Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, VII.djvu/346

332 Nott da Porta

Sün ün da quels mots in ün Chiastê afdevan Tirans, chi tribulevan il pövel, sdrapevan lur donans ê figlas, fin chia gnond tant strapatschats, s’ collien con jüramaint da sterminar ils Tirans, ils serren aint in Chiastè, chia gnond in mangel dad’agua & ater, s’han stovü render, & han accordá da trar davent tots sainza pantizi, cun quai chi pon purtar davent, ma s’ tmond dil pövel adirá, s’ resolven da mütschar via la nott, hviond refüda dils perchürar sü, é fen tachiar sü d’ nott ils fiers alla roversa, per chi s’ingionen als dar davo, [p. 20] ma ’l fafgier hviond tradi lur cossailg, ils han perchürads sü à Puniasca, & sot Susch in il strett dit Saslatsch, ils Tirans per s’ retrar in Tirol, mütschen la nott à chiavà, è fon dils da Susch tots cupats fin ün ditt Sr. Martin, qual passond tras l’œn, chi eira pitschen l’aton, s’ha salvà, da quá inavant s’ha observà, ch’il utsche Alauda, Laudinella, da Saschlatsch fin Puniasca, ma ha chiantá plü, ingio però süls coffins d’amasvarts sun zond blers, quai es dvantà circa Ano. 1230 lura fo eir fabrica dil Ovaisc il Chiastê Guardaval sur Madolain, ma ils Tirans gnin davo quai sdrüts, & il Imperad. Friderico II. ha eir sdrüt bler Chiastes da schaschins in Germania. Tras Susch va il flüm Susasca, fat eir grond don al Comün talvotas ha 3. buorcs, davo ün da quels aint s’ va in üna val ampla da pascüra, vers Clastra ditta Verena, ils da Susch la fitevan via per 8. ungers, & avant 10. ons l’han vendüda per 1600. ungers: Vers Luvin passà il Saslatsch es Runzads, ditt dils bains runcats, ingio vain müdà il Magistrat minch’on.

Luvin ha il fond plü domeisti ê megler co Susch, plü moliervi co Cernez, ne da vent usche frai, ha circa 100. chiasas ultra Gonda, ha il nom dalla prüma Cita Lavinium, chia Eneas ha fabricá in Italia, davo’ l nom da sia donna Lavinia, qui chiasen ils Bisazs üna nobile familia.

Qua chiaseva ant ailch ons Sr. Dosch Planta da Zotz, Bap da 12. filgs é 12. figlas, gniva quintà il plü rich dallas Lias, nun ha laschà imprender ingotta seis filgs, per chi nun vegnen Prêrs, da sia posterità, squinta esser derivats plü da 300.

[p. 21] Qui ha comenza à predgiar Sr. Filip Gallicio ò Saluz qual gniva udi cun tanta devotiun, chia sobit comenzâ à sunar, corivan da Luvin é Gonda cun las süjors in vista. per esser in Baselgia ant chi lgivra, perche lura sa sareiva las portas.

Da qua fin Guarda sun 1200. pass, é da Guarda fin Scuol da 7. in 8000. dalla Baselgia in sü 200. pass, es il lö Oretia subjet alla lavina, Gonda es sgüra per il munt chi spond’in aint, ha seis nom dalla blera crapa, dalla lavinna quà manada gio, é sun in Gonda circa 30. chiasas, con üna Capella, ingio ’l Prêr da Luvin feva messa, qua chiasevan ils Enzuns üna familia veglia nöbla, chi ha üna rava in il Schild, hossa vegnen