Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, VIII.djvu/574

564 Andrea Vital

duos, observand be, cha l’irregulara correspuonda megl allas correlativas del latin e d’otras linguas, durante cha la prüma ais plü üsitada dal bass pövel. „In tuot cas“, aggiundscha el, „aspet con buonder, que cha bod u tard ün’academia romauntscha dellas crüs-chas and farò landrour!“ La terza classa contegna ils verbs anomals ster, der, fer, avair, savair, podair, dovair, volair, stovair, esser, ir, gnir e dir. La quarta classa compiglia finalmaing ils verbs defectivs, cioè quels chi han be alchünas, ma na tuottas fuormas della conjugaziun. Ün’aggiunta ans da sclerimaint davart l’adöver dels pronoms affiss nels verbs reflexivs.

Ecco plü cuort possibel üna revista del rich contenuto dell’ovretta, chi ans preschainta darcheu las contschaintas qualitats dellas ouvras filologicas da Pallioppi: exactezza scrupulusa e sistemaziun completta fin nel detagl, tuot accompagnà con cogniziun profuonda del ogget. Che lavur cha que ha custà be a componer l’enumeraziun dels verbs da mincha classa, subdivisiun, seria, subdivisiun della seria e repartiziun sün mincha conjugaziun, taschair dalla composiziun da tuottas quaistas classas con tuot lur divisiuns! Que non ais perque nell’tant facil da ’s orientar in principi; pür con stüdi plü exact as chapescha l’inter artifizi. Forsa chi s’avess podü simplifichar qualchosa la seguonda classa; ma eau non ris-ch da proponer que, per non m’attrar l’observaziun, cha Pallioppi fa nella prefaziun — e confessain pür, con tuot dret — a quels, chi sun pronts colla critica, ma tardivs col fat.

* * *

Separain ans uossa da quaista ovretta, per quant interessanta ch’ella saja, e duscurrin davart la plü grandiusa ed importanta ouvra da nos linguist, il Dizionari da Z. Pallioppi. In base a que cha nus relevain dal Fögl d’Engiadina dscharà eu in prüma lingia, che cha ’l dizionari da Pallioppi avess contgnü, sch’el füss gnü publichà dal autur stess o conform a sia idea. Eu musserà in seguonda lingia, in che maniera ed in che fuorma üna part del dizionari gnit publichada, ed in fine aggradiran ils lectuors üna cuorta comparaziun tanter il dizionari progettà da nos filolog e quel publichà a seis figl.

A quaista part stögl eu premetter pero, co cha que ’s fet, cha nus possedain nel Fögl d’Engiadina ün’interessanta e detagliada spiegaziun del contenuto del dizionari. Que ’s fet seguaintamaing:

In seis numer da prova renda l’Engiadina1 attent al dizionari romantsch da nos famus linguist, chi saja uossa reuschi tant inavant, da ’l

  1. L’Engiadina ais ün giazetta, chi comparit a Strada dals 22 Marz 1868 fin als 30 Marz 1869. Seis redactur, almain seis redactur principal, eira advocat 40 M. Malloth.