, il prüm autur, l’avess spüert. Elaborand ils surindichos custabs am persvadet nempe vi e pü, cha que am füss per bgers motivs impossibel, da completter e publicher quaist’ouvra suainter il piano e la disposiziun della materia da mieu bap. Cun l’approvaziun da divers amihs e promotuors da nossa taunt prüveda e sonora favella romauntscha, ils quêls eau consultet in proposit, am resolvet dimena da simplificher e modificher considerabelmaing quaist’ouvra, creand in quaist möd ün dizionari, chi ais bainschi main scientific, mo, a mieu crajer, pü prattic e pü adatto per soddisfer al bsögn generel cu quel da Zaccaria Pallioppi. Cur mieu bap morit, eir’in se preparo per la stampa unicamaing il custab A, e be quaist custab ais fingiò ün’ouvra da grand’extensiun. In quaista lavur vain considero eir l’idiom della Surselva, ed ogni pled vain confrunto con ils terms analogs dellas linguas parentedas a nos romauntsch, sco sun p. ex. l’italiaun, il franzes, il spagnöl, il portugais ed otras. In quaist dizionari pero nun podet l’idiom della Surselva per püss motivs gnir considero; ils pleds correspondents dellas otras linguas romauntschas gnittan omiss ed eir las spiegaziuns etimologicas stovettan gnir redüttas al pü necessari. — Scu resulta dal titul sun ils autuors del dizionari dels idioms romauntschs: Zaccaria Pallioppi, bap, ed Emil Pallioppi, figl. Quel’ais dimena la lavur del ün e quela la lavur del oter? Scu lavur da Zaccaria Pallioppi, bap, vi a quaist’ouvra as qualifichan:

  1. circa ⅔ da tuots ils pleds.
  2. ün grand numer da frasis e proverbis.
  3. l’etimologia della granda part dels pleds.
  4. ils noms locals. Quaists ultims sun ün extrat da sia grand’ouvra in manuscrit intituleda: „Die Ortsnamen des Kantons Graubünden, gesammelt und erläutert von Zacharias Pallioppi, 1862.

Scu lavur dad Emil Pallioppi, figl, vi a quaist’ouvra as qualifichan:

  1. la disposiziun ed organisaziun alfabetica dell’inter’ouvra.
  2. circa ⅓ da tuots ils pleds.
  3. ün ampel numer da frasis e proverbis.
  4. ils exaimpels piglios our dalla litteratura romauntscha.“

Il retrat fidel dellas mutaziuns, cha l’ouvra da Zaccaria Pallioppi subit nella publicaziun, vain complettà e scleri amo plü tras üna congualaziun del manuscrit da Z. Pallioppi col text del dizionari in sia fuorma actuala. Eu lasch perque seguir quels duos texts comparativs dal pled atroce fin al pled attenent. Chi chi non ha plaschair da ’m seguir in congualaziun ün pa minuziusa, as saverà arrandschar sursiglind quellas pacas paginas.