Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/775


Il Novellist II 767

aunc strusch in ann a Milaun, che el saveva far las pli finas lavurs de siu mistregn giust aschi bein, sche na aunc meglier che siu patrun, et el vegnit perquei era respectau da siu maester.

La pagaglia che Gian survegniva da siu patrun, spargnet el insembel; el non dava ora ses danèrs per da totas sorts traplas inutilas, sco quei che blers [p. 59] auters giuvens fan, cura che els vegnan in possess d’in quatrin. Las solettas expensas che Gian fageva, eran quellas per sia vestgadira; el era in giuven proper e voleva era esser vestgiu bein, et in quest rapport haveva el compleinamein indretg. Nellas osterias mava el mai; las seras, cura che la lavur in botega callava, fageva el ordinariamein da bun’ura aunc ina promenada dad or’las portas della citad, per pigliar impau aria fresca. Da Domengias e Festas fageva el savens promenadas sin la campagnia, per haver aunc pli grand moviment et el prosperet e se svillopet tier questa vita excellent. Ina caussa gli mancava aunc. Gian era mai stau, a scola, e saveva zun nagut in da quellas scienzias, cura che el era iu daven da casa. Da lez temps però non credeva el, che que fuss ina caussa necessaria de saver leger e scriver; mo durant quels treis anns che el era ussa in locs esters, survegnit el in’autra idea sur quella caussa. El vezeva tgei trafic che ses patruns havevan, vezeva co quels stovevan in lur mistregn lavurar quasi da pli cun la plima, che cun la sibla (sübla). El vezet ussa, che il leger e scriver sei ina absoluta necessitad, sche in mistregnèr vegli fondar in propri trafic, Mo Gian schet tier sesez;»ti eis amò giuven, e quei che ti non sas, stos ti imprender«. In pintg principi nel leger haveva el gia fatg a Como, mo quei gli era insufficient; perquei çerchet el ussa in maester, il qual gli det da qua d’invia instrucziun da Domengias. Quella instrucziun gli custet impau, mo Gian faget bugen quella expensa, mo che el vegni ina gada habel in quellas necessarias scienzias. Ad in giuven sco Gian, che haveva in tots riguards zun buns talents e che era zun diligent e perseverant in totas caussas che el prendeva a mauns, non paret quella caussa aschi greva et el faget rapids progress. El non era daventau giust in doctur, mo a la fin del second ann, che el era a Milaun, saveva el leger e scriver pulitamein et era quintar quei che fuva de basegns per in mistregnèr. Da qua d’invia era el adina occupau u cun leger, ne cun scriver e quintar et el fageva pli paucas promenadas nel conturn della citad. Il pli savens visitava el ussa il dom e ascendeva quest coloss per goder il magnific prospect sur la contrada e principalmein era per contemplar ils gigants culms de sia lontana patria, ils quals formeschan ina ferma miraglia inconter la planira dell’Italia. El stava savens intêras uras sin il dom e non çiuncava giu ils égls dals culms che gli terlischavan