 |
Questa pagina è stata trascritta e formattata, ma deve essere riletta. | |
| 748 | Gion Antoni Bühler |
scrivi offerir, occurrer, opponer per obferir, obcurrer, obponer etc. La preposiziun latina „in“(resp. „im“) ei de salvar tont sco posseivel ei. Ins scrivi: intellir (na: entellir), intelgiu, intelletg, intelgienscha, intelligenza; implorar, impunder, incadenar, intruidar, inconoscher, imprender etc. En cass, nua che questa preposiziun „in“savess absolut buca vegnir tenida, dovei ella vegnir substituida da „an“(„am“) e buca tras „en“(„em“); aschia en: anconoscher, amprender, sche ins na vul tener las formas inconoscher, imprender etc.
„Con“(„com“) ei de preferir a „cun“(„cum“). Ins scrivi pia comprar, contentar, confidar, considerar, comprender etc. e na: cumprar, cuntentar, cunfidar, cunsiderar, cumprender etc. Era tier substantivs ei „con“(com) de preferir. Ins scrivi: compar, commar etc. e na: cumpar, cummar etc. Ina excepziun fa: cussegliar, cussegl, cusseglier. „Per“ei de preferir a „par“. Ins scrivi: perdonar, pertgirar e na: pardonar, partgirar etc. — „Sub“e „sut“omis dus concedii. „Re“ei de preferir a „ra“e „ri“. Ins scrivi: requintar, renovrar, responder e na: raquintar, rinovar, risponder etc. Aschia era en ils substantivs derivai da tals plaids. Ina excepziun fa radunar, radunonza (che deriva da „re ad unar“).
En ils substantivs sco: sentenzia, intelligenzia, penitenzia ei la finiziun latina enzia — zia (resp. entia — tia) de salvar, mo era la forma italiana — enza — za ei concedida, sco en intelligenza, cadenza, potenza (era: cadenzia, potenzia) etc.
V.
Orthographia digl Adverb, della Preposiziun, Conjuncziun et Interjecziun.
1. Igl Adverb. La finiziun adverbiala „mein“ei de preferir a tuttas autras finiziuns, sco: meng, megn, meing etc. Ins scriva pia: naturalmein, evidentamein, bunamein etc. e na: naturalmeng, evidentameng, bunameng etc.
Instagl tochen, entochen dovei ins scriver tocan, entocan (intocan). Per la negaziun drova ins ils adverbs: non, na, buc (buca); per l’affirmaziun; [p. 112] „gie“e „schi“. Ins scriva: nagut (pronom), cert, zun, gia e na: nuot, tschert, zunt, schon. Per igl adverb della moda e maniera „mo“sa ins era dovrar „mai“(era: be), cura che quel vegn avont en ina construcziun cun la conjuncziun „mo“. Aschiglioc ei „mai“de dovrar mo sco adverb dil temps. Ins sa era scriver: aschi, aschia, aschiglioc e: schia, schiglioc. Las treis emprimas formas ein dentont de preferir.
2. La preposiziun. Ins scrivi „per“e na: „par“; „tier“e na: tiers; „avont“e na: avon. Contracziuns della preposiziun cun igl artichel
