Pagina:Decurtins - Rätoromanische chrestomathie, IV.djvu/762

754 Gion Antoni Bühler

non se recattava negin auter nel vitg, che forsa inqual mistregnèr (mansteran). In tal avdava sisum il vitg in ina casetta pauc pli granda che ina tegia de culm. Que era il maester Gian Runell, in calgèr giuven de pauc pli che 18 anns. Gian era in orfan; el haveva pers ses geniturs gia avant sett anns, che el era amò in mattell de strusch dodisch anns. Ses geniturs eran stai schenta paupra, che stoveva fadigiar il paun quotidian cun ir a diurnada. Al pauper orfan era restau zun nagut auter suenter la mort de ses geniturs, che la cadevula casetta de quels. In siu aug (barba) però, in lavurus calgèr, il prendet pro el et il educhet aschi bein sco el savet. Aschi prest sco Gian havet la necessaria forza, gli (al) musset il aug il mistregn (manster) de calgèr, il qual il adester giuven conoschet prest aschi bein sco siu maester sez; pertgei il aug Not non era giust in fin calgèr. Mo il pauper giuven haveva strusch impriu siu mistregn, che il aug morit et el daventet per la seconda gada in orfan abbandonau da tot il mund. Ussa però era el habel de fadigiar siu paun quotidian. El prendet possess dalla casa de ses geniturs e faget il calgèr a siu quint. Siu tenercasa era fitg simpel; la granda part del ann mava (geva) el a cuser (cusir) pro ils contadins, sco quei ei usitau sin la terra. Cura che el lavurava a casa sia, viveva el zun simpel; la damaun prendeva el impau latg e paun ner, da gentar haveva el paun e caschiel, la sera haveva el puspei (darcheu) latg, ne che el cuschinava ina minestra. Tier tot quella frugalitad flureva il giuven excellent; el era daventau grand e ferm e haveva survegniu, non obstant il continuau seser nella stanza, ina bella colur. Cun siu ferm e robust natural unit el in excellent humor, che il rendeva plascheivel da pertot, nua che el vegniva.

Quels dis de bell’aura lavurava Gian a casa sia; ils contadins non havevan peda de star a casa e tener compagnia al calgèr. Quest bel temps della primavèra haveva era dau nov anim al giuven mistregnèr. El avriva las fenestras de sia casetta e laschava resonar sias canzuns sco ils uçells nell’aria. Passava inzatgi sper sia casa via, se fermava el cert per tadlar las frescas melodias del leger cantadur; cunzun las giuvnas tadlavan bugen la sonora vusch del giuven mistregnèr. Saveva Gian che el haveva da quellas audituras davant sias fenestras, laschava el era resonar sias pli bellas melodias e modulava sia vusch nels pli dulçs tuns. Mo sias pli bellas canzuns cantava Gian, cura che el vezeva la Mengia del noder (scrivan, notar, actuar) Cla Piçen. ina bellissima et adestra giuvnetta, cun la quala el viveva in fitg buna amicizia; al noder Cla Piçen però non plascheva quella amicizia tranter sia figlia et il Gian. Cla Piçen era in contadin beinstant e haveva tema, che sia figlia savess pigliar ina memia (massa) granda affecziun per il leger mistregnèr e che