Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, VIII.djvu/537


Giovannes Mathis 527

Schanfigg. Els eiran sgür pü cu milli, e divers costümos all’antica, represchentand Wilhelm Tell e oters, sco eir da noss eroes grischuns. Tamburs e flötas eiran las musicas. Dönier ed eau partittans da Frauenkirch con els, e que am paraiva cha ’l cour am gess per mezz d’allegria!

He vis pü tard nell’ester bgerras festas pü grandiusas e pü bellas cu la festa da Tavo, ma d’üngünas nun am ais resto ün algord usche plaschaivel, e cha me nun smancharò, sco da quella da Tavo.

Tres l’intervent da Sigr. Ambühl podettans eir sager il vin „da tschient anns“chi vain conservo d’üna festa all’otra, nels murütschs del Rathaus a Tavo - Platz. Con bgers Engiadinais turnettans darcho in Engiadina 10 passand per S-chaletta. Con nus eira eir Gian Marchet Colani, chi avaiva al grand tir da tschaiba chi avaiva lö per la festa, gieu per premi ün bes-ch, chi eira tuott covert da fluors e bindels.

E da que temp a Tavo, richs e povers, mas-chels e femnas, eiran vstieus a grisch, na blov, con roba da chesa, pann filo e tessieu dallas duonnas; in ogni stüva eira il cler per tesser, e saja tar Sigr. Ambühl sco tar las cusdrinas da ma mamma, a Tavo - Platz, ed in otras stüvas avaivan auncha las chabgias da gilinas in stüva d’abitaziun.

Circa 60 anns zieva sun darcho ieu a Tavo. Che müdeda daspö l’ann 1836!! Pü clers per tesser, ne gilinas in stüva! Pü chesettas mezz d’ mür e mezz d’ lain! Pü la glied vstida con roba da chesa!

Partuott grandius hotels, elegants negozis, toilettas e lusso, sco nellas grandas citeds, insomma Tavo ais uossa as po dir ün vair modern paradis!

Ma per me il vair Tavo, il Tavo da mieu pü dutsch algord ais il Tavo dell’ann 36 e sa festa, la chesetta dellas cusdrinas da ma mamma (inua sun naschieus il non e il bap da ma mamma), e la chesa da Sigr. Ammann Ambühl, inua füt arvschieu e alloggio durante trais dis sco scha füss sieu prossem paraint.“

Per la lectura da Mathis pisserett spezielmaing il Revdo. Giachem Heinrich. Mathis as algorda d’avair lett cun plaschair spezielmaing descriziuns da viedis e las 1001 notts.

Mathis ais sto confirmo a Schlarigna, per la festa da Pentecosta 1839, tar il Rev. Mathias Heinrich.

Infanzia e giuventüna passedas in nossa bella val haun fatt sün Giovannes Mathis üna grandischma impressiun. E que ais eir bun cha l’hegian fatt taunta impressiun. Perchè, scha que nun füss sto il cas, scha l’impressiun füss steda be mediocra, allura cu füss que ieu? El füss ieu all’ester; lò vess el vis las grandas citeds e lur bellezzas: Bruxelles, Toulon, Genova la Superba. E las citeds al vessan fascino. El vess smancho la modesta vschinaunchetta inua staiva sa chüna; el nun as vess lascho