Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, V.djvu/287


L’g Nouf Sainc Testamaint 267

DE MODO LEGENDI ET

scribendi linguam Rheticam,

quam Romanũ, seu Ladinum

Rheti uocant.

Omnes consonantes uim propriam seruant.

Consonantes uerò cum aspiratione, ut sch pronunciantur, sicut apud Germanos: ut in his,

Schmehen. Schaden. & similibus.

Rheti, schi, schinta, schunchia, sth, habẽt mitiorẽ sonum: sed asperiorem st, ut disth, bisthc, bœsthc.

L’g, l’s, n’, ns’, s’, cum apostrophe, sunt articuli: sed non in totum pronunciantur, ut ferè accentus sint: ut l’g bœn, l’s humens. Verbis quoq; præponuntur, ut l’g ho amazo, l’s ho fat murir, s’guasten, ns’agiüda, n’hæ part: & similia.

L’ m’ d’ t’ cum apostrophe sequenti alla uocali, suam amittunt, more Italico. Nam Rhetica uix patitur dictionem exeuntẽ in uocalem aliam dictionem uocali incipientẽ post se sequentem: ut l’hura, l’ira, m’ho, m’hauais, d’uus, d’aque, t’ascurantêr, t’fêr fêr. pro èl hum, la ira, me ho, me hauais, da uus, da aque, te ascuranter, te fêr fêr.

Similiter in eam formam dicuntur hæc:

Hol, pro ho el: num fer, pro nu fèr à mi.

Et alla nomina & uerba, qua amittunt sæpe ultimas uocales, sequẽte dictione uocali præcedẽte.

Omnes uocales suum sonum seruant.

V, quando fungitur uice consenantis, etiam subsequente alla consonante, pro f ponitur, sed sonans quippiam mitiùs, ut in his,

Alurus, urest, s’uessa: & alijs.

Diphtongi quoq; suam proprietatem in hac lingua Rhetica, sicut in Latina obtinent.

ü cum duobus punctis superpositis, quasi diphtongus est, & frequens est, & exprimit sonum Germanicum: ut in his,

Günstlich, Fründlich, & similibus.

Itali, hunc sonum simplici ut proferunt.

Vocalis cum accentu circumflexu producitur, quod frequenter accidit huic linguæ & maxime in ultimis syllabis & monosyllabis, in nominis et verbis: ut pôs, dôs, dêr, fêr, gnîr.

Vocalis cum accentu graui acutum sonum reddit, & frequens est in uerbis imperatiuis, ut dò, fò.

Alia te usus docebit. Hæc tantùm pro simplici forma te admonui.

FINIS.