Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, VIII.djvu/311


La chanzun populera ladina 301

traunter „las chanzuns spiritualas“il cumanzamaint d’üna chanzun da guerra. „Elg ais üna chiantzun“, disch Champell, „ch’ la sudada chi guardan sün las curunas da lg Raig d’ Frauntscha soulan chiantar, la quala cumaintza uschèa:

„Sü fraischkiamaingk buns cumpanguns,
Da noew eug ws’woellg chiantar.
Nuellas bunas e chiantzuns,
Chia noass Bap Raig bain chiar,
Ans uoul manar huoss’our’in lg felt,
Cuntuott nun wait pissêr par gelt,
Ch’ l ans uain pagiand bain d’ faie,
Cun curunas da lg sulaie, etc.“

La chanzun avaiva, scu chi pera si’ egna melodia, la quela stovaiv’ esser generelmaing contschainta perche Champell as basand sün quaista circonstanza compuonit nella medema nota sia chanzun „dawart ilg drett uair Raig spiritual ed aut chapitaun è da ls’ fidels, Christ choa quell pillga sü sudada è che sout quell daa, è dawart seis uorden da guerra“:

„Wuo christiauns sudadse,
Tadlat bain chiai eug ws’ dych“ etc.

Eir per il Psalm Nr. 147 vain indicheda l’istessa melodia. Duas otras chanzuns populeras generelmaing contschaintas da quel temp staun esser stedas: „Ens ais crudad na naiw“, la melodia dela quela Champell indicha per il psalm Nr. 31 e „strada commüna ad yr a sullatzar“ chi gniva sainza dubi chanteda dallas compagnias da giuventüna in lur tramegls. Sia melodia ais adopteda per la chanzun „dawart la schlassetza da ’lg suttar“.

Ma ne quaistas duas chanzuns, ne quella cha Champell adüa in sieu prüm tom dell’istoria retica supra il fö da Ramousch non sun pü avaunt maun. Ils unics monumaints linguistics conservos auncha dalla perioda antecedainta all’introducziun della scrittüra romauntscha sun ils pochs sopra comunichos. Ch’els non sun però ils unics prodots da quell’epoca ais evidaint. Champell ans comunichescha be que chi staiva alquanto in relaziun coll’istoria da nossa patria ed eira aunch’in fra-scha memoria della populaziun; otras producziuns non haun per el üngün’importanza, ed in sia decisa aversiun cunter las chanzuns mondaunas, chi ’s palainta nella prefaziun del Cudesch da Psalms, as chatta el püttost stimulo as las desdrür cu a las conserver. Ma appunto tres quaista circonstanza, ch’el tschercha da substituir e sbauncher las „uaunas e sturpgiusas chiantzuns mondaunas“tres sias saingchas chiantzuns spiritualas“, vain constatto